Directoraat-generaal Basisgezondheidszorg en crisisbeheer Cel Erkenningscommissies EUROSTATION BLOK II VICTOR HORTAPLEIN 40 BUS 10 1060 BRUSSEL UW BRIEF VAN UW REF. ONZE REF. 16/06/2011 DATUM BIJLAGE(N) CONTACT TEL FAX E-MAIL BETREFT Omzendbrief aan de assistenten in opleiding Gynaecologie-Verloskunde Geachte Collega, De erkenningscommissie voor Gynaecologie en Verloskunde wenst u met deze omzendbrief te herinneren aan een aantal belangrijke punten in verband met uw opleiding. Voor de assistenten die hun opleiding beginnen in het jaar 2011 is er ook een gewijzigde lijst van het aantal minimum klinische activiteiten en de cursussen die moeten gevolgd worden. Algemene regel voor de briefwisseling met het secretariaat van de erkenningscommissie. Alle documenten (stageplan, wijziging stageplan, aanvraag erkenning enzovoort) moeten worden ingestuurd uiterlijk vier weken voor de bijeenkomst van de erkenningscommissie (de data van de vergaderingen vindt u verderop). De behandeling van documenten die later worden binnengestuurd zal automatisch worden verschoven naar de vergadering van drie maand later. Indienen stageplan Het stageplan voorzien van alle nodige documenten en handtekeningen moet worden ingediend binnen de drie maand na de start van de opleiding. Wijziging stageplan Iedere wijziging moet worden aangevraagd vóór de datum waarop de wijziging van het stageplan begint via het geëigend formulier, dat u van uw universiteit kan bekomen of eventueel via het secretariaat van de erkenningscommissie (02/524.97.63). De wijziging moet worden getekend door de betrokken toekomstige stagemeester en de coördinerende stagemeester. Academisering In het kader van de academisering van de twee eerste jaren opleiding, hebben de Vlaamse universitaire diensten Gynaecologie en Verloskunde eenstemmigheid bereikt betreffende het studieprogramma en de toetsing aan het einde van het tweede opleidingsjaar. Deze informatie zal u door hen worden meegedeeld. Stageboekje Het online stageboekje moet worden ingevuld vanaf de eerste dag van de opleiding. Verdere richtlijnen voor het optimaal gebruik van het stageboekje worden gegeven in een addendum bij deze brief (bijlage1). Dankzij een correcte invulling van het online stageboekje kan de erkenningscommissie de vorderingen van uw opleiding jaarlijks goed opvolgen en u eventueel in uw eigen belang de nodige aanbevelingen doen. Victor Hortaplein 40, bus 10 1060 Brussel www.health.fgov.be
Afwezigheid wegens ziekte of zwangerschapsverlof. Iedere afwezigheid van vier opeenvolgende weken of langer wegens ziekte of zwangerschapsverlof moet aan de erkenningscommissie worden gemeld per brief. Het is dus niet voldoende om je afwezigheid te noteren in het stageboekje. Zoals u weet heeft iedereen recht op een cumulatieve afwezigheid van 15 weken zonder dat de opleidingsduur wordt verlengd. Afwezigheid gedurende meer dan 15 weken moet worden gecompenseerd door een evenredige verlenging van de opleiding. Wetenschappelijke literatuur Er zal extra aandacht besteed worden aan de verruiming van uw wetenschappelijke kennis door het lezen van representatieve tijdschriften in uw vakgebied of algemeen (bv. Lancet, NEJM). Vulgarisatie en industriegebonden tijdschriften kunnen wel interessant zijn, maar moet u niet vermelden! Publicatie en voorstelling We herinneren eraan dat een publicatie als eerste of tweede auteur in een internationaal tijdschrift met peer review (inclusief FV&V) en het tijdschrift voor Geneeskunde of als eerste auteur in Gunaikeia, in de sectie die peer-reviewed is, noodzakelijk is. Start tijdig met de keuze van het onderwerp en het uitwerken van een publicatie, in overleg met uw opleider of coördinerend stagemeester (het kan immers heel wat tijd in beslag nemen vooraleer een artikel aanvaard wordt voor publicatie!). Artikels geschreven in laatste jaar geneeskunde (voor de opleiding begon) worden ook aanvaard als het onderwerp gynaecologisch is Voorstelling Verder is ook een mondelijke mededeling of een poster op een congres vereist. Voorzie tijdig het indienen van een voordracht op een representatieve nationale of internationale vergadering voor gynaecologen of andere specialisten. De jaarlijkse assistentendag biedt u hiertoe een uitgelezen gelegenheid. Indien uw voordracht niet wordt aanvaard voor orale presentatie, maar voor een postersessie, zal dit eveneens aanvaard worden door de erkenningscommissie. Certificaten Bij de aanvraag tot erkenning moeten, behalve de officiële documenten, ook bewijzen worden voorgelegd van: academiseringstest (certificaat van slagen afgeleverd door de universiteit) publicaties: (bijvoorbeeld eerste pagina van de publicatie of een brief van de Editor waarin wordt vermeld dat een manuscript is aanvaard voor publicatie); voorstelling: (kopie van programmaboekje); cursussen: certificaat van aanwezigheid en/of geslaagd voor de evaluatie. Verplichte cursussen Voor de assistenten die hun opleiding beginnen in 2011 is de lijst met verplichte cursussen uitgebreid (zie verder). Voor de andere assistenten is het aantal verplichte cursussen ongewijzigd. In bijlage 2 sturen wij u de lijst van cursussen die door het Concilium van Hoogleraren of door de VVOG worden ingericht. Deze cursussen worden automatisch als geldig erkend door de erkenningscommissie. Uiteraard moet hiervan ook het bewijs van aanwezigheid worden voorgelegd. Voorlopig zijn er geen interuniversitaire cursussen gepland over menopauze, anticonceptie of gynaecologische oncologie. Voor deze cursussen moet u zelf zorgen voor het bewijs dat u deze onderwerpen hebt gevolgd gedurende minstens een dag. Gelijkaardige cursussen in binnen- of buitenland kunnen ook in aanmerking komen maar het is noodzakelijk dat u de erkenning ervan aanvraagt aan de erkenningscommissie. Lijst van het miminum aantal verrichtingen Hieronder volgt de lijst van het minimum aantal verrichtingen die eigenhandig en autonoom moeten worden uitgevoerd om in aanmerking te komen voor erkenning. Deze lijst is enkel bestemd voor de assistenten die hun opleiding starten in augustus 2011. PAGINA 2 Document 1
Lijst van mimimum aantal verrichtingen Echografieën van het kleine bekken (abdominaal cq vaginaal): 500 Echographieën van de zwangerschap waarvan 50 structurele echo's in het tweede trimester 500 Colposcopie: 25 Hysteroscopie: 50 Waarvan minstens de helft operatief Curettage en endometriumaspiraties 50 Plaatsen IUD 10 LLETZ of conisatie: 10 Laparoscopie waarvan de helft operatief 50 sterilisatie, cystectomie, EUG. Hysterectomie (alle types samen: laparoscopisch, abdominaal, vaginaal) 30 waarvan minstens vijf via abdominale weg Bekkenbodemherstel (gelijk welke toegangsweg) 15 waarbij 5 vaginale hysterectomieën* mogen worden meegerekend Urinaire incontinentiechirurgie 10 Mammectomie, kwadrantectomie of tumorectomie 25 Okseluitruiming inclusief sentinel node: 10 Uitgebreide hysterectomie, debulking inbegrepen: assistentie 10 Spontane partus: 200 Instrumentele partus: 40 Sectio cesarea: 50 Vaginale stuitbevalling en bevalling tweeling 10 (aanbevolen) *De vaginale hysterectomieën kunnen maar eenmaal worden meegerekend, ofwel onder de hoofding hysterectomie ofwel onder de hoofding bekkenbodemherstel. PAGINA 3 Document 1
Voor de andere assistenten geldt de lijst die vroeger werd gehanteerd Echografieën van het kleine bekken (abdominaal cq vaginaal) 500 Echografieën van de zwangerschap (zowel 1 ste, 2 de als 3 de 500 trimester) Colposcopie 25 Hysteroscopie 50 Curettage 100 LLETZ of conisatie 10 Laparoscopie, diagnostisch en sterilisatie 50 Werklaparoscopie (cystectomie, EUG, adnexectomie 15 Abdominale hysterectomie (inclusief totale laparoscopische 20 hysterectomie) Vaginale hysterectomie (inclusief laparoscopisch geassisteerde 20 vaginale hysterectomie) Prolapschirurgie, incl. incontinentiechirurgie 10 Tumorectomie borst Aanbevolen 25 Mammectomie Aanbevolen 10 Okseluitruiming inclusief sentinel node Aanbevolen 10 Uitgebreide hysterectomie, debulking ingrepen Assistentie Spontane partus 200 Instrumentele partus 40 Sectio caesarea 50 Vaginale stuitbevalling Als mogelijk Overleg tijdig met uw coördinerend stagemeester, in geval u de indruk hebt, dat uw aantal ingrepen ondermaats is. De commissie stelt vast, dat voor enkele assistenten, bij het einde van hun vierde jaar opleiding, het aantal van sommige verrichtingen erg laag ligt. Hier kan best preventief worden op gewerkt. PAGINA 4 Document 1
Nieuwe lijst van verplichte cursussen Praktische cursussen een certificaat van aanwezigheid is vereist Cardiotocografie Endoscopie Gynaecologische en verloskundige echografie Colposcopie Diagnostische en operatieve hysteroscopie Verloskundige vaardigheden Theoretische kennis die kan worden verworven via congres, symposium, postgraduaatcursus, spreekbeurt of publicatie of CME punten Bewijs deelname vereist Fertiliteit Senologie:diagnose en behandeling van benigne en maligne tumoren Urogynaecologie Infectie (gynaecologie en verloskunde) Fysiopathologie van de vulva en vagina Seksuologie Gynaecologische oncologie Anticonceptie Menopauze Data van de bijeenkomst van de erkenningscommissie 13 december 2011 13 maart, 12 juni, 18 september, 11 december 2012 Tot slot wensen wij u allen veel succes toe in uw opleiding. De Nederlandstalige Erkenningscommissie Gynaecologie-Verloskunde PAGINA 5 Document 1
Bijlage 1 Praktische hulp bij het opstarten of bijhouden van uw online stageboekje Zorg ervoor dat uw adresgegevens genoteerd staan in de VVOG-adresboek zie http://www.vvog.be/adresboek Onderstaande richtlijnen staan ook vermeld op de VVOG-website in de rubriek Stageboekje bij README voor de GSO Lees ook alle andere berichten die u in de rubriek Stageboekje terugvindt vooral die gaan over de print-out van uw stageboekje die u jaarlijks moet insturen Heel wat informatie vindt u ook als u de INFO-toets aanklikt die u op iedere pagina van het stageboekje rechts boven kunt vinden Vanaf 1/8/2012 moeten alle GSO s hun stageboekje online invullen!!! Zorg ervoor dat alle stagejaren online identiek ingevuld zijn als op het papieren document. Idem bij elke wijziging van het stageplan of langdurige afwezigheid. Let erop om bij de start van elk academiejaar het veld huidig stagejaar het jaar dat van toepassing is in te vullen. Kijk na of elk stagejaar een handtekening draagt van de lokale stagemeester. Zorg voor een recente foto in uw online stageboekje. Het is absoluut nodig dat u onmiddellijk alle stagejaren invult in het ADMIN scherm. De naam van de co-ordinerende stagemeester is de naam van het diensthoofd van de universiteit waar u opgeleid bent. De rapporten Evaluatie klinische activiteit en Beoordeling algemene attidtude moeten online ingevuld zijn (zorg ervoor dat dit gebeurt tijdens de laatste weken van uw stage bij een bepaalde stagemeester, nadien wordt dit meestal moeilijk). Maak op dat moment een print-out en laat het aftekenen op iedere pagina door uw lokale stagemeester. Ook de tussentijdse evaluaties en 360-graden beoordelingen moeten online worden ingevuld. Bij het einde van ieder stagejaar moet een PRINT-OUT van het stageboekjes ten laatste 3m na het einde van het stagejaar bij de erkenningscommissie aangetekend ingediend worden. Let er op dat u in het veld Huidig stagejaar het jaartal laat staan dat slaat op het stagejaar dat u wil laten beoordelen. Zoniet staat het verkeerde stagejaar op uw print-out. De data van de 4 Erkenningscommissie per jaar staan op de VVOG-website vermeld. Uw stageboekje moet minstens uiterlijk 4 weken aan de erkenningscommissie worden opgestuurd wil het nog in aanmerking komen voor evaluatie tijdens de eerstkomende bijeenkomst van de erkenningscommissie. Registratie activiteiten Zorg ervoor dat een congres, voordracht, poster of publicatie gemakkelijk kan getraceerd worden. Gebruik daarom (liefst copy/paste) de omschrijving van een congres zoals u ze op de VVOG-website kunt terugvinden en voor niet-vvog congressen noteert u de datum, de PAGINA 6 Document 1
originele congrestitel en de plaats waar het congres plaats had. Idem dito voor een voordracht of poster waarbij u naast de titel ook de auteurs in de correcte volgorde niet vergeet bij te voegen. Een publicatie bestemd voor Gunaikeia dient ten laatste 6 maanden voor uw aanvraag tot erkenning worden ingestuurd. Een mooiste beeld of een congresverslag in Gunaikeia geldt niet als een publicatie. Let er op uw activiteiten correct te coderen. Een verplichte cursus is bijvoorbeeld niet hetzelfde als een congres (aldus kan uw deelname aan een verplichte cursus aan de aandacht van de erkenningscommissie ontsnappen). De officieel erkende verplichte cursussen kunt u op de website terugvinden mits zoeken op sleutelwoord cursus verplicht. U dient ook uw MANAMA bijscholing in uw activiteitenlijst te vermelden Voor hulp bij eventuele problemen kunt u zich richten tot info@vvog.be PAGINA 7 Document 1
Bijlage 2 Voorstel verplichte cursussen - opleiding gynaecologie-verloskunde Bemerkingen vooraf: 1. JJ: Voor jongerejaars; OJ : Voor oudere jaars; JJ en OJ zijn aanbevelingen voor wanneer deze cursus gevolgd moet worden, doch niet verplicht in deze periode te doen. 2. Van iedere cursus dient een toets met certificaat van geslaagd toegevoegd te worden aan het erkenningdossier. De erkende cursussen worden hieronder weergegeven met de vermelding van de organisator, de frequentie en de duur van de cursus. 1. Basiscursus CTG (1 dag) - JJ - VVOG-VWV: 2-jaarlijks Niet enkel het cardiotocogram vóór en tijdens de arbeid komt aan bod, maar ook de pathofysiologie en enige begrippen in verband met de gebruikte apparatuur. Tevens worden de verschillende aanvullende technieken besproken. Zowel de fysiologie als het ante- en het perpartaal CTG wordt besproken. Dit alles wordt aangevuld met gevallen uit de praktijk. 2. Endoscopie (5 dagen) JJ en OJ Consilium Hoogleraren CHT/KULeuven: Programma over 5 jaar 1 per jaar. Elk jaar krijgen de GSO één of meerdere opleidingsonderdelen, gaande van dry labs waarbij stereotaxie en hechten aangeleerd worden, orgaan modellen (om dissectie aan te leren), kleine proefdieren en varkens (waar procedures aangeleerd worden). Vanaf dit jaar komt er een opleiding endoscopisch hechten met zelfstudie thuis bij. Los daarvan hebben de GSO de mogelijkheid om na uren op een virtuele trainer te komen oefenen. 3. Echografie (3 dagen) - JJ of OJ - Consilium Hoogleraren: 2- jaarlijks Gynaecologische echografie (1 dag): Aandacht wordt besteed aan optimale echografische evaluatie van de vrouwelijke genitalia, pelviene tumoren, endometriale pathologie, bekkenbodempathologie, fertiliteit en complicaties van de vroege zwangerschap. Verloskundige echografie (2dagen): Aandacht wordt besteed aan de embryologie en de normale ontwikkeling van de foetus. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan congenitale malformaties, verwikkelingen tijdens de zwangerschap en screening in het eerste semester. Beide delen bevatten een hands-on sessie. 4. Colposcopie ( 1 dag) OJ - VVOG-VWAG: 2-jaarlijks In deze cursus worden de basisprincipes van de colposcopie van de cervix, vagina en vulva onderwezen. Speciale aandacht wordt gegeven aan het herkennen van premaligne en maligne letsels. Er wordt ook onderwezen over screening van cervixcarcinom en psychoseksuele aspecten van deze screening. 5.a Basis cursus hysteroscopie deel 1 (diagnostisch en eenvoudig operatief) (1 dag) JJ - VVOG-VWAG: 2-jaarlijks De basiscursus hysteroscopie richt zich naar eerste en tweede jaars assistenten. Tijdens deze cursus (4 uur) raken zij vertrouwd met: De anatomie, fysiologie en pathofysiologie van de uterus, in het bijzonder van het endometrium en myometrium Het basisinstrumentarium voor diagnostische hysteroscopie De verschillende distentiemedia, het belang van vochthuishouding en vochtgerelateerde complicaties PAGINA 8 Document 1
De theorie wordt aangevuld met volgende hands-on oefeningen (2 uur): Diagnostische hysteroscopie (stereotaxie, leren werken met 25-30 optieken) Eenvoudige manipulaties in het cavum uteri (met schaar en paktangetje) op groenten- en fruitmodellen b. Basis cursus hysteroscopie deel 2 (resectoscopie) (1 dag) OJ - VVOG-VWAG: 2-jaarlijks De gevorderde hysteroscopie richt zich naar derde en vierde jaars assistenten. Tijdens deze cursus (4 uur) raken zij vertrouwd met: o Het instrumentarium voor therapeutische hysteroscopie o De verschillende distentiemedia voor resectoscopie o De energievormen o De complicaties van resectoscopie, met bijzondere aandacht voor de vochtgerelateerde complicaties en ook voor het voorkomen en behandelen ervan o De techniek van de resectie van myomen, poliepen, septa en het endometrium De theorie wordt aangevuld met volgende hands-on oefeningen (2 uur): o Therapeutische hysteroscopie/resectoscopie zowel uni- als bipolair o Resectie van een intracavitaire structuren op het varkensblaasmodel 6. Verloskundige vaardigheden (2 dagen) JJ - VVOG-VWV: jaarlijks Deze tweedaagse cursus beoogt het inoefenen van belangrijke praktische verloskundige vaardigheden (stuitbevalling, beleid bij schouderdystocie, instrumentele verlossing, maternale en neonatale opvang en reanimatie, beleid bij antepartumbloeding, uitwendige kering, sfincter hertsel) op gestructureerde wijze overeenkomstig met internationaal beproefde richtlijnen (ALSO, MOET, ERC) en in kleine groepen van maximum 6 deelnemers. Elk van de praktische sessies worden voorafgegaan door een theoretische uiteenzetting waar de achtergrond van de praktijk uitvoerig wordt toegelicht. Op het einde van de cursus wordt de kennis van de deelnemers getoetst aan de hand van een meerkeuze-proef waarin de belangrijkste sleutel boodschappen opnieuw worden aangehaald. 7. Fertiliteitscursus (1dag) - OJ - VVOG-VWRG: 2-jaarlijks In de cursus worden de volgende thema s behandeld: anatomie, embryologie en fysiologie van de reproductieve organen, oorzaken en behandelingsstrategieën van vrouwelijke en mannelijke infertiliteit, preventie, wetgeving en ethiek. Er is ook een evaluatiemodule voor kennistoetsing voorzien. 8. Senologie (1 dag) OJ - VVOG-VWOG: 2-jaarlijks Na het volgen van de basiscursus moeten de deelnemers in staat zijn om benigne en maligne pathologie te onderscheiden en screening uit te voeren. De cursus wordt niet toegespitst op de behandeling van borstkanker. 9. Urogynaecologie (1 dag) OJ - VVOG-VWAG: 2-jaarlijks Tijdens de cursus worden de anatomie, pathofysiologie en plaats van conservatieve en chirurgische technieken in verband met bekkenbodem pathologie behandeld. 10. Infectiecursus (gynaecologie en verloskunde) (1 dag) JJ of OJ - VVOG-VWAG: 2- jaarlijks De infectiecursus heeft tot doel om de herkenning, diagnostiek en behandeling van de verschillende belangrijkste infecties in de verloskunde-gynaecologie te bevorderen. De cursus is opgedeeld in een verloskundig en gynaecologisch luik met aandacht voor een up-to-date overzicht van aanwinsten op het gebied van de verschillende infecties. De cursist moet op het einde van de cursus zich vertrouwder voelen met alle aspecten die bij een gynaecologische infectie aan bod komen zowel bij kinderen als volwassenen. PAGINA 9 Document 1
11. Vulva- en vaginacursus (1 dag) JJ of OJ - VVOG-VWAG: 2-jaarlijks De Vulvacursus heeft tot doel om de verschillende aspecten van de vulvaire pathologie te benaderen inclusief anatomie en een specifieke dermatologische benadering. Neoplastische, infectieuze en benigne aandoeningen van de vulva, vulvodynie en culturele problemen omtrent besnijdenis en herstel worden belicht. De cursist moet zich op het eind van de cursus vertrouwder voelen met alle aspecten die zich kunnen voordoen ter hoogte van de vulva en adequate diagnostiek en behandeling kunnen uitvoeren. 12. Seksuologie (1dag) OJ - VVOG-VWRG-VWAG: 2-jaarlijks Gezien het grote belang van de seksualiteit in het menselijke leven en de bevoorrechte positie van de gynaecoloog ten opzichte van zijn/haar patiënte, is een basiscursus seksuologie wenselijk. Aandacht zal gegeven worden aan de volgende onderwerpen: geslachtsdifferentiatie bij de mens: fysiologie; geslachtsontwikkeling bij de mens: pathologie, geslachtsselectie vanuit Darwinistisch standpunt; normale ontwikkeling van seksualiteit bij het meisje en de jongen; fysiologie van de seksuele functie bij man en vrouw: de seksuele responscyclus; culturele invloeden op het seksueel functioneren bij de mens; vrouwelijke seksuele disfuncties: stoornissen van de libido, van de seksualiteit, vaginisme; erectiele dysfunctie, ejaculatio praecox en ejaculatio tarda; therapie van seksuele disfuncties bij man en vrouw. PAGINA 10 Document 1