De Tandarts
Inhoudsopgave: 1. Geschiedenis van de tandarts 2. Het gebit 3. Controle en behandelingen 4. Beugels 5. Gezonden tanden 6. Slotwoord 7. Bronvermelding
1. Geschiedenis van de tandarts Vroeger was het niet leuk om naar de tandarts te gaan. In die tijd heette hij chirurgijn. Hij trok tanden eruit zonder verdoving. Het enige wat je kreeg was een flinke slok alcohol en dat verzachtte de pijn. Toen mijn ouders zo oud waren als ik, was het al beter dan in de Middeleeuwen, maar nu is het nog beter. Mijn ouders gingen ook naar de schooltandarts. Deze tandarts kwam twee keer per jaar met een grote bus naar school om de tanden van alle schoolkinderen na te kijken. Iedereen moest dan in een lange rij zijn tanden laten controleren. Als er iets aan de hand was, kon de eigen tandarts het gaatje vullen of gebeurde dit in de bus van de schooltandarts. Tegenwoordig is het helemaal niet erg om naar de tandarts te gaan, want de tandarts vertelt nu wat hij gaat doen. De moderne apparaten van nu doen geen pijn. Nu worden tanden er niet zo snel meer uitgetrokken.
2. Het gebit Je eerste tanden en kiezen heb je al voor je geboorte, alleen zitten die verstopt onder het tandvlees. Als een baby ongeveer 6 maanden oud is komen de eerste tandjes door het tandvlees heen. De baby groeit en zijn kaak wordt groter. Groot genoeg voor alle melktanden en melkkiezen. 1 jaar: Je hebt al 8 tanden. 3 jaar : Je melkgebit is compleet. In elke kaak heb je vier snijtanden, twee hoektanden en vier kiezen. 6/7 jaar: Je bent druk aan het wisselen. 12 jaar: Je blijvende gebit is bijna compleet. In elke kaak heb je vier snijtanden, twee hoektanden, vier kleine en vier grote kiezen. 18 jaar: Je 4 verstandskiezen kunnen doorkomen. Soms heb je er maar twee, of helemaal geen. Je bent ongeveer twaalf als je blijvende gebit door is en hier moet je je hele leven mee doen. Dat kan ook best, tanden en kiezen zijn heel sterk. En tegenwoordig weten we goed hoe we ons gebit moeten verzorgen. Elke dag moet je poetsen en schoonmaken.
3. Controle en behandelingen Niet iedereen vind het leuk om naar de tandarts te gaan. Je bent niet verplicht om naar een tandarts te gaan. De meeste mensen gaan één of twee keer per jaar naar de tandarts toe. En tijdens deze controle kijkt de tandarts of je geen gaatjes of ontstekingen hebt. De tandarts kan in sommige gevallen de conditie van de tanden en kiezen niet met het blote oog zien. Daarom maakt hij dan gebruik van een röntgenfoto. Op deze manier kan hij onder andere de stand van wortels en de gezondheid van tanden en kiezen bekijken. Hij ziet zo ook eventuele gaatjes. Hij kan ook op deze foto s zien of tanden en kiezen bij kinderen nog moeten doorkomen en of ze aanwezig zijn. Bij een controle verwijderd de tandarts ook tandsteen en polijst ( glad maken) eventueel je tanden. De tandarts gebruikt verschillende apparaten dit zijn er een paar zoals : het spiegeltje : die gebruiken ze om achter je tanden + kiezen te kijken, het mondkapje : die zorgt ervoor dat hij geen ziektes kan overbrengen naar iemand anders, handschoenen : dat is eigenlijk hetzelfde als bij het mondkapje, het zuigslangetje : die zorgt ervoor dat het speeksel uit je mond wordt gehaald. Eerst gaan ze met een spiegeltje langs een gebit en met een haakje. Dan kijken ze of je tanden en kiezen recht staan. Ook letten ze op het tandvlees, als je niet goed poetst dan zien ze dat. Dan zit er tandplak op je gebit, dit is een laagje vuil dat op je tanden en kiezen blijft zitten als je niet goed poetst. Ook kijken ze of er gaatjes in het glazuur zitten. Een heel klein gaatje kan geen kwaad als je fluoride gebruikt en goed poetst kan het vanzelf genezen. Als mensen niet zo goed poetsen, dan ziet de tandarts dat. Er zit dan tandplak op het gebit. Een zacht laagje vuil dat blijft plakken aan tanden en kiezen. Ook kijkt de tandarts of er gaatjes in het glazuur zitten.
Je tand en kiezen zijn bedekt met een laagje glazuur. Dat is te vergelijken met lak, bijvoorbeeld op een houten vloer. Een vloer heeft heel wat te verduren. Iedereen loopt er met vuile schoenen over. En er wordt van alles op geknoeid. Een gelakte vloer kan daartegen. De lak beschermt het hout dat eronder zit. Het hout zal daardoor niet snel barsten of rotten. Tenminste als je de vloer goed onderhoudt. Dat betekent poetsen en boenen, scheurtjes repareren en af en toe nieuwe lak. Zo is het ook met je gebit. Als je ongeveer 8 jaar bent moet je fluoride happen. Dat moet je een tijdje in je mond houden Een fluoridebadje is nodig om je tanden te beschermen. De fluoride beschermt je tanden tegen gaatjes. Je hebt verschillende soorten smaken. Mijn tandarts heeft aardbei en zonder smaak. Fluor en goed poetsen zijn niet altijd genoeg. Op sommige plekken kom je met je tandenborstel niet goed. De tandarts kan de tanden sealen. Sealen betekend afdichten van groefjes en putjes in je kiezen. Het sealen gebeurt met kunststoflak. Om de lak goed te laten hechten worden de groefjes en putjes in je tanden met een zure vloeistof ruw gemaakt. Dit noem je etsen. Het wordt meestal met een spuitje gedaan. Nu kan de kunststoflak met een instrument of kwastjes op de kies worden gedaan. Als tanden nog niet geseald zijn, dan is de kans op gaatjes het grootst.
Als er toch gaatjes komen, moet de tandarts je tand of kies vullen. Een gaatje in je gebit moet worden gevuld om ervoor te zorgen dat het gaatje niet groter wordt en het pijn gaat doen. Als je een gaatje hebt, boort de tandarts een gat. Waarom gebeurt dit? De tandarts haalt het zieke deel van de tand weg. De meeste tandartsen gebruiken witte vullingen voor de voortanden omdat wit minder opvalt. De grijze vullingen (almagaan) gebruiken ze achteraan. De grijze vullingen zijn het stevigst.
4. Beugel Niemand heeft een perfect gebit. Misschien vind je je tanden te groot, te klein of te geel. Ze staan een beetje scheef of er zitten spleetjes tussen. Als je er erg mee zit, kan de tandarts je helpen om een gebit mooier te maken. Je tanden kunnen bijvoorbeeld witter gemaakt worden. Soms zijn er problemen die de tandarts niet zelf op kan lossen. Bijvoorbeeld als je tanden of kiezen scheef groeien. Daarvoor moet je naar een speciale tandarts, de orthodontist. Dat is een tandarts die alles weet over het rechtzetten van tanden en kiezen. Meestal ben je dan elf of twaalf jaar. Een beugel kan wel twee jaar duren. Er zijn 3 soorten beugels: uitneembare beugel, de vaste beugel en de buitenboord beugel. De uitneembare beugel : Deze beugel is gemaakt van plastic, waarvan metalen draadjes zijn vastgemaakt. Er zijn verschillende soorten uitneembare beugels. Een voorbeeld hiervan is een activator ook wel de blok beugel genoemd. De vaste beugel : De vaste beugel bestaat uit slotjes die op je tanden worden geplakt. Om de kiezen zitten metalen ringetjes. Daarop zitten metalen buisjes en door de slotjes en de buisjes loopt een krachtige draad. De buitenboord beugel: De buitenboord beugel wordt ook wel de headgear genoemd. Meestal bestaat een buitenboord beugel uit metalen gedeeltes. Er zitten dan ringetjes om je kies om de beugel vast te maken. Er hoort ook nog een band bij en die komt dan om je nek te zitten. De ringetjes zorgen ervoor dat je bovenste kiezen naar achteren worden getrokken.
5. Gezonde tanden Je leert al tanden poetsen als je klein bent. Eerst doen je ouders het, maar al snel kun je het zelf. Iedereen vindt het belangrijk, je ouders en tandarts. De tandarts kan je ook aanraden naar een mondhygiënist te gaan. Hygiëne zorgt voor gezondheid, door netjes en schoon te zijn. De mondhygiënist maakt je gebit helemaal schoon. Onderstaande etenswaren zijn slecht voor je tanden en kiezen, omdat ze je glazuur kapot kunnen maken: Suiker Zuur eten en drinken Frisdank zoals Cola, Fanta, etc Plakkend voedsel zoals brood, pasta en friet Voor het slapengaan niet poetsen, dan kunnen bacterien de hele nacht je gebit aanvallen Onderstaande etenswaren zijn niet slecht voor je tanden en kiezen : Melk Kaas Yoghurt Groente Mineraalwater Thee en koffie zonder suiker 6. Slot Ik vond het heel leuk om te maken en heb er heel veel van geleerd. Ik ga 2 keer per jaar naar de tandarts. Rutger verteld altijd wat hij gaat doen. Hierdoor leek mij het wel leuk om mijn spreekbeurt over de tandarts te doen. Ze hebben mij laten zien wat ze allemaal nodig kunnen hebben en waarvoor ze dat gebruiken. Ik vond het leuk dat ik achterin, waar wij normaal niet mogen komen, dat ik daar mocht gaan kijken. Zelf vind ik het altijd wel leuk om naar de tandarts te gaan. Gelukkig heb ik nog nooit gaatje gehad. Rutger heeft wel een keer mijn tanden geseald. Ik hoop dat kinderen het nu niet meer spannend vinden om naar de tandarts te gaan.
8. Bronvermelding: Boekje bibliotheek: De tandarts www.allesovergebit.nl www.tandartsinfo.nl Tandarts Rutger Klünnen van tandartspraktijk THCC