De Jobdienst werd door ACTIRIS erkend als bureau voor kosteloze arbeidsbemiddeling. Jobdienst 2016 VERSIE maart 2016
1. INLEIDING De jobdienst heeft een ruim aanbod van studentenjobs in erg uiteenlopende sectoren. Alle jobs worden bekendgemaakt via de jobdatabank: http://jobs.vub.ac.be. Indien je geïnteresseerd bent in een job, vermeld op de jobdatabank, dan kan je langskomen op de jobdienst om de contactgegevens van de werkgever te verkrijgen. Naast onze eigen jobdatabank kan je ook vacatures opvragen via 'JOS' (Jobstudentensysteem). Dit is een deeldatabank met enerzijds de studentenjobs afkomstig van de VDAB-vacaturedatabank en anderzijds de JOS databank met vacatures aangeleverd via diverse Vlaamse hogescholen en universiteiten. De JOS- databank kan je raadplegen via https://my.vub.ac.be/studentenjob. De jobdatabank staat open voor elke ingeschreven student van de Vrije Universiteit Brussel en de Erasmushogeschool Brussel. Behalve voor jobs kun je bij de jobdienst ook terecht voor alle informatie over werken als student en de gevolgen daarvan. Een beknopte samenvatting vind je in deze brochure. Voor meer informatie ben je altijd welkom op de jobdienst! 1
2. WERKEN ALS LOONTREKKENDE Als loontrekkende ben je in dienst van een werkgever. In ruil voor je arbeid ontvang je een loon. Dat loon is gelijk aan het aanvangsloon van een andere werknemer in dezelfde functie, maar is afhankelijk van je leeftijd. Er bestaat een wettelijk minimumloon dat geldig is voor alle sectoren waarvoor geen collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) is afgesloten. Zo'n CAO heeft meestal hogere minimumlonen, maar er zijn ook sectoren waar minder betaald wordt. Informeer je voor je begint te werken, dan kom je niet voor verrassingen te staan. Wettelijk minimumloon Het gemiddelde minimum bruto maandloon en uurloon (bedragen sinds 1 januari 2015): Leeftijd % Maandloon 38u/week 21 en ouder 100 1501,82 9,12 20 94 1411,71 8,57 19 88 1321,60 8,03 18 82 1231,49 7,48 17 76 1141,38 6,93 16 70 1051,27 6,38 Meestal vermeldt een overeenkomst een bruto uurloon. Dat is echter niet het loon dat je uitbetaald krijgt. Als student betaal je op de eerste 50 kalenderdagen slechts 2,71 % solidariteitsbijdrage. Het brutoloon verminderd met de solidariteitsbijdrage, is het nettoloon. Vanaf de 51ste dag betaal je als student de gewone sociale zekerheidsbijdrage (13,07 %) en wordt er ook bedrijfsvoorheffing afgehouden. Indien je gewone sociale zekerheidsbijdragen betaalt, heb je als student recht op vakantiegeld. Contract Er bestaan verschillende arbeidsovereenkomsten, maar als student moet je in principe altijd tewerkgesteld worden met een studentencontract. Het belangrijkste voordeel van een studentenovereenkomst betreft de opzegtermijnen: deze zijn korter dan bij andere arbeidsovereenkomsten. Een geschreven arbeidsovereenkomst is voor studenten altijd verplicht. Als een student werkt, vermoedt de wetgever dat het altijd om een arbeidsovereenkomst voor studenten gaat, tenzij het tegendeel wordt bewezen. Een arbeidsovereenkomst voor studenten moet ten minste in twee exemplaren opgesteld worden: een voor de werkgever en een voor jezelf. Je moet in het bezit zijn van het contract ten laatste op het moment dat je begint te werken. 2
Bij de jobdienst kan je terecht voor een modelovereenkomst. Een studentencontract kan opgemaakt worden voor de duur van 12 maanden. Wie kan er niet werken met een studentencontract? - De stage in het kader van een studieprogramma mag niet in de vorm van een studentencontract worden aangeboden. - Studenten die langer dan 12 maanden ononderbroken werken bij dezelfde werkgever; - Je mag niet werken als jobstudent op tijdstippen waarop je verplicht aanwezig moet zijn in de onderwijsinstelling -Als je een uitkering ontvangt als werkzoekende - Als je een ander hoofdstatuut hebt (bv. werknemer of zelfstandige) - In bepaalde situaties bijvoorbeeld als je een doctoraatsbeurs ontvangt. Arbeidsreglement Bij ondertekening van het contract moet het arbeidsreglement ondertekend en overhandigd worden of moet er duidelijk vermeld worden waar de student het arbeidsreglement kan raadplegen. 3. WERKEN ALS ZELFSTANDIGE In een aantal gevallen, wanneer je niet werkt onder het gezag van een werkgever, ben je tewerkgesteld als zelfstandige. Concreet betekent dit dat je niet onder het RSZ-stelsel voor werknemers valt, maar onder het stelsel van zelfstandigen. Je moet je dan aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. Vaak vergeten studenten zich echter in te schrijven bij een sociaal verzekeringsfonds (bv. voor het afnemen van enquêtes). Via de belastingdiensten wordt het Rijksinstituut voor Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen op de hoogte gebracht. Indien je niet bent aangesloten op het moment dat je werkt als zelfstandige, krijg je een administratieve boete van minimum 500 EUR. Per definitie ben je zelfstandige in hoofdberoep. Je betaalt dan definitieve kwartaalbijdragen die schommelen tussen de 699,32 EUR en 3.961,90 EUR. 3
Als student kun je vragen te worden gelijkgesteld met een zelfstandige in bijberoep. Je moet dan jonger zijn dan 25 jaar, kinderbijslag ontvangen en in 2016 minder dan 6815,52 EUR verdiend hebben. Het inkomen dat hier vermeld wordt, is het netto belastbaar inkomen. Dit wil zeggen dat je beroepskosten in mindering van je brutoinkomen mag brengen. Als je op basis van objectieve elementen in 2016 maximum 1439,42 EUR op jaarbasis verdient, dan betaal je geen sociale bijdragen. Indien je meer verdient dan 1439,42 EUR, maar minder dan 6815,52 EUR, dan betaal je voorlopige kwartaalbijdragen: 73,77 EUR tot het einde van het eerste volledige kalenderjaar van activiteit als zelfstandige, 75,57 EUR voor het tweede en 77,37 EUR voor het derde jaar. Later worden de definitieve bijdragen berekend op wat je effectief verdiende. Al deze bijdragen gelden als je een volledig jaar werkt (4 kwartalen). Werk je geen volledig jaar dan worden de inkomsten omgerekend op jaarbasis om enerzijds de sociale bijdragen te berekenen en anderzijds om te bepalen of de toegelaten grens om gelijkstelling met een bijberoep te kunnen genieten (= 6815,52 EUR)werd gerespecteerd. De omrekening van de inkomsten op jaarbasis zal gebeuren op grond van het aantal kwartalen waarin een zelfstandige activiteit werd uitgeoefend. (voorbeeld: inkomsten 2015 = 4000,00 EUR en zelfstandige van 01/02/2015 tot 31/05/2015 = 2 kwartalen: omrekening naar jaarbasis = (4000,00 / 2)*4 = 8.000,00 EUR op jaarbasis). In sommige gevallen ben je verplicht een ondernemingsnummer en een inschrijving in de Kruispuntbank via een ondernemingsloket te nemen. Dit kost 83,50 EUR. Een zelfstandige moet ook nagaan of hij onderworpen is aan de BTW wetgeving. Soms zegt men je dat een job zwart is en laat men je achteraf toch een soort ontvangstbewijs of honorariumnota ondertekenen. In dat geval heb je als zelfstandige gewerkt, wat men je ook zegt. Je merkt dat er nogal wat misverstanden kunnen bestaan over dit statuut en de bedragen die je moet betalen. Voor je als zelfstandige begint te werken, kom je best eerst naar de jobdienst of ga je langs bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. 4
4. DE GEVOLGEN VAN WERKEN ALS JE STUDENT BENT 1.Studietoelagen Meestal wordt de studietoelage berekend op basis van de inkomsten van je ouder(s), ook al ben je soms fiscaal niet (meer) ten laste. Heb je een eigen inkomen, dan kan je in aanmerking komen voor het statuut van "zelfstandig student". Daarvoor moet je ten laatste op 31 december 2016 gedurende 12 maanden een inkomen van minstens 6669,69 EUR aantonen. Gaat het enkel om een inkomen uit arbeid, dan betekent dat voor 2016 een bruto belastbaar inkomen van minstens 9297,97 EUR Deze 12 maanden moeten vallen binnen een periode van 2 aaneensluitende kalenderjaren eindigend op 31 december van het academiejaar: - waarvoor je de studietoelage aanvraagt of; - waarin je de studies hebt aangevat of hervat. Deze 12 maanden hoeven niet aaneensluitend te zijn. Als je in een maand slechts 1 dag inkomsten hebt verworven, mag je deze ook als maand meetellen. 2. Kinderbijslag Voor de kinderbijslag speelt het soort contract of het bedrag dat je verdient geen rol. De kinderbijslag houdt wel rekening met het aantal uren dat je werkt in een kwartaal en met de periode waarin je wordt tewerkgesteld. Tijdens de zomervakantie: in juli, augustus en september mag je onbeperkt werken. Tijdens het academiejaar: (oktober tot juni) mag je maximaal 240 uren per kwartaal werken. Worden deze 240 uren overschreden, dan wordt de kinderbijslag voor de drie maanden van dat kwartaal niet uitbetaald. De werkuren worden strikt gecontroleerd via de RSZ-aangifte door de werkgever. Speciale regelgeving voor schoolverlaters: in de zomermaanden (juli, augustus, september) mag je als schoolverlater maximum 240 uren werken om de kinderbijslag te behouden. Ben je ingeschreven als werkzoekende, dan heb je tijdens deze maanden recht op kinderbijslag als je aan de volgende voorwaarden voldoet: - je werkt maximum 240 uren tijdens de zomermaanden - je verdient minder dan 520,08 euro bruto per maand. 5
Om na de zomervakantie nog kinderbijslag te ontvangen, moet je als schoolverlater ingeschreven zijn bij de VDAB, ACTIRIS of FOREM als werkzoekende. Tijdens de beroepsinschakelingstijd vervalt de kinderbijslag voor elke maand waarin je meer dan 520,08 euro bruto verdient. 3. Sociale Zekerheid Zowel de werkgever als de jobstudent moeten sociale zekerheidsbijdragen betalen op het loon. Vanaf 1 januari 2012 betalen de werkgever en de student op de eerste 50 werkdagen alleen solidariteitsbijdragen. Voor de werkgever is dat 5,42 % bovenop het brutoloon, voor de student is dat 2,71 % van zijn brutoloon. Vanaf de 51ste dag betalen zowel de werkgever als de student normale sociale zekerheidsbijdragen. Iedereen die studeert in hoofdstatuut heeft recht op een contingent van 50 werkdagen per kalenderjaar. Deze dagen mogen gespreid worden over het volledige jaar. Zowel de student als de werkgever kunnen het aantal nog beschikbare dagen consulteren via de online applicatie van de RSZ www.studentatwork.be. 4. Fiscaliteit 4.1. Je bent ten laste van je ouders Als een student werkt met een studentencontract wordt de eerste schijf van 2610 EUR die verkregen wordt als loon uit arbeid niet meegerekend als netto bestaansmiddel. Dit komt neer op het volgende: - om als persoon ten laste te blijven als kind van een gehuwd koppel: 6535 EUR bruto belastbaar (netto belastbaar 5750 EUR); - om als persoon ten laste te blijven als kind van een alleenstaande ouder: 8272,50 EUR bruto belastbaar (netto-belastbaar 7140 EUR); - om als persoon ten laste te blijven als gehandicapt kind van een alleenstaande ouder: 9797,50 EUR bruto belastbaar (netto belastbaar 8360 EUR). De onderhoudsgelden die je als student ontvangt zijn vrijgesteld tot een bedrag van 3140 EUR. Ontvang je meer onderhoudsgeld, dan moet 80% van het bedrag boven de 3140 EUR samengevoegd worden bij de netto bestaansmiddelen uit arbeid. LET OP! Alle dagen waarvoor je als student een loon ontvangt van een werkgever, worden in mindering gebracht van het contingent, dus ook betaalde feestdagen! 6
Wat is dat nu, netto- en bruto belastbaar? Van je brutoloon (dat wordt op je contract vermeld) wordt 13,07% RSZ afgetrokken of 2,71 % solidariteitsbijdrage. Het resultaat is dan je bruto belastbaar loon. Daarvan mag je beroepskosten aftrekken. De overheid maakt het je gemakkelijk want er is een systeem van forfaitaire beroepskosten. Tot 8450 EUR bruto belastbaar inkomen uit arbeid, mag je 30 % aftrekken (tussen 8450 EUR en 19960 EUR: 11%; boven 19960 EUR: 3%). Doe je die aftrek, dan verkrijg je het netto belastbaar inkomen. Deze regel geldt voor de berekening van de verschuldigde belasting. Evenwel wordt bij de berekening van de netto bestaansmiddelen, om na te gaan of men ten laste kan blijven, eenvormig rekening gehouden met 20% forfaitaire kosten (met een minimum van 440 EUR) Schematisch ziet dat er zo uit: Brutoloon Werknemersbijdrage RSZ 13,07% of 2,71% solidariteitsbijdrage Bedrijfsvoorheffing Nettoloon Bruto belastbaar -Fiscale aftrek Netto belastbaar Als je meer verdient, hebben je ouders één kind minder fiscaal ten laste. Dat betekent dus een verlies aan belastingvermindering wat doorgaans betekent dat jouw ouders meer belastingen moeten betalen: 4.2. Je betaalt zelf belasting Studenten die zelf een inkomen hebben verkregen, moeten dit afzonderlijk aangeven en dit niet bij het inkomen van de ouders voegen. Je betaalt zelf belastingen indien je meer verdient dan 7420 EUR netto belastbaar (of 10141,01 EUR bruto belastbaar). Indien je gehuwd of wettelijk samenwonend bent, is dit bedrag van toepassing per echtgenoot of samenwonende. 7
4.3. Terugkrijgen van bedrijfsvoorheffing Meestal heeft de werkgever bedrijfsvoorheffing ingehouden. Heb je een netto belastbaar inkomen van minder dan 7420 EUR, dan moet je geen belasting betalen en kun je de bedrijfsvoorheffing volledig terugkrijgen. Als je toch meer verdiend hebt, krijg je meestal een gedeelte terug. In beide gevallen moet je een aangifteformulier invullen. Als je dat niet automatisch toegestuurd krijgt, kun je dat aanvragen bij het plaatselijk belastingkantoor (voor 1 juni van het jaar nadat je de inkomsten verwierf). Hier wordt het belastbaar inkomen vermeld met verwijzing naar bepaalde rubrieknummers. Die nummers corresponderen met de nummers van het aangifteformulier en op de overeenkomstige plaats vult men de bedragen in (online via 'Tax on web', in principe zijn de bedragen op Tax on Web reeds ingevuld). Als er slechts een solidariteitsbijdrage van het loon werd afgehouden, is er geen bedrijfsvoorheffing ingehouden op het loon en kan er geen bedrijfsvoorheffing worden teruggestort. Vergeten? Te laat? Geen nood, je hebt nog 5 jaar om de bedrijfsvoorheffing terug te vorderen. De werkgever is verplicht een fiscale fiche 281.10 op te sturen waarop alle gegevens staan die nodig zijn om de belastingbrief in te vullen. 8
5. ARBEIDSONGEVALLEN Arbeidsongeval Een arbeidsongeval is een plotse gebeurtenis die zich voordoet tijdens en te wijten is aan de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en een lichamelijk letsel veroorzaakt, met een oorzaak buiten de wil van het slachtoffer. Voorbeeld van een arbeidsongeval: je werkt in een magazijn en tijdens het laden en lossen van goederen valt er een vracht goederen op je voet. Je voet raakt hierbij geplet. De letsels die je hierbij oploopt, worden erkend als letsels ten gevolge van een arbeidsongeval. Arbeidswegongeval Een arbeidswegongeval is een ongeval dat zich voordoet op het normale traject (of een met de wet gelijkgesteld normaal traject) van en naar het werk. Aangifte arbeidsongeval Elke werkgever dient zich te verzekeren bij een arbeidsongevallenverzekeraar. Indien er zich een arbeidsongeval voordoet, dient de werkgever dit aan te geven bij zijn arbeidsongevallenverzekeraar. Tijdelijke arbeidsongeschiktheid en blijvende arbeidsongeschiktheid Indien je als student een arbeidsongeval hebt, dan kan je een letsel oplopen dat tijdelijk of blijvend van aard is en waardoor je tijdelijk of blijvend arbeidsongeschikt bent. Voor meer informatie betreffende een arbeidsongeval, schadeloosstelling bij tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid,... kan je contact opnemen met de jobdienst of met het Fonds voor Arbeidsongevallen: www.fao.fgov.be. 6. ZIEKTE Studenten die tijdens hun studies een studentenjob verrichten, blijven ten laste van de ouders in de ziekteverzekering tenzij hij/zij zelf gerechtigd wordt door voldoende arbeidsprestaties. Bij ziekte moet de student onmiddellijk de werkgever (directe chef) verwittigen, ook al gaat het slechts om een dag. Er moet ook melding gemaakt worden van de verblijfplaats indien deze verschillend is van de woonplaats. Indien de student langer dan een dag afwezig is wegens ziekte, is een medisch attest vereist en dient hij/zij de directe chef op de hoogte te stellen van de duur van de afwezigheid. Het medisch attest wordt door de student verstuurd naar de Personeelsdienst. 9
Wat de uitbetaling van gewaarborgd loon betreft, moet een onderscheid worden gemaakt naargelang je werkt als arbeider of bediende, de duur van het contract en de reeds gewerkte periode. Meer informatie kan je terugvinden op de website: www.centenvoorstudenten.be (Hoofdstuk 4 Studentenarbeid > Werknemer of zelfstandige > Ziekte). 7. NIEUWE PROCEDURE BETREFFENDE TEWERKSTELLING VAN STUDENTEN AAN DE VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Indien je van plan bent om in 2016 als student te werken aan de VUB ben je verplicht om je te registreren op www.studentatwork.be. Eens je geregistreerd bent, bezorg je een attest aan de personeelsdienst/jobdienst via e-mail (studentatwork50days@vub.ac.be). De benaming van het attest is van groot belang. De benaming moet bestaan uit de familienaam (in hoofdletters), gevolgd door underscore, gevolgd door de voornaam (in hoofdletters), gevolgd door de extensie '.pdf'. Het is pas na aflevering van dit attest dat de procedure voor de aanvraag van het contract kan starten. 8. GOED OM WETEN Veiligheid en gezondheid op het werk Voor je begint te werken, zal je werkgever een toelichting geven over hoe je je job veilig moet uitvoeren. Volgens het K.B. van 03.05.1999 is het verboden studenten te werk te stellen bij gevaarlijke werkzaamheden of bij werken waar zij in aanraking komen met gevaarlijke producten. Bij de indiensttreding krijg je het arbeidsreglement overhandigd waar de maatregelen i.v.m. preventie en bescherming beschreven zijn. Afgestudeerd en nu? Onmiddellijk na je studies moet je je als werkzoekende inschrijven bij de gewestelijke dienst voor arbeidsbemiddeling van je woonplaats (VDAB, ACTIRIS, FOREM). In de zomermaanden (juli, augustus, september) mag je als schoolverlater maximum 240 uren werken om de kinderbijslag te behouden. Om na de zomermaanden nog kinderbijslag te ontvangen, moet je ingeschreven zijn bij de VDAB, ACTIRIS OF FOREM. Tijdens de beroepsinschakelingstijd vervalt de kinderbijslag voor elke maand waarin je meer dan 520,08 EUR bruto verdient. 10
JOBDIENST VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL CAMPUS ETTERBEEK Open iedere werkdag van 13u30 17u00 (of na afspraak) Gebouw P CAMPUS JETTE Studentensecretariaat faculteit GF Gebouw A CONTACTGEGEVENS Pleinlaan 2, 1050 Brussel 02 629 23 16: elke werkdag van 09u00 12u00, uitgezonderd maandag email: job@vub.ac.be website: https://my.vub.ac.be/studentenjob JOBDIENST STUVO EhB Studentenvoorzieningen Angelique Roels Dansaertstraat 123-1000 Brussel Tel. 02 527.14.99 email: angelique.roels@ehb.be op afspraak!