Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog Informatie voor patiënten F0498-1011 april 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding U bent onder behandeling van de gynaecoloog en gaat onder begeleiding van een gynaecoloog bevallen in het ziekenhuis. In deze folder leest u hoe de controles verlopen, wanneer u het ziekenhuis moet bellen en krijgt u informatie over de bevalling, de verloskamers en de kraamafdeling. Controles op de polikliniek Op Komst Op de polikliniek Op Komst komt u voor uw controles tijdens de zwangerschap. Hier werken meerdere gynaecologen en arts-assistenten. Wij streven er naar dat u steeds dezelfde arts heeft tijdens uw bezoek aan de polikliniek. Door wisselende diensten van de artsen kan dit niet altijd mogelijk zijn. De polikliniek Op Komst vindt u op de eerste etage, route blauw. Bij elke controle wordt de groei en ontwikkeling van uw baby gevolgd. De groei van uw baby kan door de arts met de handen via uw buik gemeten worden of via een echo. Ook wordt er naar de hartslag van de baby geluisterd. Bij elke controle wordt uw bloeddruk gecontroleerd. Als er reden toe is wordt er eventueel een echo gemaakt of bloedonderzoek gedaan. Als u dit wenst kunt u bij 16 weken zwangerschap naar de hartslag van de baby laten luisteren. Dit wordt door de doktersassistente gedaan. Bij ongeveer 30 weken heeft u een gesprek met de verpleegkundige over onder andere het verloop van de bevalling. Hiervoor krijgt u een uitnodiging thuisgestuurd. Aan het einde van de zwangerschap gaat de arts na hoe de ligging van de baby is en of de baby in het bekken is ingedaald. Hoe vaak heeft u een afspraak U heeft de volgende controles op de polikliniek Op Komst: Week 9: intake en echo om de zwangerschapstermijn te bepalen Week 12: als u dit wenst een combinatietest Week 16: als u dit wenst een afspraak om de harttonen te laten beluisteren Week 20: de 20 weken echo week 24: controle week 27 t/m week 31: elke 3 tot 4 weken controle week 30: gesprek verpleegkundige over verloop van de bevalling. week 32 t/m week 37: elke 2 tot 3 weken controle week 38 tot aan ongeveer 41 weken: elke week controle Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 2
week 41 en 42 weken: om de 2 tot 3 dagen controle week 6 na de geboorte van uw baby: controle Als het nodig is, heeft u vaker een afspraak. Wat moet u regelen in de zwangerschap Tijdens uw bezoek aan de polikliniek Op Komst krijgt u advies wanneer u het beste kraamzorg en verloskundige zorg voor na de bevalling moet regelen. Het beste is om dit zo vroeg mogelijk in de zwangerschap te doen. Kraamzorg Na de bevalling heeft u recht op kraamzorg thuis. U moet zich hiervoor inschrijven bij een kraamzorgbureau. Uw zorgverzekeraar kan u vertellen bij wie u zich kunt inschrijven, op hoeveel uur kraamzorg u recht heeft en wat er wel of niet vergoed wordt. U kunt er ook voor kiezen om een deel van uw kraamtijd door te brengen in de Geboortekliniek Den Haag. De Geboortekliniek Den Haag is gevestigd in het ziekenhuis. Meer informatie kunt u vinden op www.geboortekliniek.nl. Verloskundige Ook als u onder controle bent bij een gynaecoloog, moet u een verloskundige regelen voor de nazorg thuis tijdens uw kraambed. U kunt internet raadplegen voor de dichtstbijzijnde verloskundigenpraktijk. Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis U moet in ieder geval bellen: 1. Als u denkt dat u gaat bevallen: - Wanneer u ten minste 1 uur lang weeën heeft die om de 3 tot 4 minuten komen en die 40 tot 60 seconden duren - Wanneer de vliezen gebroken zijn (let u hierbij op de kleur van het vruchtwater, de arts-assistent en/of verloskundige zal u hier naar vragen) - Wanneer u helder rood bloed verliest (bewaar uw slipje of maandverband) 2. Wanneer u de baby minder voelt bewegen dan voorheen 3. Wanneer u twijfelt, of wanneer u ongerust bent 4. Aanhoudende buikpijn en of hoofdpijn Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 3
5. Bloedverlies 6. Klachten die veroorzaakt kunnen worden door zwangerschapsvergiftiging: - overgeven - gevoel van een strakke band om hoofd of bovenbuik - pijn in bovenbuik of tussen de schouderbladen - plotseling vocht vasthouden in bijvoorbeeld gezicht, handen of voeten Deze verschijnselen kunnen zich ook voordoen voor de uitgerekende bevallingsdatum. Als dat gebeurt moet u contact opnemen met het consultenplein op telefoonnummer (070) 330 21 04. U kunt 7 dagen per week, 24 uur per dag, bellen. Het Consultenplein Als u naar het ziekenhuis moet komen gaat u naar afdeling 12, volg route groen. Hier bevindt zich het consultenplein. U meldt zich bij de balie van de kraamafdeling. Vlakbij de liften bevindt zich de wachtruimte en de consultenkamer waar de verpleegkundige en de arts controles bij u doen om te kijken hoe het met u en uw ongeboren baby gaat. Als alles goed gaat kunt u weer naar huis. Wanneer de arts het beter vindt dat u moet blijven wordt u opgenomen op de kraamafdeling. Wanneer u gaat bevallen wordt u naar een verloskamer gebracht. Wie wordt eerst geholpen Wij behandelen patiënten in principe op volgorde van binnenkomst. Het kan echter voorkomen dat afhankelijk van de ernst van de klachten andere patiënten eerst geholpen moeten worden. Dit wordt bepaald aan de hand van een triagesysteem. De verpleegkundige zal kort naar uw klachten vragen en bekijkt zo binnen welk tijdsbestek u behandeld moet worden. U krijgt dan een kleurcode. Deze kleur staat voor de maximale wachttijd waarbinnen u geholpen moet worden. Bevallen Het krijgen van een baby is een unieke gebeurtenis in uw leven en dat van uw familie. Er verandert veel op emotioneel, lichamelijk en sociaal gebied. Zo bent Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 4
u opeens ouders. Ook zijn er veel hormoonsveranderingen die kunnen zorgen dat u opeens anders reageert op voor u bekende situaties. Het team van de kraam- en verlosafdeling zal u hierbij begeleiden, adviseren en de zorg geven die afgestemd is op uw wensen en behoeften. Wij vinden het belangrijk dat u met een goed gevoel kunt terugkijken op uw bevalling en kraamtijd. Voorbereiding op de bevalling Wij raden u aan om informatie in te winnen over de bevalling en de kraamtijd zodat u zich hierop kunt voorbereiden. Er is vijf keer per jaar een voorlichtingsavond over bevallen in het MCH met uitleg door een gynaecoloog en verpleegkundigen, een rondleiding over de afdeling en de verloskamers en een informatiemarkt. U hoeft zich niet van te voren aan te melden. Kijk voor meer informatie op www.mchaaglanden.nl of bel tijdens kantooruren met de kraamafdeling op telefoonnummer (070) 330 22 19. Opname in het ziekenhuis Voor uw verblijf in het ziekenhuis, heeft u enkele persoonlijke spullen nodig. De volgende spullen moet u van huis meenemen: - De medicijnen die u gebruikt - MCH-patiëntenpas - Identiteitsbewijs - Verwijsbrief van de gynaecoloog en/of van de verloskundige - Verzekeringsnummer van uzelf en/of uw partner - Nachtkleding, badjas, pantoffels/slippers - Extra ondergoed - Een steungevende (voedings)beha - Voldoende kleding voor u en de baby - Toiletspullen - Babyzitje voor in de auto - Boek, puzzelboekje, muziek etc ter ontspanning. Er is een cd-speler beschikbaar op de verloskamers - Denk ook aan een fototoestel of camera, wanneer u opnames wilt maken rondom de bevalling Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 5
Wij adviseren u sieraden en kostbaarheden thuis te laten. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor verlies en diefstal. Wij adviseren u in week 37 van uw zwangerschap een koffer/tas klaar te zetten met spullen die u nodig heeft als u in het ziekenhuis moet bevallen. Afdeling 12, kraamafdeling en verloskunde De kraamafdeling en verloskamers bevinden zich op de 12de etage van MCH Westeinde. Als u de rode route volgt in het ziekenhuis komt u op de verloskamers. Er zijn zes verloskamers. Hiervan is er 1 met bad. Wanneer u bent bevallen, wordt u naar de kraamafdeling gebracht. De kraamafdeling bevindt zich ook op de 12e verdieping aan de andere zijde van de gang (volg route groen). De kraamafdeling heeft vierpersoonskamers, tweepersoonskamers en éénpersoonskamers. Op de kraamafdeling liggen patiënten die bevallen zijn en patiënten die nog zwanger zijn. De zorgverleners Tijdens uw verblijf op afdeling C12 krijgt u te maken met verschillende zorgverleners. De artsen Eindverantwoordelijk voor uw zorg is de gynaecoloog. U heeft de gynaecoloog misschien al ontmoet tijdens uw zwangerschapscontroles op de polikliniek. Er zijn meerdere gynaecologen, dus het kan ook zijn dat u een andere gynaecoloog op de afdeling ziet dan die u op de polikliniek gezien heeft. Op de afdeling zijn ook arts-assistenten en co-assistenten werkzaam. Een artsassistent heeft de dagelijkse medische leiding op de afdeling en zal de bevalling begeleiden. Wilt u en/of uw familie een gesprek met de arts-assistent of gynaecoloog, dan kunt u bij de afdelingssecretaresse of uw verpleegkundige een afspraak maken. De verloskundigen Op de verloskamers zijn verloskundigen werkzaam. Deze verloskundigen zijn in dienst van het ziekenhuis. Zij hebben een speciale opleiding gevolgd om op de verloskamers uw bevalling goed te kunnen begeleiden. Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 6
Het verpleegkundig team Op de afdeling wordt u verzorgd door een team van (gespecialiseerd) verpleegkundigen, kraamverzorgenden en leerling-verpleegkundigen. De verpleegkundige die voor u zorgt is uw aanspreekpunt tijdens uw verblijf op de afdeling. Zij overlegt voortdurend met de arts en/of verloskundige. Wij streven er naar dat u zoveel mogelijk door dezelfde verpleegkundige verzorgd wordt. Door de onregelmatige diensten is dit niet altijd mogelijk. Aan het begin van de dienst komt de verpleegkundige die voor u gaat zorgen zich voorstellen en bespreekt met u wat er die dag gaat gebeuren. Bij haar/hem kunt u terecht met al uw vragen. De kinderarts De kinderarts wordt door de gynaecoloog bij de behandeling betrokken wanneer dit nodig is. Wanneer uw baby op de Kinderafdeling ligt, is de kinderarts de behandelend arts van uw baby. Wilt u de kinderarts spreken, dan kunt u via de verpleegkundige van de Kinderafdeling daarvoor een afspraak maken. Iedere ochtend rond 08.30 uur loopt de arts-assistent van de kinderarts op de kraamafdeling visite bij de baby s waarvoor hij of zij bij de behandeling betrokken is. Overige zorgverleners en ondersteunend personeel Naast de artsen en verpleegkundigen die op de Kraam- en verlosafdeling werken, kunnen ook andere hulpverleners bij u langskomen, zoals de diëtist, de fysiotherapeut, de maatschappelijk werker, geestelijk verzorger, de psychiater en de psycholoog. Uw arts bespreekt dit dan met u. De zorgverleners worden ondersteund door afdelingsassistenten en medewerkers van de huishoudelijke dienst en roomservice. Ze zorgen onder andere voor het schoonmaken van de (bad)kamers, aanvullen van materialen, en de maaltijden. Overdracht Tijdens de zogenaamde overdracht informeren de verpleegkundigen en artsen elkaar over de situatie van u en de andere patiënten. De verpleegkundigen hebben overdracht van 07.30-07.45 uur, van 15.00-15.30 uur en van 22.45-23.00 uur. De artsen hebben overdracht van 8.00-9.00 uur, Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 7
16.15-17.00 uur en van 23.00-23.30 uur. Wij vragen u om ons tijdens de overdracht alleen voor zeer dringende zaken te benaderen. Afdelingsbalie Aan het begin van de afdeling is de balie. Hier werkt tijdens kantooruren de afdelingssecretaresse. De afdelingssecretaresse regelt de afdelingsadministratie en maakt onder andere de afspraken voor de onderzoeken die de arts met u afspreekt. Er is zowel op de verloskamers als op de kraamafdeling een afdelingsbalie. Beide zijn 24 uur per dag telefonisch te bereiken: Verloskamers (070) 330 21 04, Kraamafdeling (070) 330 22 19. Bezoektijden en -regels Voor uw rust en die van andere patiënten heeft de afdeling als regel dat er niet meer dan 3 personen tegelijk bij u op bezoek kunnen komen of bij uw bevalling aanwezig mogen zijn. Wanneer er kinderen op bezoek komen hebben wij in de wachtruimtes speelmateriaal. Het is niet de bedoeling dat kinderen op de gang spelen. Bezoektijden op de kraamafdeling De bezoektijden zijn van 15.30 tot 19.30 uur. Omdat rust erg belangrijk is voor vrouwen op de kraamafdeling is er van 12.30 uur tot 14.00 uur rustuur. Dat wil zeggen dat er dan géén bezoek mag komen. Ook de verpleegkundige zal u tijdens dit rustuur niet storen, tenzij dit nodig is. Partners zijn welkom vanaf 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.00 tot 21.00. Bezoektijden verloskamers Op de verloskamers zijn er geen bezoektijden. Wel adviseren wij u om, als u bezoek wilt ontvangen tijdens de bevalling, maximaal drie personen op bezoek te laten komen. Meer bezoek kan veel onrust geven voor uzelf en dit kan de voortgang van de bevalling vertragen. Wilt u toch meer bezoek bij de bevalling, overleg dit dan met de verpleegkundigen. Voor zowel de kraamafdeling als de verloskamer geldt: als uw bezoek niet tijdens de bezoektijden kan komen kunt u met de verpleegkundige bespreken of uw bezoek op een ander moment kan komen. Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 8
Mobiele telefoon U mag op de verloskamers en op de kraamafdeling gebruik maken van uw mobiele telefoon. Tijdens de bevalling raden wij aan om deze uit of zacht te zetten, aangezien het een storende factor kan zijn en het u kan afleiden. Wanneer u op de kraamafdeling verblijft is het na 23.00 uur niet toegestaan om op de kamer te bellen. Dit vanwege de rust voor u en uw medepatiënten. De zorg rondom de bevalling Opname Wanneer u naar het ziekenhuis komt om te bevallen, wordt u ontvangen door een verpleegkundige. De verpleegkundige maakt een CTG (Cardiotocogram) om de hartslag van de baby en de weeën te registreren. Zo kan de conditie van de baby in de gaten gehouden worden tijdens de bevalling. De arts-assistent of verloskundige doet daarna een inwendig onderzoek om vast te stellen hoe ver de ontsluiting is. Ontsluitingsfase De verpleegkundige kan u, als u dat wenst, begeleiden bij het opvangen van de weeën. U kiest hierbij zelf de houding die u het prettigst vindt, bijvoorbeeld lopen, zitten of liggen. Douchen kan ontspanning geven. Dit is ook mogelijk op de verloskamer. Wanneer de hartslag van de baby continu geregistreerd moet worden, is dit niet mogelijk. Pijnstilling U kunt tijdens de bevalling pijnstilling krijgen, u kunt kiezen tussen een ruggenprik of een injectie. Als u pijnstilling wenst, kunt u dit bespreken met de arts-assistent of verloskundige die de bevalling begeleidt. In het MCH is het mogelijk om 24 uur per dag een ruggenprik te krijgen. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de folder Pijnbestrijding tijdens de bevalling. Geboorte (persen) Tijdens het persen kunt u zelf de beste houding kiezen. De meest voorkomende Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 9
houding is liggend op de rug. Als u dit wenst kan in overleg met de arts-assistent of verloskundige een baarkruk gebruikt worden. Na de geboorte wordt uw baby direct bloot op uw buik gelegd, dit is voor de binding tussen moeder en kind. De arts-assistent en/of verloskundige controleert uw baby, Zij kijkt onder andere naar de kleur van de huid, de ademhaling, en meet de hartslag. U wordt geholpen met het geven van borstvoeding. Het eerste uur na de bevalling is de baby heel alert. Dat is het beste tijdstip voor de eerste keer aanleggen. Wanneer u flesvoeding gaat geven krijgt uw baby dan het eerste flesje. Als u gehecht moet worden gebeurt dit vaak direct nadat de placenta geboren is. Daarna wordt u even met uw partner en uw baby alleen gelaten. U krijgt koffie of thee en beschuit met muisjes. Vervolgens wordt u geholpen met douchen of wassen. U moet altijd minimaal 2 uur op de verloskamers blijven. Als u en de baby in goede conditie zijn, kunt u in overleg met uw arts of verloskundige naar huis, naar de kraamafdeling of de Geboortekliniek Den Haag op de 13 e etage. Zorg in het kraambed Na de bevalling doet de verpleegkundige of kraamverzorgende diverse controles bij u, kraambedcontroles genoemd. Uw pols, temperatuur en eventueel bloeddruk worden gemeten. De verpleegkundige controleert of uw baarmoeder weer kleiner wordt. Dit doet zij door zacht met een hand op uw buik te drukken en zo de baarmoeder te voelen. Ook wordt bekeken hoeveel u vloeit (bloedverlies na de bevalling), of de stoelgang weer op gang komt, en of eventuele hechtingen niet gaan ontsteken. U krijgt begeleiding bij de borstvoeding of flesvoeding en het verschonen en wassen van uw baby. Ook uw baby krijgt enkele controles. De verpleegkundige controleert of de baby plast, poept, drinkt, of de temperatuur goed is, of de kleur van de baby goed blijft. Ook wordt uw baby 1 keer per dag gewogen. De verpleegkundige of kraamverzorgende die voor u zorgt stemt de dagelijkse zorg voor de baby zoveel mogelijk af op uw wensen. Zo kunt u bijvoorbeeld aangeven hoe laat u uw baby in bad wil doen zodat uw partner erbij kan zijn. Meer informatie Op de website van het Medisch Centrum Haaglanden, www.mchaaglanden.nl Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 10
en de website van Op Komst www.opkomst.nl, kunt u meer informatie vinden over ziektebeelden, informatiefolders, de voorlichtingsavond en de behandelend artsen. Belangrijke telefoonnummers MCH Westeinde receptie (070) 330 20 00 Verloskamers 12e etage (070) 330 21 04 Kraamafdeling, 12e etage (070) 330 22 19 Polikliniek Op Komst (070) 330 24 22 Begeleiding van uw zwangerschap door de gynaecoloog F0498-1011 april 2015 11