GBS NVKVV Kristien Roelens UZ Gent 20 maart 2012 1 1 Inhoud GBS algemeen GBS epidemiologie Early onset GBS /late onset GBS Preventie richtlijnen 2003 Wat is nieuw? 2 1
Inhoud GBS algemeen GBS epidemiologie Early onset GBS /late onset GBS Preventie richtlijnen 2003 Wat is nieuw? 3 Gram positieve, beta-hemolytische bacterie Koloniseert frekwent de gastrointestinale en genitale tractus bij mens In ren 70 heeft men gezien dat GBS meest frekwente oorzaak van sepsis en meningitis bij kinderen < 3m is 4 2
Inhoud GBS algemeen GBS epidemiologie Early onset GBS /late onset GBS Preventie richtlijnen 2003 Wat is nieuw? 5 6 3
7 8 4
Inhoud GBS algemeen GBS epidemiologie Early onset GBS /late onset GBS Preventie richtlijnen 2003 Wat is nieuw? 9 Early onset GBS infectie Verticale transmissie Opstijgen intrapartum Blootstelling tijdens passage IU infectie bij intacte membranen (zeldzamer) Koloniseren van huid en slijmvliezen Invasieve infectie na aspiratie Doodgeboorte Ver gevorderde infectie bij geboorte 10 5
Late onset GBS infectie Transmissie Verticaal: 50 % gekoloniseerd bij geboorte Horizontaal Nosocomiaal Moeder naar kind Via moedermelk 11 Groep B streptococceninfectie bij de pasgeborene Klinische presentatie Early onset Late onset Begint 1ste levensuren Bijna altijd binnen 24-48u Begint tussen 1 week en 3 maanden na geboorte Mediane beginleeftijd 36 dd RDS Cardiovasculaire instabiliteit Apnoe RDS Cardiovasculaire instabiliteit Apnoe Bacteriëmie al dan niet met pneumonie Meningitis minder frekwent Sepsis > 25 % meningitis Soms arthritis of osteomyelitis Snelle deterioratie Minder fulminant verloop 12 6
Prognose early en late onset Mortaliteit 4 % - 6 % 8 x hoger bij pretermen (risico omgekeerd evenredig met zwangerschapsduur) Meningitis 50 % neurologisch deficit 29 % ernstige neurologische sequelen 13 Photo courtesy of Dr. Carol Baker Baylor College of Medicine, Houston, TX 14 7
Photo courtesy of Dr. Carol Baker Baylor College of Medicine, Houston, TX 15 Risicofactoren voor early onset GBS infectie Maternale vaginale kolonisatie Transiënt, intermittent, persisterend. Asymptomatisch. Gastro-intestinale tractus = reservoir. Hogere kolonisatiegraad bij zwarte ras. HIV heeft geen invloed. GBS bacteriurie = merker van uitgesproken maternale kolonisatie = meer kans op neonatale ziekte. 16 8
Risicofactoren voor early onset GBS infectie Toegenomen en verlengde blootstelling: Chorio-amnionitis (3 % van alle parturiënten). Intrapartum koorts: risicofactor voor falen van IPC. Langdurige vliesbreuk. Obstetrische procedures: Intra-uteriene foetale monitoring. Meer dan 4x vaginaal onderzoeken tijdens de arbeid. Lage antilichaamtiter: Jonge maternale leeftijd. Vorig kind met GBS infectie. 17 Risicofactoren: prematuriteit Risico 3-30 x hoger. Minder transfer van maternale antilichamen? 18 9
Risicofactoren voor late onset GBS infectie Maternale kolonisatie: niet zo sterk als voor early onset. Prematuriteit. Zwart ras: 3x hoger risico. 19 Inhoud GBS algemeen GBS epidemiologie Early onset GBS /late onset GBS Preventie richtlijnen 2003 Wat is nieuw? 20 10
Preventie richtlijnen 2003 21 Beleid in België (KCE) Rectovaginale kweek bij alle zwangere vrouwen tussen 35 en 37 weken Penicilline G 5 miljoen E IV als startdosis gevolgd door 2,5 miljoen E IV om de 4 uur tot aan de bevalling Bij penicilline allergie: Cefalosporines /Clindamycine 22 11
23 24 12
Potentiële ongewenste gevolgen van GBS preventie Daling GBS infecties enkel door negatief blijven van culturen zonder afname van klinische sepsis? Neen: duidelijke afname van klinische sepsis bij voldragen pasgeborenen na invoeren van preventierichtlijnen. Daling GBS infecties gaat gepaard met toename van andere (potentieel meer lethale) pathogenen? Neen: infectie-incidentie blijft stabiel of vermindert sinds invoeren van IPC. Toename van E. coli- en CNS-infecties bij pretermen en (V)LBW-baby s heeft wellicht niets te maken met IPC. Uitselectie van ampi-r niet-gbs-pathogenen? Neen: toename van ampi-r E. coli wordt ook vastgesteld buiten de NICU-setting. Uitselectie van ampi- of peni-r GBS? Enkel sporadische stijging van MIC gerapporteerd tot dicht bij gevoeligheidsdrempel: te volgen! Wel toenemende clinda-r (10-41 %) en erythro- R! 25 Inhoud GBS algemeen GBS epidemiologie Early onset GBS /late onset GBS Preventie richtlijnen 2003 Wat is nieuw? 26 13
27 Indicaties voor intrapartum GBS profylaxis (2010) Vorig kind met GBS sepsis GBS bacteriurie in huidige zwangerschap Pos GBS screening in huidige zwangerschap Ongekende GBS status en één van de volgende risicofactoren < 37 weken ROM 18 u Intrapartum koorts 38 C 28 14
Geen indicaties voor intrapartum profylaxis (2010) Kolonisatie gedurende een vorige zwangerschap GBS bacteriurie gedurende een vorige zwangerschap Neg GBS screening gedurende huidige zwangerschap Sectio vóór arbeid en vóór ROM Onafhankelijk van zwangerschapsduur Onafhankelijk van GBS status 29 GBS Resistance: Clindamycin and Erythromycin All Ages, 2001-2008* 47.7% 25.6% 24.8% 11.4% *Isolates are from CO, GA, MD, MN, NY, and OR. 2007 data excluded since only earlyonset isolates were tested. Source: Active Bacterial Core surveillance / Emerging Infections Program 15
31 Dreigende vroeggeboorte 32 16
P-PROM 33 Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Volledige uitwerking + AB BB + diff hemocultuur RX bij ademhalingsproblemen LP wanneer stabiel genoeg 34 17
Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB 35 Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB Geen RX of LP Klinisch: cave overdiagnose bij koorts ikv epidurale: overleg met gynecoloog 36 18
Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Maternale indicatie voor GBS profylaxie? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB Routine klinische zorg M GBS+ bij 35-37 ww Maternale GBS status onbekend met 1 risicofactor: < 37 ww; ROM 18u; T 38 C GBS bacteriurie gedurende huidige zwangerschap Vorig kind met GBS ziekte 37 Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB Maternale indicatie voor GBS profylaxie? M kreeg 4u AB IV? Routine klinische zorg Observatie gedurende 48u Peni, ampi, cefazoline Clinda, vanco: voldoende effectief?? 38 19
Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Maternale indicatie voor GBS profylaxie? M kreeg 4u AB IV? 37 ww + ROM < 18u? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB Routine klinische zorg Observatie gedurende 48u Observatie gedurende 48u 39 Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Maternale indicatie voor GBS profylaxie? M kreeg 4u AB IV? 37 ww + ROM < 18u? <37 ww of ROM 18u? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB Routine klinische zorg Observatie gedurende 48u Observatie gedurende 48u Beperkte uitwerking BB + diff 6 à 12u na Observatie gedurende 48u 40 20
Neonatale aanpak Tekenen van sepsis? Maternale CA? Maternale indicatie voor GBS profylaxie? M kreeg 4u AB IV? 37 ww + ROM < 18u? <37 ww of ROM 18u? Volledige uitwerking + AB Beperkte uitwerking + AB Routine klinische zorg Observatie gedurende 48u Observatie gedurende 48u Beperkte uitwerking BB + diff 6 à 12u na Observatie gedurende 48u 41 Rapid test? 42 21
Besluit Incidentie eo GBS sepsis gedaald in laatste 20 ar dankzij IPC. GBS kolonisatiegraad bij zwangeren en dus transmissierisico naar pasgeborene blijven echter gelijk. GBS blijft aandachtspunt voor gynaecologen en kinderartsen! We wachten nog op de nieuwe richtlijnen van de Hoge Gezondheidsraad Antibiotica resistentie Aanpak neonatus P-PROM Sectio Rapid test 43 22