Gal 2: 16 en 19-21 en Lk 7:36-50 Verhaal voor de kinderen: vergelijken (onder preek) Inleiding: In het evangelieverhaal van vanmorgen had Simon zijn oordeel snel klaar over de vrouw die Jezus zalfde. En mij vergaat het vaak niet anders. Zelfs als ik een preek voorbereid en mee voorneem om te proberen niet te oordelen, gebeurt het soms toch nog. Zo was ik bij een vriendin. We hadden fijn gepraat, over dingen die ons aan het hart gingen, ons geloof kwam daarbij ook ter sprake. Op het laatst kwamen we op gemeenschappelijke kennissen. U kent dat wel. Je studeerde toch daar, ken jij dan ook.. Ja, ik kende hem vanuit mijn studententijd. Nou, zij ontmoette hem nog regelmatig. Ze vertelde verder, zijn vrouw was bij hem weg sinds kort. En dat was niet zijn eerste vrouw. Ik zei iets terug in de trend van dat verbaast me niets. Ik mocht die man in mijn studietijd al niet. Even deed het me goed om mijn ongenoegen over die man met haar te kunnen delen. En toen drong opeens tot me door, dat ik weer bezig was om mijn oordeel uit te spreken. Ik schrok van mijn gedachte en sprak die ook uit. Ik zag dat mijn vriendin ook geraakt was. Zij besefte dat ook zij haar oordeel over die man snel klaar had. Hadden we zo n vertrouwelijk gesprek gehad, en gingen we daarna iemand samen afkraken. de evangelietekst: Oordelen, het gaat zo gemakkelijk. Ook in het evangelieverhaal van vandaag. Jezus is bij de Farizeeër Simon te gast. Huizen in die tijd waren open. En zo kon het dat de vrouw tijdens de maaltijd binnenkwam, de vrouw die bekend stond als zondares. Volgens de overlevering zou ze een hoer zijn geweest, zou ze verdiend hebben aan de liefde. Het is eenvoudig om over zo n vrouw je oordeel klaar te hebben. Simon de Farizeeër had zijn oordeel ook direct klaar, hij wist het wel, met zulke vrouwen moet je niet omgaan. Dat mag niet van de wet. Farizeeërs leefden naar de wet, ze waren daarom overtuigd van hun eigen gerechtigheid. Zij leefden zoals het hoorde. En ze wilden niet omgaan met mensen die de wet niet volgden. Laat staan dat je je door zo iemand zou laten aanraken! Dat aanraken was volgens de wet niet toegestaan, dan werd je onrein. Simon dacht bij zichzelf, als Jezus werkelijk een profeet was, dan zou Hij wel weten wie die vrouw was die Hem aanraakte, en dat ze een zondares was. Dan zou Hij het toch niet toelaten? Het lijkt alsof Jezus Simon op deze gedachte betrapt als Hij hem aanspreekt. 1
En Jezus vertelt dan de gelijkenis over de geldschieter die aan twee mensen geld geleend had, de ene 500 denarie, de andere 50. Ze konden hem allebei het geld niet terugbetalen, en daarom schonk hij hun allebei hun schuld kwijt. Wie van de twee zou de man de meeste liefde tonen? Een eenvoudige gelijkenis. Als jou heel veel is kwijtgescholden, zal je ook heel dankbaar zijn. Zo gaat het toch ook bij de vrouw weten we. Zij toont heel veel liefde. Helaas zijn gelijkenissen nooit zo eenvoudig als ze lijken. Jezus spreekt over twee mensen die schuld hebben: de ene een hele grote, de ander een kleine. Die grote schuld, dat is wel duidelijk, dat is die zondares. Maar die kleine schuld, dat gaat over Simon. En ook over de meesten van ons, doorsnee mensen die hun best doen. Gewone brave burgers die het goed bedoelen. Toch staat Simon niet zo ver van die vrouw af als hij zou willen. Zijn schuld is dan misschien wel kleiner, en zijn poging om volgens de wet te leven mag gewaardeerd worden, maar toch heeft ook hij een schuld. Ook hij staat bij God in het krijt. Niemand kan zichzelf rechtvaardigen. En wij voelen ons op onze beurt misschien wel beter dan Simon die dacht dat hij aan de wet kon voldoen. Maar ook wij zijn niet volmaakt. Zo hebben we bijvoorbeeld onze oordelen snel klaar, al was het maar onze veroordeling van Simon. Onze oordelen staan de liefde in de weg: We doen ons best in ons leven. En we zoeken voortdurend bevestiging bij anderen voor onze pogingen om het beste van ons leven te maken. Dat doen we als we bij de thee over anderen spreken. En misschien ook wel tijdens de koffie na de kerkdienst. Of op het werk bij de koffieautomaat. En als we dan zeggen dat die ander dit of dat.. Dat zeggen we niet zomaar. We willen onszelf zo graag bevestigen. Wij hebben het toch maar beter gedaan. Of willen we misschien wraak nemen? Omdat die ander ons nooit zag staan! U hebt vast ook uw eigen oordelen over anderen wel klaar. Over de buren. Of over die ene collega, of dat familielid. Afhankelijk van onze eigen manier van leven, zoeken we een groep of persoon uit tegen wie we ons flink kunnen afzetten. Merkwaardige gewoonte dat oordelen. Eigenlijk verpest het de sfeer. Want ik ga me dan ook venijnig voelen als ik zo bezig ben. Slechte dingen denken en zeggen over de ander. 2
Oordelen groeien snel uit tot een heel verhaal. En je gaat steeds meer in dat verhaal geloven, natuurlijk is die man een botterik, of is die collega een streber. Je zoekt mensen die jouw verhaal bevestigen. Zo wordt je oordeel tot wrok. En die ander kan niets goeds meer doen. En als je met die veroordelende blik blijft kijken ontdek je steeds meer botteriken of strebers. Misschien hebt u dat ook wel eens. Dat u zichzelf erop betrapt dat u s avonds in bed, of in de auto, of als u ergens alleen was, dat u dan uw verhaal zat te herhalen over hoe erg die ander wel niet was en hoe vreselijk het was wat hij toen gedaan had. En als u zich op zo n gedachte betrapt, wat doet u dan? Kunt u het stoppen, of is het veel te lekker om u druk te blijven maken over die ander? Ik betrapte mezelf bij die vriendin op mijn oordeel. En toen ik het zei voelde zij zich ook betrapt. En toen gebeurde er iets moois, ze zei, weet je wat die man ook heeft gedaan? Hij heeft met kerst een hele lieve brief aan mijn zieke echtgenoot gestuurd! Oordeel en liefde, Galaten Over brieven gesproken: Paulus schrijft mooie, maar moeilijke dingen over oordelen en liefde. We hebben een heel klein stukje uit een brief van Paulus gehoord vanmorgen. In de tekst die we lazen verdedigt Paulus de vrijheid tegenover de Wet op grond van het geloof. Paulus schrijft dat we niet gerechtvaardigd worden door de wet te onderhouden, maar alleen door het geloof in Christus. Dat betekent dat ook een man als Simon die goed zijn best doet om de wet te volgen, dat ook zo n man niet zonder de liefde van Christus kan. Het is niet zo dat Paulus de wet afwijst. De wet wijst ons richting. Maar Paulus zegt ook dat het niemand lukt om altijd helemaal goed te leven. De wet laat ons zien dat we te kort schieten. Als we het alleen van de wet moesten hebben, kwam het niet goed met ons. Maar Christus heeft ons bevrijd, Hij opent een nieuwe weg voor ons. Het gaat erom dat wij geloven in Jezus Christus. Paulus relativeert de joodse wetsbeleving van mensen zoals Simon de Farizeeër. Het gevaar is namelijk dat mensen een slaaf worden van de wet, alles draait erom dat die wet gevolgd wordt. En dan is er geen ruimte meer over voor de liefde tussen ons en Jezus Christus. Zo ziet Simon in die vrouw alleen nog maar een zondares. Een vrouw die je niet mag aanraken, want dan ben je volgens de wet onrein. Een vrouw ook die de situatie alleen nog maar erger maakt als ze haar haren losdoet, want ook dat mocht niet volgens de wet. Lucas 7: Door de reactie van Simon op de vrouw krijgen we de spanning tussen leven volgens de joodse wetten en leven uit geloof prachtig te zien. 3
Die vrouw wist dat Jezus bij Simon was. Daarom ging ze naar Hem toe met een albasten flesje met geurige olie. Toen ze achter Jezus stond huilde ze, en zijn voeten werden nat door haar tranen. Meer staat er niet. Maar die tranen maken wel duidelijk dat ze diep werd geraakt door Jezus, dat het haar veel deed toen ze zo dicht bij Hem stond met haar flesje olie. Ze droogde Jezus voeten met haar haar, kuste ze en wreef ze in met de olie. Hele tere gebaren van liefde voor Jezus. Simon zag alleen de schande van haar losse haren en ergerde zich dat deze vrouw zijn maaltijd kwam verstoren, maar Jezus beleefde het duidelijk anders. Jezus zei dat dat vrouw Hem veel liefde had betoond. Simon had hem geen water voor zijn voeten gegeven, maar de vrouw had zijn voeten met haar tranen natgemaakt. Simon had Jezus niet begroet met een kus, maar de vrouw kuste onophoudelijk zijn voeten. Simon wreef zijn hoofd niet in met olie, maar de vrouw wreef zijn voeten in met geurige olie. En daarom zei Jezus: Haar zonden zijn haar vergeven al waren het vele, want ze heeft veel liefde betoond. Maar wie weinig wordt vergeven, toont ook weinig liefde. Hiermee grijpt Jezus terug op zijn parabel over die twee schuldenaars, de vrouw kreeg bij wijze van spreken 500 denarie kwijtgescholden en Simon 50. Afronding: Wij oordelen voordat we er erg in hebben soms. Ja, die ander, die heeft de vergeving wel heel hard nodig, die heeft zoveel fout gedaan. Maar waarom hebben wij dat nou nodig, dat oordelen. Moet ik me zo overeind houden voor anderen? Ben ik beter omdat ik die fout niet maak? Al die oordelen maken haat en venijn in ons wakker. Zo lukt het steeds slechter om nog liefde voor anderen te voelen. En liefde ontvangen lukt al helemaal niet als we in beslag worden genomen door gedachten van haat. Die vrouw laat zien dat het ook anders kan. Zij wordt niet geblokkeerd door oordelen over anderen of schuldgevoelens voor zichzelf, nee, zij toont liefde. De vrouw toont haar liefde aan Jezus. Ze zalft zijn voeten. 4
Deze zalving gebeurt als Jezus aan het begin staat van zijn reizen en preken. Vanaf dat moment verkondigt Jezus het goede nieuws van Gods Koninkrijk. Het is alsof deze liefdeszalving van de vrouw Jezus klaarmaakt voor zijn dienstwerk. Door die zalving krijgt Jezus de volmacht om zonden te vergeven! Zo kan Hij zijn priesterlijke weg van genezen en vergeven gaan. Jezus stelt barmhartigheid en vergeving in de plaats van onze oordelen. Als wij met Simon onze oordelen los durven laten, Als we beseffen dat we onszelf niet overeind hoeven te houden aan onze zware maatstaven, Dan krijgen we lucht en kunnen we de liefde van Jezus inademen. Liefde die ons verlost van onze schuldgevoelens en oordelen. Liefde die vrijmaakt. Deze liefde hoeven we niet te verdienen door goed gedrag, door ons te houden aan de wet. Paulus schreef het in de brief aan de Galaten: Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zich voor mij heeft prijsgegeven. De liefde van Christus voor ons is er al als we geboren worden. We mogen er zijn zoals we zijn. Zoals kinderen normaal gesproken goed zijn voor hun ouders, gewoon omdat het hun kinderen zijn houden ze van hen, wat er ook gebeurt! Zo is de liefde van de Zoon van God voor ons. De vrouw uit het evangelie voelde dat haarscherp aan. Ze moest Jezus zalven, omdat ze voor Hem goed was zoals ze was. Al voordat Jezus het had uitgesproken besefte de vrouw dat Hij haar zonden zou vergeven. Dat zijn liefde ook voor haar was. En daarom kon die vrouw al haar liefde aan Jezus geven! Kon ze zo dichtbij Hem komen en zijn voeten met haar haren drogen. Bij Jezus wint de liefde het van het oordeel. Bij Hem hoeven we ons niet langer met elkaar te vergelijken. We zijn goed zoals we zijn: of we nou die mooie grote boom zijn uit het joodse verhaal, of dat kleine boompje dat elk voorjaar kort zijn prachtige bloesem toont. Allemaal hebben we onze eigen schoonheid in ons. En in ons allemaal wil de goddelijke liefde stromen. Leven uit Gods liefde. Dat maakt ons vrij. Vrij, omdat we in de naam van de Vader en de Zoon en de Geest mogen leven Zo kunnen we net als de vrouw gaan in vrede. amen 5
Verhaal voor de kinderen: VERGELIJKEN Een oude rabbi nam een zich altijd maar met anderen vergelijkende jongere collega op een avond mee zijn tuin in. Het was volle maan en het licht scheen op de bomen in de tuin. De oude rabbi zei: Kijk deze twee bomen hier. Die ene grote en die kleine ernaast, die nu in volle bloei staat. Al jaren staan ze naast elkaar en nog nooit heeft dat problemen gegeven. Nog nooit heb ik in deze tuin iets over minderwaardigheid gehoord. Waarom niet? De jongere rabbi verzonk in gedachten en zei toen: Omdat ze zich niet met elkaar vergelijken. Waarop de oudere antwoordde: Je kent dus het antwoord. Ook kleine bomen bloeien prachtig als ze zich niet vergelijken. 6