Tauw bv Transportweg 12 Postbus 722 9400 AS Assen T +31 59 23 91 30 0 F +31 59 23 91 32 5 E info.assen@tauw.nl www.tauw.nl Postbus 722, 9400 AS Assen Agrifirm Plant BV t.a.v. de heer H. Nijsingh Postbus 20012 7302 HA Apeldoorn Contactpersoon Sipke Holtes Doorkiesnummer (0592) 39 13 71 E-mail sipke.holtes@tauw.nl Datum 3 september 2012 Uw kenmerk Onderwerp Onderzoek vleermuizen en vogels Zomerdijk 1 te Meppel Geachte heer Nijsingh, Hierbij zenden wij u de rapportage van het aanvullend onderzoek naar vleermuizen en vogels ter plaatse van de Zomerdijk 1 te Meppel. Vanuit de natuurtoets Natuurtoets Zomerdijk 1 met kenmerk R001-4774098SIH-awk-V02-NL bleek dat het pand mogelijk gebruikt kon worden voor vaste verblijfplaatsen van vleermuizen en de huismus. Op basis van die inschatting was, voorafgaande aan de sloop een nader onderzoek benodigd naar het gebruik van de planlocatie door beide soortgroepen. Aangezien er op korte termijn werkzaamheden op de locatie gepland zijn en Agrifirm eventuele (negatieve) effecten op vleermuizen en/of vogels wil voorkomen, is in afwijking van het normale vleermuisprotocol voorafgaande aan de sloop een aantal veldbezoeken uitgevoerd om een indicatie te krijgen van het gebruik van het plangebied door strikt beschermde soorten. Navolgend zijn de uitgevoerde werkzaamheden en bevindingen in chronologische volgorde weergegeven. Veldbezoek 1 Het indicatieve veldbezoek is uitgevoerd door 2 ecologen met een Petterson D240x, waarbij eerst is gekeken naar het gebruik van de planlocatie door broedende vogels. Vlak voordat de schemer intrad, zijn tactische locaties ingenomen, zodat eventueel uitvliegende vleermuizen direct opgemerkt konden worden. Tauw bv is gevestigd in Amsterdam, Assen, Deventer, Eindhoven, Rotterdam en Utrecht en is onderdeel van de Tauw groep, met vestigingen in België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland en Spanje. KvK 38014985 Lid NLingenieurs
Pagina 2 van 5 Het veldbezoek heeft plaatsgevonden op dinsdag 15 mei tussen 19.30 en 22.40 uur. De temperatuur daalde van tien naar zes graden. De bewolking was 50 % met een hagelbui rond 20.00 uur. De wind was zwak. Vogels Tijdens het bezoek is in de hal 1 paar van de Huismus waargenomen. Een nestlocatie is niet gevonden, de dieren waren aan het foerageren. In de aanbouw aan de noordzijde van het pand dat wordt gebruikt voor auto- en caravanstalling zijn meerdere oude nestresten waargenomen. Nieuwe activiteit van dit jaar was niet aanwezig. Conclusie vogels Er broeden op het moment van het veldbezoek geen vogels in het te slopen pand. Een overtreding van de Flora- en faunawet door broedende vogels te verstoren zal niet plaats vinden als nu met de sloop wordt gestart. Vleermuizen De temperatuurcondities voor het veldwerk waren voor vleermuizen niet ideaal. Door de relatieve kou kan het zijn dat vleermuizen niet uitvliegen en een nacht in hun verblijfplaats blijven. Er zijn dezelfde avond echter wel enkele langsvliegende gewone dwergvleermuizen waargenomen vlak buiten het terrein. Daardoor mag verondersteld worden dat de temperatuur geen knelpunt was voor het uitvliegen van vleermuizen. Tijdens het veldbezoek is het gehele pand onderzocht. Door tactische plaatsen uit te kiezen, is tijdens het intreden van de schemer het gehele bouw in de gaten gehouden. Tijdens het veldbezoek zijn geen uitvliegende vleermuizen waargenomen. Dit houdt in dat er ten tijde van het veldbezoek geen gebruik werd gemaakt van het pand door vleermuizen. Wel is door de vleermuisdeskundigen van Tauw aangegeven dat er enkele spouwmuren aanwezig waren, welke zeker geschikt kunnen zijn voor het herbergen van vleermuizen. Dit houdt in dat tijdens de sloop rekening gehouden moet worden met het eventueel aanwezig zijn van vleermuizen in het pand. Conclusie vleermuizen Er zijn geen vleermuizen waargenomen ten tijde van het veldbezoek. Het pand is echter wel geschikt als verblijflocatie. Hierdoor dient rekening gehouden te worden met vleermuizen tijdens de sloop. En vanwege een compensatieplicht bij het verwijderen van vleermuisverblijfplaatsen dienen potentiële vleermuisverblijfplaatsen in het nieuwe pand ingepast te worden. In de aanbevelingen zijn voorbeelden en minimum compensatie onderdelen gegeven. Aanbevelingen naar aanleiding van eerste onderzoeksresultaat Voorafgaande aan de sloop dienen de panden minimaal één week vóór de sloop ongeschikt gemaakt te worden voor vleermuizen onder leiding van een erkend ecoloog met een specialisatie in vleermuizen. Voorafgaande aan het werk wordt door de ecoloog in de vroege
Pagina 3 van 5 ochtend gecontroleerd of het pand van zeer groot belang is voor vleermuizen (kraamkolonie) en of er vleermuizen invliegen. Indien blijkt dat er een kraamkolonie zit, dan dient gewacht te worden met de werkzaamheden totdat de vleermuizen weg zijn (meestal rond 15 juli). Wordt er geen kraamverblijf verwacht, dan dient dezelfde dag het pand ongeschikt gemaakt te worden. Dit wordt gedaan door gaten met een doorsnee van minimaal 30 centimeter te maken in de lagere en hogere delen van de spouwmuren. Zo ontstaat tocht in deze ruimtes. Boeiboorden en andere betimmering moeten daarna worden verwijderd, om ook deze plaatsen ongeschikt te maken voor vleermuizen. Worden tijdens het maken van gaten of strippen van de gebouwen vleermuizen aangetroffen, dan dienen de werkzaamheden stilgelegd te worden tot na de schemer. De ecoloog controleert dan s avonds of alle vleermuizen zijn uitgevlogen. Na het uitvliegen kunnen de verdere gaten geboord worden (in de nacht). Nieuwe vleermuisverblijven in nieuw pand Vleermuizen kruipen weg via de kleinste gaatjes onder het dak, onder boeidelen of gootbekistingen. Het liefst zitten ze op een plaats waar het klimaat zeer stabiel is en weinig gevoelig voor temperatuurwisselingen. Vaak zijn de verblijfplaatsen ook vochtig. Mogelijkheden voor verblijfplaatsen van vleermuizen zijn afgebeeld in figuur 1. Figuur 1, Mogelijke verblijfplaatsen vleermuizen Mogelijke mitigerende mogelijkheden voor vleermuizen in het nieuwe pand zijn: Het inmetselen van speciale vleermuisstenen Spleten maken bij het monteren van boeidelen zodat vleermuizen hier achter kunnen kruipen Het monteren van grote vleermuiskasten aan gevels (zie figuur 5.3), Deze kasten zijn enkel geschikt als zomerverblijfplaats omdat deze in de winter te koud zijn voor vleermuizen
Pagina 4 van 5 Figuur 2 Vleermuizenkast voor gewone dwergvleermuizen Aangezien op dit moment niet bekend is of en waar de vleermuizen verblijven en of het om zomer-, kraam-, of winterverblijven gaat, is niet in te schatten, welke en hoeveel mitigerende maatregelen getroffen moeten worden. Hiervoor is, met de huidige planning, een overcompensatie benodigd. In het nieuwe pand dienen daarvoor ten minste 12 vleermuisstenen in groepen van drie geplaatst te worden of drie grote vleermuiskasten zoals op het derde plaatje in figuur 2. In het kort Voor vogels zijn geen compenserende maatregelen benodigd Voor vleermuizen dient voorafgaande aan het ongeschikt maken een veldbezoek uitgebracht te worden naar invliegende vleermuizen Voor vleermuizen dient vleermuisvriendelijk gesloopt te worden Voor vleermuizen dient gecompenseerd te worden met minimaal 4x3 vleermuiskasten bijeen (totaal 12) of twee grote kasten Veldbezoeken 2 en 3 Teneinde beter te voldoen aan de vereisten van de Flora- en faunawet zijn voorafgaande aan de sloop nog twee aanvullende veldbezoeken uitgevoerd. Deze veldbezoeken hebben plaatsgevonden op 27 juni en 10 juli 2012. Op 27 juni 2012 is een avondbezoek uitgevoerd om te bepalen of uitvliegende vleermuizen waargenomen konden worden. Condities: Waarneming Droog, licht bewolkt 12 Celsius, 1 Bft Bij de spouwmuur in het noorden zijn twee gewone dwergvleermuizen waargenomen, welke gedrag vertoonden conform een verblijfplaats. Na 10 minuten rondvliegen vlogen ze naar betere foerageergebieden.
Pagina 5 van 5 Op 10 juli 2012 is een ochtendbezoek uitgevoerd om te bepalen of zwermende vleermuizen waargenomen konden worden. Condities: Waarneming Droog, bewolkt 15 Celsius, 2-3 Bft Bij de spouwmuur in het noorden zijn om 04.13 uur, 04.27 uur, 04.30 uur en om 04.47 uur gewone Dwergvleermuizen waargenomen. De laatste is duidelijk weg gevlogen en is niet in het pand ingevlogen om te overdagen. Conclusie n.a.v. de veldbezoeken Het gebouw is geschikt als verblijfplaats voor vleermuizen. Bij sloop dienen mitigerende maatregelen te worden getroffen. Getroffen maatregelen voorafgaande aan de sloop. Een week voorafgaande de sloop zijn op 16 juli 2012 vleermuisvriendelijke maatregelen genomen om de verblijfplaatsen ongeschikt te maken. Vanaf 04.00 uur is de ecoloog op de locatie aanwezig geweest om te controleren of er ook invliegende vleermuizen waren. Deze zijn niet waargenomen. Op instructie van de ecoloog zijn er door het sloopbedrijf gaten geboord in de spouwmuur. Ondanks waarnemingen van een spouw tijdens het allereerste veldbezoek bleek het toch enkelsteens, wat de geschiktheid voor vleermuizen verkleind. Na het boren van de gaten zijn de boeiborden verwijderd. Hierachter kunnen ook vaak vleermuizen zitten. Tijdens de vleermuisvriendelijke sloop zijn geen vleermuizen waargenomen. Ter compensatie zijn vier nestkasten van het type Roemenië van Vivara opgehangen op de zuidzijde van de loods die nog bleef staan. Hiermee is de vermoedelijke zomerverblijfplaats in grote mate gecompenseerd en is het leefgebied van vleermuizen robuust genoeg gebleven. Wij verwachten u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd en zijn uiteraard graag bereid om e.e.a. nader toe te lichten. Met vriendelijke groet, Harm Hubbeling, projectleider