Eerstelijnszorgateliers Modellen voor versterking wijkgerichte geïntegreerde eerstelijnszorg Minke Nieuwboer, adviseur / onderzoeker Adviesgroep Procesverbetering en Innovatie
Achtergrond 1 e lijns zorgateliers 1 e lijn = versnipperd, onsamenhangend Uitgangspunten programma: Meer integrale zorg; wijkgerichte benadering; Evalueren/ onderbouwen van best practices Doel: Mensen met complexe gezondheidsproblemen, vanuit eigen kracht, zo lang mogelijk in eigen omgeving houden. Mogelijk gemaakt door ZonMw, Frans Huygen stichting
Onze innovatieve oplossingen Dia 3 ZIN parade 30-05 2013
Wijkanalyses Markeert uitgangssituatie van de wijk Helpt om samen prioriteiten te stellen Ervaring opgedaan in 9 eerstelijnszorgateliers (sinds 2010): Perspectief: Samen verbeteringen in gang zetten Methodiek: actiegericht Samen betekenis geven aan cijfers Echte cijfers, geen extrapolatie van landelijke cijfers evaluatie-instrument
Wijkanalyse in vogelvlucht Initiatiefnemers in een wijk Bepalen van de wijk en doelgroep Verzamelen gegevens volgens format GGD Gemeente VGZ, HIS, apothekers, JGZ Bespreken multidisciplinair professionals Betrekken bewoners Gezamenlijk bepalen prioriteit Veel preventieve thema s: valpreventie, meer bewegen eenzaamheid Theoretisch degelijk Praktisch mogelijk Beleidsmatig nuttig overgewicht, stoppen met roken
Versie 1.0 (2010, kennisateliers) leefstijldeterminanten Format wijkanalyse : 1.0 en 2.0 achtergrond gegevens ziektes medicijngebruik contacten 1 e lijn Versie 2.0 (2012, AMPHI-ZONMW)) JGZ-gegevens Beter dan gemiddelde Gelijk aan gemiddelde Slechter dan gemiddelde HIS-gegevens kosten
In de grafieken van de leefstijldeterminanten worden de geïndexeerde afwijkingen ten opzichte van de stad gepresenteerd. is nul en de afwijkingen in het verzorgingsgebied zijn weergegeven voor drie leeftijdscategorieën. Een negatief getal betekent een on 1 - DEMOGRAFISCHE GEGEVENS 3 - OMGEVING 2 - LEEFSTIJLDETERMINANTEN 4 - ZIEKTEBEELDEN SOCIALE PLATTEGROND HATERT, POSTCODE 6535 (V3.0) SOCIALE PLATTEGROND HATERT, POSTCODE 6535 (V3.0) 7 6 5 4 3 2 Leeftijdsverdeling 65% 6 18% 21% 21% 14% Kinderen (0-19) Volwassenen (19-65)) Ouderen (65+) Kinderen (0-19) Volwassenen (20-64) Ouderen (65+) Totaal 1.785 5.902 Hatert (6534 & 6535) 2.088 9.775 34.206 108.608 23.629 166.443 Hatert (6534 & 6535) Bron: nijmegen.buurtmonitor.nl (Opgevraagd op 01-10-2013) 5 4 3 2 43% 37% Alleenwonend 27% 28% Echtpaar /samenwonend Huishoudens 22% 17% 9% 7% 4% 2% 2% 1% 1-oudergezin 2-oudergezin kamergewijs anders Hatert (6534 & 6535) Alleenwonend Echtpaar/ samen wonend Hatert (6534 & 6535) 1.919 1.216 25.434 18.960 1-Ouder 2-Ouder Kamer gewijs Anders gezin gezin 421 763 91 51 4.851 15.487 2.961 1.162 demografische kenmerken Bron: nijmegen.buurtmonitor.nl (Opgevraagd op 01-10-2013) Etniciteit 8 75% 64% 6 4 17% 19% 2 12% 13% Autochtoon Westers Niet-Westers Hatert (6534 & 6535) Bron: nijmegen.buurtmonitor.nl (Opgevraagd op 01-10-2013) Opleidingsniveau (19+ jr.) Autochtoon Westers Niet-Westers Totaal Hatert (6534 & 6535) 6.263 1.627 1.885 9.775 124.894 20.328 21.221 166.443 Werkloosheid / Arbeidsongeschikt (19+ jr.) Heeft moeite met rondkomen (19+ jr.) 5 4 3 2 12% 7% 38% 21% 26% 26% 23% 46% 12% 8% 6% 4% 2% 8% 6% 5% 4 35% 3 25% 2 15% 34% 25% Laag (LO) Midden 1 (MAVO, LBO) Midden 2 (HAVO, VWO, MBO) hoog (HBO, WO) Hatert (6535) Werkloosheid Arbeidsongeschikt Hatert (6535) 5% Hatert (6535) Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid leefstijldeterminanten Leefstijldeterminanten Jongeren (13-16 jr.) Slecht ervaren gezondheid 67 Psychisch ongezond -60 Eet minder dan 6x pw fruit -15 Eet minder dan 6x pw groente -34 Zwaar overgewicht -93 Overmatig alcoholgebruik 16 Beweegt onvoldoende -45 Rookt -7-100 -80-60 -40-20 0 20 40 60 80 100 Minder gunstig dan Gunstiger dan Bron: Emovo 2011 (* GGD registratie JGZ (5-19 jr.)) Leefstijldeterminanten Volwassenen (19-65 jr.) Slecht ervaren gezondheid -50 Eenzaamheid -46 Matig/Hoog risico op angst/depressie -23 Eet minder dan 6x pw fruit -2 Eet minder dan 6x pw groente -64 Jongeren (13-16 jr.) Slecht ervaren gezondheid Psychisch ongezond Eet minder dan 6x pw fruit Eet minder dan 6x pw groente Zwaar overgewicht* Overmatig alcoholgebruik Beweegt onvoldoende Rookt Bron: Emovo 2011 (* GGD registratie JGZ (5-19 jr.)) Volwassenen (19-65 jr.) Slecht ervaren gezondheid Eenzaamheid Matig/Hoog risico op angst/depressie Eet minder dan 6x pw fruit Hatert (6534 & 6535) 1% 5 3% 200 8% 30 5% 370 7 210 61% 4.290 47% 140 35% 2.472 27% 50 14% 550 21% 60 25% 1.780 48% 140 33% 2.330 16% 50 15% 1.090 Hatert (6535) 3 1.220 2 22.100 51% 2.060 35% 38.600 59% 2.390 48% 53.000 6 2.430 59% 65.100 Zwaar overgewicht -33 Eet minder dan 6x pw groente 46% 1.860 28% 30.900 Overmatig alcoholgebruik 12 Zwaar overgewicht 12% 490 9% 9.900 Beweegt onvoldoende Rookt -34 4 Overmatig alcoholgebruik Beweegt onvoldoende 7% 280 8% 8.800 48% 1.950 5 55.200-100 -80-60 -40-20 0 20 40 60 80 100 Minder gunstig dan Gunstiger dan Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Rookt 39% 1.580 29% 32.000 omgevings kenmerken -35-2 -17-3 -30-19 56-6 53 Minder gunstig dan Gunstiger dan Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Leefstijldeterminanten Ouderen (65+) Slecht ervaren gezondheid Eenzaamheid Matig/Hoog risico op angst/depressie Eet minder dan 6x pw fruit Eet minder dan 6x pw groente Zwaar overgewicht Overmatig alcoholgebruik Beweegt onvoldoende Rookt -100-80 -60-40 -20 0 20 40 60 80 100 Ouderen (65+ jr.) Slecht ervaren gezondheid Eenzaamheid Matig/Hoog risico op angst/depressie Eet minder dan 6x pw fruit Eet minder dan 6x pw groente Zwaar overgewicht Overmatig alcoholgebruik Beweegt onvoldoende Rookt Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Hatert (6535) 58% 850 43% 9.900 51% 750 5 11.500 48% 700 41% 9.500 35% 510 34% 7.800 3 440 23% 5.300 19% 280 16% 3.700 4% 60 9% 2.100 5 730 47% 10.800 8% 120 17% 3.900 Omgevingsdeterminanten ziektes 35% 3 25% 2 15% 5% 29% 27% 25% 23% 11% 8% 6% Vrijwilligers werk Geen contact met de buren Mantelzorg ontvangen Geen regie over eigen leven 26% 2 Sociale onveiligheid 7% 3% Voelt zich buiten de samenleving staan Geen contact Vrijwilligers werk Mantelzorg ontvangen met de buren Hatert (6534 & 6535) 1.270 1.600 550 36.000 33.400 8.000 Geen regie over eigen leven Sociale onveiligheid Voelt zich buiten de samenleving staan Hatert (6534 & 6535) 610 1.430 390 10.700 26.700 4.000 Hatert (6535) Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid 25% 2 15% 13% Ziekten 22% 15% Diabetes Astma / COPD Hoge Bloeddruk Hatert (6535) 550 720 1.220 6.610 13.220 19.840 Toelichting: Op de sociale plattegrond wordt een analyse van een afgebakend verzorgingsgebied gepresenteerd. 5% 8% 6% 5% 3% 3% Diabetes Astma / COPD Hoge Bloeddruk Hartfalen Kanker (Ooit) Hartfalen Kanker (Ooit) Hatert (6535) 170 440 3.970 7.930 inwoners van het verzorgingsgebied dan in de stad ). Een positief getal betekent een gunstige afwijking (Er zijn bijvoorbeeld gemiddeld minder inwoners die onvoldoende bewegen in het verzorgingsgebied dan in de stad ). Bron: Gezondheidsmonitor 2012, GGD Gelderland-Zuid Hatert (6535) In de grafieken zijn de determinanten die significant zijn (dat wil zeggen dat tenminste 95% zeker is dat het verschil geen toeval is) groen gemaakt wanneer er sprake is van een positief siginifcante afwijking en rood gemaakt wanneer er sprake is van een negatief sigi plattegrond zijn afgerond op hele tientallen. Voor sommige gegevens betreft het postcode gebied 6534 en 6535. Deze twee gebieden samen vertegenwoordigen (ongeveer) heel Hatert. Wanneer dit het geval is dan staan beide postcodenummers aangegeven
Geleerd van de samenwerking rond wijkanalyses? Ieder heeft zicht op deel van de werkelijkheid Complementariteit is in de wijk concreet te vinden Praktijk, beleid en onderzoek vult elkaar goed aan Cijfers betekenis geven, schept eigenaarschap voor oplossingen Besef dat vraagstukken in de wijk gezamenlijke aanpak van 1 e en 0 e lijn vraagt Preventieve aanpak komt er mee in het vizier en kan meer integraal worden opgepakt. Dat is zinvol, geeft energie en past bij wat de samenleving vraagt.
Dia 1
Samenwerkingsmodellen Diverse vormen: Stuurgroep preventie /gezondheid Hometeam Multidisciplinair overleg ouderen Werkerslunches Sociaal wijkteams Geleerd: Geen blauwdruk Lokaal aanpassen Leiderschap in wijk: niet vanzelfsprekend
Sleutels tot succes: Samenwerking binnen programma: zelfde visie Samenhang tussen programma s van ZonMw (NPO, preventiekracht): elkaar versterken/ opschalen Samenwerking in ateliers: Werken aan concrete projecten: veel animo Rol huisarts erg belangrijk Wijkverpleging in nieuwe rol Sociale wijkteams: verbinding zorg en welzijn