Medezeggenschapsraad Informatie
INHOUDSOPGAVE Wat doet de MR?... 3 Overleg... 3 rechten... 3 wet... 3 budget... 3 scholing... 3 Statuut... 4 organogram... 4 Verplichtingen... 4 Instemmen... 4 Reglement... 5 Bevoegdheden... 5 Verplichtingen in het reglement... 5 Instemmen... 5 De WMS... 6 De oorspronkelijke wet en toelichting... 6 Geschillen... 7 Samenstelling van de Commissie... 7 verschillende soorten geschillen:... 7 Reglementsgeschillen... 7 Instemmingsgeschillen... 7 Adviesgeschillen... 8 Interpretatiegeschillen... 8 Andere geschillen... 8 Bevoegdheden... 9 Algemene bevoegdheden:... 9 iinformatierecht... 9 RECHT OP OVERLEG... 9 Bijzondere bevoegdheden:... 9 initiatiefrecht... 9 instemmingsrecht... 9 adviesrecht... 9 Informatie over de MR 2
WAT DOET DE MR? In de medezeggenschapsraad (MR) kunnen ouders, personeelsleden en in het voortgezet onderwijs ook leerlingen meedenken, meepraten en meebeslissen over de gang van zaken op school. Bijvoorbeeld als het gaat om huiswerkbeleid, de ouderbijdrage, het lesrooster in het voortgezet onderwijs, veiligheid of schooltijden. Daarmee leveren zij een bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs. OVERLEG De MR heeft regelmatig, ongeveer eens in de zes weken, overleg met de directie en/of het schoolbestuur. Dit overleg gaat over zaken als de besteding van geld, de kwaliteit van het onderwijs, het formatieplan, het vaststellen van vakanties en vrije dagen, fusie met een andere school of de wijze waarop ouders meehelpen op school. RECHTEN Over sommige onderwerpen adviseert de medezeggenschapsraad het bestuur en er zijn ook zaken waarin de medezeggenschapsraad een zwaardere stem heeft via zijn instemmingsrecht. Deze rechten zijn in de WMS vastgelegd. WET In de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) wordt een aantal algemene taken van de medezeggenschapsraad genoemd: de MR bevordert de openheid en onderling overleg in de school, waakt in school tegen discriminatie en bevordert gelijke behandeling. Jaarlijks informeert de MR alle betrokkenen bij school schriftelijk over zijn werkzaamheden in een jaarverslag. BUDGET Verplicht is dat een medezeggenschapsraad van het bestuur een budget krijgt om bijvoorbeeld cursussen te volgen, een deskundige in te huren of een notulist te betalen en zo nodig juridische ondersteuning te financieren. Dit heet de faciliteitenregeling. SCHOLING De bekostiging van MR-cursussen is opgenomen in de lumpsum-financiering voor de scholen en vastgelegd in de faciliteitenregeling (artikel 28 WMS). Leden van de MR hebben dus recht op scholing om hun taak beter te kunnen uitoefenen. Informatie over de MR 3
STATUUT In 2007 werd de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) ingevoerd. Deze wet maakte de weg vrij om medezeggenschap te organiseren op de manier die het beste bij de eigen school past. Het statuut is het document waarin de MR of GMR (gemeenschappelijke medezeggenschapsraad) en het schoolbestuur keuzes hebben vastgelegd. Maar een organisatie verandert. Daar is op zichzelf niets vreemds aan: mensen, scholen en organisaties ontwikkelen zich immers. De WMS schrijft daarom voor dat het medezeggenschapsstatuut iedere twee jaar moet worden herzien. Dit betekent dat ieder bestuur samen met zijn (G)MR het statuut heeft doorgelicht en dat de (G)MR er opnieuw mee heeft ingestemd. ORGANOGRAM Het schoolbestuur heeft de mogelijkheid om in overleg met de (G)MR - de medezeggenschap zodanig in te richten dat die het beste bij de eigen organisatie past. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot deelraden of themaraden. Het schoolbestuur stelt een medezeggenschapsstatuut op waarin wordt vastgelegd welke medezeggenschapsorganen er zijn en wat hun bevoegdheden zijn. In feite bevat het statuut het organogram van medezeggenschapsorganen onder een bepaald bestuur, in één oogopslag wordt duidelijk hoe de medezeggenschap is geregeld. VERPLICHTINGEN Het statuut kent een aantal verplichtingen. Er staat niet alleen in welke raden er zijn, maar ook hoe die zijn samengesteld. Verder wordt in het statuut vastgelegd hoe en wanneer het bevoegd gezag informatie aan de (G)MR verstrekt die nodig is voor het uitoefenen van medezeggenschap. Ook wordt in het statuut geregeld hoe de diverse medezeggenschapsraden elkaar en hun achterban informeren over hun activiteiten. En ten slotte wordt in het statuut opgenomen hoe de facilitering van ouders, personeel en leerlingen is geregeld. INSTEMMEN Het bestuur komt met het voorstel voor het statuur en legt dat als een voorgenomen besluit voor aan de GMR. Omdat het statuut betrekking heeft op alle medezeggenschapsorganen bij het schoolbestuur en dus een boven schoolse aangelegenheid is, moet de GMR er mee instemmen met twee derde meerderheid. Daarnaast moet het statuut elke twee jaar opnieuw worden vastgesteld, wederom met instemming van twee derde van het aantal GMR-leden. Informatie over de MR 4
REGLEMENT Onder de Wet medezeggenschap op scholen hebben de MR en de GMR een basispakket aan bevoegdheden, dat is vastgelegd in een reglement. Het gaat hierbij om instemmings- en adviesbevoegdheden die door de hele (G)MR worden uitgeoefend. Daarnaast hebben de geledingen ouders, personeel en leerlingen ook een eigen instemmingsbevoegdheid bij onderwerpen die voor hen van groot belang zijn. Voor ouders is dat bijvoorbeeld de regeling voor de tussen schoolse opvang, voor de leerlingen het vaststellen van het leerlingenstatuut en voor het personeel zijn dat arbeidsvoorwaardelijke zaken zoals het vaststellen van de arbeids- en rusttijdenregeling. BEVOEGDHEDEN Aan dit basispakket van bevoegdheden in het reglement mag niet worden getornd d.w.z. dat bevoegdheden worden weggelaten of niet voorgelegd. Wel mogen er bevoegdheden worden toegevoegd. Ook is het mogelijk een bevoegdheid over te dragen. Zo kan een instemmingsbevoegdheid van een geleding worden overgedragen aan de gezamenlijke (G)MR. Twee derde van de leden van de (G)MR en van de desbetreffende geleding moet daarmee instemmen. VERPLICHTINGEN IN HET REGLEMENT Naast het toevoegen en overdragen van bevoegdheden mogen bevoegdheden worden omgezet. Een adviesbevoegdheid kan worden omgezet in een instemmingsbevoegdheid. Deze afwijkingen moeten in het reglement worden opgenomen. Wordt tussen (G)MR en bestuur geen overeenstemming bereikt, dan geldt de verdeling van de bevoegdheden volgens de wet. Verder wordt in het reglement ook het aantal leden van de (G)MR geregeld, de wijze waarop de verkiezingen plaatsvinden, de zittingsduur en de informatieverschaffing door het bestuur. INSTEMMEN De MR en de GMR hebben elk hun eigen reglement. Het bestuur komt met het voorstel voor het reglement en legt dat als een voorgenomen besluit voor aan de (G)MR. Twee derde van de leden van de raad moet met dit voorstel instemmen. Een van de wet afwijkende bevoegdhedenverdeling geldt voor een periode van twee jaar. Deze periode kan steeds worden verlengd, maar de verdeling moet wel elke twee jaar opnieuw aan de (G)MR worden voorgelegd. Informatie over de MR 5
DE WMS De wettelijke regels voor medezeggenschap in het onderwijs zijn vastgelegd in de Wet medezeggenschap op scholen (WMS). De WMS regelt de medezeggenschap in het primair, het voortgezet onderwijs en het speciaal. Uitgangspunt van de WMS is dat er op elke school een medezeggenschapsraad (MR) is. Voor ouders en leerlingen is de eigen school het belangrijkste en daar hoort medezeggenschap te zijn gegarandeerd. Naast een MR per school moet ieder bestuur met meer scholen een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) instellen. In de wet is vastgelegd welke bevoegdheden de MR'en en de GMR hebben en welke informatie de MR of GMR hoort te krijgen van de directie of het bestuur. Een MR per school en een GMR voor een bestuur met meer scholen is dus verplicht. Daarnaast zijn er mogelijkheden om de medezeggenschap naar eigen inzicht in te richten. De keuzes die het bestuur in overleg met de GMR maakt, worden vastgelegd in een medezeggenschapsstatuut. Naast een statuut heeft iedere (G)MR een reglement. Hierin staan de taken en bevoegdheden. DE OORSPRONKELIJKE WET EN TOELICHTING De Wet medezeggenschap op scholen (WMS) is op 1 januari 2007 van kracht geworden. De oorspronkelijke wet werd gepubliceerd in het Staatsblad Stb. 2006, 658. De Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel werd gepubliceerd in Kamerstukken II 2005/6, 30414, nr. 3. Richtinggevende overwegingen en beslissingen in de uitspraken LCG WMS Informatie over de MR 6
GESCHILLEN Er is een Landelijke Commissie voor Geschillen WMS (LCG WMS), waarbij alle scholen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs zijn aangesloten. Deze commissie werkt ook voor de centrale diensten van de expertisecentra. De commissie wordt in stand gehouden door de Stichting Onderwijsgeschillen. Website geschillen commissie: http://www.onderwijsgeschillen.nl/medezeggenschap/ SAMENSTELLING VAN DE COMMISSIE Voorzitter van de LCG WMS: Mevr. Prof.mr. I.P. Asscher Vonk Plaatsvervangend voorzitter: Mevr. mr. D.J.B de Wolff De leden en plaatsvervangende leden van de commissie zijn: De heer Mr. Dr. W.J.J. Beurskens De heer Prof. mr. dr. D. Mentink De heer Drs. K.A. Kool De heer Mr. J.M. Vrakking De commissie is als volgt bereikbaar: Stichting Onderwijsgeschillen Landelijke Commissie voor Geschillen WMS Postbus 85191 3508 AD Utrecht telefoon: 030-2809590 fax: 030-2809591 e-mail: info@onderwijsgeschillen.nl website: www.onderwijsgeschillen.nl VERSCHILLENDE SOORTEN GESCHILLEN: REGLEMENTSGESCHILLEN Een reglementsgeschil kan ontstaan bij de vaststelling van het reglement, maar ook bij een wijziging op verzoek van het bevoegd gezag. Als het reglement wordt vastgesteld of gewijzigd, moet twee derde van de leden van de (G)MR ermee instemmen. Wanneer de MR niet wil instemmen, is er een geschil. Het initiatief om een geschil voor te leggen aan de geschillencommissie kan zowel bij het bevoegd gezag als bij de MR liggen. De uitspraak is bindend. Een geschil over de verdeling van bijzondere bevoegdheden is uitgesloten. Als de partijen het hierover niet eens kunnen worden, geldt de verdeling die in de wet staat vermeld. INSTEMMINGSGESCHILLEN Het bevoegd gezag doet een voorstel en de (G)MR stemt hier niet mee in. Binnen drie maanden Informatie over de MR 7
moet het bevoegd gezag aan de (G)MR meedelen of het voorstel wordt ingetrokken of wordt voorgelegd aan de geschillencommissie. Als het bevoegd gezag tijdens deze periode niet reageert, vervalt het voorstel automatisch. Alleen het bevoegd gezag kan een instemmingsgeschil voorleggen aan de geschillencommissie. De uitspraak is voor beide partijen bindend. De geschillencommissie is bevoegd een bemiddelingsvoorstel aan de partijen te doen, tenzij het bevoegd gezag of de (G)MR te kennen geeft daarop geen prijs te stellen. ADVIESGESCHILLEN Van een adviesgeschil is sprake wanneer het bevoegd gezag het advies van de MR niet of niet geheel opvolgt. De uitvoering van het betreffende besluit wordt dan met zes weken opgeschort. Dit is niet nodig als de (G)MR geen moeite heeft met de onmiddellijke uitvoering van dat besluit. Anders kan de (G)MR binnen die zes weken het geschil voorleggen aan de geschillencommissie. De (G)MR is de enige partij die adviesgeschillen aan de commissie kan voorleggen. De uitspraak is zowel voor het bevoegd gezag als voor de (G)MR bindend. INTERPRETATIEGESCHILLEN Het bevoegd gezag en de MR kunnen van mening verschillen over de uitleg van de wet of de bepalingen uit het medezeggenschapsreglement, dan is er sprake van een interpretatiegeschil. Het aanmelden van een interpretatiegeschil is niet aan een termijn gebonden. Zowel het bevoegd gezag als de (G)MR kunnen een interpretatiegeschil voorleggen aan de geschillencommissie. De uitspraak is voor beide bindend. ANDERE GESCHILLEN In het reglement kunnen ook nog andere geschillen worden opgenomen. In dat geval moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. De geschillencommissie moet bereid zijn zo n ander geschil te behandelen en in het (G)MR-reglement moet duidelijk staan vermeld om welke andere geschillen tussen het bevoegd gezag en de (G)MR het gaat. Informatie over de MR 8
BEVOEGDHEDEN De (G)MR heeft vijf bevoegdheden of rechten die zijn vastgelegd in de Wet medezeggenschap op scholen (WMS). Het gaat om drie algemene en twee bijzondere bevoegdheden. ALGEMENE BEVOEGDHEDEN: IINFORMATIERECHT Het informatierecht houdt in dat het bevoegd gezag de (G)MR alle inlichtingen, die hij voor de vervulling van zijn taak redelijkerwijze nodig heeft, tijdig verstrekt. Het bevoegd gezag moet dit ongevraagd doen, maar moet ook op verzoeken van de (G)MR ingaan. De (G)MR ontvangt in elk geval jaarlijks schriftelijk de begroting en bijbehorende beleidsvoornemens op financieel, organisatorisch en onderwijskundig gebied. Elk jaar voor 1 mei ontvangt de (G)MR informatie over het geld dat het bevoegd gezag heeft ontvangen. Voor 1 juli ontvangt de (G)MR een jaarverslag. De manier waarop het bevoegd gezag de informatie aan de (G)MR verschaft, wordt vastgelegd in het medezeggenschapsstatuut. RECHT OP OVERLEG De (G)MR of een geleding heeft het recht om met het bevoegd gezag te overleggen over alle zaken die met school te maken hebben. De reden voor het overleg moet worden vermeld. Indien een geleding apart overleg wenst, dan moet ten minste twee derde van de leden van de (G)MR en de meerderheid van de geleding hier voor zijn. BIJZONDERE BEVOEGDHEDEN: INITIATIEFRECHT Het initiatiefrecht houdt in dat de (G)MR de bevoegdheid heeft om over alle aangelegenheden die de school betreffen, voorstellen aan het bevoegd gezag te doen en standpunten duidelijk te maken. Het bevoegd gezag moet hier binnen drie maanden schriftelijk op reageren. INSTEMMINGSRECHT Het instemmingsrecht wil zeggen, dat voor bepaalde, in het reglement van de (G)MR genoemde besluiten, het bevoegd gezag vooraf de instemming van de (G)MR of een geleding nodig heeft. Het bevoegd gezag mag het besluit niet uitvoeren als deze instemming ontbreekt. ADVIESRECHT Bij het adviesrecht gaat het erom dat bij een aantal in het reglement vastgelegde aangelegenheden het bevoegd gezag advies moet vragen aan de MR. Het bevoegd gezag mag een advies naast zich Informatie over de MR 9
neerleggen. Wanneer naar aanleiding van het instemmings- of adviesrecht een geschil ontstaat tussen de (G)MR en het bevoegd gezag, kan één van de partijen de hulp van de Landelijke Commissie voor Geschillen WMS inschakelen. Informatie over de MR 10