Dit artikel is het zevende in de Rode draad: Notaris, MKB-ondernemers en ondernemingen die van start is gegaan in het WPNR 2016/7105. De vorige bijdrage is in dit nummer opgenomen vanaf pag. 545. Adel verplicht Over de opgave ter eerste inschrijving en aansprakelijkheid die aan de notaristafel ontstaat Mr. P.H.N. Quist* 1. Inleiding Bij veel overnames wordt gebruik gemaakt van nieuw opgerichte rechtspersonen. Zowel bij herstructureringen die voorafgaand aan de transactie plaatsvinden, als bij de transactie zelf. Nieuw opgerichte rechtspersonen worden niet zelden als verkrijgende entiteit in transacties opgevoerd. Op de agenda van menige transactie staat de oprichting van de verkrijgende entiteit vermeld, onmiddellijk gevolgd door het tekenen van de koopovereenkomst waarbij de betreffende aandelen of activa worden gekocht. Vaak zonder dat de betrokken notaris (of advocaat) zich dit realiseert, ontstaan er bij transacties als hiervoor omschreven aan de notaristafel persoonlijke aansprakelijkheden van aanzienlijke omvang. Immers, door te handelen namens een nieuw opgerichte rechtspersoon waarvan de opgave ter eerste inschrijving bij het handelsregister nog niet is geschied, worden bestuurders hoofdelijk aansprakelijk. Een aansprakelijkheid die niet door enige bekrachtiging vervalt maar voor langere tijd voortduurt. Reden om in dit kader het ontstaan van deze soort aansprakelijkheid nog eens onder de loep te nemen en te bezien hoe deze kan worden voorkomen. Uitgangspunt voor onderstaande beschouwing vormt het BV-recht. 2. Wettelijke regeling Bestuurders van een BV zijn verplicht de vennootschap te doen inschrijven in het handelsregister en een authentiek afschrift van de akte van oprichting en van de daaraan ingevolge art. 2:204 BW gehechte stukken, neer te leggen bij het handelsregister (2:180 lid 1 BW). De bestuurders zijn naast de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor elke tijdens hun bestuur verrichte rechtshandeling waardoor de vennootschap wordt verbonden in het tijdvak voordat de opgave ter eerste inschrijving in het handelsregister, vergezeld van de neer te leggen afschriften is geschied (2:180 lid 2 BW). De regeling ten aanzien van de NV is dienovereenkomstig (2:69 lid 2 sub a BW). 1 Ook op grond van de Handelsregisterwet 2007 ( Hrw ) dient een opgerichte rechtspersoon te worden ingeschreven. Ingevolge art. 20 Hrw wordt de opgave voor de eerste inschrijving van een rechtspersoon gedaan binnen één week na het plaatsvinden van het feit ten gevolge waarvan de verplichting tot inschrijving ontstaat, zijnde de oprichting. Tot het doen van opgave ter inschrijving van een rechtspersoon in het handelsregister is ieder van de bestuurders van de rechtspersoon verplicht (art. 18 lid 1 Hrw). Indien geen van de bestuurders in Nederland is gevestigd, is tot het doen van de opgave tevens verplicht degene die in Nederland belast is met de dagelijkse leiding van een onderneming of rechtspersoon (18 lid 3 Hrw). Bij algemene maatregel van bestuur kunnen andere personen worden aangewezen die verplicht of bevoegd zijn tot het doen van daarbij aangewezen opgaven (18 lid 6 Hrw). Van die mogelijkheid is gebruik gemaakt bij de vaststelling van het Handelsregisterbesluit 2008 ( Hrb ). Ingevolge art. 4 Hrb onderzoekt de Kamer van Koophandel ( de kamer ) of een opgave afkomstig is van iemand die tot het doen ervan bevoegd is en of de opgave juist is. Indien de kamer ervan overtuigd is dat de opgave is gedaan door iemand die tot het doen ervan bevoegd is en van oordeel is dat de opgave juist is, gaat zij onverwijld tot inschrijving over (4 lid 3 Hrb). In ieder geval is iedere bestuurder van een opgerichte rechtspersoon bevoegd tot opgave (want daartoe op grond van de handelsregisterwet verplicht). Ook de notaris en de kandidaat-notaris worden door de kamer beschouwd als personen die tot opgave bevoegd zijn. Een wettelijke basis is daarvoor overigens niet. De kamer weigert om tot inschrijving over te gaan als zij er niet van overtuigd is dat de opgave afkomstig is van een tot opgave bevoegde persoon (5 lid 1 Hrb). De kamer kan voorts weigeren om tot inschrijving over te gaan indien (a) de opgave strijdig is met een wettelijk voorschrift, het recht, de openbare orde of de goede zeden, (b) de opgave innerlijk strijdig of onvolledig is, (c) de * Notaris te Amsterdam, vaste medewerker van het WPNR. (paul.quist@stibbe.com) 1. Zij het, dat de regeling voor de NV in die zin uitgebreider is dat aansprakelijkheid eveneens ontstaat in het tijdvak voordat het gestorte deel van ten minste het bij de oprichting voorgeschreven minimumkapitaal bedraagt en op het bij de oprichting geplaatste kapitaal ten minste een vierde van het nominale bedrag is gestort (2:69 lid 2 sub b en c BW). 552 WPNR...
opgave strijdig is met de reeds over de onderneming of rechtspersoon opgenomen gegevens, (d) de opgave strijdig is met gegevens uit een ander basisregister en/of (e) de kamer gerede twijfel heeft over de juistheid van de opgave (5 lid 2 Hrb). In het handelsregister worden ingevolge art. 22 Hrb van de BV en de NV opgenomen, en derhalve dienen bij het verzoek tot inschrijving te worden opgegeven: (a) de persoonlijke gegevens van iedere bestuurder en commissaris, van ieder lid van het besturend orgaan, of van ieder lid van het leidinggevende orgaan, de datum waarop hij bij de vennootschap als zodanig in en uit functie is getreden en of hij bevoegd is om de vennootschap alleen of gezamenlijk handelend met één of meer anderen te vertegenwoordigen; (b) de persoonlijke gegevens van anderen dan de bestuurders aan wie de statuten de bevoegdheid tot vertegenwoordiging toekennen en de inhoud van de bevoegdheid; (c) het geplaatste kapitaal en het gestorte deel daarvan; (d) de persoonlijke gegevens van de houder van alle aandelen in het kapitaal van de vennootschap of van een deelgenoot in een huwelijksgemeenschap dan wel een gemeenschap van een geregistreerd partnerschap waartoe alle aandelen in het kapitaal van de vennootschap behoren, de aandelen gehouden door de vennootschap of haar dochtermaatschappij niet meegeteld; (e) als dit het geval is of het hier een structuurvennootschap betreft en of hierop het volledig of beperkt structuurregime van toepassing is. Ten aanzien van de NV dient tevens het maatschappelijk kapitaal te worden opgegeven, alsmede het bedrag van het geplaatste kapitaal en het gestorte deel ervan, onderverdeeld naar soort indien er verschillende soorten aandelen zijn. Indien niet volgestorte aandelen zijn uitgegeven dienen de persoonlijke gegevens met uitzondering van de handtekeningen van de houders van die aandelen te worden vermeld, met vermelding van het aandelenbezit van iedere houder en van het daarop gestorte bedrag. Tevens wordt in het handelsregister opgenomen of een bestuurder al dan niet uitvoerend is indien de vennootschap een one tier board kent 2 (22 leden 3 en 4 Hrb). Tevens dient ten aanzien van de NV opgave te worden gedaan van de kosten die met de oprichting verband houden en die ten laste van de vennootschap komen, zoals de kosten van de notaris en andere adviseurs. Deze kosten betekenen immers een vermindering van het reële vermogen van de vennootschap (art. 2:69 lid 1 BW). van de uitgeoefende activiteit of activiteiten (11 Hrb). De opgave ter inschrijving in het handelsregister wordt gedaan bij de kamer, die het handelsregister houdt (3 Hrw). Sinds 1 januari 2014 is er één Kamer van Koophandel. Inschrijving geschiedt ongeacht bij welke vestiging de opgave wordt gedaan. De verplichting tot het neerleggen bij het handelsregister van een authentiek afschrift van de oprichtingsakte is noch in de Handelsregisterwet noch in het Handelsregisterbesluit opgenomen, maar vloeit rechtstreeks voort uit art. 2:180/69 lid 1 BW. Het niet voldoen aan de verplichtingen van de Handelsregisterwet vormt een economisch delict (47 Hrw juncto art. 1 onderdeel 4 Wet op de economische delicten). 3 Van de inschrijving en nederlegging wordt door de Kamer van Koophandel mededeling gedaan in de Staatscourant (24 Hrw). 3. Aard en duur van de aansprakelijkheid De wetgever tilt blijkbaar zwaar aan de inschrijving van een rechtspersoon bij het handelsregister. Dit geldt temeer als de vennootschap aan het economisch verkeer gaat deelnemen. Niet tijdige inschrijving wordt dubbel gesanctioneerd. Het is een economisch delict wegens handelen in strijd met de Handelsregisterwet. Daarnaast zijn op grond van het Burgerlijk Wetboek de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk voor de rechtshandelingen tijdens hun bestuur verricht waardoor de vennootschap wordt verbonden, in het tijdvak voordat de opgave ter eerste inschrijving in het handelsregister is geschied. Let wel, het betreft hier geen hoofdelijke aansprakelijkheid van de handelende bestuurder van de BV of NV, maar een hoofdelijke aansprakelijkheid van alle bestuurders, ongeacht wie de handeling heeft verricht. Die handeling zou ook door een gevolmachtigde van de vennootschap kunnen zijn geschied. Deze aansprakelijkheid is aanzienlijk verstrekkender dan die ten aanzien van een persoon die een rechtshandeling verricht namens een op te richten vennootschap. Deze persoon is immers, tenzij met betrekking tot die rechtshandeling uitdrukkelijk anders is bedongen, daardoor hoofdelijk verbonden totdat de vennootschap na haar oprichting de rechtshandeling heeft bekrachtigd (art. 2:203/93 lid 2 BW). Enerzijds geldt die aansprakelijkheid dus alleen voor degene die een rechtshandeling namens een op te richten vennootschap heeft verricht en anderzijds komt deze aansprakelijkheid te vervallen zodra de vennootschap na haar oprichting de rechtshandeling heeft bekrachtigd. De aansprakelijkheid van bestuurders voor namens de vennootschap Ook ten aanzien van de door de rechtspersoon gedreven onderneming dienen gegevens te worden geregistreerd. Deze betreffen onder meer het aantal werkzame personen en een korte aanduiding WPNR... 2. Zie art. 2:239a/129a BW. 3. Op grond van art. 1 onderdeel 4 jo. art. 2 lid 4 en art. 6 lid 1 sub 5 Wed, wordt overtreding van art. 47 Hrw bestraft met hechtenis van 6 maanden, een taakstraf of een geldboete van de 4e categorie (maximaal EUR 20.500). 553
verrichte rechtshandelingen voordat de opgave ter eerste inschrijving bij het handelsregister is geschied, staat echter los van het handelen van de betreffende bestuurder zelf. Het is een aansprakelijkheid die voortvloeit uit de wet, die niet door enige bekrachtiging vervalt en waarvoor een verjaringstermijn van twintig jaar geldt. 4 Het betreft hier overigens geen aansprakelijkheid van de bestuurders voor schade die de wederpartij eventueel heeft geleden. De bestuurders zijn hoofdelijk verbonden voor de nakoming van de overeenkomsten waardoor de vennootschap is verbonden. Bepalend is niet of de rechtshandeling waardoor de vennootschap wordt verbonden wordt verricht na de eerste inschrijving in het handelsregister. Bepalend is of de rechtshandeling wordt verricht nadat de opgave ter eerste inschrijving in het handelsregister, vergezeld van de neer te leggen afschriften is geschied. Het beste bewijs dat de opgave ter eerste inschrijving is geschied wordt natuurlijk gevormd door het uittreksel handelsregister waaruit van de inschrijving blijkt. De veilige route is dan ook te wachten met het verrichten van rechtshandelingen namens de nieuw opgerichte rechtspersoon tot het uittreksel uit het handelsregister beschikbaar is. Hierna zal ik nader ingaan wat dient te worden verstaan onder opgave ter eerste inschrijving in het handelsregister. 4. Opgave ter eerste inschrijving in het handelsregister De eerste vraag is wanneer de opgave ter eerste inschrijving is geschied. Is dat bij de verzending van de opgave of bij de ontvangst door de Kamer van Koophandel van de opgave? Het gaat hier om de ontvangst van de opgave. 5 De nota naar aanleiding van het eindverslag ( NEV ) vermeldt hierover nog: Voorzichtige bestuurders wachten met het aangaan van zware verplichtingen totdat de opgave ter eerste inschrijving is geschied. Er is geen reden hen te dwingen tot verder uitstel, met de zakelijke bezwaren die eraan zijn verbonden, indien zij mogen aannemen dat hun opgave en nederlegging aan de eisen van de wet voldoen, ook al heeft de beheerder van het handelsregister nog geen datumstempel geplaatst. Heel eenduidig is deze tekst niet. Er lijkt wat losjes te worden omgegaan met een door de wetgever nogal draconisch uitwerkende sanctie van hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders. De NEV lijkt aan te sturen op een zachte toepassing van een harde regel. Inmiddels geschiedt de opgave bij het handelsregister vrijwel uitsluitend elektronisch. Wie het, door het invullen van velden automatisch gegenereerde, elektronische formulier en een elektronische kopie van het afschrift van de oprichtingsakte aan het handelsregister toezendt, kan vervolgens via het digitale indieningssysteem monitoren hoe laat de verzending is geschied, of de kamer de opgave heeft ontvangen en of deze vervolgens is verwerkt en de rechtspersoon is ingeschreven. De ontvangst door de kamer van de opgave zoals in het systeem af te lezen, kan in beginsel worden beschouwd als het bewijs dat de opgave ter eerste inschrijving heeft plaatsgevonden. In beginsel, want wat indien de opgave niet geheel juist of volledig is en de inschrijving op basis daarvan niet zonder meer kan plaatsvinden? Sommigen menen dat de hoofdelijke aansprakelijkheid pas eindigt bij een volledige opgave en dat een onjuiste of onvolledige opgave de bestuurders dus niet bevrijdt. 6 Gezien de grote hoeveelheid gegevens die aan het handelsregister ter inschrijving moeten worden opgegeven, de verstrekkendheid van de sanctie van persoonlijke aansprakelijkheid, en de enigszins losse toets zoals die in de NEV is te vinden, meen ik dat een gering verzuim of een kleine onvolkomenheid niet tot gevolg zou moeten hebben dat de opgave niet als opgave in de zin van de wet kan worden beschouwd. De sanctie van hoofdelijke aansprakelijkheid ziet primair op de naleving van de inschrijvingsplicht in het belang van het rechtsverkeer. De bepaling wil de naleving van de inschrijvingsplicht bevorderen door het stellen van de civielrechtelijke sanctie op niet-inschrijving. Wie tijdig tot opgave ter eerste inschrijving over gaat en daarbij de stukken overlegt die redelijkerwijs tot inschrijving zouden moeten kunnen leiden, zou naar ik meen niet door een klein gebrek in de aangeleverde stukken, zoals een onvolledig adres van de vennootschap, een onvolkomenheid in de gegevens omtrent een bestuurder of zelfs een abusievelijk niet ondertekend afschrift van de akte van oprichting, alsnog te maken moeten krijgen met bestuurdersaansprakelijkheid. Overigens merk ik op dat in veel gevallen de opgave ter eerste inschrijving door de notaris of kandidaatnotaris geschiedt. Op de gevolgen van diens fouten bij de opgave ter eerste inschrijving wil ik hier niet nader ingaan, maar in beginsel zijn dit beroepsfouten die tot aansprakelijkheid van de notaris kunnen leiden als deze niet tijdige inschrijving van de rechtspersoon aansprakelijkheid van de bestuurders en daaruit voortvloeiende schade tot gevolg zou hebben. De Hoge Raad heeft overigens uitgesproken 7 dat art. 2:180/69 lid 1 sub a BW niet slechts bescherming van derden beoogt, maar ook het algemeen belang, te weten een geordend rechtsverkeer en de vergemak- 4. Zie ook Rechtbank s-gravenhage, 17 augustus 2011, JOR 2011/326. 5. NEV, Kamerstukken II 1983/84, 16 551, nr. 11, p. 8 e.v. 6. H. de Groot, Bestuurdersaansprakelijkheid, Deventer: Kluwer, 2014 p. 43/44. 7. HR 28 januari 2011, NJ 2011/167 (Staalbankiers). 554 WPNR...
kelijking van het overheidstoezicht op vennootschappen. Deze bepaling is weliswaar van dwingend recht, aldus de Hoge Raad, maar niet tevens van openbare orde, omdat zij niet strekt tot bescherming van algemene belangen van zo fundamentele aard dat zij altijd door de rechter moet worden toegepast. Daarmee kan in bepaalde gevallen een beroep worden gedaan op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid. Omstandigheden aan de zijde van de partij die zich als derde op de onderhavige bepaling beroept, kunnen daarom wel degelijk van belang zijn voor de beoordeling van het verweer dat dit beroep naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. 8 In het gegeven geval beriep een bank zich op de aansprakelijkheid van de bestuurders van een inmiddels gefailleerde vennootschap vanwege het feit dat na de oprichting, maar voor de opgave ter eerste inschrijving bij het handelsregister, financieringsdocumentatie was getekend. Die opgave geschiedde twee dagen later. De bank was echter geheel op de hoogte van de oprichting, de inhoud van de oprichtingsakte en de bevoegdheid van de bestuurders om de vennootschap te vertegenwoordigen als daarin gemeld. Voorts stelde de bank het krediet, in afwijking van de kredietovereenkomst, al ter beschikking voordat een uittreksel uit het handelsregister was ontvangen. De Hoge Raad meende dat het hof met zijn oordeel dat vaststond dat de opgave ter eerste inschrijving in het handelsregister slechts twee dagen na het ter beschikking stellen van het krediet is geschied, kennelijk en alleszins begrijpelijk tot uitdrukking heeft gebracht dat de verweerders in hun verhouding tot de bank niet of nauwelijks enig verwijt treft. 5. De stichting en de vereniging Ten aanzien van de vereniging en de stichting kent de wet een vergelijkbare regeling. Ingevolge art. 2:29 lid 1 BW zijn de bestuurders van een vereniging waarvan de statuten zijn opgenomen in een notariële akte, verplicht haar te doen inschrijven in het handelsregister en een authentiek afschrift van de akte, dan wel een authentiek uittreksel van de akte bevattende de statuten, ten kantore van dat register neer te leggen. Deze regeling geldt op grond van art. 2:53a lid 1 BW evenzeer voor de coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij. Art. 2:29 lid 2 BW bepaalt dat zolang de opgave ter eerste inschrijving en nederlegging niet zijn geschied, iedere bestuurder voor een rechtshandeling waardoor hij de vereniging verbindt naast de vereniging hoofdelijk aansprakelijk is. Deze regeling wijkt dus af van die ten aanzien van de BV en NV waarbij bestuurders, ongeacht wie de rechtshandeling namens de vennootschap heeft verricht, aansprakelijk zijn. Bij de vereniging betreft het slechts de bestuurder die de vereniging verbindt. De gevolgen voor deze bestuurder zijn echter dezelfde: er ontstaat een hoofdelijke aansprakelijkheid die niet geheeld kan worden. WPNR... Een vergelijkbare regeling is er voor de stichting. Op grond van art. 2:289 BW zijn de bestuurders verplicht de stichting te doen inschrijven in het handelsregister en een authentiek afschrift, dan wel een authentiek uittreksel van de akte van oprichting waarin de statuten zijn vermeld, ten kantore van het handelsregister neer te leggen. Zolang de opgave ter eerste inschrijving en nederlegging niet zijn geschied, is ook bij de stichting iedere bestuurder voor een rechtshandeling, waardoor hij de stichting verbindt, naast de stichting hoofdelijk aansprakelijk (2:289 lid 2 BW). Ik merk ten aanzien van de vereniging, de coöperatie, de onderlinge waarborgmaatschappij en de stichting overigens nog op dat de regeling van art. 2:203/93 lid 1 BW van overeenkomstige toepassing is. In zijn arrest van 24 januari 1997 9 heeft de Hoge Raad dit bepaald. Er kan dus ook namens een vereniging, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij, of stichting i.o. worden gehandeld. Ook kunnen deze rechtspersonen als rechtspersoon in oprichting bij het handelsregister worden ingeschreven. Indien na de oprichting de rechtspersoon de namens hem voor zijn oprichting verrichte rechtshandelingen bekrachtigt, vervalt de persoonlijke aansprakelijkheid van degene die deze rechtshandeling namens de op te richten vereniging of stichting is aangegaan. Vanzelfsprekend dient bekrachtiging in zijn algemeenheid pas te geschieden nadat de opgave ter eerste inschrijving is geschied. Anders wordt voor zover het een vereniging of stichting betreft degene die namens de vereniging of stichting de rechtshandelingen bekrachtigt hoofdelijk aansprakelijk. Betreft het een BV of een NV dan worden alle bestuurders door de bekrachtiging die geschiedt voor de opgave ter eerste inschrijving hoofdelijk aansprakelijk. De aansprakelijkheid strekt zich overigens alleen uit tot namens de rechtspersoon verrichte rechtshandelingen. Zij geldt dus niet voor verbintenissen uit de wet, zoals die uit onrechtmatige daad of tot afdracht van premies voor sociale verzekeringen. 6. Enige praktische handreikingen ter vermijding van aansprakelijkheid van bestuurders Luistert het dan allemaal wel zo nauw? Twee dagen later heet in de rechtspraak immers slechts twee dagen later. En de verhouding met een partij die zich als derde op art. 2:180 lid 2 BW beroept kan blijkbaar ook nog van belang zijn voor de beoordeling van het verweer dat een beroep op die wetsbepaling naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Het enkele gegeven dat in een van de weinige uitspraken inzake deze wetsbepaling de feiten 8. Zie bovengenoemde uitspraak, rechtsoverweging 3.10.2. 9. HR 24 januari 1997, NJ 1997, 399 (Stichting Diva). 555
dusdanig werden geacht dat een beroep op de bestuurdersaansprakelijkheid op grond van art. 2:180 lid 2/69 lid 2 sub a BW op grond van de redelijkheid en billijkheid niet slaagde, betekent echter niet dat de notaris hier achteloos mee kan omgaan. Het gaat hier om eenvoudig te vermijden, vaak aanzienlijke persoonlijke aansprakelijkheden van bestuurders. Het feit dat de opgave ter eerste inschrijving in veel gevallen door de notaris of door de kandidaat-notaris wordt verricht, schept verantwoordelijkheden. Persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders dient te allen tijde vermeden te worden. Niet in de laatste plaats wanneer de notaris als domus transactionis een sleutelrol speelt en de zorg van een tijdige opgave ter eerste inschrijving aan hem 10 is toevertrouwd. Adel verplicht. Wat kan de notaris doen om deze bestuurdersaansprakelijkheid te voorkomen? voor zijn oprichting verrichte rechtshandeling bekrachtigt, dan dat na de oprichting, maar voor de opgave ter eerste inschrijving wordt gehandeld. Het is dus vaak beter om in deze gevallen de rechtspersoon niet op te richten. Mocht oprichting, om andere redenen dan het handelen namens de rechtspersoon in oprichting, toch zeer gewenst zijn, dan dient de notaris onmiddellijk na de oprichting de bestuurders en/of hun adviseurs over de oprichting te informeren en hen op het hart te drukken namens de opgerichte rechtspersoon geen rechtshandelingen te verrichten totdat de notaris hen heeft bevestigd dat de rechtspersoon is ingeschreven bij het handelsregister. Standaardisatie van dit soort berichten kan voorkomen dat deze waarschuwing achterwege blijft. En, natuurlijk, altijd eerst inschrijven en pas daarna bekrachtigen. Zoals gezegd vormt de inschrijving bij het handelsregister als zodanig het beste bewijs van de opgave ter eerste inschrijving bij het handelsregister. Omdat niet geheel en al duidelijk is wat nog wel en wat niet meer onder een opgave in de zin van de wet kan worden beschouwd, lijkt het verstandig hiermee geen enkel risico te lopen. Een gering verzuim zou, zoals betoogd, naar ik meen niet tot de conclusie moeten leiden dat de opgave niet als een opgave in de zin van de wet kan worden beschouwd, maar ik zou die discussie vooral willen vermijden. Waar dus in het kader van een transactie rechtshandelingen dienen te worden aangegaan door een nieuw op te richten rechtspersoon, zou ik deze rechtspersoon niet op de dag van de transactie oprichten en proberen in te schrijven, maar liefst enige tijd daarvoor. Mocht het zo zijn dat dit om praktische redenen niet haalbaar lijkt omdat ten aanzien van de inhoud van de statuten en de verdeling van bestuursfuncties nog geen overeenstemming bestaat, dan kan de rechtspersoon met eenvoudige statuten en een beperkt bestuur worden opgericht en worden ingeschreven bij het handelsregister. Vervolgens kunnen de statuten, onmiddellijk voorafgaand aan de transactie, worden gewijzigd en kan het bestuur worden aangevuld of vervangen. Ook deze mutaties moeten natuurlijk aan het handelsregister worden doorgegeven, maar daarvoor is meer tijd en hiervoor bestaat niet de wettelijke sanctie van hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders. Ook voor de notaris beperkt dit het risico van een door hem of één van zijn medewerkers gedane opgave ter eerste inschrijving die niet tot inschrijving leidt wegens een, naar ik mag aannemen, gering gebrek in de aangeboden stukken. Wanneer bij de notaris door de cliënt of zijn adviseur wordt aangedrongen op een onverwijlde oprichting van een rechtspersoon op een tijdstip waarna inschrijving bij het handelsregister naar verwachting niet meer diezelfde dag zal kunnen plaatsvinden, is waakzaamheid geboden. Het is immers beter dat namens de rechtspersoon i.o. wordt gehandeld en de rechtspersoon na oprichting en inschrijving de namens hem 7. Samenvatting Door rechtshandelingen te verrichten namens een nieuw opgerichte BV of NV waarvan de opgave ter eerste inschrijving bij het handelsregister nog niet is geschied, worden de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk voor de betreffende rechtshandelingen. Dit is een aansprakelijkheid die voortvloeit uit de wet, die niet door enige bekrachtiging vervalt en waarvoor een verjaringstermijn van twintig jaar geldt. Deze bepaling is van dwingend recht maar niet tevens van openbare orde. In bepaalde gevallen kan een beroep worden gedaan op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid. Voor de vereniging, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij en de stichting kent de wet een vergelijkbare regeling, zij het dat de wet voor deze rechtspersonen bepaalt dat zolang de opgave ter eerste inschrijving en nederlegging niet zijn geschied, iedere bestuurder voor een rechtshandeling waardoor hij de rechtspersoon verbindt naast de rechtspersoon hoofdelijk aansprakelijk is. Deze regeling wijkt dus af van die ten aanzien van de BV en NV waarbij alle bestuurders, ongeacht wie de rechtshandeling namens de vennootschap heeft verricht, aansprakelijk zijn. De notaris kan deze aansprakelijkheid voorkomen door voorafgaand aan een transactie de rechtspersoon met eenvoudige statuten en een beperkt bestuur op te richten en in te schrijven. Voorafgaand aan de transactie kunnen de statuten dan worden gewijzigd en kan het bestuur worden aangevuld of vervangen. Waakzaamheid is geboden als een cliënt aandringt op oprichting op een zodanig tijdstip dat de vennootschap die dag niet meer zal kunnen worden ingeschreven. Beter kan namens een rechtspersoon in oprichting worden gehandeld dan namens een opgerichte rechtspersoon voor de opgave ter eerste inschrijving. Het ontstaan van aansprakelijkheid aan de notaristafel moet te allen tijde voorkomen worden. Noblesse oblige. 10. Jaja, daaronder mede te verstaan aan haar, natuurlijk. 556 WPNR...