Ontdekkingsreis. naar een duurzame. toekomst

Ontdekkingsreis naar een duurzame toekomst

Ontdekkingsreis naar een duurzame \toekomst Tekst: Matty van Ewijk Illustraties: Kees Wijnmaalen

Als we opereren zonder conceptuele consensus, dolen we in duisternis. Alleen met een gezamenlijk doel zijn we effectief. Karl Hendrik Robèrt, oprichter The Natural Step

colofon: Een ontdekkingsreis naar een duurzame toekomst is een uitgave van de NJMO. Het boekje is op 19 december 2001 verschenen bij het afscheid van de NJMO. Vanaf 1 januari 2002 gaan de activiteiten van de NJMO verder binnen de Nationale Jeugdraad. Doelstellingen: - De NJMO komt op voor de belangen van jongeren en van toekomstige generaties inzake duurzame ontwikkeling. - Activering van jongeren om hun eigen belangen inzake duurzame ontwikkeling te behartigen. - Streven naar de realisatie van een duurzame samenleving. Nationale Jongerenraad voor Milieu en Ontwikkeling Maliebaan 80 Postbus 19269 3501 DG Utrecht Tel. (030)-231 68 33 Fax (030)-236 48 50 e-mail info@njmo.nl http://www.njmo.nl http://www.jeugdraad.nl Tekst: Matty van Ewijk Illustraties: Kees Wijnmaalen Vormgeving: Ontwerpburo Suggestie & illusie Drukwerk: USPbv Utrecht

Inhoudsopgave deel 1 Bewustwording 7 deel 2 Dromen 13 deel 3 Denken 19 deel 4 Doen 23 deel 5 Principes 29

deel 1 Bewustwording

Kok De kok en tevens eigenaar van visrestaurant Deze Wereld was vanochtend wakker geworden met een geweldige kater. Deze Wereld had de vorige avond een Braziliaans feestje gegeven, geheel in de stijl die Deze Wereld had gekozen sinds de onvergetelijke reis in 1992 naar Rio de Janeiro. Op het feest had hij iets te veel gedronken, maar niet alleen omdat het zo gezellig was. Het ging namelijk niet zo goed met Deze Wereld. Kopzorgen De laatste tijd had hij erg veel kopzorgen. Er kwamen steeds meer klachten van mensen die vonden dat Deze Wereld moest veranderen. Het eten van Deze Wereld zou bedreigend zijn voor de gezondheid en veiligheid van hun kinderen. Ook hoorde hij steeds de klacht dat er mensen werden buitengesloten door Deze Wereld. Al in 1987 was een rapport verschenen, waarin de conclusie werd getrokken dat Deze Wereld zich moest en kon ontwikkelen tot een Duurzame Wereld. Duurzame ontwikkeling had mevrouw Brundtland van het adviesbureau WCED dit genoemd. In 1992 was hij naar Rio de Janeiro gegaan om recepten te verzamelen voor het restaurant in de 21e eeuw. Deze Wereld had daarna wel een nieuw laagje verf gekregen, maar Kookboek 21, met recepten voor de 21e eeuw, was vooral in de kast blijven liggen. Klagers Al snel was hij tot de conclusie gekomen dat hij niet alleen uit moest gaan van de mensen die liepen te klagen. Ook de klagers bleven zelf meestal gewoon kiezen voor de vissticks van Deze Wereld. De snelle snacks stonden bekend als de specialiteit van Deze Wereld. 8

Uit zichzelf stonden de klagers hun plek in het restaurant ook niet af aan de mensen die werden buitengesloten. Alleen als hij zijn bezoekers heel hard probeerde te overtuigen, koos men soms voor gerechten uit Kookboek 21. Terwijl de gerechten uit Rio toch heel lekker en vaak goedkoper waren. Met de recepten uit Kookboek 21 konden er ook nog eens meer ouders en kinderen eten in Deze Wereld. Maar ja, wat de boer niet kent. Kapitaal Maar dat was niet de enige reden dat hij zich zorgen maakte. In de afgelopen jaren had Deze Wereld flink veel omzet gemaakt met het verkopen van snelle snacks. Deze Wereld liep prima, dacht hij, tot zijn dochter naar hem toe kwam. Zij had gisteren meegedaan met een workshop van de Nationale Jongerenraad voor Milieu en Ontwikkeling (NJMO). De NJMO was in 1993 opgericht, precies een jaar na de reis naar Rio de Janeiro. Tijdens de workshop had zij een quick-scan gedaan voor Deze Wereld. De conclusie was dat Deze Wereld op te grote voet leefde. De resultaten van de quick-scan lieten zien dat Deze Wereld weliswaar een grote omzet had gemaakt, maar helemaal geen winst. De boekhouder had niet alle kosten in de prijzen doorberekend. In werkelijkheid was het kapitaal van Deze Wereld daarom veel lager dan de kok altijd had gedacht. Deze Wereld was bijna failliet. Kinderen Nu het bijna te laat was met Deze Wereld begon de kok zich pas ongerust te maken. Het snelle geld met een snelle snack, dat is waar hij voor had gekozen. Had hij maar eerder naar zijn kinderen geluisterd. Vanuit de NJMO waren zijn zoon en dochter wel met 9

ideeën gekomen voor Deze Wereld, maar erg veel aandacht had de kok er niet aan besteed. Als iedereen maar werk had, dan kwam alles wel goed. Hij had hun ideeën als te idealistisch bestempeld en verder niet geluisterd, hoewel het toch om hun toekomst ging. De kok had altijd gezegd dat Deze Wereld van zijn kinderen was. Zijn kinderen waren erfgenamen en in feite aandeelhouders van Deze Wereld. En nu dreigde hij een failliete boedel achter te laten, in plaats van een bloeiend bedrijf. Kwaliteit Terwijl de hoofdpijn en de misselijkheid steeds heviger werden, zag de eigenaar van restaurant Deze Wereld zich gedwongen om na te denken over de toekomst van Deze Wereld. De prijzen van zijn gerechten moesten omhoog om de kosten te kunnen dekken. Dat betekende ook dat hij meer kwaliteit moest gaan leveren. Maar wat moest hij precies onder kwaliteit verstaan? De echte test voor kwaliteit werd gedaan door de klant. Hij wist dat het belangrijk was om niet klakkeloos uit te gaan van de vraag van zijn klanten. In plaats daarvan moest hij inspelen op de achterliggende behoeften van de klanten. Maar wie waren in de toekomst eigenlijk de klanten van Deze Wereld? Klanten In het restaurant kwamen vooral vaste bezoekers: ouders met kinderen. De kinderen vonden de vissticks en andere snelle snacks geweldig. Zij waren zich niet bewust van de gevaren voor de lange termijn als gevolg van slechte eetgewoonten. Hun ouders zouden beter moeten weten, maar zij wilden gewoon zo snel mogelijk hun kinderen stil zien te krijgen. Iedereen leek eigenlijk wel tevreden 10

met Deze Wereld. En de klanten van de toekomst? Die waren nog niet eens geboren. Aan toekomstige generaties kan hij moeilijk vragen hoe de kaart van Deze Wereld er in de toekomst uit zou moeten zien. Hoe moest hij bepalen wat zij als kwaliteit zouden zien? Moedeloos sloot de eigenaar van Deze Wereld zijn ogen en viel in slaap. 11

deel 2 Dromen

Kapitein In zijn droom was hij kapitein Kok van de beroemde viskotter De Westerse Wereld 31. De afgelopen eeuw was een Gouden Eeuw geweest voor de schepen van De Westerse Wereld, want zij hadden de oceanen gedomineerd. Er waren steeds meer schepen van De Westerse Wereld bijgekomen. De vis leek bijna zelf de netten in te zwemmen. Sommige schepen van De Oosterse Wereld hadden het succes van De Westerse Wereld kunnen kopiëren. De schepen van De Derde Wereld verkeerden vaak in een slechte staat. Sommige schepen konden amper blijven drijven. Laat staan dat zij genoeg vis konden vangen om de hele bemanning te laten eten. Klimaat Het klimaat op de oceaan was de laatste tijd snel veranderd. Het succes van De Westerse Wereld en De Oosterse Wereld had geleid tot overbevissing van de oceaan. De gezamenlijke voedingsbodem raakte langzaam uitgeput. Hierdoor werd niet alleen het voortbestaan van De Westerse Wereld bedreigd, maar ook van De Oosterse Wereld en De Derde Wereld. Eerdere afspraken hadden nog weinig effect gehad. Ondertussen dreigden veel schepen van De Derde Wereld dreigden te zinken. Onder alle bemanningen op de oceanen heerste ontevredenheid over de verdeling van de opbrengsten. Enkele bemanningsleden van De Oosterse Wereld waren zelfs gaan muiten en hadden hun schepen omgebouwd tot een kaperschip. Koers De kapitein van het grootste en rijkste schip van De Westerse Wereld zag tot voor kort weinig nut in een koerswijziging. Hij was 14

vooral bang dat dit ten koste zou gaan van de opbrengst van zijn eigen schip. Veel kapiteins van de Derde Wereld keken ook wantrouwend naar alle plannen voor een betere toekomst. In het verleden had ook bijna niemand aandacht besteed aan hun positie. Maar het risico van de huidige klimaatveranderingen was te groot om nog langer te negeren. Uit voorzorg was doorvaren op de koers van uitputting en ongelijkheid eigenlijk niet langer een optie. Kapitein Kok zag maar één oplossing: een andere koers varen en op ontdekkingsreis gaan naar een betere toekomst voor iedereen. Als hij een duidelijk beeld van een betere toekomst kon schetsen, was iedereen een stuk makkelijker te overtuigen. Kust In het begin van de ontdekkingreis werd geen enkel resultaat geboekt. Kapitein Kok en zijn bemanning voeren een aantal keer de hele aarde rond. Hoewel kapitein Kok een vreedzame ontdekkingsreis naar een betere toekomst voor iedereen maakte, was de tocht zwaar en gevaarlijk. Als De Westerse Wereld 31 ging vissen, werden ze door vissers van De Derde Wereld gezien als een bedreiging. Ook moesten ze oppassen voor de gevaarlijke kapers. Ondertussen bleef het aantal schepen op de oceaan groeien, terwijl de hoeveelheid vis steeds verder afnam. Steeds maar in hetzelfde kringetje rond de aarde blijven rondvaren had dus geen enkele zin. De kapitein besloot daarom koers te zetten naar de kust om daar kokosnoten te eten en eerst eens rustig na te denken over een nieuwe koers. Koksmaatje Op het strand liep het koksmaatje als eerste naar de rand van het bos en pakte een kokosnoot van de grond. Terwijl hij de kokosnoot 15

oppakte, vroeg hij zich af waarom ze eigenlijk niet op land verder gingen zoeken naar een duurzame toekomst. Voorzichtig zei hij dit ook hardop. Meteen barstte de hele bemanning los met allerlei bezwaren tegen het leven op land. Maar Kapitein Kok luisterde wel. Het is al weer eeuwen geleden dat er voor het laatst mensen op land hadden gewoond. Er zijn allerlei bezwaren te verzinnen, maar niemand is er ooit geweest. Op zee weet je zeker wat je te wachten staat: steeds minder vis. Leven op zee met overbevissing en ongelijkheid is geen optie voor de toekomst. Binnenkort zetten ook de andere schepen koers naar de wal op zoek naar voedsel. Er zijn niet genoeg kokosnoten voor iedereen. We moeten snel een andere manier vinden om te voorzien in de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden in gevaar te brengen voor toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien. Kapitein Kok besloot om een commissie het bos in te sturen om op zoek te gaan naar een betere toekomst voor iedereen. Kader Het bos leek één groot doolhof. Bij iedere boom kreeg de commissie ruzie over de richting voor de volgende stap. Al snel zagen zij door de bomen het bos niet meer. Uiteindelijk keerde de commissie zonder resultaat weer terug naar de kust. Kapitein Kok kwam tot de conclusie dat eerst het doel duidelijk moest worden geformuleerd. Zonder een helder kader zou nooit duidelijk worden wanneer de ontdekkingsreis was geslaagd. Aan boord van het schip was al vaak gesproken over de reis naar een betere toekomst. Maar het enige duidelijke was dat de reis een duurzame ontwikkeling moest zijn. Dit hadden de kapiteins van alle schepen vroeger afgesproken, maar niemand wist meer precies wat duurzame ontwikkeling was. 16

Besloten werd om dit eerst kort en bondig te beschrijven. Samen kwamen ze tot de volgende formulering: Duurzame ontwikkeling is de mondiale samenwerking gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van iedereen, met een evenwicht tussen mensen en tussen mens en natuur. Hoewel ze nog geen echt duidelijk beeld voor ogen hadden, besloten ze om met dit kader opnieuw te gaan zoeken in het bos. Kans Dit keer stuurde kapitein Kok geen commissie van ervaren mensen op pad. Zij waren het langste op zee van iedereen, waardoor het moeilijk was om op land te werken. Voor de jongeren was het makkelijker om nieuwe paden te betreden. Het koksmaatje had dit bewezen. Bovendien waren de jongeren de grootste belanghebbenden en stonden het dichtste bij de toekomstige generaties. Wie anders zouden beter in staat zijn dan de jongeren om de weg te wijzen naar een duurzame toekomst? Besloten werd om jongeren de kans te geven om in het bos op ontdekkingsreis te gaan naar een duurzame toekomst. 17

deel 3 Denken

Kwartje Met een schok werd de kok weer wakker. Het kwartje was gevallen! In zijn droom waren de jongeren al snel weer terug van hun ontdekkingsreis. Een duurzame toekomst was helemaal niet moeilijk te vinden, zolang je maar op de goede manier zocht. Ze hadden ieder een schatkistje bij zich met hun visie op duurzame ontwikkeling. De inhoud van het kistje stond de kok nog helder voor de geest. Kompas In ieder kistje zaten zeven kompassen. Ieder kompas stond voor een principe: Freedom, Ownership, Respect, Equality, Security, Trust en 4 Ever. Samen wezen ze in het bos de richting naar een duurzame toekomst: FOREST 4 FUTURE. De jongeren konden nu aan de rest vertellen hoe zij met behulp van de kompassen een duurzame toekomst konden vinden. Als de wijzers van alle kompassen in de goede richting stonden, waren ze bij een duurzame toekomst aangekomen. Koek Zoals goede zeelui betaamd, hadden de jongeren allemaal een blik met scheepskoeken meegenomen. Ook op ontdekkingsreis in het bos moet je eten. Tijdens de ontdekkingsreis hadden ze besloten om vier soorten koek in hun blik te stoppen, die allemaal nodig waren om te overleven. Onderweg hadden ze steeds weer nieuwe koek gebakken. Ze hadden ontdekt dat bij duurzame ontwikkeling de hoeveelheid van iedere soort steeds groter kon worden. In ieder geval moesten ze zorgen dat van geen enkele soort koek de hoeveelheid kleiner werd, want dan kwam hun leven in gevaar. 20

Kaart Naast het kompas en de koek zat in de kistjes een kaart van een duurzame toekomst. Op de kaart stonden drie groepen van zeven kaartjes: mondiale samenwerking, evenwicht tussen mensen, evenwicht tussen mens en natuur. Samen vormen de 21 afzonderlijke kaartjes één grote kaart van een duurzame wereld. Kikker Het vreemdste attribuut in de schatkist was de kikker. De jongeren kwamen tijdens hun reis soms bij een schijnbaar onoverwinbare barrière. Op de rug van de kikker konden de jongeren een sprong maken naar een duurzame toekomst, zodat ze het probleem vanuit een andere perspectief konden bekijken. Door met de kikker gekke gedachtesprongen te maken, kwamen de jongeren op creatieve oplossingen voor problemen. Kijker Op ontdekkingsreis is een goede kijker noodzakelijk om de omgeving af te speuren naar opduikende kansen en bedreigingen. Door aan te sluiten bij bestaande stromingen in de omgeving kan een duurzame wereld sneller worden bereikt. Knoop Als laatste zat in iedere kist een touw met knopen. Achter een schip gebonden, geeft het aantal knopen de snelheid van het schip. Het touw dat de jongeren meebrachten kon ook op het land worden gebruikt. Het aantal knopen was een indicator voor de snelheid waarmee wordt gereisd naar een duurzame toekomst. De kok besloot om zelf de knoop nu echt door te hakken. Hij ging op reis naar een duurzame toekomst! 21

deel 4 Doen

Kracht Daar zat hij dan in de keuken van restaurant Deze Wereld. Eigenlijk wist hij allang wat er moest gebeuren, maar nu ging hij het ook echt doen. De droom had hem nieuwe kracht gegeven. Hij voelde de energie weer stromen in zijn lichaam. Net als toen in 1992 in Rio de Janeiro. De kok was vastbesloten om nu echt te gaan zorgen dat restaurant Deze Wereld een Duurzame Wereld zou worden. Keurmerk Hij liep naar de kast en pakte de kwaliteitseisen voor een Duurzame Wereld. De NJMO had in de afgelopen jaren nagedacht over een keurmerk voor Duurzame Wereld. Om het keurmerk te krijgen, moest Deze Wereld gaan voldoen aan 21 kwaliteitseisen. Samen gaven ze een duidelijk beeld van wat Deze Wereld moest doen om het keurmerk voor een Duurzame Wereld te krijgen. Toen hij de kwaliteitseisen nog eens doorlas, kwam hij al snel tot een conclusie. Deze Wereld voldeed nog lang niet aan de kwaliteitseisen voor een Duurzame Wereld. En daar zou hij wat aan gaan doen! Kern Duurzame ontwikkeling werd voortaan de kern van de zaak. Met duurzame ontwikkeling als kernactiviteit van Deze Wereld zou hij gaan zorgen dat iedereen zou willen en kunnen eten bij Deze Wereld. Hij zou goed letten op het kapitaal van Deze Wereld. Het vermogen mocht niet langer meer krimpen, maar weer gaan groeien. Hierdoor voorkwam hij een faillissement van Deze Wereld. Door duurzame ontwikkeling zou hij later Deze Wereld als een gezond bedrijf kunnen overdragen aan zijn kinderen. Met het keurmerk voor een Duurzame Wereld zouden ook toekomstige generaties gezond en veilig kunnen eten in Deze Wereld. 24

Kookboek Volgend jaar zou hij met alle andere koks in Johannesburg bij elkaar komen om recepten voor duurzame ontwikkeling uit te wisselen. Tot zijn schrik kwam hij er achter dat hij eerder had toegezegd om een eigen receptenboek te presenteren. De kok pakte het oude Kookboek met recepten voor de 21e eeuw uit de kast om hier weer eens in te kijken. Het Kookboek 21 zat onder het stof. Hij las dat de koks vroeger hadden afgesproken om allemaal voor hun restaurant samen met hun kinderen, klanten, leveranciers en personeel een eigen kookboek met recepten voor de 21e eeuw te schrijven. Maar er was geen tijd meer om iedereen daar nog bij te betrekken. Hij moest snel gaan schrijven om op tijd voor Johannesburg een tekst klaar te hebben. Daarvoor raapte hij al zijn oude recepten bij elkaar. Later zou hij wel samen met zijn kinderen, klanten, leveranciers en personeel over nieuwe recepten gaan nadenken. Kookklas De kok van Deze Wereld besloot in ieder geval om later een kookcursus te gaan volgen. Waar moest hij anders de kennis vandaan halen om zijn nieuwe taak te kunnen uitvoeren? Tot zijn spijt was er geen cursus te vinden waar kant en klare recepten voor duurzame ontwikkeling werden aangeboden. Hij besloot om een kookklas te starten samen met zijn kinderen, klanten, leveranciers en personeel. In de kookklas konden ze leren van elkaar en samen nieuwe recepten bedenken. De kok zou voortaan vooral in de gaten houden of de nieuwe recepten wel voldeden aan de kwaliteitseisen voor een Duurzame Wereld. Dat was hij immers verplicht aan de klanten van Deze Wereld in de 21e eeuw: de toekomstige generaties. 25

Kwantificeren De kok realiseerde zich dat hij de vooruitgang dan wel goed in de gaten moest houden. Na 1992 waren de restaurants immers ook blijven hangen in vage afspraken zonder al te veel concrete resultaten. Meten is weten, dacht de kok. Hij zou een systeem ontwikkelen om de groei van het kapitaal en de verbetering van de kwaliteit te kwantificeren. Groei van Deze Wereld zou hij voortaan zichtbaar maken in een 4 kapitalenrekening. Hij dacht verder aan een aantal indicatoren om de vooruitgang in duurzame ontwikkeling van Deze Wereld te meten. Het leek hem wel slim om de indicatoren samen met zijn kinderen, klanten, leveranciers en personeel vast te stellen. En natuurlijk zou hij ook de Nationale Jeugdraad uitnodigen, die per 1 januari de activiteiten van de NJMO zou overnemen. Wie zou anders de belangen van de toekomstige generaties moeten gaan behartigen? Keuzemenu Het belangrijkste was dat de kok wist wat de 21 kwaliteitseisen waren voor een Duurzame Wereld. Op basis hiervan zou hij samen met zijn kinderen, klanten, leveranciers en personeel een nieuw keuzemenu gaan samenstellen. Mogelijke onzekerheid bij zijn kinderen, klanten, leveranciers en personeel zou hij bij voorbaat wegnemen door iedereen duidelijk te maken waar de veranderingen toe zouden leiden. Zeker was dat Deze Wereld in de toekomst zou gaan voldoen aan de 21 kwaliteitseisen voor een Duurzame Wereld. In het begin zouden de klanten wel een beetje moeten wennen, maar hij wist zeker dat Deze Wereld een trend zou zetten. Als snel zouden ze de continue veranderingen in het keuzemenu normaal gaan vinden. Sterker nog: de kok sloot aan bij de behoefte van zijn 26

bezoekers om steeds iets nieuws te proberen. En met de nieuwe menukaart zouden ze kunnen kiezen voor meer kwaliteit, met nog steeds voor iedere smaak en cultuur wat wils. Het einde van dit verhaal is natuurlijk dat de kok nog lang en gelukkig leefde. En de kinderen van de kok ook. En zijn kleinkinderen ook. En hun kinderen ook. En hun kinderen.. En. 27

deel 5 Principes

Principes: FOREST 4 FUTURE Duurzame ontwikkeling is gebaseerd op de volgende principes: Freedom + Ownership + Respect + Equality + Security + Trust = 4 Ever + FUTURE. Als aan alle principes wordt voldaan, is sprake van een duurzame wereld. Freedom Vrijheid betekent kunnen denken, zeggen en kiezen wat je wilt. In vrijheid zorgen creativiteit en leren optimaal voor groei, innovatie en kennis. Vrijheid kent wel grenzen en afhankelijk van de mogelijkheden uit je omgeving. Vrijheid verdien je door het respecteren van de vrijheid en behoeften van anderen. Waarom zouden zij anders jouw vrijheid respecteren? Ownership Eigendom is onlosmakelijk verbonden met verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Een probleem zonder eigenaar wordt niet opgelost. De wereld is van iedereen. Alle mensen en hun organisaties zijn dus medeverantwoordelijk voor het oplossen van mondiale problemen. Alle oplossingen en veranderingen beginnen bij één persoon. Dus waarom niet bij jou? Respect Duurzame ontwikkeling begint met respect voor jezelf en respect voor de (eigen) waarde van alle vormen van leven: planten, dieren, ecosystemen, mensen en culturen. Dit respect komt mede vanuit het bewustzijn dat je afhankelijk bent van je omgeving (en de omgeving dus ook van jou). Respect uit zich in houding, gedrag en onderlinge afspraken over die omgeving. 30

Equality In een duurzame samenleving zijn er voor iedereen op de wereld gelijke rechten en gelijke kansen tot ontplooiing, voor huidige en toekomstige generaties. Tegenover de gelijke rechten staan echter ook gelijke plichten. Gelijkheid van rechten en plichten is een belangrijke voorwaarde voor participatie van iedereen. Dit betekent vooral: one man (m/v), one vote. Security Veiligheid en zekerheid zijn de basis voor een stabiele en rechtvaardige wereld. Iedereen moet de zekerheid hebben dat hij altijd in zijn basisbehoeften kan voorzien. Grote risico s voor de gezondheid en veiligheid van huidige en toekomstige generaties (zoals oorlog, armoede, milieurampen en criminaliteit) moeten worden voorkomen. Trust Duurzame ontwikkeling vereist samenwerking, van mondiaal tot lokaal niveau. Vertrouwen in elkaar is hierbij onmisbaar. Het is de basis voor effectieve communicatie, waardoor we van elkaar kunnen leren en collectieve afspraken kunnen maken over duurzame ontwikkeling. Vertrouwen kun je verdienen door in de samenwerking zelf open en eerlijk te communiceren. 4 Ever Duurzaam betekent letterlijk voor altijd. Ontwikkeling is pas echt duurzaam als dit niet structureel ten koste gaat van één van de 4 soorten kapitaal: natuurlijk, individueel, sociaal, en economisch kapitaal. Groei van het individueel, sociaal en economisch kapitaal 31

komt vooral uit de rente van het natuurlijk kapitaal: de vernieuwbare hulpbronnen. Future Duurzame ontwikkeling zorgt voor een toekomst waarin iedereen kan (blijven) genieten van een leuk, gezond, veilig, waardig en zinvol leven. Er is evenwicht, waardoor innerlijke rust kan ontstaan. Toch blijft het spannend en dynamisch. Niemand kan voorspellen wat er precies komen gaat. Stap voor stap leren we samen hoe het beter kan. Duurzame ontwikkeling is een ontdekkingsreis naar een steeds leukere toekomst. Voor iedereen. 32

Een ontdekkingsreis naar een duurzame toekomst beschrijft het verhaal van de kok van restaurant Deze Wereld. Om in de toekomst succesvol te blijven, komt de kok tot de conclusie dat Deze Wereld moet gaan voldoen aan 21 kwaliteitseisen voor een Duurzame Wereld. Het verhaal is een introductie op de visie op duurzame ontwikkeling van de NJMO. De volledige visie is te vinden op www.forest4future.nl. De titels van alle paragrafen beginnen met de letter K van Kennis. Kennis, gedefinieerd als het vermogen om een taak uit te voeren, is nodig voor duurzame ontwikkeling. Hopelijk geven het verhaal en de visie de lezer nieuwe kracht en inspiratie om te werken aan duurzame ontwikkeling. Tekst: Matty van Ewijk Illustraties: Kees Wijnmaalen De NJMO is een platform van landelijke jongerenorganisaties van uiteenlopende signatuur met een gezamenlijke achterban van 400.000 jongeren. De NJMO is opgericht vanuit het idee dat er iets gedaan moet worden aan het ongelimiteerd doorschuiven van milieu en ontwikkelingsproblemen naar toekomstige generaties. Vanaf 1 januari 2002 zet de NJMO zich binnen de Nationale Jeugdraad in voor een duurzame toekomst. Nationale Jongerenraad voor Milieu en Ontwikkeling