Opstel Natuurkunde Het gebit

Transcriptie

1 Opstel Natuurkunde Het gebit Opstel door een scholier 2953 woorden 10 oktober ,8 21 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding......blz.3 1.Voorwoord......blz.3 2. De tandarts....blz.4 Hoe krijg ik een gaatje?....blz.4 Het boren....blz.5 Het vullen.blz.5 Doet het pijn...blz.6 3.Soorten tandartsen....blz.6 De kaakchirurg..blz.6 De orthodontist..blz.6 4. De mondhygiëniste..blz.6 Poetsplan blz.7 Hoe merk ik dat mijn tandvlees ontstoken is?..blz.7 Wat is de oorzaak van ontstoken tandvlees?...blz.8 Fluoride...blz.8 Hoe moet je fluoride gebruiken?. blz.9 Sealen....blz.10 Tandbescherming.....blz.10 Bij welke sport is het verstandig om een gebitsbeschermer te dragen?......blz.10 Roken.....blz Beugels...blz.11 Happen.blz.11 Vijf soorten beugels...blz.12 De buitenboordbeugel...blz.12 De activator.....blz.12 De plaatbeugel blz.13 De slotjesbeugel.blz.13 De retentiebeugel.. blz.14 Bronnenlijst.blz.14 Pagina 1 van 8

2 Nawoord.. blz.15 2 Inleiding: 1.Voorwoord 2.De tandarts vroeger en nu 3.Soorten tandartsen 4.De mondhygiëniste 5.Beugels 6.Moeilijke woordenlijst 7.Bronvermelding 8.Nawoord 1.Voorwoord Hallo ik ben Freek en ik maakte een werkstuk over Het Gebit. Ik heb heel lang zitten nadenken maar opeens had ik het want ik dacht aan mijn ouders. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat mijn vader tandarts is en mijn moeder mondhygiëniste. Ook was er veel informatie te vinden. Ik heb ook leuke plaatjes. Ik zou dit onderwerp bij een spreekbeurt in groep 4 doen alleen kon ik dat nog niet zo goed. Ik hoop ook dat ik en jullie er wat van leren. Ook wou ik nog wat weten over de beugel en de mondhygiëne. Veel plezier!!! 3 2.De tandarts vroeger en nu Vroeger, ongeveer in de middeleeuwen Naar de tandarts gaan was vroeger geen pretje. In die tijd heette de tandarts nog chirurgijn. Zijn werkplek was vaak midden op het plein in het dorp. Iedereen kon je zien. De chirurgijn was een soort kermisattractie. Hij trok tanden zonder verdoving. Het enige wat je kreeg was een flinke slok sterke drank. Dat verzachtte de pijn. In 1970 was er nog geen kindertandarts. De praktijken zagen er toen ook minder leuk uit. Boven de ligstoel hing een hele grote en drukke poster. Tijdens de behandeling moest je iets gaan zoeken op die poster, als afleiding van de pijn. Nu De tandarts nu ziet er heel gezellig uit. Er is een kindertandarts, en er zijn ook allemaal kleurtjes om te Pagina 2 van 8

3 tekenen. Voor de tandarts iets gaat doen vraagt hij om toestemming, en vertelt hij ook wat hij wil gaan doen. Hij heeft ook allemaal moderne dingen, die met goede zorgen geen pijn doen. De tandarts heeft nu ook posters waar je precies kan zien wat in je mond zit. Je ziet hiernaast zo n plaatje. Hoe krijg je een gaatje? In je mond zit speeksel. Dit speeksel zit vol met bacteriën. Bacteriën zijn minuscule ééncellige beestjes die overal om ons heen leven. Veel bacteriën zijn niet schadelijk en doen goed werk. Zo zorgen de bacteriën in je speeksel ervoor dat je niet ziek wordt. Ieder mens draagt ongeveer 6 kilo bacteriën bij zich! Wanneer je hebt gegeten gaan de bacteriën in de restjes eten vastzitten. Dit noem je tandplak. Wanneer je goed poetst is er niets aan de hand, maar wanneer je deze tandplak laat zitten is dat niet zo goed voor je tanden. De bacteriën zorgen ervoor dat de etensrestjes die aan jouw tanden vastzitten, veranderen in zuur. Dit zuur is heel sterk en het eet zich een klein gaatje door het glazuur van je tand. Wanneer je er dan nog niets aan laat doen kan het zuur zich dooreten naar het tandbeen. Het krijgen van zo'n gaatje noem je cariës of tandbederf. 4 Het boren Dat kleine gaatje moet gerepareerd worden en daarvoor ga je naar de tandarts. Meestal is het gaatje dat je zelf kunt zien veel kleiner dan het daadwerkelijke gaatje. Dit komt doordat het tandglazuur je tand nog afdekt en probeert te beschermen. Maar door dit glazuur kan de tandarts ook niet goed bij het gaatje en daarom moet hij dus eerst een gaatje slijpen in het glazuur. Als de tandarts heeft geboord kan hij het beter zien. Het rotte stukje tandbeen dat zichtbaar wordt nadat het glazuur is weggeslepen, wordt ook weggeslepen omdat het zuur en de bacteriën zich anders alsnog kunnen gaan uitbreiden. Omdat het glazuur zo hard is kan dat alleen worden weggeslepen met een boor. De tandarts gebruikt daar een diamantboortje voor. Dit boortje maakt een hoog toerental: omwentelingen per minuut. Het maakt een fluitend geluid, maar trilt gelukkig heel weinig. Voor het boren in het tandbeen gebruikt de tandarts een langzamere boor die wel een beetje trilt. Met deze boor worden de bruine stukjes in Een paar diamantboren. Het vullen Nu het gaatje is schoongeboord moet de tand weer opgevuld worden. Hiervoor gebruikt de tandarts een vulling. Voor kleine gaatjes gebruikt de tandarts altijd een witte kunststof vulling. Voor grotere gaatjes, bijvoorbeeld in de kiezen, wordt ook wel een zilveren vulling gebruikt. Deze vulling heet amalgaam. Deze vulling probeert de tandarts niet zo vaak te gebruiken, omdat sommige mensen ziek worden van de metaaldeeltjes die in deze amalgaamvulling zitten. De witte vulling wordt aan de tand vastgeplakt met speciale lijm. Doet het pijn? Je tandbeen is een beetje gevoelig en daardoor kan het boren vervelend aanvoelen. Binnen in je tand zit een zenuw die pijn signaleert. Wanneer het gaatje dus groter is zal er dichter bij de zenuw geboord moeten worden. Dit maakt het gevoel vervelender. Pagina 3 van 8

4 Gelukkig kan de tandarts je een verdoving geven wanneer hij denkt dat het pijn gaat doen en dan voel je niets van het boren en vullen Soorten tandartsen Soms is er iets met je gebit wat de tandarts zelf niks aan kan doen. Dan stuurt hij je door naar een specialist die dat wel kan. Ik noem niet alle soorten tandartsen op, want dat zijn er heel veel. De kaakchirurg Deze specialist opereert. Dat kan gebeuren als er iets mis is met je gebit. Hij kan helpen om kaakproblemen op te lossen. Maar ook opereert hij gezwellen in je mond. En heb je last van je verstandskiezen? Dan kan de kaakchirurg die weghalen. Orthodontist Deze specialist maakt beugels. Als je tanden scheef staan, kan een beugel helpen om ze keurig op een rijtje te zetten. 4.De mondhygiëniste De mondhygiënist is geen specialist, maar houdt zich wel met iets speciaals bezig: hij kijkt vooral of je mond goed schoon is. Hij onderzoekt je mond en kijkt hoe het is met je tanden en tandvlees. Daarna wordt er vaak een afspraak gemaakt om je gebit te reinigen. Tandsteen en aanslag worden dan weggehaald. De mondhygiënist geeft ook advies over hoe je je mond zelf kunt schoonhouden. Een mondhygiënist heeft meestal een kamertje naast de tandarts. De mondhygiënist weet alles van gaatjes en ziektes van het tandvlees. De mondhygiënist geeft ook fluoride behandelingen. Fluoride is een stof dat je tanden sterk maakt. Daardoor krijg je minder snel gaatjes. In de groefjes en puntjes in je kiezen kunnen snel gaatjes ontstaan. De mondhygiëniste stopt die groefjes en puntjes dicht. Zodat er minder snel gaatjes in komen. Dat heet sealen (zeg: sielen) ze doet dat met een soort lak De mondhygiëniste leert je ook goed poetsen. 6 Poetsplan Zo kun je het beste poetsen: 1. Je begint eerst de bovenkaak te poetsen aan de buitenkant. 2. Daarna poets je de kauwvlakken. 3. Als je daar klaar mee bent doe je de binnenkant ven de bovenkaak. 4. Als je de bovenkaak grondig hebt gepoetst en dat je zeker weet dat je overal bent geweest dan begin je aan de onderkaak. 5. Je poetst weer eerst de buitenkant. 6. Dan doe je de kauwvlakte. 7. En tot slot doe je de binnenkant van de onderkaak. Je moet elke tand en kies ongeveer 3 seconden poetsen. Pagina 4 van 8

5 Dan kom je in totaal aan ongeveer: 2 tot 3 minuten. 7 Hoe merk ik dat mijn tandvlees ontstoken is? Rood, gezwollen of bloedend tandvlees zijn meestal de eerste verschijnselen. Het hele tandvlees kan ontstoken zijn, maar de ontsteking kan ook plaatselijk optreden, bijvoorbeeld tussen twee tanden of kiezen. Ontstoken tandvlees gaat soms samen met een vieze smaak of een slechte adem, maar doet zelden pijn. Het kan wel gevoelig zijn bij aanraking. Dat merk je als je tandenstokers, ragers of flosdraad gebruikt. gezond tandvlees ontstoken tandvlees Wat is de oorzaak van ontstoken tandvlees? De belangrijkste boosdoener is de plak die zich langs de rand van het tandvlees en tussen de tanden en kiezen bevindt. Als je de plak niet goed verwijdert, zorgen de bacteriën in de plak ervoor dat het tandvlees gaat ontsteken. Niet verwijderde plak wordt hard en verkalkt tot tandsteen. Aan tandsteen hecht zich weer gemakkelijk nieuwe plak. Hierdoor raakt het tandvlees steeds meer ontstoken. Een handig hulpmiddel om plak zichtbaar te maken is een plakverklikker. Dat is een kauwtablet met kleurstof die de plak op de tanden en kiezen kleurt. 8 Fluoride Fluoride is een natuurlijke stof die de tanden en kiezen sterker maakt. Het gebruik van de juiste hoeveelheden fluoride helpt zo gaatjes in tanden en kiezen te voorkomen. Daarom is fluoride belangrijk bij de dagelijkse verzorging van het gebit. Tandenpoetsen is de beste manier om fluoride te gebruiken. Fluoride zit in de meeste tandpasta s.poets de tanden één keer per dag met fluoridepeutertandpasta zodra de eerste tandjes zijn doorgebroken. Poets de tanden van kinderen van twee tot en met vier jaar twee keer per dag met deze tandpasta. Ga vanaf het vijfde jaar gewone fluoridetandpasta voor volwassenen gebruiken. Er zijn ook tubes verkrijgbaar waarop staat juniortandpasta. Kijk dan altijd naar de leeftijd die hierbij wordt aangegeven (bijvoorbeeld 5-12 jaar). Als u twijfelt, raadpleeg dan uw tandarts of mondhygiënist Tip voor ouders: Poets minsten een keer de tanden van kinderen die nog geen tien jaar zijn. Oudere kinderen kunnen meestal zelfstandig poetsen. Hoe moet je fluoride gebruiken? 0 jaar tot 1 jaar. Vanaf de doorbraak eenmaal per dag poetsen met fluoride peutertandpasta 2, 3 en 4 jaar Tweemaal per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta. 5 jaar en ouder Pagina 5 van 8

6 Tweemaal per dag poetsen met fluoridetandpasta voor volwassenen. 9 Sealen Waarom wordt er geseald? Er wordt geseald om de kiezen te beschermen tegen gaatjes. Sealen beschermt de kiezen op plaatsen die het meest gevoelig zijn voor gaatjes, zoals in de groeven en putjes. Deze zijn kwetsbaar, vooral als ze diep en smal zijn. De haren van de tandenborstel kunnen de groefjes moeilijk schoonpoetsen. Meestal wordt er geseald nadat een grotenmensen kies helemaal is doorgebroken. Als dat gedaan is heb je heel weinig kans op gaatjes. 10 Tandbescherming Bij een aantal sporten bestaan risico s voor sportblessures en ongevallen. Als er dan iets ergs met je tanden gebeurt kunnen ze afbreken, los gaan staan, verplaatsen of met een hockeystick er uitgeslagen worden. De tandarts moet dan een lange behandeling uitvoeren die erg duur is. Daarom is het beter om deze dingen te voorkomen. Je kan namelijk een gebitsbeschermer in je mond doen. Een gebitsbeschermer is een soort hoesje van zachte kunststof dat over de tanden in de bovenkaak wordt geplaatst. De kunststof is een paar millimeters dik,sterk en meestal doorzichtig. Een gebitsbeschermer vangt een klap op de tanden op en verdeelt de kracht van de klap over alle tanden. Omdat de klap verdeelt wordt, zal de kracht die op één tand komt meestal zó klein zijn dat er geen schade is. Je zou een gebitsbeschermer eigenlijk kunnen vergelijken als een bumper van een auto. Als er toch een tand wordt uitgeslagen, is de gebitsbeschermer een soort vangnet zodat de tandt niet kwijt raakt.de tand kan dan weer in de kaak worden gezet. Bij welke sport is het verstandig om een gebitsbeschermer te dragen? Je hoeft niet bij elke sport een gebitsbeschermer te dragen. Er zijn best veel sporten waarbij je er een moet dragen bijvoorbeeld.hockey,ijshockey,honkbal,boksen,kickboksen en nog andere vechtsporten.het is dus voor je eigen veiligheid. Roken Als je rookt kunnen je tanden en kiezen verkleuren. Je kunt het roken vergelijken als een kop thee. Thee verkleurt ook je tanden alleen is dat niet zo erg. als je tanden zijn verkleurt door het roken,is het moeilijker weg te halen dan de verkleuring van thee Beugels Pagina 6 van 8

7 De meeste beugels zijn er om het gebit recht te zetten, of de kaakstand te veranderen. Rechte tanden zijn niet allen mooi om naar te kijken, het is ook gezonder. Als je tanden scheef staan, kun je ze moeilijker schoonmaken en krijg je gaatjes. Dat rechtzetten van tanden kan nog niet als je een kleuter bent omdat je dan nog melktanden hebt. Het heeft natuurlijk geen zin als je een beugel draagt en je gaat je tanden wisselen. Wel kan de kaakstand op jonge leeftijd worden verandert. Als je een beugel hebt duurt het nog ongeveer 3 jaar voordat al je tanden recht staan. Soms heb je een beugel omdat je kaken verkeert staan. Zo moet je kaak staan. Happen Voor je een beugel krijgt, gaat de orthodontist je gebit goed bekijken. Staan je kaken goed? Hoe ver is je mond al gegroeid? Praat je wel goed? Dat kan de orthodontist niet allemaal zien. Daarom laat hij of zij foto s maken. Die worden meestal gemaakt door een assistente. Zij stopt een klem in je mond, die je lippen en wangen opzij trekt. Zo komt je gebit goed op de foto. Ook worden er röntgenfoto s gemaakt. Dat gebeurd met een speciaal apparaat dat foto s van de binnenkant van je lichaam kan maken. Aan die röntgenfoto s kan de orthodontist zien of je echte tanden en kiezen al goed genoeg opgegroeid zijn.daarna moet je nog happen. Dan krijg je een bakje in de vorm van je kaak tegen je gebit aangedrukt. In dat bakje zit spul dat op kauwgom lijkt, als je dat een tijdje in je maar heel anders smaakt. Mond houdt. Wordt het hard. Zo wordt er een afdruk van je gebit gemaakt. In die afdruk wordt later gips gegoten. En als ook dat hard is, heb je een namaakgebit van je echte gebit. De orthodontist noemt dat het gipsmodel. Het model stuurt hij naar en beugelmaker. Die kan daarmee speciaal voor jou een beugel maken die goed past. Een röntgenfoto 12 Vijf soorten beugels Je begint meestal met het dragen van een buitenboordbeugel,een activator of een plaatbeugel. De buitenboordbeugel Een buitenboordbeugel is van ijzerdraad en zit met een band om je hoofd heen. In de mond is de beugel met ringetjes vastgemaakt aan je kiezen. Deze beugel houdt de groei van je bovenkaak tegen. je onderkaak groeit dan wel door. Op die manier komen je boven en ondergebit goed boven elkaar te staan. Ook kan de buitenboordbeugel ruimte maken voor scheefstaande tanden. Je moet deze beugel meestal dag en nacht te dragen, maar dan mag je hem bijvoorbeeld met buitenspelen of sporten even afdoen. Een buitenboord beugel De activator De activator is een beugel voor in je mond. Hij uit twee delen, die aan elkaar vastzitten. Een stuk voor de bovenkaak en een stuk voor de onderkaak. Door deze beugel groeit je onderkaak beter. Of de beugel trekt de onderkaak iets naar voren. Het is een losse beugel, je kunt hem zelf uit doen. Met eten bijvoorbeeld. Andere namen voor deze beugel zijn: de blokbeugel en de dubbeldekker. Een activator De plaatbeugel De plaatbeugel is een plastic plaatje met ijzerdraadjes er aan. Het zit tegen je gehemelte aangedrukt. De ijzerdraadjes zitten om je gebit heen. Deze losse beugel zet tanden en kiezen recht. Want bij sommige kinderen staan de tanden niet alleen scheef maar ook nog eens voorover of achterover. 13 De slotjesbeugel Nadat je een tijdje een van deze drie beugels hebt gedragen, krijg je meestal een vaste beugel. De slotjesbeugel is daar een van. Die zie je dan ook het meest. Op elke tand en elke kies wordt dan een metalen stukje gelijmd. De meeste kinderen noemen dat stukje een slotje. Eigenlijk heet het een bracket. Pagina 7 van 8

8 Door al die slotjes trekt de orthodontist of een assistente een ijzerdraadje. Bij een slotjesbeugel horen elastiekjes. Die zijn heel klein. Ze zitten vast aan een speciaal haakje van je beugel. De elastiekjes trekken je gebit netjes langs het ijzerdraadje. Als je voor controle langskomt, verplaatst de orthodontist soms de elastiekjes of trekt hij het ijzerdraadje wat strakker. Een slotjesbeugel De retentiebeugel De retentiebeugel is de laatste beugel. Je krijgt hem als alles recht staat. Je moet hem nog een tijdje s nachts in doen. Deze beugel is heel anders dan alle andere. Hij trekt en duwt niet aan je gebit. De beugel is eigenlijk alleen maar een steuntje. Hij helpt je tanden en kiezen om goed vast te groeien op hun nieuwe plek. Meestal is er ook nog een ander steuntje nodig. Dat is er speciaal voor je voortanden. Die gaan na een paar jaar weer scheef staan. Dus plakt de orthodontist er een draad achter. Een retentiebeugel 14 Bronvermelding Internet sites Boeken Beugels Het gebit De tandarts De orthodontist De Mondhygiëniste Moeilijke woordenlijst Minuscule: Heel erg klein. Cel: Je lichaam bestaat uit miljoenen cellen. Ééncellige: Een plant of dier die uit een cel bestaat. Tandplak: Bacteriën op je tanden dat stroef aanvoelt. Tandbeen: De wortel van je tand. Amalgaam: Een mengsel van verschillende metalen. Ragers: Een soort tandenborstel maar dan rond en kleiner. 15 Door Freek Kammeijer Bos en Vaart 2007 opyright Scholieren.com Pagina 8 van 8