Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld - juli 2009 Leeswijzer Bij deze evaluatie is gekozen om de kernpartners betrokken bij huiselijk geweld en het huisverbod zelf een stukje t.b.v. de eerste evaluatie te laten aanleveren. Dit zorgt voor stukken vanuit de verschillende invalshoeken. Er zijn de volgende onderdelen te lezen: 1. Evaluatie Blijf Ambulant Team en hulp op gang brengen bij huisverbod 2. Evaluatie Wering piketdienst, hulpverlening en pluspakket 3. Evaluatie Eigen Kracht inzetten bij huisverbod 4. Evaluatie SDTO over opvang van daders 5. Evaluatie GGD ketenregie, pr/voorlichting, fondswerving en diversen 6. Evaluatie Gemeente Den Helder Bijlage 1 Bij evaluatie Eigen Kracht Bijlage 2 Afspraken BJZ/crisisdienst en Steunpunt bij huisverbod Bijlage 3 Opgelegde huisverboden centrumgemeente Den Helder Aantallen Landelijk zijn er 811 RIHG s afgenomen waarbij 665 een huisverbod is afgegeven. Hierbij is er in 548 gevallen sprake van samenloop met een justieel traject, is 180 keer het huisverbod verlengd en is het huisverbod 61 maal overtreden. In Noord-Holland Noord zijn er 41 RIHG s afgenomen waarbij 35 een huisverbod is afgegeven. Hierbij is er in 34 gevallen sprake van samenloop met een justieel traject, is 13 keer het huisverbod verlengd en is het huisverbod 4 maal overtreden. In Kop van Noord-Holland 14 een huisverbod is afgegeven. Hiervan was deze 9 x in Den Helder, 1 x in Niedorp 2 x in Schagen en 2 x in Zijpe. Bij deze huisverboden zijn er 9 verlengd. Eerste bevindingen Al de betrokken partners geven aan dat de uitvoering van de wet Tijdelijk Huisverbod (HV) van ieder meer tijd vraagt dan gedacht. Dit heeft zeker met aanloop te maken maar de verwachting is dat het vooralsnog veel tijd zal blijven vragen. De afspraken over verantwoordelijkheden tussen casemanagers en ketenpartners wordt door diverse partners als verbeterpunt aangegeven. Verder blijkt het komen met een doorlopende keten met de backoffice instellingen (onbekendheid met het huisverbod, wachtlijsten, geen prioriteit bij huiselijk geweld) een continue punt van aandacht. Zeker in de korte tijdsspanne die bij een huisverbod beschikbaar is, levert dit nogal eens fricties op. De komende periode zal in dit opzicht zeker nog de nodigde aandacht vragen om tot verbetering van afspraken te komen. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 1
Daarnaast hebben diverse ketenpartners nog een bredere taakstelling met betrekking de aanpak van huiselijk geweld (vragen via Sensoor, incidenten oppakken van politie) en/of het oppakken van nieuwe thema s hierbinnen (als eer gerelateerd geweld, kindermishandeling). Ook dit levert regelmatig een spanningsveld op voor de betrokkenen. Vergelijk plan en praktijk Om een kader te nemen bij wat is aangeleverd zijn de resultaten gelegd naast de aanbevelingen van het plan van aanpak Wet tijdelijk huisverbod zodat een vergelijk ontstaat qua intenties, stand van zaken en conclusies op dit moment. Plan van aanpak Stand van zaken Conclusies juni 2009 Actie-/verbeterpunten Geschat aantal huisverboden: 57 Mandatering volmandaat en regiogemeenten Uitvoeringsregisseurs bij VVH Een telefoonnummer voor 24 uur Noodopvang SDTO + Jeugdherberg Voor juridische bijstand aansluiting piketdienst Raad voor rechtsbijstand Coördinerende taken hulp en casemanagement bij Blijf Piketdienst crisisinterventie Blijf, Wering en GGD 15 x ter plekke gaan ingeschat Pluspakket hulp AMW/Wering Risico inventarisaties: 14 huisverboden in 4 maanden DH volmandaat. Regiogemeenten: merendeels volmandaat Contact regio gemeenten actief houden. Uitvoeringsregie bij VVH en welzijn Gerealiseerd - bijstelling via Sms jes Is 3 x gebruik van gemaakt van opvang bij SDTO. Voor zover bekend geregeld Fte. 1,5 / Loopt goed. Formatie krap. Loopt, afwikkeling en overleg loopt via GGD/Blijf maakt rooster en sluit kort. Slachtofferhulp 6 weken dienst gehad, 1 x crisisinterventie + 1x ter plekke gegaan Wering 8 weken dienst gehad, 6 x crisisinterventie en 2 x ter plekke gegaan. Blijf 4 x dienst gehad en geen HV in die dienst gehad. Wel 6 x in werktijd. 60 pluspakketten hiervan zijn er 20 ingezet Schatting 57 wordt gehaald Gemeente DH vervult taak als centrumgemeente (voorlichting, informatie, afstemming). Privacyreglement oppakken. loopt goed, maar is tijdrovend. Loopt goed Continueren, afspraken SDTO casemanager verbeteren. Loopt - Formatie bekijken in licht van groei huisverboden, toenemende vragen en monitortaak. - Reistijden, reiskosten en telefoonkosten hoog. - Investering kantoor benodigdheden niet begroot. - Sw ketenpartners (BJZ, Reclassering, GGZ) werkprocesafspraken verbeteren (incl. nazorg). - Hulpverlening kinderen getuige geweld verbeteren. - Verloopt, ook de onderlinge communicatie met het team verloopt op een soepele manier. - Bereikbaarheid doet een behoorlijk beroep op je gevoel van vrijheid en mobiliteit - Telefoonkosten hoog en niet begroot. - spanningsveld reguliere werk en druk bij huisverbod Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 2
Trainingen eer gerelateerd geweld Hulpaanbod kinderen getuige geweld Inzetten Eigen Kracht bij huisverbod Cliëntvolgsysteem Beleidsregie bij GGD Hoofdaannemerschap Bovenregionale samenwerking Training systeemgericht werken start in september, piep zei de muis reeds gestart Themamiddag en training gerealiseerd, 2 e training in september Gestart. Dilemma groep start maar 2 x per jaar en er valt gat na huisverbod en aanbod, Aanbod EMR is toegevoegd. Is 2x inzet. Werkt snel. Aanscherping werkafspraken heeft plaats gevonden. Dilemma: EKC in huisverbod periode als er contactverbod is.. Conclusion start medio juli in de regio. Module huisverbod zit hier nog niet in en zijn nog geen financiën voor. Piketdienst gerealiseerd Ketenregie opgepakt PR: behoefte voorlichting HV bij ketenpartners. Fondswerving 2 projecten gerealiseerd. Lopende projecten: 3 projecten. Als wenselijk aangegeven door gemeente Roep vanuit de stuurgroep HG en projectgroep EGG - heldere afspraken over verantwoordelijkheden tussen casemanagers en ketenpartners - samenwerkingsafspraken Reclassering - behoefte cliëntvolgsysteem - eindevaluatie HV ter afronding ter bevordering van sw. - Daderhulpverlening aanwezig bij AMW. Dilemma daders met ggz achtergrond (wachtlijst). Loopt. Project gaat ook starten. Verder oppakken (mede in kader van RAAK-aanpak) - Evalueren hoe nieuwe afspraken lopen. - Dilemma EK binnen huisverbodperiode. - EKC kan naast huisverbod ook ingezet worden bij HG en EGG. Oppakken cliëntvolgsysteem en aanschaf hg module realiseren. Ketenregie verder oppakken. Pr en ook Voorlichting HV bij ketenpartners verder oppakken. Voor 1-10 verhelderen welke taken (na start met Wet) overblijven, welke elders kunnen worden ondergebracht, wat resteert en hoe verder. Blijf: te vroeg GGD heeft ambitie deze op zich te nemen Mogelijkheden/kansen nader uitwerken voor 1-10. GGD wil beleidsregie verder oppakken. NHN komt op termijn. Mogelijkheden/winst bezien voor 1-10. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 3
1. Evaluatie Blijf Ambulant Team en hulp op gang brengen bij huisverbod Met de komst van het ASHG in onze regio is met de ketenaanpak Huiselijk Geweld een goede start gemaakt. Het platform Huiselijk Geweld en het achterliggende ambulante team heeft in de aanpak Huiselijk Geweld een goed netwerk opgebouwd met betrokken ketenpartners en functioneert als een zogenaamde casemanager in de Huiselijk Geweld zaken. Aanpak, werkwijze, fasering ambulant team ASHG 1) Blijf participeert in de regiegroep en doet voorstellen vanuit de vrouwenopvang voor ontwikkeling van beleid ter bestrijding van HG in de gemeente Den Helder en Noord-Holland Noord. 2) Blijf van m n Lijf is aanspreekpunt voor medewerkers van Sensoor (THD Noordwest) betreffende vragen die binnenkomen bij het frontoffice ASHG 3) Blijf verifieert de meldingen van politie (incidentenlijst meldcode HG) bij ketenpartners welke hulpverlening aanwezig is en verwijst terug 4) Blijf (het ambulante team) biedt het volgende aanbod voor 1 ste hulp bij HG, nl: - kortdurende hulpverleningsgesprekken (3 a 4) - time out gesprekken (5) met plegers en slachtoffers - begeleide terugkeergesprekken - AWARE aanvragen van personenalarmering 5) Als voorzitter van het Platform en kernteam HG coördineert Blijf en zoekt afstemming in casuïstiek met ketenpartners in het kernteam/platform HG 6) Na ongeveer 1 maand wordt contact opgenomen en gevraagd hoe het verloopt met hulpverlening(monitoring) Tijdelijk Huisverbod HV Door de invoering van de wet HV per januari 2009 heeft het ASHG er een omvangrijke taak bijgekregen. De komst van de wet tijdelijk huisverbod vraagt verregaande samenwerking op stedelijk en regionaal niveau tussen hulpverleningsinstellingen en de strafrechtketen. Echter de aanpak is nog niet zo georganiseerd dat er binnen een termijn van 10 dagen een complete systeemgerichte aanpak kan worden neergezet voor pleger, slachtoffer en kinderen. Vanaf de inwerking gaan van het huisverbod (officieel per 01-02) zijn er 13 huisverboden uitgevaardigd. 11 huisverboden zijn inmiddels afgerond en 2 lopen nog. (Stand per 29 mei 2009) Van de 13 HV s zijn er bij 9 een verlenging aangevraagd. Per HV was gezien de pilots 25 uur begroot. Uit registratie van de 1 ste 8 huisverboden blijkt dat de begrootte 25 uur, net voldoende of net kort is om binnen de 10 dagen een zorgadvies te geven aan de afdeling VVH van de gemeente. Het gaat hierbij om het gesprekken voeren met slachtoffer en dader en verslag hiervan leggen. Tevens telefonisch contactleggen met hulpverleningsinstanties of justitiële instellingen voor het uitzetten van de hulpverlening en hier verslag van leggen. De uren die besteed moeten worden aan het monitoren van het systeem vallen niet binnen de 25 uur te realiseren. Als er een verlenging nodig is van het uitgevaardigde HV zijn deze niet berekend in de 25 uur. Per HV kunnen we gezien de registratie uitgaan van gemiddeld 30 uur. Verder blijkt door de grote regio dat er niet voldoende rekening is gehouden met de reistijden. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 4
Analyse van het werkproces: - vanuit het ambulante team (AT/casemanager) wordt na afvaardiging van het HV door de politie op dezelfde dag of de ochtend erna contact gelegd met het achterblijvende gezin en de uithuisgeplaatste - het AT zal indien er kinderen aanwezig zijn samenwerking/afstemming met BJZ/AMK steun voor kinderen verzorgen - het AT werkt outreachend, dat wil zeggen het gezin en eventueel het sociale netwerk wordt bezocht - het AT onderhoudt gedurende 10 dagen contact met alle betrokkenen waarbij tenminste dagelijks telefonisch contact - het AT zet een passend hulpverleningstraject op met als doel de geweldsspiraal, die zich in de relatie en het gezin heeft ontwikkeld te doorbreken - het AT schakelt waar nodig direct passende hulpverleningsinstanties in voor hulp aan alle betrokkenen van het gezin - het AT stelt in afstemming met betrokken instanties en justitie een rapport van de status van het gezin op teneinde een beslissing tot al dan niet verlengen van het huisverbod - het AT zal na afloop (waar nodig tijdens) van het HV verdere hulpverlening uitzetten en middels het casusoverleg platform HG de voortgang verder volgen Knelpunten die naar voren zijn gekomen zijn: - door de grote regio zijn de reistijden en kosten aanzienlijk meer dan begroot - medewerkers van hulpverleningsinstellingen en justitiële instellingen zijn nog niet genoeg op de hoogte van het HV, dit leidt er toe dat er veel tijd gestoken moet worden in communicatie hierover. Een goed en consistent voorlichtingsaanbod zou hierin tegemoet kunnen komen. - Een cliëntvolgsysteem zou een pre zijn. - Veel instellingen registeren niet op huiselijk geweld. - De samenwerking met de ketenpartners moet verder geoptimaliseerd worden. Onderzocht wordt of dit via het brede platform kan gaan of dat er een andere manier gevonden moet worden. - Hulpverlening voor kinderen is nog niet voldoende gerealiseerd. De afspraken die hierover zijn gemaakt met BJZ zijn in de praktijk niet uit te voeren. Inmiddels is hierop een voorschot genomen door het AT om een wekelijks casuïstiek overleg te voeren met AMK/BJZ en politie. De invoering hiervan is echter afhankelijk van bestaande middelen en zal nog nader bekeken moeten worden. Verder wordt de mogelijkheid onderzocht of er een samenwerking mogelijk is met het Opvoedcafé te Alkmaar. Zij zijn bereid gevonden hun aanbod tav hulpverlening aan kinderen op papier te zetten. Deze kosten worden vergoed door het ziekenfonds. - Het groepsaanbod van Triversum voor kinderen start twee maal per jaar en daardoor is het aanbod voor kinderen niet binnen 10 dagen te realiseren. Er is inmiddels overleg geweest tussen de projectcoördinator en Triversum hoe dit te verbeteren. Blijf en Triversum hebben gezamenlijk een aanbod van de cursus De Verhalenkring die twee keer per jaar plaatsvindt. Mogelijkerwijs is een gezamenlijk aanbod van Blijf en het AMW inzake Piep zei de muis ook een optie om te komen tot een doorlopend aanbod. - Inzet van AT casemanagers bij EK conferenties in weekenden tellen als dubbele uren. De afspraken over de inzet van EK zijn aangescherpt. Doch niet altijd te vermijden dat er in weekend gewerkt moet worden. - Door invoering van een ander registratiesysteem bij de politie van de incidenten HG is er vanaf januari geen pro actieve benadering meer mogelijk geweest. Er is nog geen zicht op een snelle verandering hierin. Omdat het AT dit onaanvaardbaar vond tav slachtoffers en plegers van HG heeft zij met de politie Den Helder afgesproken dat zij de incidenten HG aanlevert van Den Helder. Met de overige gemeenten zijn hier nog geen afspraken over gemaakt. - Er is een speciale applicatie kaart aangekocht om een telefonische beantwoorder te installeren. - Er is een headset aangeschaft. - En er een kleine investering gedaan in kantoorbenodigdheden, als nieuwe dossier mappen, ordners e.d. - Er is een mobiele telefoon aangeschaft IPhone - Bovendien zijn de telefonische kosten behoorlijk gestegen na invoering van het HV. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 5
Piketdienst: Vanuit het AT heeft de case manager een rooster gemaakt voor de piketdienst. De samenwerking verloopt prima. De projectcoördinator heeft twee keer een overleg gepland om mogelijke knelpunten en samenwerking goed door te spreken. Samenwerking ketenpartners: Na een korte aanloopperiode blijkt na 4 maanden dat er werkende weg veel verbeterd is. Toch zijn er een aantal knelpunten in de samenwerking met de ketenpartners die verbetering behoeven. Met name zijn er knelpunten in het snel hulp kunnen inzetten aan betrokkenen. De coördinator van het AT en de projectcoördinator zijn hierover in overleg. Bij de evaluatie in oktober zal er meer inzicht gegeven kunnen worden in mogelijk nog bestaande knelpunten. Dader hulpverlening: Het AMW heeft een aanbod voor daders en kunnen dit snel inzetten. Waar de dader een psychiatrische achtergrond lijkt te hebben is dit moeilijker. Bij de GGZ zijn wachtlijsten waarbij betrokkenen van het huisverbod geen urgentie krijgen. Er worden nu afspraken gemaakt over samenwerking met het FPA in Heiloo door de coördinator AT. Voorlopige conclusie t.a.v. de werkzaamheden Het verwachte aantal huisverboden van 57 per jaar zal zeker gehaald worden. Dat betekent dat de toegekende middelen niet toereikend zullen zijn. (begroting was geënt op 2 fte en is gekort naar 1,5 FTE inclusief + werkzaamheden AT tav incidenten en Sensoor. Aangezien het ASHG steeds bekender wordt nemen ook het aantal vragen voor informatie en hulp toe. De monitoring van AT/HV zaken is niet begroot. De vraag naar een hoofdaannemer voor het ASHG is wat ons betreft nu niet aan de orde; werkzaamheden en uitvoering moeten eerst goed geïmplementeerd en geborgd worden alvorens kan worden overgegaan tot regievoering. Gezien ook de landelijke ontwikkelingen rond het HV zullen wij de landelijke richtlijnen afwachten om goed inzicht te verschaffen in de effecten op korte en lange termijn van het inzetten van het huisverbod. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 6
De Wering/WMD 2. Evaluatie Wering piketdienst, hulpverlening en pluspakket Deelname aan piketdienst huisverbod De Wering/afdeling AMW levert 5 maatschappelijk werkers voor de piketdienst. In de periode februari is er 8x piketdienst gedraaid door De Wering. Totaal is er tijdens die 8 piketdiensten 6x een huisverbod uitgesproken. In twee situaties, in het weekeinde/pinksteren is heeft de maatschappelijk werker het slachtoffer thuis bezocht. De maatschappelijk werkers hebben de ervaring dat de slachtoffers/plegers het op prijs stellen als er contact gezocht wordt. De pleger is soms niet bereikt/benaderd omdat hij in detentie verbleef, onder de middelen zat, of op de verblijfplaats SDTO niet bereikbaar was. De inzet bij een huisverbod, tijdens de piketdienst is intensief. Er gaan enige uren zitten in de contacten met slachtoffer/pleger, en ook de rapportage/registratie vraagt tijd. Hulpverlening tijdens het huisverbod Concrete werkzaamheden die verricht worden zijn: De Wering is bij veel huisverboden betrokken. Taken die o.a. uitgevoerd zijn, binnen het huisverbod zijn: Voorbereiding/deelname aan Eigen Kracht-conferentie, intakegesprekken, praktische hulpverlening (regelzaken/schulden), individuele gesprekken, contacten met andere hulpverleners en ASHG Joyce/Jacqui, evaluatiegesprek rondom besluitvorming afronding huisverbod, uitleg TIME-OUT periode. Gang van zaken en wat kan verbeterd worden? 1. Er moet in een korte tijd heel veel gebeuren. Dat brengt soms met zich mee dat er zaken adhoc gebeuren en dat er niet voldoende gewerkt wordt vanuit een plan. Casemanagers en maatschappelijk werkers staan erg onder druk om bepaalde werkzaamheden in een kort tijdsbestek te realiseren. 2. Huisverboden komen elke keer onverwachts. Het reguliere AMW werk kent 20% meer hulpvragen dan de maatschappelijk werkers aankunnen. Dit betekent concreet dat het moeilijk is om tijd vrij te houden voor onverwachtse zaken. Huisverboden en cliënten met actueel huiselijk geweld hebben de hoogste prioriteit. Toch ontstaat er een spanningsveld en ervaart men veel werkdruk, omdat er van de maatschappelijk werkers veel verwacht wordt binnen de eerste 7 dagen, onder de druk dat er anders een verlening van het huisverbod dreigt. 3. Casuïstiek huiselijk geweld gevraagd om een goede analyse. Er kunnen immers slachtoffers vallen. Dit drukt op het verantwoordelijkheidsgevoel van de maatschappelijk werkers. Er wordt veel belang gehecht aan het zorgvuldig overleggen met collega s (intern en extern). 4. De indruk is dat er soms heel veel hulpverleners actief zijn en cliënten het overzicht kwijt raken, maar ook de maatschappelijk werkers niet meer overzien wie er in het cliëntsysteem actief is. 5. De doelgroep die nu binnen komt bij het AMW had mogelijk zelf anders geen hulpvraag neergelegd (en nu soms nog niet). Hierdoor krijgt de hulpverlening een meer verplichtend karakter. Wij noemen dit voorwaardelijke hulpverlening. Dit vraagt van de maatschappelijk werkers meer inspanning. Daarnaast zijn er bij de huisverboden veel cliënten betrokken met een andere culturele achtergrond. Taal /Communicatie is een belangrijk middel om goede hulpverlening te bieden. Daarnaast stemmen de verhalen van het slachtoffer en pleger helemaal niet overeen. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 7
Hoe verliep de samenwerking met de casemanagers? In de beginfase was het erg zoekende. Voor iedereen is alles nieuw en je moet ook met elkaar nog de weg vinden. Wie heeft welke rol. Het vraagt steeds opnieuw nog verdere afstemming. Het wordt als zeer prettig ervaren dat de casemanagers open en actief communiceren. Er wordt met veel motivatie samengewerkt. Een belangrijk aandachtspunt blijft nog wie heeft welke rol. Het is belangrijk om de rol van casemanager en hulpverlener te scheiden. Het geeft aan de cliënten duidelijkheid bij wie ze voor wat terecht kunnen. Hoe verliep de samenwerking met Eigen Kracht? De Wering is maar bij één conferentie betrokken geweest. Samenwerking liep goed. Goede voorbereiding en goede contacten met coördinator. Cliënten interpreteren afspraken toch anders uiteindelijk. Hoe verliep de samenwerking met..? Al is de GGZ al in het gezin aanwezig. Zij lijken nog niet instructie gekregen te hebben iets te doen als bij bestaande cliënten een huisverbod is uitgesproken. Wat vindt je belangrijk om mee te nemen in de eerste evaluatie? - Duidelijke en heldere afspraken over wie waarop kan worden aangesproken. - Het ontbreken van goede samenwerkingsafspraken en afstemming tussen Reclassering en - Steunpunt Huiselijk Geweld wordt als een belangrijk verbeterpunt gezien. Verzoek is of dit opgepakt kan worden. Reclassering beschikt over goede hulpverleningsprogramma s en wordt gezien als een belangrijke ketenpartner - Communicatie casemanagers met alle hulpverleners tijdens huisverbod welke hulpverleners ingeschakeld zijn, en met welke opdracht en welk doel. Dit om overlappingen te voorkomen. Er ligt de verwachting bij de maatschappelijk werkers dat dit in een hulpverleningsplan opgenomen zou worden binnen Khonraad, zodat iedereen daar inzicht in heeft. Khonraad lijkt hier niet op ingericht. De vraag is op welke wijze nu dit hulpverleningsplan wordt beschreven/geformuleerd door de casemanagers (zie ook punt1). - Zou BJZ standaard bij alle afsluitingsgesprekken van het huisverbod kunnen aanschuiven, als er kinderen in het spel zijn. Er wordt namelijk veel belang gehecht door AMW aan goede afstemming en samenwerking met BJZ. De veiligheid van het kind is namelijk altijd in het gedrang als er huiselijk geweld speelt. - Rol slachtofferhulp na/tijdens huisverbod. Is er afstemming hierover tussen casemanagers en slachtofferhulp? En zo ja welke afspraken zijn er gemaakt. - Wordt de gezamenlijke eindevaluatie, met alle betrokken hulpverleners, als vast onderdeel opgenomen in het plan van de casemanagers? Het zou de samenwerking/afstemming bevorderen als voor iedereen duidelijk is wie, welke taak heeft. - Hoe lang blijven de casemanagers hun taak uitvoeren als het huisverbod is afgerond? Vindt er aan het einde van die periode nog een evaluatie plaats? Pluspakket Ingezet is op oa: - Het 3-sporen beleid binnen het cliëntsysteem dat vraagt om aandacht en goede hulpverlening voor slachtoffer, pleger en kinderen; - Het outreachend benaderen van de andere hulpverlening om vooral samen te werken en af te stemmen; - Het oppakken van zorgwekkende signalen rondom 2 kinderen- toeleiding naar hulpverlening; Bemiddeling naar een omgangsregeling van ex-partners nadat huiselijk geweld heeft plaatsgevonden; Er zijn ruim twintig pluspakketten ingezet. Exacte cijfermatige rapportage zal plaatsvinden in 1 ste halfjaar rapportage van De Wering zoals afgesproken. De maatschappelijk werkers ervaren het als prettig omdat er extra tijd vrijkomt om de benodigde hulp te bieden en tijd om met andere hulpverleners op één lijn te komen. Organisatie training voor maatschappelijk werkers Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 8
1.Training systeemgericht werken vindt plaats in september/oktober 2009 2.Eén maatschappelijk werker heeft een training gevolgd op de methodiek Piep zei de muis. Dit in overleg met Triversum, zodat het AMW mogelijk de begeleiding van de ouders op zich kan nemen. Piep zei de muis is van oorsprong een aanbod dat door welzijnsorganisatie ingezet kan worden, in de wijk waar veel psychosociale problematiek is in gezinnen. Hierbij is het aanbod geschikt voor meerdere problematieken. In samenwerking met Triversum zal het ingezet worden voor problematiek die is ontstaan doordat er huiselijk geweld heeft plaatsgevonden. 3.Totaal zullen er in 2009 4 medewerkers deelnemen aan de Training Eergerelateerd geweld Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 9
3. Evaluatie Eigen Kracht inzetten bij huisverbod De plek van Eigen Kracht binnen het werkproces rondom de uitvoering van de hulpverlening rondom het HV Aantal informatieve gesprekken en aanmeldingen: 2 (zie ook de bijlage) Op 24 februari 2009 in de namiddag kwam de eerste aanmelding binnen via Joyce. De coördinator heeft nog dezelfde dag telefonisch contact opgenomen en het informatieve gesprek vond de volgende avond plaats. De mensen waren zeer gemotiveerd om op deze manier aan de slag te gaan. Het organiseren ging snel. Het wachten was echter op oma uit Marokko (moeder van een achtergebleven vrouw en oma van de zoon / schoondochter van deze vrouw die als neef en nicht met elkaar getrouwd zijn) Op 15 april 2009 vond de Eigen Kracht-conferentie plaats. Op 29 mei 2009 in de namiddag ontving ik via Jacqui de tweede aanmelding. De coördinator kon de volgende dag een afspraak maken voor 1 juni (2 e Pinksterdag). Mevrouw heeft deze afspraak later op de dag verzet naar 3 juni.de dag nadat het HV afgerond zou zijn. Mevrouw wilde graag een conferentie en de coördinator is dan ook meteen met de voorbereidingen begonnen. Meneer heeft een verlening van het HV gekregen. De coördinator heeft ook contact met meneer gehad. Hij wil meewerken aan een conferentie. We onderzoeken nu of het mogelijk is om de EKC, op verzoek van mevrouw, op 16 juni te houden. Knelpunt kan zijn dat het verlengde HV dan nog loopt. Vraag rondom informatieverstrekking over Eigen Kracht en het aantal aanmeldingen Op 3 juni hoorde ik tijdens het platform hulpverlening dat er 14 huisverboden zijn uitgegeven. Vraag is aan hoeveel mensen informatie over eigen kracht is uitgereikt en mondeling is toegelicht.of/hoe de mensen te horen hebben gekregen dat er een VRIJBLIJVENDE mogelijkheid voor een informatief gesprek over de werkwijze is. Volgens het werkproces en de afspraken die recent nog op papier gezet zijn wordt Eigen Kracht niet alleen bij de achterblijvende volwassene maar ook aan de betrokken jongeren/kinderen en aan de persoon die het HV opgelegd gekregen heeft, uitgereikt. Belangrijk in deze pilot is dat de betrokkenen te alle tijden ZELF kunnen beslissen of deze werkwijze hen wel/niet aanspreekt en rondom hun situatie van dat moment behulpzaam zou kunnen zijn. Uit onze landelijke ervaring met ruim 2100 Eigen Kracht conferenties blijkt dat professionals het vaak moeilijk vinden om het proces uit handen te geven en de regie bij de familie te laten. Prognose In ongeveer 4 maanden zijn 2 aanmeldingen binnengekomen. Dat zou betekenen dat er op jaarbasis 6 Eigen Kracht conferenties rondom het HV zouden worden aangemeld. Kans van slagen staat/valt met loslaten/vertrouwen door en ervaring van professionals M.i. zal het aantal aanmeldingen minimaal ver(drie) dubbelen indien de betrokken professionals meer ervaring hebben opgedaan met (het uitleg geven over) Eigen Kracht. Indien de professionals gaan merken dat er via Eigen Kracht echt draagvlak voor hun hulp kan komen en dat de aanpak van Huiselijk Geweld meer behelst dan (TIJDELIJK) professioneel hulpverlenen. (zij bijlage) Knelpunt rondom datum uitvoering Eigen Kracht-conferentie Eigen Kracht-conferenties vinden landelijk gezien gemiddeld tussen 6-8 weken na een aanmelding plaats. Afhankelijk van de problematiek en de inzet van de hoofdbetrokkenen (de woonplaats van) het betrokken netwerk duurt de voorbereiding korter/langer. Bij de tweede aanmelding is er sprake van een verlening met 18 dagen van het HV. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 10
Mevrouw heeft tijdens het eerste gesprek met de coördinator uitdrukkelijk haar wens geuit om de conferentie te houden op 16 juni voordat de verlening is afgelopen. Via de betrokkene van de gemeente die de HV s namens de burgemeester oplegt onderzoeken we of we aan de wens van mevrouw kunnen voldoen. Zij wilt haar partner betrekken bij de EKC en die heeft na een gesprek met de coördinator besloten hieraan mee te werken. Volgens de wet mag er geen contact zijn..misschien kan hierop een uitzondering gemaakt worden indien mensen via Eigen Kracht aan een plan met afspraken willen werken. Terugkoppeling van informatie aan de zorgcoördinator Het was even zoeken wat/hoe we vanuit Eigen Kracht terugkoppelen aan de zorgcoördinator tijdens de voorbereiding van een conferentie. Afspraak is / als onze morele verplichting als mens beschouwen wij dat wij contact opnemen met de zorgcoördinator als wij ons zorgen maken over de directe veiligheid van de betrokkenen. Dat gaat wat ons betreft niet alleen om de achterblijvers maar ook om de persoon die het HV opgelegd gekregen heeft. Wij houden de zorgcoördinator globaal op de hoogte van het proces en zullen daar waar dat volgens onze ervaring nodig is voor een veilige voorbereiding/ uitvoering van de conferentie tijdig met haar afstemmen. Het proces blijft echter van betrokkene en diens familie/netwerk. Dat betekent dat wij en de dus ook de zorgcoördinator zich ook niet kunnen bemoeien met het daadwerkelijke besluitvormingsproces tijdens het besloten deel van de conferentie. Het is en blijft aan de familie welke oplossingsstrategieën zij kiezen en van welke professionele hulp zij daarbij wel/geen gebruik willen maken. (zie bijlage) We zullen de hoofdbetrokkenen van de EKC activeren om de zorgcoördinator of iemand anders van het AT uit te laten nodigen om informatie te komen geven over de geweldspiraal en/of de gevolgen voor kinderen die getuige zijn van geweld en/of indien gewenst door betrokkenen/familie over mogelijke vormen van gerichte hulp op een bepaald zorgpunt. Samenwerking met andere ketenpartners De reeds betrokken hulpverleners zullen wij zoveel mogelijk betrekken bij het eerste deel van de conferentie. Daar kunnen zij de genodigde familie/netwerk informeren over de hulp die gegeven wordt of uitleggen welke hulp eventueel mogelijk is. Families hebben die informatie nodig om plannen te maken. Bij de uitvoering van de EKC rondom het eerste huisverbod is dit goed verlopen. De bedoeling is dat er naast de uitwisseling over zorgpunten dus ook informatie uitgewisseld wordt over wat de hulp inhoudt, hoe het met het aanmelden hiervoor gaat, wat er verwacht wordt van de omgeving etc. Er kan ook informatie gegeven worden over ziektebeelden etc. die een rol spelen in de problematiek. De coördinator leidt dit proces en het is dus de bedoeling dat het een informatief deel is wat gaat over mogelijkheden en niet over adviezen en sturing vanuit de professionals. Bij de uitvoering van de eerste EKC i.h.k.v. een huiverbod is de samenwerking vanuit Eigen Kracht met de betrokken zorgcoördinator van het AT, maatschappelijk werk en de Brijder goed verlopen. Hoe het met de verdere uitvoering van de afspraken rondom professionele hulp gaat is niet aan ons. Zo is het ook niet aan ons om draagvlak te helpen behouden voor de gevraagde/afgesproken hulp. Ook bij het tweede HV wordt weer samengewerkt met de zorgcoördinator, maatschappelijk werk en de Brijder. Dit keer is ook de GGZ betrokken. Ook hier zal gelden dat afspraken die gemaakt worden rondom professionele hulp na een EKC niet allemaal als vanzelfsprekend zullen worden uitgevoerd. Vandaar dat een vast onderdeel van een plan dat via Eigen Kracht gemaakt wordt de evaluatie zal zijn. Het zou natuurlijk mooi zijn dat betrokkenen daarbij de professionals van wie zij al hulp krijgen en/of van wie zij hulp gaan krijgen willen betrekken.ook dat is aan hén en niet aan ons. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 11
4. Evaluatie SDTO over opvang van daders Aanleiding De Stichting Dak- en Thuislozen Opvang Den Helder & Omstreken (SDTO) zijn door de gemeente Den Helder verzocht om een aandeel te leveren in de daadwerkelijke opvang van daders van huiselijk geweld. Daarvoor is geen formeel aanbestedingstraject gevolgd, maar opgevraagd wat voor 10 dagen opvang betaald moet worden. SDTO heeft de dagprijs daarvoor aangeleverd. Na het lezen van de evaluatie van anderen kan het volgende worden opgemerkt. Uit de evaluaties en andere stukken kan worden opgemaakt, dat men tijd heeft gekregen (lees budget), om een evaluatie aan te leveren. Nu is aan ons verzocht ook iets aan de evaluatie toe te voegen. De deadline daarvoor is zeer krap gesteld. Wij hebben hiervoor geen formele opdracht gekregen en hiervoor eigenlijk geen uren beschikbaar. Het is deze gang van zaken, die typerend is voor onze betrokkenheid bij dit proces. De prioriteit bij de uitvoering van het huisverbod ligt bij het gezin en niet bij de daderopvang. Aantallen De SDTO heeft de volgende daders van huiselijk in de maatschappelijke opvang opgevangen en of heeft gereserveerd voor opvang: 1. Heer x periode van 06-03-09 t/m 15-03-09 2. Heer y periode van 15-04-09 t/m 24-04-09 3. Heer z periode vanaf 1 juli 2009 Knelpunten De SDTO heeft in de uitvoering van het opvangen van de daders helaas een aantal knelpunten geconstateerd. De informatie voorziening rond een eventueel verzoek tot reservering inzake daderopvang gaat stroef. Het effect van dit alles is eigenlijk krijgen wij nagenoeg niets te horen en te laat. Er is geen inzage in een dossier van iemand zodoende zijn wij genoodzaakt zelf informatie in te winnen. Te beginnen bij de betrokkene zelf. Het gaat hierbij, om essentiële informatie inzake de actuele psychosociale situatie van de betrokkene. Soms praktische vragen rond iemand zijn situatie; heeft iemand een eigen bron van inkomsten? Indien de betrokkene meerdere dagen verblijft ontstaan er nog meer vragen. Men kan deze vragen niet goed doorverwijzen. De rol van het Ambulant Team van Blijf is daarin onduidelijk. Zij acteren erg vanuit coördinerende kant. In de praktijk ervaart men het dat er van buitenaf decreten worden gegeven. Terwijl het opdrachtgeverschap daartoe niet is afgesproken. In de praktijk leidt dit tot situaties waarbij men veel uren werk uitvoert waarvoor geen enkele dekking is afgegeven. De bedrijfskosten voor de daderopvang komen daardoor velen malen hoger te liggen dan alleen de dagprijs voor een opvangplek. De SDTO staat inmiddels op het standpunt dat dit tot uiting zal komen in de nieuwe aanbestedingen voor 2010 en 2011. Los van de uitvoeringsperikelen wil de SDTO niet dat het Ambulant Team zich met de uitvoering binnen de maatschappelijke opvang bemoeid. Verbeterpunt Er moeten duidelijke afspraken komen over taak- en functie omtrent dit onderwerp. Te denken valt aan het laten participeren van een medewerker vanuit de SDTO in het Ambulant Team, die de belangen van de dader kan gaan behartigen. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 12
5. Evaluatie GGD ketenregie, pr/voorlichting, fondswerving en diversen In het plan van aanpak Wet tijdelijk huisverbod en in de subsidiebeschikking van de gemeente Den Helder zijn de taken voor 2009 benoemd. Tot op heden zijn t.b.v. deze taken gerealiseerd: Ketenregie inclusief implementatie van het huisverbod De ketenregie heeft zich in de eerste helft van 2009 gericht op de begeleiding van de start van het huisverbod en begeleiding van de werkwijze ervan. Het Ambulant Team van het Steunpunt heeft met elkaar een werkwijze ontwikkeld om het huisverbod uit te voeren. De GGD heeft zich hierbij gericht op: het opzetten van een piketdienst voor bereikbaarheid en crisisinterventie na kantoortijd en in het weekend. Er is een team van 10 medewerkers beschikbaar gekomen die met elkaar de diensten verdelen via een rooster van 10 weken. De taken en werkwijze zijn afgesproken, er zijn afspraken gemaakt over hoe dit rechtspositioneel en financieel met de medewerkers kan worden afgewerkt, er heeft 3 x afstemmingsoverleg met de piketdienst medewerkers plaats gevonden (28 januari, 12 maart en 11 juni). De piketdienst bestaat uit 5 medewerkers van de Wering, 2 medewerkers van Blijf en 3 medewerkers van Slachtofferhulp. De medewerkers van de piketdienst zijn buiten kantoortijden bereikt om in actie te komen. Doorgaans kan crisisinterventie per telefoon worden afgerond. In drie keer van de gevallen is men ter plekke gegaan. Het piketdienstteam is tot nu toe 3 x bijeen geweest om nader af te stemmen en de ervaringen te delen (intervisie). Aangegeven wordt dat de piketdienst een inbreuk doet op je privé maar wordt tevens als een uitdaging gezien i.v.m. betrokken te zijn bij een nieuwe ontwikkeling. Er heeft nog overleg plaats gevonden over al dan niet voort willen gaan in 2010. Aandacht: telefoonkosten zijn hoog omdat er veel gebeld wordt en dit is niet begroot organiseren van piketdienst was niet opgenomen in uren projectleiding en ketenregie vraagt veel tijd. hand- en spandiensten bij opstart (bijvoorbeeld bereikbaarheid via mobiel per sms, aanspreekpunt voor Khonraad, dubbel bellen bij piketdienst, assistentie bij casus gemeente Harenkarspel, inzetten van pluspakket en Eigen Kracht-conferenties). Vooral de eerste periode waren er regelmatig plotseling zaken te regelen. Recent heeft men meer een routine gevonden en worden zaken zelfstandig binnen Blijf opgepakt. overleg op Noord-Holland niveau: er is 3 x deelgenomen aan bovenregionale projectgroep huisverbod in Heerhugowaard ( 19 januari, 30 maart en 18 mei). Hierbij zijn gemeenschappelijke zaken kort gesloten. Op dit moment ligt nog de tekening van het privacy reglement. Door Sensoor worden regelmatig vragen die betrekking hebben op aanleveren gegevens doorgestuurd. Er heeft kennismaking plaats gevonden met nieuwe directeur van Sensoor. Samen met Blijf oppakken van vervolg afspraken over huisverbod en huiselijk geweld: - Politie: support politie in de regio bij huisverbod - MEE: doel actievere rol - BJZ crisisdienst: afspraken tot inzet bij huisverbod (vastgelegd) - BJZ AMK: afspraken tot oppakken zorgmeldingen kindermishandeling in afstemming AMK tussen ASHG (in wording volgens concept Huiselijk geweld Dat pakken we samen aan.) - Reclassering afspraken tot samenwerking. Een afspraak geweest samen met ASHG s NHN. Wordt nog verder opgepakt in 2 e afspraak. - Triversum: afspraken over inzetten van hulp van kinderen die getuige zijn van geweld - GGZ wordt nog opgepakt in najaar Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 13
Pr/voorlichting In dit kader zijn de volgende activiteiten ontplooid: - Publiciteit over huisverbod heeft volgens afspraak op Noord-Holland Noord niveau plaats gevonden. - Er is met een advertentie meegedaan aan politiewijzer calamiteitenkaart in een aantal gemeenten. - Er is een nieuwsbrief (februari) en er zijn enkele losse berichten verschenen - Er hebben twee voorlichtingen plaats gevonden over kindermishandeling (op eigen verzoek). - Er is gewerkt aan gaan profileren van Ambulant Team via visitekaartje, een folder is in de maak en opname op de webiste zal nog plaats vinden. - Er heeft in mei/juni een eerste tweedaagse training plaats gevonden over eer gerelateerd geweld. Hiervoor was veel belangstelling. Een twee training is gepland in september. - Recent is door Blijf aangegeven dat er bij enkele ketenpartners behoefte is aan voorlichting over het huisverbod. Een eerste voorlichting is gegeven op 9 juni bij GGZ/Geesterkogge. Bij de andere instellingen wordt nog nagegaan waaruit de behoefte bestaat en wordt als nodig gegeven. Fondswerving (nieuwe projecten) - Er is een aanvraag ingediend voor pr, voorlichting en deskundigheidsbevordering voor 2010 bij de regiogemeenten. - Er is een aanvraag bij de provincie ingediend m.b.t. eer gerelateerd geweld (w.o.voorlichting ROC en opzetten platform van migranten). Deze aanvraag is recent gehonoreerd. Diversen Regiegroep huiselijk geweld De regiegroep is 3 x bijeen geweest (27 januari, 7 april en 9 juni). Hiervoor zijn agenda en stukken voorbereid w.o. jaarrapportage 2008, verslag van voorlichtingscampagne 2008 en aanzet tot evaluatie. Projecten Er lopen twee projecten rond Eigen Kracht waarbij die aan volwassen en huiselijk geweld in de afrondingsfase is en die aan kinderen gestart is. Projectgroep eer gerelateerd geweld Er wordt deelgenomen aan de projectgroep eer gerelateerd Noord-Holland Noord met als resultaat de kick-off bijeenkomst in Den Helder op 5 februari. Hier komt ook regelmatig de roep naar voren om vanuit de regiefuncties van centrum gemeenten te komen tot regionale afstemming betreffende uniformiteit en kwaliteitvergelijk tussen de drie ASHG s in de regio. Hoofdaannemer en ontwikkeling Noord-Holland Noord De GGD is bereid, n.a.v. verzoek van de gemeente Den Helder in januari j.l., het hoofdaannemer voor huiselijk geweld in de regio Kop van Noord-Holland op zich te nemen. GGD heeft de ambitie om de regierol over de uitvoering/keten op zich wil nemen en doet dit ook al. Er zullen duidelijke afspraken met de gemeenten moeten worden gemaakt met de GGD in relatie tot haar rol. De GGD wil deze regiefunctie de komende tijd verder gaan vorm geven uitgaande van de verschillen in de drie regio's. Gelijke kwaliteit in de drie regio s en lokale inkleuring zijn hierbij uitgangspunten. Op termijn zal afstemming worden gerealiseerd in Noord-Holland Noord. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 14
6. Evaluatie gemeente Den Helder Op 1 januari 2009 is de Wet tijdelijk huisverbod in werking getreden. Op 1 februari 2009 is in Noord- Holland noord met de uitvoering ervan gestart. De bevoegdheid tot het opleggen, intrekken en verlengen van een tijdelijk huisverbod berust bij de burgemeester. Deze heeft een volmandaat gegeven aan de Hulpofficier van Justitie (HOvJ). Als deze bij een melding van huiselijk geweld ter plaatse wordt geroepen vult hij een Risico inventarisatie huiselijk geweld (RIHG) in. Aan de hand van de uitkomst daarvan bepaalt hij (in naam van de burgemeester) of er al dan niet een huisverbod wordt opgelegd voor 10 dagen. Bij de gemeente zijn een drietal uitvoeringsregisseurs benoemd: twee beleidsambtenaren openbare orde en veiligheid (OOV) van de afdeling Veiligheid, Vergunningen en Handhaving en een beleidsambtenaar bij Onderwijs, Welzijn en Sport. Zij zijn verantwoordelijk voor het bewaken van de termijnen in het dossier. Binnen 10 dagen moet aan de hand van het door Advies en Steunpunt Huiselijk geweld (ASHG) aangeleverde zorgadvies besloten worden of het huisverbod wel of niet verlengd wordt en voor hoeveel dagen. Eenmaal opgelegd dan wel verlengd huisverbod kan, als daar aanleiding toe is ingetrokken worden. Na ontvangst van het zorgadvies van het ASHG brengt de beleidsambtenaar daartoe advies uit aan de burgemeester, die vervolgens een besluit neemt. Praktijk vraagt veel afstemming en tijd In de praktijk blijkt dat de uitvoering van deze wet van alle betrokkenen (HOvJ, ASHG, gemeente) aanzienlijk meer tijd in beslag neemt dan vooraf werd ingeschat. Kijkend naar de tijdsduur van die een beleidsambtenaar aan een dossier huiselijk geweld besteed is dat al gauw zo n 3 uur tot 4 uur. De ambtenaren OOV overleggen regelmatig over huiselijk geweld in het algemeen en over specifieke dossiers. Indien nodig worden zaken overgedragen. Dit overleg verloopt prima. De redenen van het tijdsbeslag zijn o.a.: - het onderlinge overleg en het overleg met het ASHG; - het bewaken van de procedure en het bijwerken van het dossier; - het horen van de uithuisgeplaatste en het achterblijver (en eventuele kinderen) (die soms moeilijk bereikbaar zijn; - het laten nemen van een besluit door de burgemeester en niet in de laatste plaats - het ervoor zorgen dat de beschikking zowel aan de uithuisgeplaatste als aan de achterblijver wordt uitgereikt. Van 01-02-2009 tot eind 27 mei 2009 zijn in Den Helder 10 RIHG s ingevuld. In 9 gevallen heeft dit geleid tot het opleggen van een huisverbod (zie bijlage). Bij elke stap die door de uitvoeringsregisseur genomen wordt vindt overleg plaats met het ASHG. Deze contacten verlopen heel goed, ook inhoudelijk. Indien nodig vindt ook tussentijdsoverleg plaats. De zorgadviezen worden op tijd aangeleverd. De uitvoeringsregisseurs hebben gemerkt dat de extra taak met betrekking tot de uitvoering van deze wet een behoorlijk beslag legt op hun tijd, Niet alleen in feitelijke uren maar ook vanwege het feit dat het gaat om niet van te voren ingeplande tijdsgebonden werkzaamheden. Het niet tijdig nemen van een besluit tot het verlengen van een huisverbod leidt er toe dat het verbod beëindigd is en de uithuisgeplaatste weer terug maar naar de woning met alle gevolgen van dien als de dreiging nog steeds aanwezig is. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 15
De Wet tijdelijk huisverbod in de praktijk. De Wet tijdelijk huisverbod geeft zoals gezegd de mogelijkheid om de pleger van huiselijk geweld voor 10 dagen niet alleen de toegang tot de woning te ontzeggen maar legt de pleger tevens een contactverbod op met de achterblijvers. Dit creëert een time-out in een spiraal van geweld die vaak al langere tijd bestaat. Het geeft beide partijen de gelegenheid om over de situatie na te denken, de hulpverlening op te starten en geeft aan de pleger een duidelijk signaal dat zijn gedrag onacceptabel is en dat hulpverlening noodzakelijk is om de problemen op te lossen. De mogelijkheid tot verlenging, waarvan veelvuldig gebruik wordt gemaakt, maakt duidelijk dat alleen indien werkelijk meegewerkt wordt aan de hulpverlening om tot een structurele oplossing van het probleem het huisverbod niet verlengd dan wel tussentijds ingetrokken kan worden. Het opleggen van een huisverbod leidt er toe dat de achterblijver(s) (in de meeste gevallen de vrouw en eventuele kinderen) niet langer hals over kop de vertrouwde woning hoeven te verlaten terwijl de dader gewoon in de woning kan blijven. Het (vrijwillig) verlaten van de woning naar bv een Blijf van mijn lijf huis leidt er namelijk in sommige gevallen in dat de terugkeer naar de woning lastiger wordt. Werkgroep huisverbod Noord-Holland Noord Voorafgaande aan de invoering van de Wet tijdelijk huisverbod is er een werkgroep voor Noord- Holland Noord opgericht die regelmatig bij elkaar kwam in Heerhugowaard. Dit overleg, onder leiding van burgemeester Sipkes, was bedoeld en heeft geresulteerd in: - het uitwisselen van informatie, kennis en ervaringen; - het opbouwen van een netwerk van contactpersonen; - het afstemmen van procedures en - het beantwoorden van vragen die met deze nieuwe wetgeving gepaard gingen. Op dit moment komt deze werkgroep nog af en toe bij elkaar om gesignaleerde knelpunten te bepreken. Den Helder centrumgemeente Den Helder is centrumgemeente als het gaat om de uitvoering van de Wet huiselijk geweld. Dit betekent dat Den Helder verantwoordelijk was voor het op poten zetten en het regelen van de financiering van alle voorzieningen zoals hulpverlening, opvang, etc.. Den Helder heeft ook een tweetal voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor allen betrokkenen uit de regiogemeente. De eerste bijeenkomst ging met name over de feitelijke invoering van de Wet tijdelijke huisverbod in de regio Kop van Noord-Holland. De tweede bijeenkomst op 9 juni 2009 had als doel het uitwisselen van ervaringen met de wet en de knelpunten die daarbij naar voren kwamen. Hierbij is opnieuw het aanbod gedaan door de gemeente Den Helder om indien nodig de andere gemeenten uit de regio met raad en daad bij te staan. Op dit moment is er vanuit de uitvoeringsregisseurs niet zoveel contact met de regiogemeenten. Wel hebben zij een bijdrage geleverd aan de inventarisatie van de opgelegde huisverboden ten behoeve van de evaluatie. Privacyreglement Het privacyreglement, waarvoor door de gemeente Alkmaar een opzet is gemaakt is nog niet door alle betrokkene ondertekend. Dit zal op korte termijn moeten gebeuren. Het initiatief hiertoe berust bij OWS. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 16
Bijlage 1 Bij evaluatie Eigen Kracht a. Verwarring rondom het aantal aanmeldingen: * De verwarring rondom het aantal aanmeldingen tijdens het vorige overleg van de stuurgroep zit wellicht in de aanmeldingen Eigen Kracht rondom Huiselijk Geweld die vanuit het project families aan zet van het ASHG zijn gekomen. Overigens zijn er de afgelopen twee jaar vanuit dit project 4 Eigen Kracht-conferenties opgestart die vanuit het Ambulant Team zijn aangemeld. 1 voorbereiding loopt nog en 1 is recent afgerond met een plan. In de eerste fase was Joyce van het AT betrokken. Bij twee van de aanmeldingen is het proces in de voorbereidende fase gestopt. Daarnaast is nog 1 EKC opgestart die vanuit een medewerker van BLIJF/Femgard is aangemeld. De aanmelder heeft niet deelgenomen aan de eerste fase van de EKC wegens de plaats van de conferentie die te ver weg was. Al met al hebben de mensen van het AT in totaal twee keer een eerste deel van een EKC bijgewoond. Joyce was betrokken bij bovenstaande EKC en nam deel aan de eerste fase van het eerste HV waar Eigen Kracht bij betrokken was. Jacqui was ook betrokken bij de voorbereiding van de conferentie. Verder heeft het AT dus nog geen ervaring opgebouwd met deelname aan een EKC en/of met de hulp bij de uitvoering van de plannen van families. Hopelijk kan Jacqui ervaring opbouwen tijdens de voorbereiding en uitvoering van de tweede EKC die in het kader van het HV is opgestart. * Joyce heeft op 27-10-2008 en 12-11-2008 en 23-01-2009 n.a.v. incidentenmeldingen contact met mij opgenomen over situaties die waarbij de betrokken vrouwen geïnteresseerd waren in meer informatie. In 2 van de 3 gevallen hebben de vrouwen na een telefoongesprek besloten ervan af te zien en bij de derde persoon is dit besluit gevallen nadat een coördinator van Eigen Kracht een informatief gesprek bij mevrouw thuis gehouden had. Reden dat er geen conferenties zijn opgestart was in die drie gevallen dat de vrouwen geen vertrouwen (meer) hadden in hun eigen netwerk en/of dat van hun partner. Vertrouwen houden in Eigen Kracht van families ondanks belemmeringen die spelen Het is belangrijk dat zorgverleners zich blijven realiseren dat de oplossing van het geweld en de gevolgen ervan niet alleen zit in professionele hulp krijgen. Daarmee ben je nog niet rond als het gaat om de veiligheid, het isolement en het welzijn van de betrokken mensen. Professionele hulp is een belangrijk onderdeel plannen die families maken maar 80% van de afspraken gaat om steun/hulp/betrokkenheid vanuit het eigen netwerk. Zo is dat ook bij plannen rondom Huiselijk Geweld situaties. De afstemming tussen de eigen keten en professionele keten is daarbij erg belangrijk! Wie bepaalt het juiste moment en het hoe en wat van de EKC? Indien de veiligheid in het geding is en/of de eigen kring van mensen die wij hebben kunnen benaderen (nog te) beperkt is, is er voor ons een rede om de EKC nog even uit te stellen. Als mensen na een informatief gesprek hebben aangegeven dat ze een EKC willen volgen wij in alle gevallen het tempo van betrokkenen. Vermoedelijk zal de voorbereiding en uitvoering van een EKC in alle gevallen spannend zijn voor betrokkenen. Naast dat het hen kracht en steun kan geven kan het ook veel energie vragen. Omdat bekend is dat mensen/families in crisissituaties op scherp staan en verantwoordelijkheid nemen is het van belang Eigen Kracht zo vroeg mogelijk in het proces aan te wenden. Veel mensen vanuit de eigen kring en de professionele kring zullen tijdens de voorbereiding op de mensen inpraten. Dit kan verwarrend voor betrokkenen zijn en onzekerheid geven over wiens advies ze uiteindelijk moeten volgen. Volgens Eigen Kracht is het HUN proces en is het niet de bedoeling dat de betrokken professionals daarin sturend zijn / de controle houden. Wat wij dus van de aanmelders vragen is OP VRAAG van ons/ betrokkenen wel af te stemmen met de coördinator van Eigen Kracht maar zich verder zo min mogelijk te bemoeien met het voorbereidingsproces. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 17
Ook is het belangrijk dat betrokkenen ZELF kunnen bepalen welke vraag zij tijdens de conferentie aan hun familie/netwerk willen voorleggen. Als mensen met name een plan willen maken rondom een omgangsregeling voor de kinderen en er speelt bijvoorbeeld ook verslavingsproblematiek dan is onze ervaring dat het netwerk dat probleem tijdens de voorbereiding/ de besloten fase op tafel legt en dat daar ook afspraken over gemaakt worden dat er hulp voor gevraagd wordt.. Het kan zijn dat de zorgcoördinator en andere betrokken hulpverleners het zo ervaren dat Eigen Kracht in hun vaarwater zit.hun plannen in de weg zit. Het is belangrijk te realiseren dat wij ons niet met de inhoud en de gekozen oplossingsstrategie bemoeien.als het anders gaat dan de hulpverlening het zou willen/ heeft bedacht dan komt dat omdat betrokkenen / de familie het anders wilt / er anders over denken. En hoe gaat het verder met de aanpak van Huiselijk Geweld als er geen HV wordt opgelegd? Ik wil graag nog eens benadrukken hoe belangrijk het is dat betrokkenen en hun families rondom een crisis worden aangesproken op hun verantwoordelijkheden en de kans krijgen om in een vrijwillig kader een plan te maken de problemen aan te pakken. In de gevallen rondom HG waar geen HV wordt opgelegd zou de politie m.i. standaard de mogelijkheid van een Eigen Kracht-conferentie kunnen benoemen. Hiermee kan de door betrokkenen gewenste / volgens de familie noodzakelijke hulp op gang komen. Ook als het registratiesysteem van de politie weer werkt lijkt me het wenselijk dit zo aan te pakken. Voordat de meldingen binnen komen bij het AT en voordat bij de ketenpartners onderzocht is welke hulp er als is, is het al weer bijna tijd voor een nieuw incident/een nieuwe crisis. Bovendien wordt ook dan m.i. een belangrijk deel van de aanpak van HG vergeten. Als er hulp vanuit één ketenpartner is en er wordt vanuit die organisatie systeemgericht gewerkt en dus systeemgericht hulp geboden dan is daarmee de bescherming die familie kan bieden en/of het herstel van relaties met belangrijke mensen uit de eigen kring en het welzijn van betrokkenen nog niet geregeld. Bovendien blijven families verantwoordelijk voor hun problemen en blijft hulpverlening (bij bijv. het herstellen van relaties en het activeren tot een dagbesteding etc. ) maar tijdelijk. b. Afspraken Eigen kracht en AT bij huisverbod Bij aanmelding van een Huisverbod gaat het Ambulant Team het 1ste gesprek aan met uithuisgeplaatste en achterblijvers. * Tijdens de gesprekken met zowel de uithuisgeplaatste als de achterblijvers worden (ook aan kinderen/jongeren) de algemene folders van de Eigen Kracht Centrale uitgereikt en wordt de vraag voorgelegd of er, op vrijwillige basis, behoefte is aan een informatief gesprek met een coördinator van EK. *Op dag 2 wordt hierover contact opgenomen door het AT met het systeem (eventueel de vertegenwoordigers van de achterblijvende kinderen/jongeren) * Bij een bevestigend antwoord wordt er door het AT contact opgenomen met regiomanager Eigen Kracht José Welten * Zij garandeert dat er binnen 5 dagen een informatief gesprek plaatsvindt door een coördinator van Eigen Kracht met de betrokkene(n) (eventueel een achtergebleven kind/jongere) van het systeem die/dat heeft/hebben aangegeven daar behoefte aan te hebben. * De periode van 5 dagen moet gegarandeerd worden ivm met het uitbrengen van het zorgadvies bij de 7de dag door het AT * Indien iemand van het systeem gemotiveerd is voor een Eigen Kracht conferentie kan de betrokken coördinator meteen aan de slag om de conferentie te gaan organiseren en zoveel mogelijk mensen van het systeem te betrekken (ook de mensen die in eerste instantie hebben aangegeven geen conferentie te willen zullen, indien de aanvrager dat wilt, benaderd worden deel te nemen) * Bij de evaluatie van juni kan bekeken worden of deze manier van aandacht geven aan Eigen Kracht heeft geleid tot een vermeerdering van EK conferenties en wat de uitkomst is van de activerende en uitvoerende fase van de aangevraagde conferenties. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 18
Bijlage 2 Afspraken BJZ/crisisdienst en Steunpunt bij huisverbod Afspraken: C. Schijvenaars, Bureau Jeugdzorg, crisisdienst en Joyce van der Duinen en Marja de Kinderen, Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord Holland Datum: 27 maart 2009 Aangaande: de uitvoering Wet tijdelijk huisverbod Bij acute crisis neemt de Hulp officier van Justitie direct contact op met BJZ Crisisdienst. De casemanager van het SHG schakelt binnen 20 uur na melding huisverbod de crisisdienst van BJZ in als er minderjarige kinderen betrokken zijn. Telefoonnummer: 088-7778888. De casemanagers bij het huisverbod (belast met het opstarten hulpverlening en zorgcoördinatie) van het SHG zijn te bereiken van 08.30 tot 17.30 op werkdagen op telefoonnummer 0223-683363 of via mail ambulantteam@huiselijkgeweldkopvannoordholland.nl. De casemanagers zijn Joyce ma, di en wo en Jacqui wo, do en vr. Ter info: De piketmedewerkers bij het huisverbod zorgen voor crisisinterventie bij huisverbod en wordt door tien verschillende medewerkers ingevuld. Zij nemen in principe geen contact op met de BJZ Crisisdienst en sluiten bevindingen mbt kinderen indien nodig kort met de casemanager. De casemanager van het SHG draagt de uitkomsten van de risico taxatie en de beschikking van de politie en alle benodigde gegevens over aan de crisisdienstmedewerker. Uitgezocht wordt of BJZ crisisdienst kan participeren in Huisverbod-Online. Afstemming tussen casemanager van het SHG en BJZ Crisisdienst medewerker vindt plaats tijdens het eerste contact. De te nemen stappen en verantwoordelijkheden voor de duur van het huisverbod worden hier afgesproken (rolverdeling tijdens de crisisinterventie en probleeminventarisatie, gesprekken kinderen gedurende 10 dagen, informeren school, consultatiebureau, gesprekken ouders, bezoek kinderen en uithuisgeplaatste, etc). Bij voorkeur bezoeken de crisisdienst en de casemanager van het SHG de achterblijvers en de uithuisgeplaatste na een opgelegd huisverbod gezamenlijk, kort na het opleggen van het verbod. De focus van BJZ Crisisdienst is hierbij gericht op de kinderen. Wanneer dit niet mogelijk is bezoekt de BJZ Crisisdienst de achterblijvers en de uithuisgeplaatste binnen drie dagen na het opleggen van het huisverbod. BJZ crisisdienst gaat met achterblijvende ouder, de uithuisgeplaatste ouder en de kinderen in gesprek met de focus op de kinderen (niet op de ouders). De crisisdienstmedewerker rapporteert bevindingen aan het SHG. Zij brengen daarbij advies uit met betrekking tot het al dan niet opheffen van het huisverbod; ( zie format verlengen/intrekken huisverbod). De bevindingen van BJZ Crisisdienst worden in het plan van aanpak tbv hulpverlening vermeld. Plan van aanpak wordt gemaakt door coördinator van SHG. De crisisdienstmedewerkers geven advies aan de casemanager van het SHG over de inzet van Bureau Jeugdzorg (JHV, AMK, JB, JR,) op dag 7,8,9). Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 19
De crisisdienstmedewerker geleidt de zaak daarna indien gewenst door binnen bureau jeugdzorg na overleg met SHG en zorgt voor de benodigde indicaties 1. Als een systeemgesprek mogelijk is dan wordt door de casemanager overlegd of BJZ aanwezig is. Bij overbrugging naar zorg gaat de BJZ Crisisdienst medewerker met de kinderen in gesprek wanneer het huisverbod wordt opgeheven of verlengd. Bij verlenging van het huisverbod zal in overleg een plan gemaakt worden voor de te nemen stappen tijdens de verlenging. Wanneer men de wet overtreedt of hulpverlening weigert of zich ontrekt aan de hulpverlening wordt dit aan de casemanager van het SHG doorgegeven. 1 Zaken afkomstig van de BJZ Crisisdienst worden met voorrang behandeld en dus de indicaties met voorrang afgegeven. Evaluatie aanpak huisverbod en huiselijk geweld KNH juli 2009 20