Verkort jaarverslag ISVW 2013. Overzicht van de activiteiten Opleidingen en cursussen van het cursusinstituut In 2013 vonden onderstaande cursussen plaats. Veel van de cursusweekenden zijn onderdeel van langer lopende reeksen of opleidingen. Januari 6 januari Nieuwjaarsbrunch Begeleiding: Loes de Jong 68 deelnemers 12 januari BOF 17 e en 18 e eeuw 16 deelnemers 13 januari Senior Academy III, Vitaliteit Begeleiding: Joep Dohmen 45 deelnemers 12 en 13 januari Filosofisch Consulent III, 2 e groep 12 deelnemers 19 januari BOF PF 3, Willen,kiezen,handelen 43 deelnemers 19 en 20 januari BOF Esthetica III, Actualiteit van het schone 1 19 en 20 januari Filosoferen met jonge kinderen V 1
20 januari PF 3 los, Willen,kiezen,handelen 26 januari Vrouwelijke filosofen Begeleiding: Caroline Ceton 21 deelnemers 26 en 27 januari BOF Systematiek III, Rechtvaardige samenleving 18 deelnemers 26 en 27 januari BOF Humanisme I, Vrijheid Begeleiding: Martijn Rozing 25 deelnemers 27 januari Leesmiddag Levinas V Begeleiding: Joachim Duyndam 17 deelnemers 27 januari Leesmiddag Immanuel Kant V 6 deelnemers 29 en 30 januari Visieontwikkeling IV Begeleiding: Jos Kessels Februari 2 en 3 februari Sokratisch Gespreksleider IV Begeleiding: Hans Bolten 8 deelnemers 2 en 3 februari BOF Oosterse Filosofie, Indiase Filosofie Begeleiding: Michel Dijkstra 42 deelnemers 2 en 3 februari Filosofisch Consulent IV Begeleidng: Harm van der Gaag 3 februari Senior Academy IV, beleving van het ouder worden Begeleiding: Joep Dohmen 38 deelnemers 15 en 16 februari Nationale Filosofie Olympiade Begeleiding: Quinten Rutten 84 deelnemers 16 en 17 februari Filosofisch Conulent IV 2 e groep 12 deelnemers 18 februari t/m 22 februari NRC Academy: Praktische filosofie 21 deelnemers 2
23 februari BOF PF3 Filosoferen met jongeren 41 deelnemers 23 en 24 februari Filosoferen met jonge kinderen VI 24 februari Leesmiddag Immanuel Kant VI 6 deelnemers 25 februari t/m 1 maart NRC Academy: wat je denkt ben je zelf 30 deelnemers Maart 3 maart Senior Academy V, nieuwe ritmes Begeleiding: Joep Dohmen 35 deelnemers 3 maart Leesmiddag Levinas VI Begeleiding: Joachim Duyndam 16 deelnemers 2 en 3 maart BOF 19 e eeuw 1 2 en 3 maart BOF Humanisme II, Gelijkheid Begeleiding: Martijn Rozing 16 deelnemers 2 en 3 maart BOF Esthetica IV, Sublieme in de kunst 9 en 10 maart Spinoza s brieven over het kwaad 9 en 10 maart BOF Systematiek, Het schone 13 deelnemers 12 en 13 maart Visieontwikkeling V Begeleiding: Jos Kessels 16 en 17 maart BOF Oosterse Filosofie, Chinese Filosofie Begeleiding: Michel Dijkstra 45 deelnemers 16 en 17 maart Filosofisch Consulent V 23 maart Frederik van Eedenlezing: Frans de Waal over moraal 3
Begeleiding: Joep Dohmen 106 deelnemers 23 maart BOF PF3 Filosofisch consulentschap Begeleiding: Catharina de Haas 42 deelnemers 23 en 24 maart Filosoferen met jonge kinderen VII 24 maart PF 3 los Filosofisch Consulentschap Begeleiding: Catharina de Haas 24 maart Leesmiddag Immanuel Kant VII 5 deelnemers 23 en 24 maart Sokratisch Gespreksleider V Begeleiding: Hans Bolten 8 deelnemers April 5 t/m 7 april Ware Liefde Begeleiding: Frans Jacobs 2 7 april Senior Academy VI, kunst en ambitie Begeleiding: Joep Dohmen 24 deelnemers 13 en 14 april Filosofisch Consulent VI 13 en 14 april BOF Humanisme III Natuurlijkheid Begeleiding: Martijn Rozing 13 deelnemers 13 en 14 april BOF 20 ste eeuw 13 deelnemers 20 april BOF PF3 Socratische Cafés Begeleiding: Nelson Hoedekie 41 deelnemers 20 en 21 april Filosoferen met jonge kinderen VIII 20 en 21 april BOF Systematiek V Het menselijke in de mens 31 deelnemers 20 en 21 april BOF Esthetica V einde van de kunst 4
14 deelnemers 23 en 24 april Visieontwikkeling VI Begeleiding: Jos Kessels 27 en 28 april Filosofisch Consulent V 2 e groep 28 april Senior Academy VII zingeving en levensverlenging Begeleiding: Joep Dohmen 2 28 april Leesmiddag Immanuel Kant VIII 5 deelnemers Mei 1 t/m 5 mei Cultuurgeschiedenis Begeleiding: Albert van der Schoot 17 deelnemers 6 mei Wijsheid in bedrijf, levenswijsheid Begeleiding: Maarten Verkerk 5 deelnemers 11 mei PF3 los Verdieping van de radicale filosofische manier 3 11 en 12 mei BOF Oosterse Filosofie, Japanse Filosofie Begeleiding: Michel Dijkstra 34 deelnemers 11 en 12 mei BOF Humanisme IV Verbondenheid Begeleiding: Martijn Rozing 18 deelnemers 11 en 12 mei Filosoferen met jonge kinderen IX 11 en 12 mei Overtuigend speechen Begeleiding: Rita Muilwijk 12 mei PF3 los Verdieping van de radicale filosofische manier 12 deelnemers 25 en 26 mei Filosofisch Consulent VI, 2e groep 12 deelnemers 26 mei Senior Academy VIII, waardigheid 5
Begeleiding: Joep Dohmen 25 deelnemers 26 mei Leesmiddag Immanuel Kant IX 5 deelnemers Juni 1 en 2 juni Zin in leven Begeleiding: Marlou van Paridon 7 deelnemers 1 en 2 juni Filosofie en de kunst van het boogschieten Begeleiding: Jacques Rongen 22 deelnemers 4 en 5 juni Visieontwikkeling VII Begeleiding: Jos Kessels 8 tot en met 18 juni Griekenland reis 8 deelnemers 15 juni BOF PF 3, Ethisch stappenplan 37 deelnemers 15 en 16 juni BOF Humanisme V, Redelijkheid Begeleiding: Martijn Rozing 17 deelnemers 15 en 16 juni Filosoferen met jonge kinderen X 15 en 16 juni Veerkracht Begeleiding: Joachim Duyndam 16 deelnemers 16 juni Leesmiddag Immanuel Kant X 5 deelnemers 16 juni PF3 los Ethisch stappenplan Begeleiding: Mirjam van Reyen 16 deelnemers 17 juni Wijsheid in bedrijf, ken jezelf Begeleiding: Huibert de Haan 23 juni Martha Nussbaum, voorjaar 2013 Begeleiding: Martha Nussbaum 1 Juli 13 en 14 juli BOF Oosterse Filosofie, Moderne oosterse denkers 6
Begeleiding: Michel Dijkstra 40 deelnemers 22 tot en met 26 juli Levenskunst zomer 2013 Begeleiding: Dick Kleinlugtenbelt 30 deelnemers 22 tot en met 26 juli Het verhaal dat blijft Begeleiding: Dorine Bauduin 15 deelnemers 29 juli tot en met 2 augustus Amor Fati: liefde voor het lot Begeleiding: Dries Boele 23 deelnemers 29 juli tot en met 2 augustus Met het oog op de dood Begeleiding: Jean Pierre Demoustiez 29 juli tot en met 2 augustus De Essays van Montaigne Begeleiding: Frans Jacobs Augustus 5 tot en met 9 augustus Een beeld van de mens Begeleiding: Jan Keij 30 deelnemers 5 tot en met 9 augustus Sokratisch gesprek zomer 2013 Begeleiding: Loes de Jong 18 deelnemers 7 tot en met 9 augustus Byzantium: cultuur en geschiedenis Begeleiding: Hein van Dolen 14 deelnemers 12 tot en met 16 augustus Proust, een filosofische lectuur Begeleiding: Frans Jacobs 15 deelnemers 12 tot en met 16 augustus Van Aristoteles tot Sartre 27 deelnemers 12 tot en met 16 augustus Filosofie en de moderne kunst 21 deelnemers 12 tot en met 16 augustus Bildung zomerweek Begeleiding: René Gude 14 deelnemers 19 tot en met 23 augustus Waartoe leef ik? Begeleiding: Karim Benammar 1 19 tot en met 23 augustus Paragoni, muziekweek 7
Begeleiding: Albert van der Schoot 17 deelnemers 23 tot en met 26 augustus Wat je schrijft ben je zelf Begeleiding: Christien Brinkgreve 25 deelnemers 23 tot en met 26 augustus De bouwstenen van het denken Begeleiding: Frans de Haas 8 deelnemers 26 tot en met 30 augustus Waarheidsvinding zomer 2013 Begeleiding: Ton Derksen 26 tot en met 30 augustus Geloof je het zelf Begeleiding: Laurens Ten Kate September 7 september BOF PF4, Sokrates en sokratische gesprekken 1 8 september Het ambachtelijke in de filosofie 24 deelnemers 9 september Wijsheid in bedrijf, leiderschap Begeleiding: Karin Jironet 14 en 15 september BOF Oosterse filosofie V, East is East Begeleiding: Michel Dijkstra 2 20 september Utopia op je bord? Begeleiding: Laurens ten Kate 1 21 en 22 september Filosoferen met jonge kinderen dag 1 21 en 22 september Filosofisch practicus I 14 deelnemers 21 en 22 september BOF Systematiek, de ware toedracht 15 deelnemers Oktober 4 en 5 oktober BOF Literatuur in de wereld Begeleiding: Frank Meester 26 deelnemers 8
5 oktober BOF PF4, Stoicijnse levenskunst 22 deelnemers 5 oktober Masterclass; onderzoek van onszelf I Begeleiding: Rogier Huffnagel 24 deelnemers 6 oktober Leesclub Bergson I 7 deelnemers 6 oktober PF 4 los, Stoïcijnse levenskunst 1 12 en 13 oktober Dabrowski Begeleiding: Frank de Mink 12 en 13 oktober Ook sterven moet je leren, regie over levenseinde Begeleiding: Marjo van Bergen 14 deelnemers 14 tot en met 18 oktober Filosofie op het menu; Denken over voedsel Begeleiding: Annette van der Elst 30 deelnemers 15 tot en met 16 oktober Visieontwikkeling I Begeleiding: Jos Kessels 19 oktober Crash Course Filosofie I Begeleiding: Ed Weijers 18 deelnemers 19 en 20 oktober Filosoferen met jonge kinderen, dag 2 19 en 20 oktober BOF Systematiek, het goede handelen 21 tot en met 25 oktober Alles voor 1 meisje, hoe het heelal de mens voortbracht Begeleiding: Vincent Icke 54 deelnemers 26 oktober De moderniteit volgens Jurgen Habermas Begeleiding: Michiel Korthals 26 deelnemers 26 en 27 oktober Filosofisch practicus II 13 deelnemers 26 en 27 oktober BOF Esthetica,Kunst en Moraal 9
16 deelnemers November 1 en 2 november BOF Literatuur II, Maatschappij en geld Begeleiding: Frank Meester 21 deelnemers 2 november BOF PF4, Filosoferen in organisaties Begeleiding: Ronald Wolbink 2 november Masterclass, onderzoek van onszelf II Begeleiding: Rogier Huffnagel 9 en 10 november Albert Camus Symposium Begeleiding: Simon Buschman 28 deelnemers 10 november Leesclub Bergson II 7 deelnemers 11 november Wijsheid in bedrijf,wijsheid en compassie als kompas Begeleiding: Rob Blomme 12 deelnemers 12 en 13 november Visieontwikkeling II Begeleiding: Jos Kessels 16 november Crash Course Filosofie II Begeleiding: Ed Weijers 17 deelnemers 16 en 17 november Filosoferen met jonge kinderen, dag 3 17 november Filosofisch Café, Verlichting Begeleiding: Jan Wim Buisman 25 deelnemers 23 en 24 november BOF Systematiek, de rechtvaardige samenleving 18 deelnemers 23 en 24 november Filosofisch practicus III 13 deelnemers 30 november Masterclass, onderzoek van onszelf III Begeleiding: Rogier Huffnagel 25 deelnemers 30 november BOF PF4, Willen,kiezen,handelen Begeleiding : Miriam van Reijen 10
21 deelnemers December 1 december Leesclub Bergson III 7 deelnemers 1 december PF4 los, Willen. kiezen, handelen 16 deelnemers 7 december Crash Course Filosofie III Begeleiding: Ed Weijers 17 deelnemers 7 en 8 december Filosofie met jonge kinderen, dag 4 7 en 8 december BOF Esthetica, Lineair perspectief 21 deelnemers 13 en 14 december BOF Literatuur III, wat is Liefde? Begeleiding: Frank Meester 28 deelnemers 16 december Wijsheid in Bedrijf, een joodse visie Begeleiding: Daniel Beaupain 6 deelnemers 17 en 18 december Visieontwikkeling III Begeleiding: Jos Kessels 27 tot en met 30 december NRC Kerstweek, Levinas Begeleiding: Jan Keij 13 deelnemers 27 tot en met 30 december NRC Kerstweek, Wat mag ik hopen 24 deelnemers 29 december Humor om te lachen Begeleiding: Kristof van Rossem 16 deelnemers Totaal aantal deelnemers 2013: 3273 Opleidingen Veel van de bovengenoemde activiteiten maakten deel uit van basisopleidingen. De volgende basisopleidingen werden aangeboden: Systematiek van de filosofie (hoofddocent Jan Flameling), Filosofie in de praktijk (hoofddocent Miriam van Reijen), Filosofie en literatuur (hoofddocent Frank Meester), Esthetica en kunstfilosofie (hoofddocent 11
Arthur d Ansembourg), geschiedenis van de filosofie (hoofddocent Jan Flameling), oosterse filosofie (hoofddocent Michel Dijkstra) en humanistische filosofie (hoofddocent Martijn Rozing). Daarnaast werden de volgende beroepsopleidingen aangeboden: Visieontwikkeling voor organisaties (hoofddocent Jos Kessels), Beroepsopleiding tot filosofisch practicus (Harm van der Gaag), Beroepsopleiding tot sokratisch gespreksleider (hoofddocent Hans Bolten en Kristof van Rossem), Filosoferen met kinderen en jongeren (hoofddocent Ed Weijers). Reeksen De ISVW organiseerde ook verschillende reeksen, waaronder Wijsheid in bedrijf, leesgroepen over Kant en Bergson (o.l.v. Arthur d Ansembourg), Masterclass onderzoek van onszelf (o.l.v. Rogier Huffnagel) en een crash course filosofie voor mensen die snel hun kennis willen bijspijkeren. Voor de NRC-academie werden cursusweken over filosofie en wetenschap georganiseerd. ISVW Uitgevers In 2013 werden de volgende boeken uitgegeven: Stand-Up Filosoof, de antwoorden van René Gude Door Wilma de Rek Verkeerde plaats, verkeerde tijd, de zaak Olaf H. Door Ton Derksen Erasmus en het gelijk van de spindokter Door Daniel Dennett Wie het niet weet mag het zeggen, in de spreekkamer van de filosofische praktijk Door Harm van der Gaag ISVW uitgevers bracht een tiental door derden geproduceerde DVD s op de markt. De verkoop van Stand-up filosoof; de antwoorden van René Gude van Wilma de Rek was een groot succes (circa 13.000 exemplaren in 2013) en heeft in grote mate bijgedragen aan het resultaat van het cursusinstituut. ISVW uitgevers lanceerde een multimediaal tijdschrift, i-filosofie geheten. Op 16 juni verscheen het eerste nummer. In december waren de eerste 1600 abonnees binnen (en het tijdschrift groeit gestaag verder). Het multimediale tijdschrift bevat uiteraard veel items die aan de ISVW zijn gerelateerd, maar heeft een bredere opzet. Het biedt ook een overzicht van nieuwe filosofieboeken, bevat interviews, podcasts, columns, specials en debatten. Het tijdschrift is uniek omdat het verschijnt als ibook en als aanklikbaar PDF. Het is het eerste filosofietijdschrift dat het gesproken woord centraal zet. De meeste interviews en gesprekken worden opgenomen op camera en/of beschikbaar gesteld als podcast. 12
Landgoed ISVW Trainingslocatie van het jaar In 2013 is Landgoed ISVW net als in 2012 uitgeroepen tot trainingslocatie van het jaar in de categorie landgoed en kastelen. In de marketinguitingen wordt dit uitgebreid aangehaald. Bijzondere gebeurtenissen 2013 IVW B.V. Afscheid René Gude Op 16 september 2002 kwam René Gude in dienst als manager filosofie. In 2004 is René aangesteld als directeur van de ISVW. René heeft veel betekend voor de ISVW. Hij heeft de diverse basisopleidingen filosofie (BOF) geïnitieerd die ieder bestaan uit een serie van vijf weekenden. Nog steeds zijn de BOF s een belangrijk onderdeel van het filosofieprogramma van de ISVW. Daarnaast is er vanaf 2004 een jarenlange reorganisatie onder zijn bevlogen leiding toegepast die de ISVW als geheel een efficiëntere organisatie heeft gemaakt. Eind 2007 is bij René een ernstige ziekte vastgesteld waardoor hij bijna twee jaar uit de running was. Na gedeeltelijk het werk hervat te hebben heeft hij helaas in 2011 wederom toe moeten geven aan deze ziekte. Op 27 april 2013 hebben we afscheid van René als directeur van de ISVW moeten nemen. Door middel van een groot symposium hebben we hier met ruim 180 gasten bij stil gestaan. Bekende sprekers als Peter Sloterdijk, Connie Palmen en Max Februari hebben een bevlogen lezing gehouden ter ere van het afscheid van René. Om de rol van René voor de ISVW te memoreren is er een schilderij geschonken die direct weer afgestaan diende te worden, deze blijft hangen in het hoofdgebouw van de ISVW. 13
Gelukkig is René direct aansluitend voor twee jaar benoemd tot Denker des Vaderlands waardoor de innige banden met de ISVW nauwelijks verbroken zijn. De opbrengsten van lezingen, televisie- en radio optredens als Denker des Vaderlands stelt René in zijn geheel beschikbaar aan de ISVW. Van Eedenlezing 2013 door Frans de Waal De eminente etholoog prof.dr. Frans de Waal gaf op 23 maart Van Eedenlezing. Hij sprak over de morele en religieuze neigingen bij mensen en primaten. Hij verzorgt de jaarlijkse Frederik van Eedenlezing, die eerder door Francis Fukuyama en Martha Nussbaum is gehouden. Frans De Waal is een van de meest vooraanstaande wetenschappers van dit moment. Times schaarde hem enkele jaren geleden tussen de 100 meest invloedrijke personen op de wereld. De Waal bestudeert primaten en keert zich tegen wat hij antropo-denial noemt: de neiging om bij dieren emoties en vaardigheden te miskennen omdat deze typisch menselijk zouden zijn. Zijn onderzoek laat zien dat eigenschappen als altruïsme, empathie en aanleg tot politiek ook bij primaten zijn waar te nemen. Sterker nog, door naar deze dieren te kijken, kunnen wij veel over onszelf leren. De Waal ging aansluitend in gesprek met prof. Frans Saris, prof. Joep Dohmen e.a.. Bezoek Martha Nussbaum De Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum sprak op 23 juni op de ISVW over haar laatste boek: De nieuwe religieuze intolerantie. Een uitweg uit de politiek van de angst. Ze sprak over een groot aantal voorbeelden van intolerantie ten opzichte van religieuze minderheden en dan met name ten opzichte van moslims. Ze noemde de ISVW my second home. Het was de derde keer dat ze de ISVW aandeed. Nationale Filosofie Olympiade Voor de tweede keer werd een Filosofie Olympiade georganiseerd met de filosofiedocenten-vereniging tezamen. Zo n 75 leerlingen schreven een Engelstalig filosofie-essay. De winnaar van de wedstrijd kreeg de kans het essay op 6 november in het Paleis op de Dam te overhandigen aan koning Willem Alexander en aan Prinses Beatrix. Bestuursverslag 2013 Het bestuur van Stichting ISVW vergaderde in 2013 op 12 februari, 14 mei, 25 juni, 10 september en 26 november. Samenstelling bestuurlijke colleges Stichting ISVW Prof.dr. M.V.B.P.M. van Hees (voorzitter) De heer A.J. Heerma van Voss (secretaris) De heer T. Oudejans (penningmeester) Mevrouw drs. I. de Lange De heer B. van Delden 14
Mutatie Stichting ISVW De heer A.J. Heerma van Voss Uit het bestuur m.i.v. 4 december 2013 Curatorium ISVW Prof.dr. F.C.L.M. Jacobs (voorzitter) Prof.dr. J.F.A.K. van Benthem Prof. dr. I. Robeyns Prof.mr. H.M. de Jong Drs. E.H.T.M. Nijpels IVW B.V. Mevrouw Chantal Orth Vereniging Vrienden van de ISVW De heer C. Slottje (voorzitter) De heer L. Bolwerk (penningmeester) Mevrouw E. Teunissen (secretaris) Mevrouw M. Hardeveld Mevrouw A. Fauth 15