Voedingsbeleid. protocol Plukkecode tabblad 33

Vergelijkbare documenten
Voedingsbeleid Voedingsbeleid - Kinderopvang de 5 Doetinchem - maart 2015

VOEDINGSBELEID Versie Oktober 2015, versie 01 Verantwoordelijke Beleidsmedewerker Kwaliteit Aantal pagina s 7 Geldig tot 31 december 2016

Voedingsbeleid kinderopvang

Voedingsbeleid DOL FIJN kinderopvang

Kinderopvang Voedingsbeleid

VOEDINGSPLAN KINDEROPVANG/PEUTERSPEELZAAL/BUITENSCHOOLSE OPVANG

Voedingsbeleid KDV De Bezige Bijtjes

Gezond voedingsaanbod

Voedingsbeleid. protocol Plukkecode tabblad 26

Voedingsbeleid Kindercentrum Belle Fleur April 2017

Voedingsbeleid KombinoCare Gebaseerd op de richtlijnen van het Voedingscentrum

Inhoud. o Gemiddelde hoeveelheden Voedingsaanbod voor kinderen van 4 tot 13 jaar. o Algemene uitgangspunten

Voedingsbeleid Tinker Bell Kinderdagverblijven B.V.

v o e d i n g s b e l e i d

Voedingsbeleid Buitenschoolse Opvang De Groene Weide. Voor kinderen van 4 t/m 12 jaar

Voedingsbeleid Kindercentrum Belle Fleur April 2017

Voedingsbeleid Kindercentrum de Rommelpot

Voedingsbeleid. Inhoud

Voedingsbeleid Kinderdagverblijf Heppie

Voedingsbeleid kinderopvang

Voedingsbeleid Stichting Kinderopvang Nederlek

Christelijke Kinderopvang Tik Tak

Voedingsbeleid. Het Vlinderbos

VOEDINGSBELEID ESKADEE. kinderen van 0-4 jaar

Voedingsbeleid kinderopvang Tijd4Kids

Voedingsbeleid KDV 1

Voedingsbeleid kinderopvang. Inhoud

Voedingsbeleid KC de Boomhut

Voedingsbeleid Bso 1

Toepassingsgebied Gehele organisatie

Voedingsbeleid Little Super Stars

Voedingsbeleid. Tinker Bell Kinderdagverblijven B.V. Schoolstraat VC Zoetermeer Tel

Voedingsbeleid De Jonge Wereld

Voedingsbeleid Voedingsbeleid Wijzer in Opvang M.T februari 2017

Voedingsbeleid Concept Voedingsbeleid Wijzer in Opvang(3), M.T februari 2017

Voedingsbeleid kinderopvang

Voedingsbeleid Het Strand Augustus 2017

Voedingsbeleid kinderopvang de Harlekijn

Voedingsbeleid. De Schavuiten locatie Leiden

Voedingsbeleid kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang December 2015

VOEDINGS- PLAN SKPC September 2017

Voedingsbeleid Trias Kinderopvang

Voedingsbeleid Kinderopvang De Toverdroom

Voedingsbeleid 1e versie Januari 2019

Kinderdagverblijf De Bereboot

Voedingsbeleid Bso 1

Voedingsbeleid Villa Kakelbont

OKIDOKI. op weg naar een Gezonde Start. (Villa ) Okidoki Dresdenweg AA s- Gravenzande

Voedingsbeleid Kinderopvang Rivierenland

Voedings- en traktatiebeleid Kinderopvang aan de Liede

VOEDINGSBELEID. Kinderopvang De Klompjes. Gezond Samenzijn. Opgesteld door: Nienke van den Bekerom, Diƫtistenpraktijk Beter in Balans

Voedingsbeleid. Inhoud

Voedingsbeleid SKOC de Hoeksche School Kinderopvang

Voedingsbeleid SKOC de Hoeksche School Kinderopvang

Voedingsbeleid SKOC de Hoeksche School Kinderopvang

Voedingsbeleid KOK kinderopvang

3.1.8 Protocol Voeding en Beweging. Voeding en beweging. Nummereen Kinderopvang. November 2018 Pagina 1 van 10

Voedingsbeleid FloreoKids

Voedingsbeleid peuterspeelzalen Stichting Netwerk

Voedingsbeleid, versie februari

Voedingsbeleid. Niels Donders De Sportanen

Voedingsbeleid Chapeau Kinderwerk

Verbindt, versterkt, voorkomt. Voedingsbeleid peuterspeelscholen Stichting Netwerk

Kids Lodge wil bijdragen aan de gezonde ontwikkeling.

Voedingsbeleid. Het Toddlers Huis. Voedingsbeleid Toddlers Huis

Voedingsbeleid Chapeau Kinderwerk

Inhoud. 2. Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar 8 Drinken 8 Eten 8

Kids Lodge wil bijdragen aan de gezonde ontwikkeling.

Kinderdagverblijf Puk. Voedingsbeleid. Cindy Gruijters

Voedingsbeleid CBS de Hoeksteen Well

Voedingsbeleid Versie: augustus 2017

Tip: koop seizoensgroente en -fruit.

VOEDINGSBELEID Stichting Kinderopvang Oegstgeest

Voedingsbeleid van Basisschool

Voedingsbeleid SKSG voor kinderen van 0 t/m 12 jaar

Voedingsbeleid December

Voedingsbeleid. Taal Ontwikkeling Milieubewust Activiteiten Zorg

Voedingsbeleid

Voedingsbeleid basisschool

Uitgangspunten Wij bepalen wat en wanneer een kind eet. Het kind bepaalt zelf hoeveel hij/ zij eet.

Voedingsbeleid. Van Kindercentrum Watergraafsmeer Amsterdam. Uitgiftedatum: Juli Herzien: Mei Documentnummer: 06.01

Voedingsbeleid basisschool Pius X

Voeding bij HappyKidzzz Kinderopvang

Voedingsbeleid Kids First COP groep

Voedingsbeleid De Wereldweide. In dit beleidsplan maken we duidelijk waar we voor staan en wat we willen bereiken.

voedingsbeleid gebaseerd op

Gezonde school: Gezond leven

Pag. Inleiding 1 Visie 1

Voedingsbeleid bij Het Speeldorp

Wanneer begin je met vaste voeding? Hoe bouw je vaste voeding op? Hoe snel gaat het?

Voedingsbeleid. Kinderopvang Baloe BV Pagina 1 van versie 3

Voedingsbeleid. Inleiding. We eten gezond en gevarieerd. We eten en ontdekken samen

Voedings beleid Voedingsbeleid Basisschool Scharn Schooljaar

Voedingsbeleid. Buitenschoolse opvang Zazou

Voedingsbeleid basisschool Het Rondeel

Voedingsbeleid Villa Petit Paradis 2013

28 mei Voedingsbeleid

Voedingsbeleid Algemene Hindoe Basisschool

Protocol Voedingsbeleid

Introductie Ontbijt Eten in de ochtendpauze

Transcriptie:

Voedingsbeleid protocol Plukkecode tabblad 33 1. Algemeen... 2 1.2 Gezond voedingsaanbod... 2 1.3 Gezond eten met de Schijf van Vijf... 2 1.4 Niet in de Schijf van Vijf: niet nodig of minder gezond... 2 1.5 Vaste en rustige eetmomenten... 3 1.6 Allergieën en individuele afspraken... 3 1.7 Traktaties en feestje... 3 1.8 Ouders... 4 1.9 Kook- en bakactiviteiten... 4 2. Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar... 4 2.1 Voedingsschema... 4 2.2 Drinken... 4 2.3 Eten... 5 2.4 Broodbeleg:... 5 3. Voedingsaanbod voor kinderen van 1 tot 4 jaar... 6 3.2 Algemene uitgangspunten... 6 3.3 Voedingsaanbod... 7 3.4 Gemiddelde hoeveelheden... 8 4. Voedingsaanbod voor kinderen van 4 tot 13 jaar... 9 4.2 Algemene uitgangspunten... 9 4.3 Voedingsaanbod... 9 4.4 Gemiddelde hoeveelheden... 10 5. Voedingshygiëne: bereiden en bewaren van voeding... 12 5.2 Flesvoeding en borstvoeding... 12 5.3 Andere voeding... 13 Bijlage: overzicht producten... 14

1. Algemeen 1.2 Gezond voedingsaanbod Dit voedingsbeleid is gebaseerd op de richtlijnen Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Wij vinden het belangrijk om kinderen gezonde voeding te bieden en zo positief bij te dragen aan hun ontwikkeling. Wij bieden daarom voornamelijk producten aan uit de Schijf van Vijf: 1.3 Gezond eten met de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken, met in elk vak andere type producten. De producten die in Schijf van Vijf staan zijn volgens de laatste wetenschappelijke inzichten goed voor je lichaam. Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je daarnaast voldoende mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels binnen. Het Voedingscentrum adviseert om elke dag een bepaalde hoeveelheid te eten uit elk vak. Die aanbevolen hoeveelheden zijn per leeftijd en geslacht verschillend, omdat de ene persoon nu eenmaal iets meer nodig heeft dan de ander. Daarnaast geeft het Voedingscentrum het advies om binnen de verschillende vakken te variëren. 1.4 Niet in de Schijf van Vijf: niet nodig of minder gezond Niet in de Schijf van Vijf staan producten: versie 4: 02-08-2016 Pagina 2 van 14

met te veel zout, suiker, transvet of verzadigd vet of te weinig vezels. Denk aan roomboter, vet vlees, volle zuivelproducten, gezouten noten, witbrood en witte pasta. met negatieve gezondheidseffecten als je er veel van neemt. Bijvoorbeeld vleeswaren, bewerkt vlees en dranken met veel suiker, zoals frisdrank en sap. die niet bijdragen aan een gezonde voeding, zoals koek en snoep. De producten buiten de Schijf van Vijf verschillen sterk van elkaar. Er zijn daarom 2 categorieën bedacht: de dagkeuze en de weekkeuze. Een dagkeuze is iets kleins: een klein koekje, wat vleeswaren of jam op brood, een waterijsje, een stukje chocolade of een eetlepel tomatenketchup. Een weekkeuze is wat groter: een croissant, een stuk taart, een zakje chips, een glas frisdrank, chocopasta op brood. Wij bieden op onze locaties af en toe dagkeuzes aan (als broodbeleg). Weekkeuzes bieden we niet aan. 1.5 Vaste en rustige eetmomenten Wij hanteren vaste eettijden. Dit zorgt voor een herkenbaar ritme en dat levert de kinderen rust op. We eten samen aan tafel, zowel tussen de middag als bij tussendoor momenten. Dit is gezellig en het zorgt voor duidelijke eetmomenten. We nemen rustig de tijd om te eten en zorgen voor een fijne sfeer, maar we tafelen niet te lang. Onze pedagogisch medewerkers geven het goede voorbeeld aan tafel. Zij eten samen met de kinderen, ze begeleiden bij de maaltijd en hebben een voorbeeldfunctie. Het gaat om pedagogisch mee-eten. In de pauze van de medewerkers nuttigen zij hun eigen lunch. Onze pedagogisch medewerkers bepalen wanneer het kind eet, het kind bepaalt uit een gezond voedingsaanbod wat het eet en hoeveel het daarvan eet. Wij dringen geen eten op. Bij uitzondering wijken wij af als wij bijvoorbeeld gaan picknicken in het park of als wij met de kinderen op een ander uitstapje zijn. Ook dan gaat het eten volgens vaste rituelen. 1.6 Allergieën en individuele afspraken Wij houden rekening met allergieën van kinderen. Er is ook ruimte om individuele afspraken te maken wanneer het noodzakelijk is om af te wijken van het voedingsbeleid, bijvoorbeeld bij een dieet of een bepaalde (geloofs)overtuiging. 1.7 Traktaties en feestje Een verjaardag betekent feest en bij zo n verjaardag komt vaak een traktatie kijken. Er kan zowel een niet-eetbare traktatie als een eetbare traktatie aangeboden worden. Wij vinden het belangrijk dat de eetbare traktaties zo gezond mogelijk zijn. We vragen ouders dan ook om traktaties zo klein mogelijk te houden en niet te calorierijk te maken. Ouders kunnen de richtlijnen trakteren van het Voedingscentrum raadplegen. Voor traktatie-ideeën adviseren wij de traktaties op de website www.voedingscentrum.nl/trakteren, het boek Feest! 46 traktaties voor school of thuis van het Voedingscentrum én de traktaties met fruit en/of groente van de website www.gezondtrakteren.nl. Naast gezond is veiligheid ook van belang. Spekkies en lolly s zijn gevaarlijk voor kinderen en daarom niet toegestaan. Een spekje kan opzwellen in versie 4: 02-08-2016 Pagina 3 van 14

de luchtpijp, waardoor een kind kan stikken. Met een lolly is het gevaar dat deze achter in de keel schiet als een kind valt. 1.8 Ouders Voeding is een onderwerp waar de oudercommissies adviesrecht op hebben. Nieuw beleid of aanpassingen dienen daarom eerst voorgelegd te worden aan de oudercommissies. De oudercommissies hebben ingestemd met dit beleid. 1.9 Kook- en bakactiviteiten Bij de peuter, peuterplus en bso groepen kunnen de kinderen kook- en bakactiviteiten doen. Zo worden er bijvoorbeeld koekjes, soep of een pizza gemaakt. Gezonde producten hebben de voorkeur, maar een uitzondering op zijn tijd mag best. 2. Voedingsaanbod voor kinderen tot 1 jaar Wij hanteren onderstaande aandachtspunten: 2.1 Voedingsschema De baby s hebben hun eigen voedingsschema dat in overleg met de ouders is vastgesteld. Hierdoor wordt het ritme, zoals het kind dat van thuis kent, voortgezet in Plukkebol. Alleen die producten waar een ouder toestemming voor gegeven heeft, worden verstrekt aan de baby. Hiervoor gebruiken wij het formulier voedingsschema dat bewaard wordt op de groep in het dossier van het kind. Ouders kunnen dit schema steeds aanvullen. 2.2 Drinken Melk: Met de ouders is besproken of hun kind borstvoeding of flesvoeding krijgt. De afgekolfde borstvoeding leveren ouders voldoende gekoeld of ingevroren (in kleine porties) af op het kinderdagverblijf. Voorzien van sticker met naam en datum. Ouders leveren geen klaargemaakte flesvoeding aan. Tijdens het vervoer, ook in een koeltas, kan de flesvoeding namelijk niet voldoende koud worden bewaard. Vanaf de leeftijd van 6 maanden tot 12 maanden krijgt een kind opvolgmelk. Het kind krijgt nog geen gewone melk tot hij 12 maanden is. Daarin zit te weinig ijzer en goede vetten en te veel eiwit. Ander drinken: Naast borstvoeding of opvolgmelk krijgen kinderen water of lauwe (vruchten)thee zonder suiker. We zorgen dat de thee voldoende is afgekoeld of mengen de thee met koud water zodat deze niet te warm is. Wij bieden geen limonadesiroop of diksap aan. Limonadesiroop en diksap bevatten veel calorieën en suikers en dit vergroot de kans op overgewicht en tandbederf. versie 4: 02-08-2016 Pagina 4 van 14

Bij voorkeur gaat het kind vanaf 8 maanden oefenen met het drinken uit een (plastic) beker. Dat is beter voor de mondmotoriek dan een beker met een tuit. Een kind hoeft bij ons de beker niet helemaal leeg te drinken. Als een kind de beker niet leegdrinkt, heeft hij simpelweg geen dorst. Wij stimuleren kinderen wel om op één moment te drinken. 2.3 Eten (Eerste) hapjes: We starten met het geven van eerste hapjes na overleg en met toestemming van de ouders. Volgens de richtlijn Voeding en Eetgedrag voor de Jeugdgezondheidszorg is dit tussen 4 en 6 maanden en geven we een paar lepeltjes per oefenmoment. We beginnen met de zogenaamde oefenhapjes, waarbij het eten fijngeprakt is. Zodra kinderen hapjes krijgen, laten we ze de mondmotoriek oefenen met een (ondiep, plastic) lepeltje. In overleg met de ouders gaan we na de leeftijd van 6 maanden de melkvoedingen steeds meer vervangen en gaat het kind steeds meer echte maaltijden eten. Het fruit en de groente die we als oefenhapje tussendoor geven is vers gepureerd. We bieden bij dit fruit- en groentehapje nog geen combinaties van verschillende soorten fruit en groenten aan. Het kind leert dan eerst wennen aan de losse smaken. Zo leert hij die beter herkennen en waarderen en dat is van belang voor zijn smaakontwikkeling. Naarmate het kind beter kan happen, zal het stukjes vers fruit en groente krijgen. Aan een zachte smaak went een kind makkelijker. Het fruit waarmee we beginnen is bijvoorbeeld peer, appel, banaan, meloen en perzik. De groenten bestaan uit bijvoorbeeld worteltjes, bloemkool, ontvelde tomaat, courgette, boontjes of broccoli. De groenten zijn indien nodig gaar gekookt in een beetje water zonder zout. 2.4 Broodbeleg: We besmeren het brood altijd met een beetje zachte (dieet)margarine uit een kuipje, hierin zitten veel onverzadigde (goede) vetten. Meer beleg dan margarine hoeft niet. Gebruiken we toch meer beleg, dan kiezen we voor beleg uit de tabel voor kinderen van 1-4 jaar (zie 3.2). Dit kan als een kind dit van huis uit al gewend is of om een keer te oefen als een kind bijna één jaar is. Wij geven kinderen tot en met 12 maanden geen honing. Honing kan besmet zijn met een bacterie waar jonge kinderen erg ziek van kunnen worden. versie 4: 02-08-2016 Pagina 5 van 14

3. Voedingsaanbod voor kinderen van 1 tot 4 jaar 3.2 Algemene uitgangspunten Wij hanteren onderstaande algemene uitgangspunten: Wij geven water: Wij geven de kinderen water (met eventueel bijvoorbeeld een schijfje sinaasappel of ander fruit of groente). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee zonder suiker aan. Wij bieden geen limonadesiroop of diksap aan. Limonadesiroop en diksap bevatten veel calorieën en suikers en dit vergroot de kans op overgewicht en tandbederf. Smeersel: Kinderen tot 4 jaar kunnen het beste (dieet)margarine eten. In (dieet)margarine zitten vooral goede vetten, die kinderen in hun eerste levensjaren hard nodig hebben. Vooral Schijf van Vijf beleg: Als beleg bieden wij vooral Schijf van Vijf producten aan voor op brood. Daarnaast bieden we een paar producten voor op brood aan die niet in de Schijf van Vijf staan en dagkeuzes zijn. Wij zorgen ervoor dat het beleg mager is en niet te veel calorieën en ongezonde vetten bevat. Ook letten we op de hoeveelheid suiker en zout. Producten die weekkeuzes zijn, bieden we niet aan. Geen gewone kaas en smeerkaas: Wij bieden geen gewone kaas en smeerkaas aan. Hier zit namelijk veel zout in. Als alternatief geven we (light) zuivelspread of hüttenkäse. Geen (smeer)leverworst: Wij bieden geen (smeer)leverworst aan. In (smeer)leverworst zit namelijk veel vitamine A. Het kan schadelijk zijn als een kind structureel teveel vitamine A binnenkrijgt. Aangezien het kind thuis al (smeer)leverworst zou kunnen krijgen, bieden wij uit voorzorg geen (smeer)leverworst aan. Als alternatief kan vegetarische smeerworst gegeven worden. Geen rauw vlees: Wij geven kinderen geen producten van rauw vlees, zoals filet américain, ossenworst, carpaccio of niet-doorbakken tartaar. Wij geven ook geen rauwe of voorverpakte gerookte vis. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. Notenpasta of pindakaas zonder suiker en zout: Als er een kind met een ernstige allergie voor pinda s of noten in de groep zit, maken we hier specifieke afspraken over. Dit is in overleg met en goed bevonden door de ouders en eventueel de behandelend arts van het kind. versie 4: 02-08-2016 Pagina 6 van 14

3.3 Voedingsaanbod Voor kinderen vanaf 1 jaar hebben wij het onderstaande voedingsaanbod. Uitgangspunt hierbij is dat er voornamelijk Schijf van Vijf producten worden aangeboden. Kinderen jonger dan 4 jaar hebben weinig ruimte voor dagkeuzes. Alleen voor op brood bieden we een paar producten buiten de Schijf van Vijf aan. Wij bieden geen weekkeuzes aan. Kinderen jonger dan 4 jaar hebben geen ruimte voor weekkeuzes. Drinken Water (kraanwater); (Vruchten)thee zonder suiker; Halfvolle melk, of magere yoghurtdrank zonder toegevoegde suikers. Brood en Beleg Schijf van Vijf producten Volkorenbrood of bruinbrood; Zachte (dieet)margarine ** (seizoens)fruit*, geprakt of in kleine stukjes, zoals banaan, appel, aardbei; (seizoens)groente*, zoals tomaat, worteltjes en komkommer, in schijfjes/ kleine stukjes of een groentespread zonder zout en suiker; (light)zuivelspread of hüttenkäse; Hummus <0,5gr zout per 100 gram; Ei; Notenpasta of pindakaas zonder zout en suiker** Dagkeuzes, hiervan bieden we er maimaal 3 tegelijk bij een broodmaaltijd aan (Halva)jam; Vruchtenhagel; Appelstroop; Komkommersalade; Kipfilet en magere ham Tussendoor in de ochtend en in de middag (Seizoens)fruit*, zoals stukjes appel, peer, banaan, kiwi, druiven, meloen, aardbei, mandarijn ; (Seizoens)groente*, zoals stukjes worteltjes, komkommer, paprika, gehalveerde (veiligheid) snoeptomaatjes; Volkoren knäckebröd, volkoren krentenbrood, volkoren mueslibrood * Wij gebruiken de groente- en fruitwijzer als richtlijn. ** Uitleg staat beschreven in de algemene uitgangspunten op de vorige pagina. versie 4: 02-08-2016 Pagina 7 van 14

3.4 Gemiddelde hoeveelheden Onderstaande tabel geeft de gemiddelde dagvoeding van kinderen per leeftijdsgroep weer. Dit is de dagvoeding die kinderen nodig hebben om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit is inclusief het eten en drinken dat kinderen s morgens en s avonds thuis krijgen. De hoeveelheden zijn gemiddeldes en dienen als richtlijn voor pedagogisch medewerkers en ouders. De hoeveelheden passen wij aan op de behoeften van elk kind. 1-3 jaar jongen en meisje gram groente 50-100 porties fruit 1,5 bruine of volkoren 2-3 boterhammen opscheplepels volkoren graanproducten 1-2 of aardappelen porties vis, peulvruchten of 1 vlees* gram ongezouten noten 15 porties zuivel 2 gram kaas - gram smeer- en 30 bereidingsvetten liter vocht 1 * Als we een avondmaaltijd aanbieden, dan variëren we elke week met: 50 gram vis, 0,5 opscheplepels peulvruchten, ma. 250 gram vlees en 1-2 eieren. versie 4: 02-08-2016 Pagina 8 van 14

4. Voedingsaanbod voor kinderen van 4 tot 13 jaar 4.2 Algemene uitgangspunten Wij hanteren onderstaande algemene uitgangspunten: Wij geven water: Wij geven de kinderen water (met eventueel bijvoorbeeld een schijfje sinaasappel of andere fruit of groente). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee zonder suiker aan. Wij zijn op de bso terughoudend met het bieden van limonadesiroop of sap. Limonadesiroop en sap bevatten veel calorieën en suikers en dit vergroot de kans op overgewicht en tandbederf. Geen rauw vlees: Wij geven kinderen geen producten van rauw vlees, zoals filet américain, ossenworst, carpaccio of niet-doorbakken tartaar. Wij geven ook geen rauwe of voorverpakte gerookte vis. Hierin kunnen ziekmakende bacteriën zitten. Notenpasta of pindakaas zonder suiker en zout: Als er een kind met een ernstige allergie voor pinda s of noten op de bso is, maken we hier specifieke afspraken over. Dit is in overleg met en goed bevonden door de ouders, de school en eventueel de behandelend arts van het kind. 4.3 Voedingsaanbod Voor kinderen vanaf 4 jaar hebben wij het onderstaande voedingsaanbod. Uitgangspunt hierbij is dat er voornamelijk Schijf van Vijf producten worden aangeboden. Voor op brood bieden we een paar producten buiten de Schijf van Vijf aan (alleen dagkeuzes). Kinderen van 4-8 jaar kunnen maimaal 1 keer per dag broodbeleg kiezen dat buiten de Schijf van Vijf valt. Voor kinderen vanaf 9 jaar is dit maimaal 2 keer. Drinken Water (kraanwater); (Vruchten)thee zonder suiker; Halfvolle melk, karnemelk of magere yoghurtdrank zonder toegevoegde suikers. Tussendoor in de ochtend en in de middag (na school) (Seizoens)fruit*, zoals appel, peer, banaan, kiwi, druiven, meloen, aardbei, mandarijn; (Seizoens)groente*, zoals worteltjes, komkommer, paprika, snoeptomaatjes; 1 bruine of volkoren boterham; 1 stuks volkoren knäckebröd, Een klein handje ongezouten noten; Een handje gedroogd fruit, zoals rozijnen. versie 4: 02-08-2016 Pagina 9 van 14

Af en toe (bijvoorbeeld in de vakanties) bieden we een klein tussendoortje buiten de Schijf van Vijf aan: een klein koekje (biscuitje, speculaasje, lange vinger); een paar (suikervrije) snoepjes; een handje popcorn of chips; een waterijsje. Wij bieden geen grote tussendoortjes buiten de Schijf (weekkeuzes) aan, zoals grote koeken, cake, zakje chips of roomijs. Brood en Beleg lunch Schijf van Vijf producten Volkorenbrood of bruinbrood; Zachte (dieet)margarine of halvarine** (seizoens)fruit*, zoals banaan, appel, aardbei; (seizoens)groente*, zoals tomaat, worteltjes en komkommer of een groentespread zonder zout en suiker; (light) zuivelspread, hüttenkäse, 20+ of 30+ smeerkaas, verse geitenkaas, 30+ kaas; Hummus <0,5gr zout per 100 gram; Ei; Notenpasta of pindakaas zonder suiker en zout** Dagkeuzes, hiervan bieden we er maimaal 3 tegelijk bij een broodmaaltijd aan (Halva)jam; Vruchtenhagel; Appelstroop; Komkommersalade; Minder vette en minder zoute vleeswaren zoals kipfilet, ham. * Wij gebruiken de groente- en fruitwijzer als richtlijn. ** Uitleg staat beschreven in de algemene uitgangspunten op de vorige pagina. 4.4 Gemiddelde hoeveelheden Onderstaande tabel geeft de gemiddelde dagvoeding van kinderen per leeftijdsgroep weer. Dit is de dagvoeding die kinderen nodig hebben om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit is inclusief het eten en drinken dat kinderen de rest van de dag op school en thuis krijgen. De hoeveelheden zijn gemiddeldes en dienen als richtlijn voor pedagogisch medewerkers en ouders. De hoeveelheden passen wij aan op de behoeften van elk kind. versie 4: 02-08-2016 Pagina 10 van 14

4-8 jaar 9-13 jaar jongen en meisje jongen meisje gram groente 100-150 150-200 150-200 porties fruit 1,5 2 2 bruine of volkoren 2-4 5-6 4-5 boterhammen opscheplepels volkoren graanproducten 2-3 4-5 3-5 of aardappelen porties vis, peulvruchten of 1 1 1 vlees* gram ongezouten noten 15 25 25 porties zuivel 2 3 3 gram kaas 20 20 20 gram smeer- en 30 45 45 bereidingsvetten liter vocht 1-1,5 1-1,5 1-1,5 * * Als we een avondmaaltijd aanbieden, dan variëren we elke week met: 4-8 jaar 9-13 jaar jongen en meisje jongen meisje gram vis 50-60 100 100 opscheplepels peulvruchten 1-2 2 2 gram vlees ma. 250 ma. Ma. 500 500 eieren 2-3 2-3 2-3 versie 4: 02-08-2016 Pagina 11 van 14

5. Voedingshygiëne: bereiden en bewaren van voeding Wij gaan veilig om met het eten van de kinderen om te voorkomen dat ze ziek worden. Bij het bereiden en bewaren van voeding hanteren wij de onderstaande aandachtspunten. Als richtlijn gebruiken wij hiervoor de bewaarwijzer met de veilig eten-kaart. Daarnaast gebruiken wij de hygiënecode voor kleine instellingen. 5.2 Flesvoeding en borstvoeding Voorbereiding: De flesjes van de kinderen zijn voorzien van een naam. De afgekolfde borstvoeding is voorzien van naam en datum. Van tevoren maken we de werkplek schoon en wassen we onze handen met water en zeep. Klaarmaken: We proberen de flesvoeding zoveel mogelijk per fles klaar te maken en niet al van tevoren. De flesvoeding en afgekolfde borstvoeding verwarmen we au bain Marie, in een flessenwarmer of in de magnetron op de laagste stand. Vooraf vragen wij aan ouders wat zij de prettigste methode vinden. Bij verwarming in de magnetron zwenken we de fles tussendoor om de warmte goed te verdelen. Dit doen we nogmaals als de melk op temperatuur is. We laten de melk niet warmer worden dan 30-35 C (drinktemperatuur). Dit is met name van belang voor borstvoeding, omdat de beschermende stoffen in deze voeding verloren gaan als de melk te warm wordt. We druppelen klaargemaakte melk op de binnenkant van de pols om te voelen of deze niet te warm is. Schoonmaken: Melk die overblijft na het voeden gooien we weg. Direct na het drinken spoelen we de fles en speen schoon met koud water. De fles en de speen wassen we in heet sop met een flessenborstel of in de afwasmachine op een lang wasprogramma op minimaal 55 C. De fles en speen laten we ondersteboven op een schone, droge doek drogen. Bewaren: Borstvoeding: gekoeld aangeleverde borstvoeding plaatsen we zo snel mogelijk onderin de koelkast. We bewaren deze maimaal 3 dagen in de koelkast. Ingevroren borstvoeding bewaren we maimaal 6 maanden in de vriezer. Flesvoeding: indien flesvoeding toch al van tevoren wordt klaargemaakt dan zetten we deze meteen na het klaarmaken in de koelkast. Deze flesvoeding bewaren we maimaal 8 uur in de koelkast, daarna gooien we het weg. versie 4: 02-08-2016 Pagina 12 van 14

5.3 Andere voeding Voorbereiding: De handen van de kinderen wassen ze met water en zeep voor het eten en na toiletbezoek. De handen van de pedagogische medewerkers wassen ze met water en zeep voor het eten en voor het bereiden van voeding, na het aanraken van rauw vlees en rauwe groente, na toiletbezoek en na het verschonen van baby s. Ingevroren producten ontdooien we afgedekt in de koelkast of in de magnetron op ontdooistand. We zorgen ervoor dat het aanrecht, keukengerei en snijplanken schoon zijn. Groente en fruit wassen we om stof en vuil te verwijderen. Klaarmaken: We houden rauwe producten gescheiden van bereid eten. Warm eten verhitten we goed, vooral vlees, kip, eieren en vis. We verwerken geen rauwe eieren in gerechten die niet verhit worden. Restjes verhitten we door en door. Het eten scheppen we enkele keren om tijdens opwarmen in de magnetron. Bewaren: Plukkebol hanteert de hygiënecode voor kleine instellingen. We maken gebruik van stickers om de datum waarop het product geopend is te vermelden en we vermelden de interne verbruiksdatum. Verpakkingen sluiten we direct na gebruik. We gebruiken afsluitbare bakjes om eten te beschermen tegen uitdrogen, bacteriën en schadelijke stoffen. Bederfelijke producten, zoals vleeswaren, leggen we direct na gebruik weer in de koelkast (4 C). We gooien deze producten weg als de te gebruiken tot of de interne verbruiksdatum is verlopen. Producen die over de te gebruiken tot datum heen zijn of producten die over de interne verbuiksdatum heen zijn worden weggegooid. Restjes verdelen we in kleinere porties, laten we afkoelen en zetten we binnen 2 uur in de koelkast. We bewaren restjes maimaal 2 dagen in de koelkast. Staat op een product Gekoeld bewaren dan hoort het in de koelkast. Producten met het bewaaradvies koel bewaren bewaren we in een donkere ruimte bij een temperatuur van 12 tot 15 versie 4: 02-08-2016 Pagina 13 van 14

Bijlage: overzicht producten Drinken 0-1 1-4 4-12 Groenten & Fruit 0-1 1-4 4-13 aardbeien appels banaan appelsap () bloemkool borstvoeding boontjes flesvoeding broccoli melk (halfvol) courgette opvolgmelk druiven siroop () kiwi thee (lauwe vruchtenthee zonder suiker) water water met fruit, munt, of groeten yoghurtdrank mager zonder toegevoegde suikers Brood & Beleg 0-1 1-4 4-12 appelstroop brood lichtbruin brood volkoren ei halvarine ham (achterham) honing humus minder zout hüttenkäse jam (halva) kaas 30+ kipfilet komkommers mandarijn meloen paprika peren radijsjes sinaasappel tomaat wortels Overige 0-1 1-4 4-13 cracker kaneelbeschuitje knäckebröd volkoren lange vinger mariakaakje ontbijtkoek soepstengel volkoren knäckebröd waterijs komkommersalade margarine (dieet) smeerkaas (mager en minder zout) smeerworst vegetarisch spread vruchtenhagel = standaard () = in beperkte mate = dag keuze (ma. 3 producten bij een broodmaaltijd) = seizoen product versie 4: 02-08-2016 Pagina 14 van 14