Technisch Vademecum Heesters Harmonisch Park- en Groenbeheer Pieter Foré Hogeschool Gent Landschaps- en tuinarchitectuur Dag van de Openbare Ruimte 4 februari 2016 Landschapsarchitectuur & Landschapsontwikkeling
Naar inspirerende beplantingen met heesters
Naar inspirerende beplantingen met heesters
Klemtonen vademecum Beplantingsontwerp als basis Groenvormen Gelaagdheid Integrale beplantingsmethode Plantenkeuze: groei-eigenschappen versus haalbaarheid beheer Plantenkeuze: standplaats Aanleg: meer dan aanplanten
Beplantingsontwerp als basis
Groenvormen
Gelaagdheid
Integrale beplantingsmethode << Aanplant op eindbeeld < Klassiek bosplantsoen < Prins Bernhardbos, 15j. na aanplant
Integrale beplantingsmethode Enkele pro s: - structuurvariatie van bij het begin - meer bloemen en vruchten - eenvoudiger (te interpreteren) beheer - geen groenresten - als veiliger ervaren Enkele contra s: - intensief aanlegbeheer - duur in aanleg Bosplantsoen (wijkers-blijvers-systeem) Enkele pro s: - snel gesloten beplanting - snelle onderdrukking kruidgroei - beplanting in jeugdfase minder kwetsbaar - aanleg goedkoop Enkele contra s: - vaak fouten in beplantingsontwerp - vaak foute interpretatie beheer - onbegrip voor dunningen door gebruikers - beheerkosten worden veelal onderschat
Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer Groei-eigenschappen zijn onderdelen van de levensstrategie van de plant: hoe groeit en verbreidt een plantensoort (zich) optimaal in relatie met de andere planten en de beschikbare bronnen? De beste strategie met betrekking tot snoei is om te trachten de nood aan snoei te minimaliseren door het selecteren van planten waarvan de vorm en de groeisnelheden van nature geschikt zijn voor die ruimte en die groeiomstandigheden. Darke (2002)
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen De beste strategie met betrekking tot snoei is om te trachten de nood aan snoei te minimaliseren door het selecteren van planten waarvan de vorm en de groeisnelheden van nature geschikt zijn voor die ruimte en die groeiomstandigheden. Darke (2002)
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen De beste strategie met betrekking tot snoei is om te trachten de nood aan snoei te minimaliseren door het selecteren van planten waarvan de vorm en de groeisnelheden van nature geschikt zijn voor die ruimte en die groeiomstandigheden. Darke (2002)
Cornus mas Stephanandra tanakae Physocarpus opulifolius Diabolo
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer prestatievermogen : mate waarin een plant goed de functies en doelstellingen van haar rol in de beplanting vervult, ook in latere levensfasen. Voor openbaar groen: ideaal zonder al te veel beheer!
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer vegetatief of generatief Vb.: - Wilde liguster - Rode kornoelje - Sleedoorn - Ranonkelstruik - Rubus odoratus - Lijsterbesspirea Interessant of ongewenst?
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen gevoeligheid = aantasting Aandacht voor: - plantdichtheid (ifv bladschimmels) - beheer (klepelmaaier) - monocultuur - waardplanten (Wilde kardinaalsmuts) - soortenkeuze (juiste plant op de juiste plaats)
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Plantenkeuze: groei-eigenschappen haalbaarheid beheer herstel- of regeneratievermogen (vraat, hakhoutbeheer, omvormingsbeheer, ) Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen voorspeller voor bepaalde groeieigenschappen zowel boven- als ondergrondse concurrentie
Standplaatsfactoren Groenhabitat Plantenkeuze: standplaats Potentieel natuurlijke vegetatie: o.a. regionale soortenlijsten Groenhabitat: postcode Habitat Bodemeigenschappen Belichting en temperatuur Groeivorm
Viburnum x bodnantense Syringa vulgaris
Clethra alnifolia
www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/verspreiding-en-standplaats-van-inheemse-bomen-en-struiken-in-vlaanderen
Aanleg
Opbouw vademecum: onafscheidelijk trio ontwerp aanleg beheer
Beplantingsontwerp
Beplantingsontwerp
Beplantingsontwerp
Beplantingsontwerp Planten met erfgoedwaarde horen in erfgoed. Als we ze daar verliezen als we daar de banden doorknippen verliezen we erfgoed. Herman Van den Bossche (agentschap Onroerend Erfgoed).
Beplantingsontwerp
Beplantingsontwerp
Habitus (groeiomvang en groeivorm) Groeisnelheid Levensduur Langetermijnperformantie Uitbreidingsstrategie Resistentie voor ziekten en plagen Uitstoelingsvermogen Pionier, overgangssoort, climaxsoort Concurrentievermogen
NIET STEEDS LINEAIR!
Aanplant: van bodemvoorbereiding tot aanleg plantspiegel Aanleg: technisch Inzaaien: ervaringen en aandachtspunten Spontane ontwikkeling: ervaringen en aandachtspunten
Aanlegbeheer Beheer: technisch Ontwikkelingsbeheer en eindbeheer: Groenvormen: Nadruk op individu in beplanting Nadruk op beplanting als groep Beheermethoden: Snoeien Scheren Niets doen op het niveau van heesters Dunnen Hakhoutbeheer Omvormingsbeheer
Beheer: technisch
Op basis van herkomst: 1 Lijst van invasieve exoten Plantenlijsten 2 Lijst van inheemse heesters en houtige klimplanten in Vlaanderen 3 Lijst van inheemse soorten met hun kenmerken Op basis van bodemkenmerken: 4 Heesters en klimplanten voor een lichte zandbodem 5 Heesters en klimplanten voor een zware leem- of kleibodem 6 Straatbeplanting of stedelijke beplanting met extreme standplaats 7 Zouttolerantie 8 Heesters en klimplanten voor zure bodem 9 Heesters en klimplanten voor alkalische (basische) bodem 10 Heesters die droogte tolereren 11 Heesters en klimplanten voor natte standplaatsen Op basis van groei-eigenschappen: 12 Schaduwtolerante soorten 13 Heesters met wortelopslag
pieter.fore@hogent.be stefanie.delarue@hogent.be Landschapsarchitectuur & Landschapsontwikkeling