TICHTING VAKOLEIDING ROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT rocesoperator A
tichting Vakopleiding rocesindustrie ostbus 93 2260 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite http://www.vapro-ovp.com e-mail info@vapro-ovp.com EINDTERMENDOCUMENT rocesoperator A Vastgesteld door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen op 31 juli 1996 Kenmerk: VE/DenR-96018784 Uitgave: juli 2002 Code: 10424 Datum inwerkingtreding: 1 augustus 1997
- 4 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
INTRODUCTIE EN TYERING VAN DE KWALIFICATIE RURIEK I: INTRODUCTIE EN TYERING VAN DE KWALIFICATIE 1. Introductie In dit eindtermendocument staan de eindtermen en andere relevante gegevens over de basisberoepsopleiding rocesoperator A. Het document geldt voor opleidingen die vanaf 1 augustus 1997 starten. Het eindtermendocument bevat de volgende rubrieken: I II III Introductie en typering van de kwalificatie Opleidingsindicaties Eindtermen ijlage 2. Naam van de kwalificatie rocesoperator A EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-5 -
3. eroepstypering De kwalificatie rocesoperator A maakt deel uit van het beroepenveld rocestechniek, dat weer onderdeel is van de sector MLF (rocestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek en Fotonica). eroepenveld rocestechniek Het beroepenveld rocestechniek omvat uitvoerende en middenkaderberoepen in de procesindustrie. In de procesindustrie worden procesmatig, dus stap voor stap en vaak met automatisch werkende apparatuur, producten gemaakt. Voorbeelden van procesindustrie zijn de (petro)chemische industrie, papier- en papierwarenindustrie, rubber- en kunststofverwerkende industrie, energiebedrijven, farmaceutische industrie, enzovoorts. In de procesindustrie worden de productieprocessen bewaakt en beheerst door operators. Zij werken vaak in ploegendienst omdat de meeste processen 24 uur per dag doordraaien. Er zijn verschillende soorten operators. Afhankelijk van de complexiteit van het proces en de mate waarin de operator behalve productie- ook andere taken heeft (bijvoorbeeld leidinggevende), is een kwalificatie op niveau I, II, III of IV vereist. ehalve de indeling in vier kwalificatieniveaus kent de procesindustrie een onderscheid tussen procesoperators en mechanisch operators. Een procesoperator bedient, bewaakt en regelt processen waarbij de aard van stoffen verandert. Dit worden chemisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn het bereiden van bier en het omzetten van hout in papier. Een mechanisch operator bedient, bewaakt en regelt installaties die producten vervormen, vullen, verpakken, enzovoorts. Dit worden mechanisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen uit metaal en het afvullen van blikjes verf. eroepstypering De rocesoperator A bedient, regelt en bewaakt installaties of eenvoudige deelprocessen. Als het om complexe installaties gaat, werkt hij onder direct toezicht. In vergelijking met de Mechanisch Operator A is de rocesoperator A speciaal deskundig op het gebied van chemisch/fysische bewerkingen. Een operator op A- niveau draagt een redelijke mate van verantwoordelijkheid voor het voorkomen van schade aan mensen, middelen en het milieu. De kwalificatie rocesoperator A treft men in diverse functies aan, bijvoorbeeld als field-operator, assistent panel-operator of als panel-operator. eroepstaken De belangrijkste taken van de rocesoperator A zijn:! het bedienen, regelen en bewaken van installaties of eenvoudige deelprocessen! het aan- en afvoeren van grondstoffen, hulpstoffen en eindproducten! het nemen en beoordelen van monsters! het schriftelijk en mondeling rapporteren over het procesverloop! het uitvoeren van eenvoudige procesberekeningen! het verrichten van eenvoudig onderhoud! het signaleren en opheffen van veel voorkomende storingen! het assisteren bij complexe onderhouds- en ombouwwerkzaamheden. - 6 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
INTRODUCTIE EN TYERING VAN DE KWALIFICATIE 4. Niveau van de kwalificatie Niveau II 5. Korte onderbouwing niveau-aanduiding De wijze waarop de kwalificatie rocesoperator A is ingeschaald op de dimensies verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer is te lezen in onderstaand schema. De waarde per dimensie is gearceerd weergegeven. verantwoordelijkheid wat betreft werk van anderen verantwoordelijk voor eigen takenpakket verantwoordelijk niethiërarchisch verantwoordelijk hiërarchisch verantwoordelijkheid wat betreft afbreukrisico geringe verantwoordelijkheid redelijk grote verantwoordelijkheid grote verantwoordelijkheid complexiteit geautomatiseerde routines toepassen standaardprocedures toepassen combinatie van standaardprocedures ontwikkelen van nieuwe procedures transfer naar ander beroep functiegebonden kennis en vaardigheden beroepsgebonden kennis en vaardigheden beroepsonafhankelijke kennis en vaardigheden transfer naar nieuwe ontwikkelingen beperkt om te schakelen redelijk om te schakelen goed om te schakelen Wat betreft de dimensies verantwoordelijkheid en transfer wordt nog het volgende opgemerkt.! In de sector MLF omvat het begrip verantwoordelijkheid ook de verantwoordelijkheid voor middelen, het milieu en de gezondheid van anderen. Dat wil zeggen dat ook de mate waarin er sprake is van afbreukrisico, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie.! In de sector MLF wordt met transfer ook het vermogen bedoeld om als beroepsbeoefenaar mee te groeien met een steeds veranderende beroepsinhoud. Met name in de procesindustrie is er sprake van continue veranderingen van productiemethoden. De mate waarin de kwalificatie voorbereidt op technologische ontwikkelingen, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie. EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-7 -
6. Korte beschrijving plaats van de kwalificatie in de kwalificatiestructuur van het CO/LO De kwalificatie maakt deel uit van de kwalificatiestructuur MLF (rocestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek, Fotonica). 7. Aanduiding van de gelegitimeerd(e) beroepsprofiel(en) of vergelijkbare informatiebronnen die als basis hebben gediend voor de eindtermen De kwalificatie is gebaseerd op formeel en informeel onderzoek in de bedrijfstak. Het formele deel wordt beschreven in de volgende documenten:! rocesgericht produceren; vernieuwing in organisaties, functies en kwalificaties. CO/ER/Commissie Ontwikkeling edrijven, 1992.! Nieuwe produktiesystemen in de procesindustrie; veranderingen in organisatie en kernfuncties. CO/ER/Commissie Ontwikkeling edrijven, 1992.! Naar functieprofielen in de procesindustrie, eindrapportage, AW-V (Algemene Werkgeversvereniging; ureau Organisatie en ersoneel), oktober 1993.! Werkgelegenheid en scholing in de procesindustrie, trends en ontwikkelingen in kaart gebracht, tichting Industrieel Vakmanschap, januari 1996.! Arbeidsomstandigheden in de rocesindustrie, NIA, OV en IV, februari 1996. Het informele onderzoek vindt continu plaats middels contacten met het bedrijvenveld. De bevindingen worden steeds meegenomen bij het onderhouden van het eindtermendocument. 8. Mate waarin de eindtermen zijn gebaseerd op wettelijke beroepsvereisten, inclusief die zijn neergelegd in richtlijnen van de Raad van Europese Gemeenschappen De eindtermen gericht op ARO en veiligheid sluiten aan bij de afspraken die tussen diverse branches en het Ministerie van ociale Zaken en Werkgelegenheid zijn gemaakt. - 8 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
INTRODUCTIE EN TYERING VAN DE KWALIFICATIE 9. enaming deelkwalificaties benodigd voor diplomering Een cursist heeft recht op een diploma rocesoperator A als hij de volgende deelkwalificaties heeft behaald: - Maatschappelijk Culturele Vorming II (201) - asis rocestechniek II (210) - rocestechnologie II (211) - rocesonderhoud (213) - raktijk Operator A (214) EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-9 -
RURIEK II: OLEIDINGINDICATIE 1. Aanduiding van welke opleiding/kwalificatie de kwalificatie een voortzetting vormt De opleiding/kwalificatie is een voortzetting van de primaire Leerlingwezenopleiding rocesoperator A. 2. Leerweg(en) De beroepsbegeleidende leerweg wordt geadviseerd. 3. Advies over het aantal studiebelastingsuren en aanduiding van de deelkwalificaties die bij examinering externe legitimering behoeven De totale studiebelasting van de kwalificatie bedraagt 3600 U's. De beroepspraktijkvorming bedraagt 73 % (=2640 U's). De vrije ruimte bedraagt 11,1 % (400 U's). De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd. school- beroepsprakcomponent tijkvorming totaal Maatschappelijk Culturele Vorming II (201) 120 180 300 * asis rocestechniek II (210) 375 325 700 * rocestechnologie II (211) 300 100 400 rocesonderhoud (213) 45 205 250 * raktijk Operator A (214) -- 1550 1550 Vrije ruimte 120 280 400 ---- ----- ----- 960 2640 3600 4. Overheidsbekostiging De opleiding tot rocesoperator A komt voor overheidsbekostiging in aanmerking. - 10 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
OLEIDINGINDICATIE 5. Vereiste vooropleiding Voor de opleiding rocesoperator A is een VMO diploma basisberoepsgerichte leerweg vereist. Voor diploma s uit de sectoren Zorg & Welzijn en Economie is bovendien het sectorvak wiskunde of natuurscheikunde verplicht. Ook een VO- of MAVO-diploma met wis- en natuurkunde op minimaal -niveau sluit naadloos aan bij de opleiding rocesoperator A. 6. Doorstroommogelijkheden Het diploma rocesoperator A geeft in principe recht op toelating tot de onderstaande opleidingen. Lineair verwante opleidingen (naadloze aansluiting): - rocesoperator - Mechanisch Operator - Middenkaderfunctionaris rocestechniek - Middenkaderfunctionaris Milieutechniek Redelijk verwante opleidingen: - Vak- of Middenkaderopleiding in een andere technische richting EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-11 -
RURIEK III: EINDTERMEN 1. De eindtermen Onderstaand zijn de eindtermen per deelkwalificatie weergegeven. In de kolom / is een advies gegeven voor toedeling van de eindterm aan de schoolcomponent of aan de beroepspraktijkvorming. Toedeling aan de schoolcomponent betekent dat het realiseren (en toetsen) van de eindterm in een binnenschoolse situatie kan plaatsvinden. Toedeling aan de beroepspraktijkvorming betekent dat geadviseerd wordt de eindterm te realiseren (en te toetsen) in een reële bedrijfssituatie. In de kolom Taco staat een taxonomiecode conform Romiszowski. kolom / choolcomponent beroepsraktijkvorming kolom Taco F /pm/i/r c/pm/i/r Feitelijke kennis (feiten, procedures) egripsmatige kennis (begrippen, principes) Reproduktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief roduktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief - 12 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
MAATCHAELIJK CULTURELE VORMING II 201 Maatschappelijk Culturele Vorming II (201) Deelkwalificatie Maatschappelijk Culturele Vorming II (201) richt zich op communicatie, het functioneren als individu in de samenleving en het functioneren als werknemer in een arbeidsorganisatie. nummer eindterm / Taco NEDERLAND 201.01 De kandidaat kan overleg voeren met collega's en leidinggevenden. / /i 201.02 De kandidaat kan Nederlandstalige handleidingen en schriftelijke opdrachten interpreteren. 201.03 De kandidaat kan richtlijnen en voorschriften op vaktechnisch gebied en op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn interpreteren. / / 201.04 De kandidaat kan werkverslagen opstellen. / 201.05 De kandidaat kan formulieren en vragenlijsten invullen. / 201.06 De kandidaat kan inhoud van artikelen van algemene en technische aard samenvatten. 201.07 De kandidaat kan schriftelijk of elektronisch opgeslagen gegevens interpreteren. / / c 201.08 De kandidaat kan beschrijven hoe hij zijn vakkennis kan onderhouden. / MAATCHAIJLEER 201.09 De kandidaat kan zijn mening geven over maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op werk en individu. 201.10 De kandidaat kan op basis van respect omgaan met mensen met een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. / / /r Rr/i 201.11 De kandidaat kan de werking van de parlementaire democratie beschrijven. 201.12 De kandidaat kan het Nederlandse rechtssysteem beschrijven. 201.13 De kandidaat kan het Nederlandse stelsel van sociale zekerheid beschrijven. 201.14 De kandidaat kan zijn waarden, normen en opvattingen weergeven over de betekenis van arbeid voor individu en samenleving. 201.15 De kandidaat kan de elementen van de kwaliteit van arbeid en de begrippen veiligheid, gezondheid en welzijn beschrijven. / / c/i EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-13 -
nummer eindterm / Taco 201.16 De kandidaat kan de factoren noemen die een rol spelen bij het ontstaan van risico's voor mens en milieu. 201.17 De kandidaat kan beschrijven welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract. 201.18 De kandidaat kan informatie inwinnen omtrent rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. 201.19 De kandidaat kan stappen ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. / / / / F /r /i 201.20 De kandidaat kan zijn vervolgscholingsmogelijkheden noemen. / F - - - - - - 14 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
AI ROCETECHNIEK II 210 asis rocestechniek II (210) Deelkwalificatie asis rocestechniek II (210) omvat basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van toegepaste exacte vakken, procestechniek (met name apparatenkennis en technologie), procesbeheersing (met name meettechnieken) en veiligheid. nummer eindterm / Taco WIKUNDE 210.01 De kandidaat kan rekenkundige bewerkingen uitvoeren. 210.02 De kandidaat kan eenvoudige algebraïsche bewerkingen uitvoeren. 210.03 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren aan lijnstukken en hoeken. 210.04 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met regelmatige vlakke figuren. 210.05 De kandidaat kan omtrek en inhoud van eenvoudige ruimtelijke objecten berekenen. 210.06 De kandidaat kan eerstegraads vergelijkingen oplossen. 210.07 De kandidaat kan grafieken van eerstegraadsfuncties tekenen. 210.08 De kandidaat kan eenvoudige statistische begrippen noemen. F 210.09 De kandidaat kan eenvoudige statistische diagrammen tekenen. 210.10 De kandidaat kan een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met twee onbekenden oplossen. NATUURKUNDE 210.11 De kandidaat kan de belangrijkste natuurkundige begrippen, verschijnselen en veranderingen verklaren met behulp van de molecuultheorie. 210.12 De kandidaat kan grootheden omrekenen van de ene eenheid naar de andere. 210.13 De kandidaat kan de juiste natuurkundige symbolen en eenheden toepassen. 210.14 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met betrekking tot kracht en druk. 210.15 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met betrekking tot uitzetten, inkrimpen, opwarmen, afkoelen en faseveranderingen van stoffen. EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-15 -
nummer eindterm / Taco 210.16 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met betrekking tot (ideale) gassen en dampen. 210.17 De kandidaat kan het begrip relatieve vochtigheid verklaren. 210.18 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met betrekking tot eenparige rechtlijnige en eenparige cirkelvormige bewegingen. 210.19 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met betrekking tot krachten, momenten en overbrengingen. 210.20 De kandidaat kan de verschijnselen kookpuntsverhoging, vriespuntsverlaging, oplossen en kristalliseren verklaren. 210.21 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren aan parallel- en seriegeschakelde weerstanden. 210.22 De kandidaat kan de functie van transformatoren en elektromotoren noemen. F 210.23 De kandidaat kan het begrip statische elektriciteit en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven. 210.24 De kandidaat kan op systematische wijze eenvoudige natuurkundige experimenten voorbereiden en uitvoeren. / /pm 210.25 De kandidaat kan veilig werken met eenvoudige elektrische schakelingen. / /pm ROCETECHNIEK 210.26 De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de procesindustrie beschrijven. 210.27 De kandidaat kan de belangrijkste typen schema's interpreteren. 210.28 De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven van de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, verwarmen en koelen en mengen. 210.29 De kandidaat kan apparatuur beschrijven die van belang is bij het uitvoeren van de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, verwarmen en koelen en mengen. 210.30 De kandidaat kan basale berekeningen uitvoeren die betrekking hebben op de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, verwarmen en koelen en mengen. / / ROCEEHEERING 210.31 De kandidaat kan de onderdelen van meet-, regel- en stuursystemen beschrijven. 210.32 De kandidaat kan de manieren noemen waarop analoge en digitale meetgegevens in elkaar omgezet en verwerkt worden. F - 16 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
AI ROCETECHNIEK II 210 nummer eindterm / Taco 210.33 De kandidaat kan eenvoudige leiding- en instrumentatiediagrammen (&ID's) interpreteren. 210.34 De kandidaat kan de werking en toepassingen van verschillende typen druk-, niveau-, temperatuur-, volumestroom-, kwaliteitsmetingen en digitale opnemers beschrijven. 210.35 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren met druk-, niveau-, temperatuur-, en volumestroommeters. 210.36 De kandidaat kan de effecten van en preventieve maatregelen tegen straling beschrijven. 210.37 De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen beschrijven van logische basisfuncties. 210.38 De kandidaat kan de werking van signaaloverdrachtsapparatuur verklaren. 210.39 De kandidaat kan de werking van enkele uitvoerorganen verklaren. VEILIGHEID 210.40 De kandidaat kan veiligheidssymbolen, chemiekaarten, p-bladen en MACwaarden interpreteren. 210.41 De kandidaat kan preventieve maatregelen met betrekking tot brandbare, giftige, bijtende en oxiderende stoffen beschrijven. 210.42 De kandidaat kan verschillende persoonlijke beschermingsmiddelen en hun toepassing beschrijven. - - - - - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-17 -
- 18 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
ROCETECHNOLOGIE II 211 rocestechnologie II (211) Deelkwalificatie rocestechnologie II (211) omvat verdieping en uitbreiding van de procestechniek (naar chemisch/fysische bewerkingen) en procesbeheersing (naar regeltechniek en moderne procesbeheersingssystemen), scheikunde en productkunde. Een deel van deze deelkwalificatie kan - afhankelijk van de regionale situatie - (sub)branche/bedrijfsspecifiek ingevuld worden voor wat betreft specifieke bewerkingen en productkunde. nummer eindterm / Taco CHEIKUNDE 211.01 De kandidaat kan de belangrijkste scheikundige verschijnselen noemen. F 211.02 De kandidaat kan de begrippen element, molecuul, atoom, verbinding, zuivere stoffen en mengsel beschrijven. 211.03 De kandidaat kan de belangrijkste scheidingsmethoden van mengsels noemen. F 211.04 De kandidaat kan het periodiek systeem en chemische notaties interpreteren. 211.05 De kandidaat kan met behulp van de atoomtheorie van Dalton de structuur van elementen en verbindingen beschrijven. 211.06 De kandidaat kan reactieschema's opstellen. 211.07 De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen en toepassingen noemen van oxiden, zuren en hydroxiden. F 211.08 De kandidaat kan de zuurgraad (ph) van oplossingen verklaren. 211.09 De kandidaat kan industriële toepassingen van de chemie verklaren. 211.10 De kandidaat kan de belangrijkste begrippen uit de koolstofchemie beschrijven. 211.11 De kandidaat kan met behulp van de nomenclatuurregels de structuur- en molecuulformules van de koolwaterstoffen benoemen. 211.12 De kandidaat kan de belangrijkste chemische eigenschappen en toepassingen van alkanen, alkanolen en alkaanzuren noemen. F MATERIALENKENNI EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-19 -
nummer eindterm / Taco 211.13 De kandidaat kan de eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste brandstoffen verklaren. 211.14 De kandidaat kan de functie en eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste hulpstoffen verklaren. 211.15 De kandidaat kan de eigenschappen van verschillende soorten grondstoffen, toeslagstoffen en eindproducten in de procesindustrie verklaren. 211.16 De kandidaat kan een eenvoudig (product)kwaliteitsonderzoek doen. /pm 211.17 De kandidaat kan de werking en toepassing van blusstoffen en brandbestrijdingsmiddelen verklaren. ROCETECHNIEK 211.18 De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven van enkele chemisch/fysische scheidingsbewerkingen en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen. 211.19 De kandidaat kan basale berekeningen uitvoeren die betrekking hebben op enkele chemisch/fysische scheidingsbewerkingen en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen. 211.20 De kandidaat kan apparatuur en methoden beschrijven die worden gebruikt bij enkele chemisch/fysische scheidingsbewerkingen en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen. 211.21 De kandidaat kan het globale procesverloop van verschillende productieprocessen beschrijven. 1 ROCEEHEERING 211.22 De kandidaat kan de werking en toepassing van verschillende kwaliteitsmetingen beschrijven. 212.23 De kandidaat kan de functie van de LC en de procescomputer noemen. F 211.24 De kandidaat kan de werking van regelkringen en regelsystemen beschrijven. 211.25 De kandidaat kan eenvoudige regelkringen bedienen. / /pm 211.26 De kandidaat kan de werking van tweestanden en proportionele regelacties in een proces verklaren. 211.27 De kandidaat kan de uitvoeringsvormen van verschillende typen moderne procesbeheersingssystemen noemen. F - - - - - 1 De productieprocessen worden gekozen in overleg met de regionale bedrijven. Voorbeelden van productieprocessen zijn papierfabricage, cementfabricage, staalbereiding en glasfabricage. - 20 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
ROCEONDERHOUD 213 rocesonderhoud (213) Deelkwalificatie rocesonderhoud (213) heeft betrekking op preventief onderhoud (dagelijks onderhoud), ombouwwerkzaamheden en eenvoudig correctief onderhoud aan procesinstallaties. nummer eindterm / Taco ONDERHOUD/MATERIALENKENNI 213.01 De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste constructiematerialen verklaren. 213.02 De kandidaat kan de belangrijkste materiaalbeproevingsmethoden beschrijven. 213.03 De kandidaat kan de meest kenmerkende eigenschappen van de verschillende typen kunststoffen beschrijven. 213.04 De kandidaat kan het doel beschrijven van de belangrijkste in de procesindustrie toegepaste onderhoudswerkzaamheden. 213.05 De kandidaat kan de werking van de meest toegepaste typen leidingen, appendages, afdichtingen en afdichtingsmaterialen verklaren. 213.06 De kandidaat kan de principes van de verschillende soorten smeermethoden en bijbehorende smeermiddelen verklaren. 213.07 De kandidaat kan de toepassing van verschillende isolatiematerialen beschrijven. 213.08 De kandidaat kan verschillende borgmethoden met betrekking tot losneembare verbindingen beschrijven. 213.09 De kandidaat kan de verschillende methoden beschrijven om corrosie te bestrijden. 213.10 De kandidaat kan de verschillende reinigingsmethoden, toegepaste reinigingsmiddelen en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven. EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-21 -
nummer eindterm / Taco TEKENEN 213.11 De kandidaat kan schetsen maken van eenvoudige procestechnische objecten. / 213.12 De kandidaat kan &ID's en processchema's interpreteren. / 213.13 De kandidaat kan eenvoudige technische tekeningen interpreteren. / RAKTIJK 213.14 De kandidaat kan op veilige wijze omgaan met de meest voorkomende handgereedschappen. 213.15 De kandidaat kan preventieve en eenvoudige correctieve onderhoudswerkzaamheden verrichten. 213.16 De kandidaat kan beoordelen of en welke technische discipline ingeschakeld moet worden. / / / Rpm /pm 213.17 De kandidaat kan kleine technische mankementen verhelpen. / /pm 213.18 De kandidaat kan aan (delen van) procesinstallaties de noodzakelijke reinigings- en schoonmaakwerkzaamheden verrichten. 213.19 De kandidaat kan meehelpen bij het uitvoeren van complexe en/of omvangrijke onderhouds- en ombouwwerkzaamheden. 213.20 De kandidaat kan apparaten, installaties en werktuigen op hun juiste technische werking beoordelen. 213.21 De kandidaat kan zijn werkzaamheden verrichten conform de geldende voorschriften. 213.22 De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over de onderhoudswerkzaamheden en storingen. / / / / / /pm /pm /pm /i - - - - - - 22 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
RAKTIJK OERATOR A 214 raktijk Operator A (214) Deelkwalificatie raktijk Operator A (214) omvat kennis, vaardigheden en houdingen die betrekking hebben op de reële beroepspraktijk. nummer eindterm / Taco 214.01 De kandidaat kan grondstoffen, hulpstoffen, tussen-, eind-, bij-, en afvalproducten aan- en afvoeren. /pm 214.02 De kandidaat kan eenvoudige procesapparatuur bedienen. /pm 214.03 De kandidaat kan eenvoudige procesbesturings- en beheersingshandelingen uitvoeren. /pm 214.04 De kandidaat kan (deel)processen regelen bij procesveranderingen. /pm 214.05 De kandidaat kan bij (deel)procesbewaking storingen signaleren. 214.06 De kandidaat kan bij (deel)procesbewaking storingen verhelpen. /pm 214.07 De kandidaat kan monsterbepalingen uitvoeren volgens voorschrift. /pm 214.08 De kandidaat kan productiestaten van een (deel)proces en andere door apparatuur gegenereerde gegevens over de procesvoering interpreteren. 214.09 De kandidaat kan de relatie tussen de procesvariabelen en het procesverloop beschrijven. 214.10 De kandidaat kan zijn werkzaamheden verrichten conform de geldende voorschriften. 214.11 De kandidaat kan de belangrijkste meet- en controle-gereedschappen ten behoeve van metingen van brandbaarheid, explosiegrenzen en vergiftigingsgevaar gebruiken. 214.12 De kandidaat kan de geldende veiligheidsvoorschriften beschrijven met betrekking tot het verhelpen van storingen, werken met vuurgevaarlijk gereedschap, betreden van besloten ruimten en werken op hoogte. 214.13 De kandidaat kan actie ondernemen wanneer de arbeidsomstandigheden niet in overeenstemming zijn met de ARO-wet of andere geldende regelingen. c /pm /pm /i 214.14 De kandidaat kan veiligheidsmaatregelen toepassen op zijn werkplek. /pm 214.15 De kandidaat kan bij calamiteiten de voorschriften van het rampenplan uitvoeren. /pm EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-23 -
nummer eindterm / Taco 214.16 De kandidaat kan de plaats van het bedrijf en haar producten in de samenleving, de bedrijfsorganisatiestructuur, de arbeidsvoorwaarden en de toepassing van de WOR in het bedrijf beschrijven. 214.17 De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over procesverloop, storingen, monsterbepalingen en apparatuur. /i 214.18 De kandidaat kan schriftelijk of elektronisch opgeslagen gegevens opzoeken. 214.19 De kandidaat kan eenvoudige procesberekeningen uitvoeren. 214.20 De kandidaat kan theoretische begrippen en principes in de context van het bedrijf beschrijven. /r - - - - - - 24 - EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2002
IJLAGEN IJLAGE 1. Trends en ontwikkelingen in het beroepenveld procestechniek ij het vaststellen van de eindtermen is rekening gehouden met recente en te verwachten ontwikkelingen in de procesindustrie. De belangrijkste ontwikkelingen worden hieronder genoemd. Automatisering In het type bedrijven dat hier centraal staat, werd van oudsher handmatig gewerkt. Geleidelijk werden steeds meer handelingen geautomatiseerd. Die automatisering zet nog steeds door. Voor de werknemers in de procesindustrie betekent dit een nog steeds zichtbare verschuiving van fysieke handelingen naar besturingstaken. Het werk bestaat in toenemende mate uit het bedienen van apparatuur en installaties en het uitvoeren van controles op (tussen)producten. Waar in het verleden vakmanschap centraal stond, ligt nu de nadruk op productietechnische en proceskennis. In de kwalificatievereisten in de procesindustrie krijgen deze onderwerpen dan ook een steeds groter aandeel. Kwaliteitszorg Kwaliteitszorg en -beheersing in de productie wordt steeds belangrijker. Veel bedrijven richten zich op IOcertificering of hebben deze verworven. Om een en ander te realiseren, worden kwaliteitstaken ondergebracht bij productiefuncties. roductiemedewerkers dienen daartoe over kennis, vaardigheden en attitudes op het gebied van kwaliteitszorg en -beheersing te beschikken. De kennis spitst zich toe op kennis van procedures en voorschriften. ij vaardigheden valt te denken aan het hanteren van controle-apparatuur en het uitvoeren van tests. Wat betreft attitudes wordt er steeds meer nadruk gelegd op het nauwkeurig en volgens vaste procedures kunnen werken. Communicatie Er is een tendens om verantwoordelijkheden te delegeren naar afdelingen of business-units. Medewerkers krijgen daardoor meer verantwoordelijkheid, zij moeten initiatief tonen, mondig zijn en samen kunnen werken. Dit vereist extra communicatieve vaardigheden zoals informatie opzoeken en opvragen, verslag doen en functionele contacten onderhouden. Nieuwe producten en productiemethoden edrijven moeten voortdurend nieuwe producten ontwikkelen en productiemethoden aanpassen om te voldoen aan de wensen van de markt en aan de eisen die de overheid stelt op het gebied van milieu, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Om op deze veranderingen in te spelen, moeten medewerkers flexibel zijn - dus bereid zijn te veranderen en bij te leren - en beschikken over basiskennis op het gebied van milieu, hygiëne, veiligheid en arbeidsomstandigheden. Taakverbreding De operator in de procesindustrie krijgt te maken met taakverbreding. In veel organisaties krijgt hij in toenemende mate onderhoudstaken. Het betreft dan preventief en eenvoudig correctief onderhoud. Ook de eerder genoemde ontwikkeling op het gebied van kwaliteitsbeheersing, brengt extra taken met zich mee. EINDTERMENDOCUMENT ROCEOERATOR A / UITGAVE JULI 2OO2-25 -