Gemeente Amersfoort RAADSVOORSTEL Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : 4403854 Aan : Gemeenteraad Datum : 6 november 2013 Portefeuillehouder : Agendapunt : B&W-vergadering : De Ronde : Agenda Het Besluit : Vastgesteld besluit : TITEL Intrekken verordening tot instelling van de regionale programmaraad BESLISPUNTEN De verordening tot instelling van de regionale programmaraad Eemland (reg.nr. 1000124) per 1 januari 2014 in te trekken. AANLEIDING De eerste Kamer heeft op 5 november 2013 de wijziging Mediawet 2008 aangenomen. De wijziging heeft tot gevolg dat de wettelijke taak van de programmaraden komt te vervallen per 1 januari 2014. De programmaraden adviseerden de kabelexploitant over het analoge basispakket van radio- en tv-zenders in de betreffende gemeentes. In 1998 hebben de gemeenteraden van Amersfoort, Leusden, Bunschoten en Soest de Programmaraad Eemland ingesteld. Vanuit elke gemeente zaten er vertegenwoordigers in de programmaraad. Veranderende markt Aanleiding voor wijziging van de Mediawet is de sterk veranderende markt in de televisiedistributie. In 2008, toen de Mediawet werd vastgesteld, keek bijna 100% analoog via de kabel. De programmaraad adviseerde over welke televisie- en radiozenders in de betreffende regio via de kabel werden uitgezonden. Tegenwoordig kijkt het merendeel van de mensen digitaal. De nieuwe Mediawet legt vast dat het digitale standaardpakket niet kleiner mag zijn dan 30 televisiezenders. In het standaardpakket zijn de belangrijkste publieke televisie- en radiozenders van Nederland en Vlaanderen, een regionale en lokale zender opgenomen. Voor het overige deel kunnen pakketaanbieders zelf bepalen wat de samenstelling is van het standaardpakket. Boven dit aantal mogen de pakketaanbieders zenders spreiden over pluspakketten. Digitale pakketten bestaan momenteel uit 50-60 zenders. Voor radio geldt, afgezien van de verplichte doorgifte geen minimum aantal zenders Andere reden voor wijziging van de Mediawet zijn de toenemende bezwaren tegen het systeem van de programmaraden. De advisering van de programmaraden is omslachtig, soms ondoorzichtig, past niet meer bij de bovenregionale exploitatie van kabelnetwerken en geeft aanleiding tot steeds meer geschillen die eindigen bij het Commissariaat voor de Media of de rechter. De Europese Commissie heeft ook bezwaren omdat de programmaraden onvoldoende transparantie en rechtszekerheid zouden bieden. BEOOGD EFFECT Het opheffen van de programmaraad Eemland, conform de gewijzigde Mediawet 2013. ARGUMENTEN 1.1 De wettelijke taak van de programmaraad Eemland is komen te vervallen In de gewijzigde Mediawet hebben de 49 regionale programmaraden geen wettelijke taak meer. Hierdoor eindigen de werkzaamheden van de regionale programmaraad Eemland. De verordening tot instelling van Inlichtingen bij: F. Verwers, MO/ZCS, (033) 469 46 40
raadsvoorstel 4403854 pagina 2 Gemeente Amersfoort de programmaraad is destijds door de gemeenteraden van Amersfoort, Leusden, Soest en Bunschoten vastgesteld. Deze verordening trekken de betrokken gemeenteraden nu formeel in. KANTTEKENINGEN Programmaraad Eemland heeft naar aanleiding van de gewijzigde Mediawet en het opheffen van de programmaraden een memo geschreven voor de betrokken gemeentes. Zie bijlage. FINANCIËN Voor het instellen en in stand houden van de programmaraad Eemland is geen specifiek budget in de begroting opgenomen. De leden van de programmaraad konden bij de gemeente die hij/zij vertegenwoordigde vragen om een vergoeding van 50 per vergadering met een maximum van vier vergaderingen per jaar. VERVOLG Op 3 juni 2013 is de programmaraad Eemland voor het laatst bijeen geweest. De leden hebben de voorzitter en secretaris van de programmaraad Eemland het mandaat gegeven om datgene te doen dat nodig is voor de uitoefening van de taken van de programmaraad Eemland. Bijgevoegd is het memo van de voorzitter en secretaris waarin zij de gemeente informeren over het opheffen van de programmaraad Eemland. Vanuit de vier betrokken gemeentes zijn de programmaraadsleden bedankt voor hun inzet. BETROKKEN PARTIJEN Programmaraad Eemland, gemeentes Leusden, Bunschoten en Soest Burgemeester en wethouders van Amersfoort, de secretaris, de burgemeester, Bijlagen - Brief van regionale Programmaraad Eemland
raadsbesluit pagina 1 Gemeente Amersfoort RAADSBESLUIT De raad van de gemeente Amersfoort; Reg.nr.4403854 op basis van het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 mei 2013, sector MO/ZCS (nr.4403854); b e s l u i t: De verordening tot instelling van de regionale programmaraad Eemland (reg.nr. 1000124) per 1 januari 2014 in te trekken. Vastgesteld in de openbare vergadering van de griffier de voorzitter
Regionale Programmaraad Eemland p/a secretariaat: Vivaldiweg 45 3752 HA Bunschoten-Spakenburg Aan de Colleges van Burgemeester en Wethouders, Aan de Gemeenteraden, van de gemeenten Amersfoort, Bunschoten, Leusden en Soest. Amersfoort, 12 juli 2013. Betreft: opheffing Regionale Programmaraad Eemland Geachte dames en heren, Recent heeft de Tweede Kamer het voorstel tot wijziging van de Mediawet aangenomen, waarmee de grondslag voor de programmaraden zal komen te vervallen. De verwachting is dat dit voorstel na de zomer door de Eerste Kamer zal worden behandeld en aansluitend in werking zal treden. In het verlengde daarvan kan de Regionale Programmaraad Eemland worden opgeheven. In deze brief willen wij stilstaan bij de achtergrond en doelstelling van de programmaraden, de wijze waarop wij hieraan invulling hebben gegeven, de ontwikkelingen die hebben geleid tot de voorgestelde wetswijziging en de toekomst van consumenten invloed. Pluriformiteit en lokale behoeften De Programmaraden zijn in het leven geroepen als middel om de consument invloed te geven op het radio- en televisie aanbod via de kabel. De wetgever was van mening dat de positie van de kabelexploitanten dermate dominant was, dat de inbreng van kijkers en luisteraars in de keuze van de door te geven televisie- en radiozenders in de wet verankerd diende te worden. De toename van het aantal beschikbare zenders, gekoppeld aan de beperkte ruimte op de (analoge) kabel, leidde ertoe dat keuzes gemaakt moesten worden welke zenders wel en welke niet doorgeven konden worden. De Programmaraden kregen als taak een advies uit te brengen over de samenstelling van een wettelijk Basispakket van 15 televisie- en 25 radiokanalen. Binnen dat pakket dienden verplicht de zenders van de landelijke, regionale en lokale publieke omroep opgenomen te worden, plus een aantal zenders van de Vlaamse publieke omroep (de zogenaamde must-carry zenders). Bij het opstellen van het advies voor het Basispakket, dienen de Programmaraden zorg te dragen voor een pluriform aanbod, dat tegemoet komt aan de lokale behoeften.
Regionale Programmaraad Eemland, brief van 12 juli 2013, blz. 2 De Regionale Programmaraad Eemland is in het leven geroepen door de gemeenten Amersfoort, Bunschoten, Leusden en Soest, en brengt advies uit over het wettelijke Basispakket dat via het Ziggo kabelnet wordt verspreid. Het advies over het wettelijke Basispakket is zwaarwegend. Dit betekent dat de kabelexploitant hier slechts om zwaarwegende redenen van af kan wijken. In geval van de regio Eemland is dat de afgelopen jaren enkele keren gebeurd, waarbij als argument werd aangegeven dat de betreffende zender contractueel niet meer beschikbaar was voor verspreiding in het analoge pakket. Op verzoek van Ziggo heeft de Regionale Programmaraad Eemland over de afgelopen jaren ook telkens een vrijblijvend advies uitgebracht over de overige zenders. Hoewel Ziggo hier formeel naar eigen goeddunken van af kon wijken, zijn de gegeven adviezen meestentijds volledig opgevolgd. Waar andere programmaraden via beroepszaken voor het Commissariaat voor de Media en via de rechter de uitvoering van hun adviezen moesten bevechten, wist de Regionale Programmaraad Eemland op basis van argumenten en in goede verstandhouding met Ziggo vaak betere resultaten voor kijkers en luisteraars te bereiken. Televisie Het uitbrengen van een advies in een situatie van schaarste betekent dat keuzes gemaakt moeten worden. Zoals aangegeven was de Wetgever van mening dat de belangen van kijkers- en luisteraars ermee gediend zouden zijn als een deel van die keuzes door een onafhankelijke Programmaraad gemaakt zouden worden. Hoewel pluriformiteit een belangrijk uitgangspunt vormde bij het vaststellen van de adviezen, was het niet altijd mogelijk de belangen van kleinere groepen veilig te stellen. Daarvoor was het aanbod aan zenders te groot en de beschikbare capaciteit te klein. De uitbreiding van het aantal Nederlandse commerciële televisiezenders, maar ook het inkrimpen van het aantal analoge kanalen ten behoeve van digitale televisie en internet, maakte het steeds moeilijker om aan de wensen van het publiek tegemoet te komen. De Programmaraad is zich er altijd terdege van bewust geweest dat bepaalde groepen zich benadeeld voelden als hun zender niet in het advies voor het wettelijke basispakket of zelfs het vrijblijvende advies voor de overige zenders werd opgenomen. Met name het dreigende verdwijnen van de Duitse publieke zenders ARD, ZDF en WDR3, het Spaanse TVE, de Turkse zender TRT en de Italiaanse RAI leverden veel vaak emotionele- reacties op. Het geeft aan dat kijkers zich vaak zeer verbonden voelden met deze zenders. Op inspraakavonden werden verhitte discussies gevoerd en waar mogelijk heeft de Programmaraad Eemland deze zenders via het advies voor het Basispakket en de overige zenders in het aanbod proberen te handhaven. Daarin is de Programmaraad Eemland in vergelijking met andere regio s redelijk succesvol geweest. Zenders als TVE, TRT en RAI konden daardoor langer analoog bekeken worden.
Regionale Programmaraad Eemland, brief van 12 juli 2013, blz. 3 Radio Hoewel op het gebied van Radio minder ingrijpende keuzes nodig waren, heeft de Programmaraad Eemland ook voor dat deel van het advies altijd nauwgezet rekening gehouden met de pluriformiteit van het aanbod en de behoeften van de lokale luisteraars. Dat ook radiozenders een sterke binding met luisteraars hebben, bleek wel toen de Programmaraad een aantal jaren geleden de regionale radiozender Golfbreker Radio buiten het advies Basispakket wilde laten. In korte tijd werden 10.000 handtekeningen verzameld, waarna de zender alsnog een vaste plek kreeg in het Basispakket. Digitalisering en diversificatie De afgelopen jaren kenmerken zich door een snelle ontwikkeling van het medialandschap. Twee belangrijke ontwikkelingen zijn digitalisering en diversificatie. Inmiddels is de analoge televisie via aardse zenders al volledig vervangen door digitale verspreiding en voor radio voltrekt zich eenzelfde beweging. Ook op de kabel wordt analoog vervangen door digitaal. Door de digitalisering kunnen meer zenders met een betere beeld- en geluidskwaliteit beschikbaar worden gesteld. Inmiddels heeft een ruime meerderheid van de kijkers via de kabel de beschikking over een digitale ontvanger. Dit betekent dat het advies van de Programmaraad over het analoge pakket sterk aan belang heeft ingeboet. Tegelijkertijd is sprake van een diversificatie ten aanzien van de verspreiding van televisie en radio programma s. Waar de kabel een paar jaar geleden nog een zeer dominante positie innam, heeft de consument tegenwoordig diverse opties. Naast Digitenne en satelliet, zorgt vooral de glasvezel ervoor dat de consument iets te kiezen heeft. Tot slot is nog het toenemende gebruik van vast en mobiel internet het vermelden waard. Radio en televisie programma s zijn op afroep beschikbaar en de consument bepaalt zelf waar, hoe en wanneer hij kijkt en luistert. Nieuwe situatie De Wetgever is van mening de consument in dit nieuwe medialandschap voldoende keuzevrijheid heeft. Door de digitalisering is er veel minder schaarste en de diversificatie heeft ertoe geleid dat gekozen kan worden uit een meerdere aanbieders. Daarbij is de gedachte dat aanbieders er als gevolg van de concurrentie belang bij hebben goed te luisteren naar de wensen van het publiek en op basis daarvan een adequaat pakket zullen aanbieden. Bij die redenering zijn wel wat vraagtekens te zetten. Ten eerste moet vastgesteld worden aanbieders door de marktwerking vooral ook grote groepen kijkers en luisteraars willen bereiken met een redelijk breed aanbod. Pluriformiteit in de vorm van programma s voor kleinere doelgroepen, maar ook het bieden van een zeker verdieping, komt daarbij op het tweede plan. Het risico bestaat dat zenders die zich hierop richten buiten het populaire standaard pakket terecht komen. Hetzelfde geldt voor nieuwe initiatieven die zich nog niet hebben bewezen. Ten tweede zullen digitalisering en diversificatie mogelijk leiden tot schaalvergroting bij het vaststelling van het aanbod. Bij de uitrol van glasvezel zien we dat aanbieders doorgaans een landelijke marktbenadering kiezen, met standaard pakketten waarin weinig of geen ruimte is voor lokale en regionale behoeften.
Regionale Programmaraad Eemland, brief van 12 juli 2013, blz. 4 Ten derde zien we vooral bij glasvezelaanbieders een concentratie tendens, waarbij aanbieders worden opgekocht en samengevoegd met als gevolg harmonisatie van pakketten. Ten vierde maken consumenten via kabel en glasvezel vaak gebruik van zogeheten drie-in-een pakketten. Als de consument voor een andere televisie- en radio aanbieder kiest zal hij ook met telefoon en internet willen overstappen, wat de drempel voor verandering erg hoog maakt. Ondanks onze vraagtekens hopen we dat de consument ook in de toekomst een voldoende pluriform aanbod tegemoet kan zien, dat ook tegemoet komt aan de onder lokale en regionale kijkers en luisteraars levende behoeften. Het is aan de overheid om hiervoor randvoorwaarden te scheppen, maar de belangrijke verantwoordelijkheid ligt toch bij de exploitanten van kabel en glasvezel, die bij het aanbieden van hun producten het (lokale) consumentenbelang uitdrukkelijke mee moeten wegen. Tot slot De leden van de Regionale Programmaraad Eemland hebben zich de afgelopen jaren ingezet om binnen de mogelijkheden van de Mediawet te komen tot een optimale invulling van hun adviestaak voor het televisie en radio aanbod op het regionale kabelnet. De beperking tot het analoge aanbod en de daarmee samenhangende toenemende schaarste maakte het onmogelijk om aan alle onder het publiek levende wensen te voldoen. Niettemin zijn wij van mening dat we door onze advisering met succes hebben bijgedragen aan een pluriform televisie- en radio aanbod op de kabel, rekening houdend met de behoeften van kijkers en luisteraars in Amersfoort, Bunschoten, Leusden en Soest. Met de aankomende wijziging van de Mediawet zal de grondslag aan het functioneren van de Regionale Programmaraad Eemland ontvallen. Daarop aansluitend kan de Regionale Programmaraad Eemland worden opgeheven. Aan de gemeenteraden wordt gevraagd hiertoe te besluiten. Rest ons nog u te bedanken voor het in ons gestelde vertrouwen gedurende de afgelopen jaren. Regionale Programmaraad Eemland, Erno de Groot (voorzitter) John Stribos (secretaris)