OPLEIDING ONDERNEMEN DE START VAN EEN ONDERNEMING LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN 13 weken ISBN 90 6355 983 6 NEDERLANDS ONDERWIJS INSTITUUT BV BAARN
Inhoud Cursussen voor de Opleiding Ondernemen... 2 De NOI-methode... 3 Cursusopbouw Opleiding Ondernemen... 4 De verrijkingsstof... 5 Het ondernemingsplan... 5 De cd-rom bij de NOI-boekenset... 5 Het ondernemersexamen... 6 Het lesprogramma Opleiding Ondernemen... 7 Cursussen voor de Opleiding Ondernemen De Opleiding Ondernemen wordt voornamelijk verzorgd door de particuliere opleiders, opleidingsinstituten en roc's. Het zijn praktijkgerichte cursussen die borg staan voor modern en kwalitatief hoogwaardig ondernemersonderwijs. Wie geen cursus wil volgen, kan kiezen voor zelfstudie. De mkb-set van het NOI is er zeer geschikt voor. Naast deze opleidingsmogelijkheden zijn er ook branche-instituten die de cursus Opleiding Ondernemen geven, onder meer voor bouw-, installatie- en autobedrijven. De brancheopleidingen nemen een eigen ondernemersexamen af. Voor al deze ondernemersdiploma s gelden overigens dezelfde eisen. Het zijn eisen die vastgesteld zijn door de Stichting Steves te Bleiswijk. De Opleiding Ondernemen is een goede voorbereiding op het ondernemerschap en wordt daarom aanbevolen door de Kamers van Koophandel, MKB-Nederland, VNO-NCW, de banken (ABN-AMRO, ING, Rabobank, SNS), de landelijke accountants NOvAA en branches. 2 LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
De NOI-methode De leerstof voor de Opleiding Ondernemen De NOI-methode maakt de cursus Opleiding Ondernemen interessant en praktisch. De boeken zijn gemakkelijk te lezen en de verschillende werkvormen activeren het zelfstandig verwerken van de leerstof. Daardoor zullen weinig cursisten afhaken en is de slagingskans groot. DE NOI-METHODE VOOR DE OPLEIDING ONDERNEMEN MODULE 1 - ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) Vakgebied 1.1 1.2 NOI-boek voor het mkb Werkboek voor het mkb voor het mkb Werkboek voor het mkb Opstellen Ondernemingsplan Bedrijfsrekenen voor het mkb (facultatief) MODULE 2 - BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Vakgebied 2.1 Personeel en 2.2 NOI-boek Organisatie voor het mkb Werkboek Organisatie mkb voor het mkb LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN 3
Cursusopbouw Opleiding Ondernemen De twee modulen van de NOI-methode vragen elk 13 lesweken. Deze modulen kunnen gelijktijdig worden gedaan. Als echter blijkt dat het studietempo daarbij te hoog ligt (als gevolg van een lage vooropleiding of weinig studietijd), kan wellicht op een half studietempo worden overgegaan. Per week wordt dan één module van twee vakgebieden gedaan. De volgorde waarin de modulen worden bestudeerd is vrij. Cursusduur: 13 weken met vier vakgebieden per week. Opleiding Ondernemen Module 1 ONDERNEMINGSPLAN 30 min. 45 min. Module 2 BEDRIJFSVOERING 30 min. Personeel en 45 min. 13 weken Voor cursisten met een beperkt kennisniveau of weinig studietijd: Cursusduur: tweemaal 13 weken met twee vakgebieden per week. Opleiding Ondernemen Module 1 Module 2 ONDERNEMINGSPLAN BEDRIJFSVOERING Personeel en 13 weken 13 weken 4 LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
De verrijkingsstof De opleiding voor de zelfstandige ondernemer is korter, beter afgestemd op de praktijk en makkelijker dan de vroegere AOV- of middenstandscursus. Nieuw aan de opleiding is niet zozeer dat er andere of minder onderwerpen aan bod komen, belangrijker is dat duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen 'examenstof' (leren) en 'verrijkingsstof' (lezen). De verrijking bestaat uit leesstof die voor de ondernemer van belang is, maar: in verband met de beperkte cursusduur niet wordt geëxamineerd; te veel details bevat om op een ondernemersexamen te vragen. De korte cursusduur maakt het noodzakelijk om zelfstandig en effectief te studeren. Daarbij zijn het lesprogramma en de uitwerkingenboeken van groot belang. Het ondernemingsplan Voor het opstellen van een ondernemingsplan leggen de vakgebieden en de benodigde basis. De verschillende stappen die voor het daadwerkelijk opstellen van een ondernemingsplan noodzakelijk zijn, worden behandeld in het boekje 'Opstellen Ondernemingsplan'. Uitgaande van een geschetste marktsituatie en een aantal financiële gegevens maak je stapsgewijs - met ondersteuning van het softwareprogramma EasyStart-Lite - een eenvoudig ondernemingsplan voor een gefingeerd bedrijf. Daarna ben je in staat om met behulp van het EasyStart-Lite programma een eigen ondernemingsplan te maken. De cd-rom bij de NOI-boekenset Bij de NOI-boekenset is ondersteunende software leverbaar met: programma's over balansbegrippen en het coderen van boekingsstukken; programma over bedrijfsrekenen; meerkeuzevragenprogramma, afgestemd op het ondernemersexamen; educatief boekhoudprogramma t.b.v. een korte, facultatieve workshop computerboekhouden; EasyStart-Lite software voor het opstellen van een eenvoudig ondernemingsplan. LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN 5
Het ondernemersexamen Bij het ondernemersexamen mag je zelf bepalen in welke volgorde je aan de examens voor de vakgebieden deelneemt. Bij de Associatie voor Praktijkexamens in Amersfoort verkrijg je het Praktijkdiploma Ondernemer mkb na het behalen van de deeldiploma's Ondernemingsplan, Personeel en en Bedrijfsadministratie. De examens hiervoor worden 'het hele jaar door' via de computer afgenomen. Bij het REO in Hendrik Ido Ambacht en het IMKO in Gouda worden de examens enkele keren per jaar (in ieder geval in januari en juni) afgenomen. Het diploma dat hier behaald kan worden heet Startend ondernemer. De vakgebieden worden volledig geëxamineerd in de vorm van gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen). Om onnodig uit het hoofd leren te voorkomen wordt op het examen bij en een bijlage met formules uitgereikt en bij een codeerlijst + een lijst met vaste boekingen. Een kandidaat ontvangt het ondernemersdiploma als hij/zij voor alle vakgebieden is geslaagd (d.w.z. minimaal het cijfer 6 heeft behaald). Voor adressen van de examenbureaus en de laatste ontwikkelingen m.b.t. de examens verwijzen wij naar onze website www.noi.nl. 6 LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN
Het lesprogramma Opleiding Ondernemen HET LESPROGRAMMA OPLEIDING ONDERNEMEN 7
vakgebied titel lesweek 1 lesweek 2 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. 1.1 Het bedrijfsleven (blz. 12-30) 1.2 De consument (blz. 34-45) 1.3 De fabrikant (blz. 47-55) 1.4 Winkelverkoop (blz. 57-62) vragen 1.1 en 1.2 (blz. 8-16) vragen 1.3 en 1.4 (blz. 17-23) (F) FINAN. 1.1 Kosten (blz. 10-15) 1.2 Het exploitatieoverzicht (blz. 16-18) 1.3 Prijsberekening detailhandel (blz. 19-22) 1.4 Prijsberekening ambacht en dienstverlening (blz. 24-32) opdrachten en vragen 1.1 en 1.2 (blz. 8-16) opdrachten en vragen 1.3 en 1.4 (blz. 17-27) vakgebied titel lesweek 1 lesweek 2 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. 1.1 Personeelsbehoefte (blz. 12-19) 1.2 Behoud van personeel (blz. 20-25) 2.1 Arbeidswetten (blz. 42-47) vragen 1.1 (blz. 8-9) vragen 1.2 en 2.1 (blz. 10-20) (FA) ADMIN. 1.1 Balansbegrippen (blz. 12-20) 2.1 Balans en grootboek: t/m 2.1.3 (blz. 26-29) 2.2 Boekingsregels (1): 2.2.1 (blz. 30-34) 1.2 Herhaling afdeling 1 (blz. 21-23) 2.1.4 Vragen (blz. 29) 2.2.2 Vragen (blz. 35) 2.3 Boekingsregels (2): alleen boekingsstempels invullen (blz. 36-41) 2.4 Boekingsregels: alleen boekingsstempels invullen en proefbalans bespreken (blz. 42-49) 2.3: opdr. 18b, 19b, 20b, 21b coderingen t/m 2.4 afwerken 2.4: opdr. 22b, 24, 25b, 26b, 27b t/m 30 8
vakgebied titel lesweek 3 lesweek 4 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. 2.1 Marktgericht ondernemen (blz. 72-74) 2.2 Doelgroep en marketingformule (blz. 75-78) 2.3 formule en marketingmix (blz. 79-81) 2.4 Marktonderzoek (blz. 82-92) vragen 2.1 t/m 2.3 (blz. 28-32) vragen en opdr. 2.4 (blz. 33-40) (F) FINAN. 2.1 Natuurlijke personen en rechtspersonen (blz. 36-38) 2.2 Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid (blz. 39-50) 2.3 Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid (blz. 52-62) 2.4 Ondernemingsvorm en exploitatieoverzicht (blz. 64-67) opdrachten en vragen 2.1 en 2.2 (blz. 30-35) opdrachten en vragen 2.3 en 2.4 (blz. 36-42) vakgebied titel lesweek 3 lesweek 4 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. 2.2 De arbeidsovereenkomst (blz. 48-57) 2.3 Sociale verzekeringswetten (blz. 58-69) vragen 2.2 (blz. 21-25) vragen 2.3 (blz. 26-28) (FA) ADMIN. 3.1 Kennismaking met het bedrijf: opdr. 31, 33 (blz. 52-54) 3.2 Inkoop van goederen: alleen coderen (blz. 55-56) 3.3 Verkoop van goederen: alleen coderen (blz. 57-59) 3.4 De boekingsregel voor privé: alleen coderen (blz. 60-62) 3.5 Schuld aan de bank: alleen coderen (blz. 63-67) 3.6 Boekingsrun in dec. (blz. 68-79) coderingen t/m 3.4 afwerken; 3.1: opdr. 32; 3.2: opdr. 34b; 3.3: opdr. 35b, 36b, 37b; 3.4: opdr. 38b, 39b, 40b. coderingen t/m 3.6 afwerken; 3.5: opdr. 41b, 42b, 43b, 44 t/m 46 9
vakgebied titel lesweek 5 lesweek 6 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. 3.1 Vestigingsplaats (blz. 94-100) 3.2 Assortiment (blz. 101-109) 3.3 Prijs (blz. 110-118) 3.4 Presentatie (blz. 119-132) vragen 3.1 en 3.2 (blz. 42-46) vragen 3.3 en 3.4 (blz. 49-57) (F) FINAN. 3.1 Inkomstenbelasting (IB) (blz. 70-79) 3.3 Omzetbelasting (BTW) (blz. 85-92) 4.1 Vermogensbehoefte en vermogensverkrijging (blz. 96-101) opdrachten en vragen 3.1 (blz. 44-47) opdrachten en vragen 3.3 en 4.1 (blz. 51-59) vakgebied titel lesweek 5 lesweek 6 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. 3.1 Vergunningverl. inst. (blz. 72-76) 3.2 Controlerende inst. (blz. 77-79) 3.3 Voorlichtende instanties (blz. 80-85) 4.1 Van producent naar consument (blz. 88-94) 4.2 De handel (blz. 95-104) vragen 3.1 t/m 3.3 (blz. 30-35) vragen 4.1 en 4.2 (blz. 38-43) herhaling afd. 1 d.m.v.: vragen (blz. 8-11) herhaling afd. 2 d.m.v.: vragen (blz. 18-28) (FA) ADMIN. 3.7 Grootboek en proefbalans: t/m 3.7.2 (blz. 80-81) 3.8 De kolommenbalans: t/m 3.8.4 (blz. 83-87) 3.9 Het exploitatieoverzicht (blz. 89-92) 3.10 Herhaling afd. 3 (blz. 93-99) 3.7.2: opdracht afwerken 3.7.3 Vragen (blz. 82) 3.8: afwerken 3.8.5 Vragen (blz. 87-88) 3.9: afwerken (blz. 89-92) 3.10: afwerken (blz. 93-99) 10
vakgebied titel lesweek 7 lesweek 8 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. 3.5 Personeel (blz. 135-154) 3.6 Reclame, promoties en public relations (blz. 155-166) 4.1 Marktverkenning (blz. 168-173) 4.2 Reclameplanning (blz. 174-186) vragen 3.5 en 3.6 (blz. 59-64) vragen en opdrachten 4.1 en 4.2 (blz. 66-75) herhaling afd. 1 d.m.v.: vragen (blz. 8-23) herhaling afd. 2 d.m.v.: vragen en opdrachten (blz. 28-40) (F) FINAN. 4.2 De liquiditeit van een onderneming (blz. 102-107) 4.3 De solvabiliteit van een onderneming (blz. 108-113) 4.4 Cashflow (blz. 114-121) opdrachten en vragen 4.2 (blz. 60-64) opdrachten en vragen 4.3 en 4.4 (blz. 65-75) herhaling afd. 1 d.m.v.: vragen (blz. 8-27) herhaling afd. 2 d.m.v.: vragen (blz. 30-42) vakgebied titel lesweek 7 lesweek 8 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. 5.1 De goederenstroom (blz. 112-116) 5.2 Ontvangst en uitlevering van goederen (blz. 117-124) 5.3 Offerte, brief + fact. (blz. 125-133) 6.1 De pc (blz. 136-137) 6.2 Software (blz. 138-146) vragen 5.1 en 5.2 (blz. 48-51) herhaling afd. 3 d.m.v.: vragen (blz. 30-35) vragen 5.3, 6.1 en 6.2 (blz. 52-59) herhaling afdeling 4 d.m.v.: vragen (blz. 38-43) (FA) ADMIN. 4.1 Het boeken van BTW (blz. 102-107) 4.2 Kas- en bankstukken (blz. 108-112) 4.1 en 4.2 afwerken (blz. 102-112) 5.1 De subadministratie crediteuren (blz. 130-134) 5.2 De subadministratie debiteuren (blz. 135-138) 5.1 en 5.2 afwerken (blz. 130-138) 11
vakgebied titel lesweek 9 lesweek 10 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. 4.3 Assortiments- en voorraadplanning (blz. 187-195) 4.4 Vloer- en arbeidsproductiviteit (blz. 196-200) 4.5 Samenwerking (blz. 201-208) 4.6 Strategie en tactiek (blz. 209-217) vragen en opdrachten 4.3 en 4.4 (blz. 76-88) vragen 4.5 en 4.6 (blz. 89-96) herhaling afd. 3 d.m.v.: vragen (blz. 42-64) herhaling afd. 4 d.m.v.: vragen en opdr. (blz. 66-92) (F) FINAN. 4.6 Bankkrediet (blz. 127-131) 4.7 Leverancierskrediet (blz. 132-136) 4.8 Leasing (blz. 139-141) 5.1 Begroten en budgetteren (blz. 146-153) 5.2 Bedrijfsvergelijking (blz. 154-157) opdrachten en vragen 4.6 t/m 4.8 (blz. 81-89) opdrachten en vragen 5.1 en 5.2 (blz. 94-103) herhaling afd. 3 + 4 (t/m 4.2) d.m.v.: vragen (blz. 44-64) herhaling afd. 4 (4.3 t/m 4.8) d.m.v.: vragen (blz. 65-89) vakgebied titel lesweek 9 lesweek 10 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. 7.1 Procesrecht (blz. 169-173) 7.2 Eigendomsverkrijging (blz. 177-182) 7.3 Overeenkomsten (blz. 183-187) 7.4 Koopovereenkomst (blz. 189-192) 7.5 Huurovereenkomst (blz. 193-197) vragen 7.1 en 7.2 (blz. 66-71) vragen 7.3 t/m 7.5 (blz. 72-78) herhaling afdeling 5 d.m.v.: vragen (blz. 48-53) herhaling afd. 6 d.m.v.: vragen (blz. 56-59) (FA) ADMIN. 6.1 De kasstaat: t/m 6.1.3 (blz. 140-145) 8.1 BTW in de boekhouding (blz. 168-169) 8.2 De afdracht van de BTW (blz. 171-176) 9.1 Doel en functie van de administratie (blz. 178-181) 9.3 Goederenkorting: t/m 9.3.3 (blz. 189-191) 9.4 Bank- en verzekeringskosten: t/m 9.4.4 (blz. 195-200) 6.1.4 Extra opdrachten (blz. 146-149) 9.1.7 Vragen (blz. 182-184) 9.3.4 Extra opdrachten (blz. 192-194) 9.4.5 Extra opdrachten (blz. 200-203) 12
vakgebied titel lesweek 11 lesweek 12 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. 5.1 Bescherming consument (blz. 220-230) 5.2 Bescherming bedrijven (blz. 231-237) vragen 5.1 en 5.2 (blz. 97-104) modelexamen vakgebied (blz. 108-112) (F) FINAN. 5.4 Verzekeringen (blz. 163-174) opdrachten en vragen 5.4 (blz. 108-112) modelexamen vakgebied (blz. 122-127) herhaling afd. 5 (5.1 en 5.2) d.m.v.: vragen (blz. 94-103) Opstellen Ond.plan (O) OPST. OND. PLAN 1.1 Een nieuw bedrijf beginnen (blz. 6-11) 1.2 Ondernemingsplan Martens (blz. 12-23) 1.3 Controleren en bijsturen (blz. 24-27) vakgebied titel lesweek 11 lesweek 12 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. 7.6 Zekerheidsrechten (blz. 198-203) 7.7 Faillissement en surseance van betaling (blz. 204-210) vragen 7.6 en 7.7 (blz. 79-84) modelexamen vakgebied Organisatie (blz. 86-92) (FA) ADMIN. 9.5 Balanswaarderingen: t/m 9.5.5 (blz. 204-208) 9.6 Bedrijfsvergelijking (blz. 213-216) 9.5.7 Extra opdr. (blz. 210-212) 9.6: afwerken (blz. 213-216) modelexamen vakgebied (blz. 220 t/m 226) 13
vakgebied titel lesweek 13 MODULE ONDERNEMINGSPLAN (twee vakgebieden) (MK) MARK. leerb./ algemene herhaling en training met examens (F) FINAN. leerb./ algemene herhaling en training met examens Opstellen Ond.plan (O) OPST. OND. PLAN eventueel afdeling 2 EasyStart-Lite vakgebied titel lesweek 13 MODULE BEDRIJFSVOERING (twee vakgebieden) Personeel en (PO) ORGAN. leerb./ algemene herhaling en training met examen (FA) ADMIN. algemene herhaling en training met examen 14