Tandarts. Wie is er bang voor de tandarts? De tandarts vroeger en nu

Transcriptie

1 Tandarts Wie is er bang voor de tandarts? Mijn spreekbeurt gaat over de tandarts. Ik wil het er even over hebben waarom sommige mensen bang zijn voor de tandarts. De meeste (kleine) kinderen zijn bang voor de tandarts omdat de boor zo n raar geluid maakt. Ook zijn er veel mensen die denken dat de tandarts je alleen pijn doet. Maar de tandarts wil je eigenlijk niet pijn doen. Hij wil je alleen helpen om je tanden zo gezond mogelijk te houden. Wisten jullie dat er ongeveer 2,5 miljoen Nederlanders bang zijn voor de tandarts waarvan ongeveer een half miljoen zeer ernstig bang is? De meeste van deze mensen gaan gemiddeld gedurende 7 jaar niet naar de tandarts. Jullie kunnen je voorstellen dat dit heel erg slecht is voor het gebit van die mensen. Als je nog bang bent voor de tandarts zou je kunnen proberen om een walkman met leuke muziek op te zetten tijdens de behandeling. Ook zijn er steeds meer tandartsen die zelf de radio aan hebben staan. Er zijn zelfs al tandartsen met een tv aan het plafond, waar je MTV op kunt kijken. De tandarts vroeger en nu De Middeleeuwen: Naar de tandarts gaan was in de Middeleeuwen geen pretje. In die tijd heette hij nog chirurgijn. Zijn werkplek was vaak midden op het plein in het dorp. Iedereen kon je zien. De chirurgijn was een soort kermisattractie. Hij trok tanden zonder verdoving. Het enige wat je kreeg was een flinke slok sterke drank. Dit verzachtte de pijn. Toen mijn ouders kind waren: Toen mijn ouders zo oud waren als ik, was het natuurlijk al stukken beter dan in de Middeleeuwen. Maar nog niet zo goed als nu. Er werden namelijk veel sneller tanden getrokken. Dat vonden de mensen veel gemakkelijker dan hun best te doen om hun gebit 1 / 7

2 gezond te houden. Mijn eigen ouders hebben slechte herinneringen aan de schooltandarts. Deze tandarts kwam twee keer per jaar met een grote bus naar school om de tanden van alle schoolkinderen na te kijken. Iedereen moest dan in een lange rij zijn tanden laten controleren en naderhand (als er iets aan de hand was) in de bus gaan om te tanden te laten boren en vullen. Misschien heeft onze eigen juffrouw hier ook nog wel slechte herinneringen aan! De tandarts nu: Tegenwoordig is naar de tandarts gaan helemaal niet erg. Er wordt duidelijk verteld wat er gaat gebeuren. Met alle moderne middelen hoeft niets meer pijn te doen. En met goede zorg kun je veel ellende voorkomen. Naar de tandarts gaan Wat gebruikt de tandarts? De tandarts gebruikt veel speciale spullen. Ik ga ze natuurlijk niet allemaal opnoemen, maar zal jullie er een aantal laten zien, die jullie vast en zeker allemaal kennen. De sonde: De sonde noem je ook wel het haakje. De tandarts gebruikt het om vuil uit de tanden te halen en om te voelen of er geen gaatjes in de tanden zitten. Sonde laten zien Het spiegeltje: Dit wordt door de tandarts gebruikt om achter de tanden en kiezen te kunnen kijken. Spiegeltje laten zien Het mondkapje: Dit doet de tandarts op om er voor te zorgen dat hij geen ziektes overbrengt Mondkapje laten zien Handschoenen: Deze draagt de tandarts ook om er voor te zorgen dat hij geen ziektes overbrengt. Handschoenen laten zien 2 / 7

3 Het zuigslangetje: Het zuigslangetje zorgt ervoor dat het speeksel wordt opgezogen in je mond. Dit speeksel ontstaat als je lang je mond open moet houden. Zuigslangetje laten zien Welke behandelingen zijn er? Fluoridebadjes: Als je ongeveer 8 jaar bent en voldoende tanden hebt gewisseld, worden je kiezen geseald. Hierover vertel ik jullie zo dadelijk meer. Als je tanden geseald zijn, moet je bij elke controle bij de tandarts een fluoridebadje krijgen. Fluoridevormpje laten zien Die moet je dan een tijdje inhouden. Je hebt verschillende soorten smaken. Bij mijn tandarts zijn ze: aardbei, appel, mint, mix fruit en zonder smaak. Een fluoridebadje is nodig omdat dit goed voor je tanden is. De fluoride beschermt je tanden tegen gaatjes. Sealen: Sealen bij de tandarts betekent het afdichten of verzegelen van groefjes en putjes in je kiezen. Het sealen gebeurt met een kunststoflak. Om de lak goed te laten hechten worden de groefjes en putjes in je tanden met een zure vloeistof ruw gemaakt. Dit noem je etsen. Het wordt meestal met een spuitje gedaan. Dit zijn de spuitjes spuitjes laten zien Nu kan de kunststoflak met een instrument of kwastje op de kies worden gedaan. De lak is heel dun en vloeit tot diep in de bodem van de groefjes en putjes. Er wordt geseald om de kiezen te beschermen tegen gaatjes. Meestal wordt er geseald kort nadat de blijvende kies helemaal is doorgekomen. Als ze nog niet geseald zijn, dan is de kans op gaatjes het grootst. Hier zien jullie een afdruk van gesealde kiezen. Gesealde kiezen in de klas laten zien. Vullen: Als er toch gaatjes komen, moet de tandarts je tand of kies vullen. Een gaatje in je gebit moet worden gevuld om ervoor te zorgen dat het gaatje niet groter wordt en pijn gaat doen. Als je een gaatje hebt, boort de tandarts een gaatje. Waarom gebeurt dit? De tandarts haalt het zieke deel van de tand weg. De meeste tandartsen gebruiken witte vullingen voor de voortanden omdat wit minder opvalt. De zilveren vullingen gebruiken ze achteraan. De zilveren vullingen zijn het stevigst. Trekken: Tanden en kiezen worden om verschillende redenen getrokken. Bijvoorbeeld: als een tand beschadigd of verrot is. Als een gebit scheef staat en als er teveel tanden staan, dan worden ze ook getrokken. Meestal is een plaatselijke verdoving genoeg om de tand te trekken. Als de verdoving goed werkt, trekt de tandarts de tand uit. Hij gebruikt hiervoor een tang. Meestal maakt hij een draaiende beweging. Bij sommige grote wonden wordt het gehecht, bij kleine 3 / 7

4 wondjes niet. Als de verdoving uit is gewerkt, kun je voorzichtig weer beginnen te eten. Als je toch gaat eten als de verdoving niet uitgewerkt is, dan is de kans groter dat je op je lip of wang bijt. Specialisten Soms is er iets mis met je gebit dat de tandarts zelf niet kan verhelpen. Dan stuurt hij je door naar een specialist die dat wel kan. Er zijn verschillende specialisten. Ik noem er hierna een paar. De kaakchirurg De naam zegt het al: deze specialist opereert. Dat kan gebeuren als er iets goed mis is met je gebit. Hij kan helpen om kaakproblemen op te lossen. Maar ook opereert hij gezwellen in je mond. En heb je last van je verstandskiezen? Dan kan de kaakchirurg die weghalen. De orthodontist Deze specialist maakt beugels. Als je tanden scheef staan, kan een beugel helpen. In het volgende hoofdstuk zal ik jullie meer over verschillende soorten beugels vertellen. Omdat mijn tandarts vond dat mijn tanden ook scheef staan, ben ik een paar weken geleden ook voor het eerst naar de orthodontist geweest. De orthodontist vond inderdaad dat ik een beugel nodig heb, maar omdat er nog eerst verschillende nieuwe kiezen moeten wisselen, is afgesproken dat ik over een jaar weer moet terugkomen. Dan zal worden gekeken of ik wel al een beugel kan krijgen. De mondhygiënist De mondhygiënist is geen specialist, maar houdt zich wel met iets speciaals bezig: hij kijkt vooral of je mond goed schoon is. Hij onderzoekt je mond en kijkt hoe het is met je tanden en tandvlees. Daarna wordt er vaak een afspraak gemaakt om je gebit te reinigen. Tandsteen en aanslag worden dan weggehaald. De mondhygiënist geeft ook advies over hoe je je mond zelf kunt schoonhouden. Hypnose Ben je heel bang voor de tandarts? Dan kun je er eentje zoeken die aan hypnose doet. Voor de behandeling brengt deze tandarts je onder hypnose. Dat is een soort slaap. Je merkt dan niets van de behandeling. Als je wakker wordt, is alles achter de rug! Al deze behandelingen zijn vaak erg duur. Daarom hebben de meeste mensen een tandarts verzekering. Beugels 4 / 7

5 Scheve tanden en kiezen kunnen je hinderen bij het spreken, het kauwen of het bijten. Zoals ik jullie al eerder vertelde wordt je voor het krijgen van een beugel doorverwezen naar een orthodontist. Hoe werkt een beugel? Beugels oefenen met metalen draden krachtige druk op de kiezen en tanden. Hierdoor gaan de tanden langzaam van plaats veranderen. Daardoor gaan ze recht staan. Als de draden niet meer werken, worden ze door de orthodontist opnieuw vastgemaakt, daardoor voelt de beugel weer strak aan. Beugels zijn er diverse uitvoeringen en worden meestal aangemeten bij kinderen tussen de 11 en de 13 jaar. Welke beugels zijn er? Er zijn 3 soorten beugels. De uitneembare beugel ook wel de losse beugel genoemd Deze beugel is gemaakt van plastic, waaraan metalen draden zijn vastgemaakt. Er zijn verschillende soorten uitneembare beugels. Een voorbeeld hiervan is de activator ook wel blokbeugel genoemd. De vaste beugel De vaste beugel bestaat uit slotjes die op de tanden worden vastgezet. Om de kiezen zitten metalen ringetjes. Daarop zitten kleine metalen buisjes. Door de slotjes en de buisjes loopt een krachtige draad. De buitenbeugel, ook wel de headgear genoemd Meestal bestaat een buitenbeugel uit metalen gedeeltes. Er zit dan een ringetje om je kies om de beugel vast te maken. Dit ringetje kan er ook voor zorgen dat er een band om je nek zit. buitenbeugel wordt gebruikt om de bovenkiezen naar achteren te werken. Hierdoor wordt het bovengebit op een rijtje gezet. Het hangt er allemaal van af hoe scheef je tanden staan en wat er voor nodig is om ze op de goede plek te krijgen. Dit bepaalt welke beugel het beste is en of de beugel altijd of bijvoorbeeld alleen maar s nachts gedragen moet worden. Hoe verzorg je het gebit? Tips Voordat ik dit verder behandel wil ik jullie aan de hand van de poster op het bord nog even vertellen hoe een tand is opgebouwd. Aanwijzen op de poster op het bord. 5 / 7

6 De buitenste laag van de tand noemen wij de glazuurlaag. Deze laag is het meest kwetsbaar en moet dus goed verzorgd worden om te voorkomen dat er gaatjes ontstaan. De tweede laag is het tandbeen en de binnenste laag is de zenuwholte. Jullie kennen waarschijnlijk wel dat plakkerige witte laagje dat soms op je tanden komt. Dit is tandplak. Deze tandplak bestaat voor het grootste deel uit bacteriën. De bacteriën zetten het zoet in eten en drinken om in zuur. Door dit zuur ontstaan er gaatjes in je tanden. Daarom is het belangrijk dat je goed je tanden poetst. Zo dadelijk wil ik jullie laten zien hoe je beste je tanden en kiezen kunt poetsen. Het is ook belangrijk om niet te veel te snoepen en veel frisdrank te drinken,omdat hierin veel suiker zit. Ik heb ook nog plakverklikkers meegenomen. Plakverklikkers laten zien. Dit zijn roze tabletjes die verraden of je je tanden wel goed hebt gepoetst. Als alleen je tong en je tandvlees roze worden, dan heb je goed gepoetst. Als je tanden ook roze worden dan betekent dit dat er nog tandplak op je tanden zit. Er zijn verschillende soorten tandpasta. Belangrijk is dat je er een kies waarin fluoride zit. Ik heb er een aantal meegebracht.soorten tandpasta laten zien Ook kun je je tanden extra schoon krijgen door een tandspoeling en flossen. Flesje tandspoeling en flosdraadjes laten zien. Hoe poets je je tanden en kiezen? Spoel eerst je mond goed met water, zodat de mond al een beetje schoner is. Doe een beetje tandpasta op de borstel. Ik zal jullie nu even laten zien hoe je het beste kunt poetsen. Poetsen voordoen Borstel de tandpasta uit over de kauwvlakken, zodat overal wat tandpasta zit. Poets de buitenkant van de tanden en kiezen. Zet de tanden op elkaar en poets met een heen en weergaande beweging je tanden. De binnenkant wordt ook met een heen en weergaande beweging gedaan. We eindigen waar we zijn begonnen. De kauwvlakken zijn als laatste aan de beurt. Als we allemaal twee keer per dag ons gebit zo goed verzorgen, zullen we er nog lang plezier aan beleven en hoeven we niet bang te zijn voor de tandarts. Vragen Hoeveel soorten beugels zijn er en noem ze op? De vaste beugel,de uitneembare en de buitenbeugel. Hoe poets je je tanden? Antwoord: Spoel eerst je mond goed met water, zodat de mond al een beetje schoner is. Doe een beetje tandpasta op de borstel. Borstel de tandpasta uit over de kauwvlakken, zodat overal wat tandpasta zit. 6 / 7

7 Powered by TCPDF ( Spreekbeurten.info Poets de buitenkant van de tanden en kiezen. Zet de tanden op elkaar en poets met een heen en weergaande beweging je tanden. De binnenkant wordt ook met een heen en weergaande beweging gedaan. We eindigen waar we zijn begonnen. De kauwvlakken zijn als laatste aan de beurt. Wat doet een mondhygiënist? Antwoord:Hij kijkt of je mond goed schoon is. En hij kijkt naar je tandvlees. En hij maakt het schoon. En hij geeft adviezen. 7 / 7