Koningsstraat 154-158 1000 Brussel tel. 02 229 81 11 www.voka.be Persbericht Datum 10 oktober 2013 aantal pagina s 1/6 meer informatie bij Sonja Teughels Senior adviseur arbeidsmarktbeleid tel. 02 229 81 39 gsm 0472 34 26 60 Sonja.teughels@voka.be Dure maatregelen, povere resultaten Voka: Doelgroepenbeleid schiet doel voorbij De regionalisering van het doelgroepenbeleid vormt de ideale gelegenheid om het Vlaamse arbeidsmarktbeleid efficiënter en effectiever te maken, zo stelt Voka. Volgens de Vlaamse werkgeversorganisatie zal dat beleid zich meer moeten richten op een tijdelijke ondersteuning en een maximale doorstroming naar werk. Het doelgroepenbeleid doet volgens Voka niet wat het moet doen: mensen uit kansarme groepen aan een baan helpen. Met de zesde staatshervorming krijgt Vlaanderen er een hoop bevoegdheden bij, onder meer in het arbeidsmarktbeleid. Het arbeidsrecht en de sociale zekerheid blijven dan wel federaal, in totaal kan Vlaanderen toch op zo'n 2,7 miljard euro extra rekenen voor het doelgroepenbeleid. Dat bevat een veerzameling aan instrumenten om de zwakkere groepen op de arbeidsmarkt, zoals jongeren, 50-plussers en langdurig werklozen, aan een baan te helpen. Vlaanderen heeft nu al elf maatregelen uitgewerkt om die kansengroepen te ondersteunen. Vanaf 1 juli 2014 komen daar nog eens 23 federale maatregelen bij. Volgens de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka biedt de staatshervorming de kans om het systeem te herzien. Veel maatregelen overlappen elkaar, vindt Voka-gedelegeerd bestuurder Jo Libeer. Ook blijkt te vaak dat het doelgroepenbeleid niet gebruikt wordt om kansengroepen een duwtje in de rug te geven, maar om hen ergens te parkeren. Daardoor schiet het zijn doel voorbij. Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen Meer dan 18.000 ondernemingen zijn lid van Voka. Het Vlaams netwerk van ondernemingen is een politiek onafhankelijke organisatie. Met een sterk kenniscentrum en regionale verankering via de acht Voka - Kamers van Koophandel, zet de ondernemingsorganisatie zich in om een optimaal kader te creëren voor succesvol ondernemen. Op die manier wil Voka fundamenteel bijdragen tot de welvaart en het welzijn van Vlaanderen.
Binnen het doelgroepenbeleid bestaan immers twee maatregelen. Enerzijds zijn er de tewerkstellingsstimulansen, die een tijdelijke financiële ondersteuning bieden aan bedrijven die een werknemer uit een kansengroep aannemen. Anderzijds is er de directie jobcreatie, waarbij de overheid een arbeidsplaats creëert en subsidieert. Een voorbeeld daarvan zijn de beschutte werkplaatsen. Van de 800 miljoen euro die vandaag aan het doelgroepenbeleid wordt besteed, gaat 662 miljoen euro naar de directe jobcreatie. Onderzoek Idea Consult 2/6 Een onderzoek van Idea Consult had heel wat pijnpunten in het huidige systeem naar voren gebracht. Zo bedraagt bij het Gesco-stelsel de doorstroming niet meer dan 9 procent. Ook klaagt Voka ook aan dat in Vlaanderen slechts vijftien procent van het budget gaat naar de privésector. Vlaanderen moet eerst kijken of een werknemer niet via een tewerkstellingsstimulans aan een baan kan worden geholpen. Pas als dat niet lukt, kan iets gedaan worden via de directe jobcreatie, stelt Libeer. Daarnaast wordt aangeklaagd dat enkele stelsels zelfs duurder uitvallen dan de werkloosheidsuitkering. Libeer: "Het is perfect mogelijk dat het op korte termijn duurder is voor de maatschappij om werkloze mensen te ondersteunen dan hen in de werkloosheid te laten, maar dan wel op voorwaarde dat het loont. Bovendien zijn de in totaal 34 maatregelen te veel van het goede, volgens Voka. "Het doelgroepenbeleid is behoorlijk doorgeschoten. Het lijkt wel alsof bijna iedereen een doelgroep op zich geworden is", zegt Libeer. "Het is een soort van slechte Vlaamse architectuur geworden: een koterij, waar constant wel iets aan wordt bijgebouwd. Zo hebben zeventien van de 34 maatregelen een bereik dat kleiner is dan 5.000 mensen. Voka wil zijn analyse nu voorleggen aan de sociale partners bij de Vlaamse sociale onderhandelingen. Daarbij moeten men volgens Voka rekening houden met de besparingen die de federale overheid heeft opgelegd. Met de overgehevelde bevoegdheden komt immers slechts 87 procent van de financiële middelen mee over.
Bijlage 1. Vlaams werkgelegenheidsbeleid: duur met beperkte doorstroom naar jobs Het Vlaamse werkgelegenheidsbeleid is vooral gericht op jobcreatie. Vlaanderen spendeerde in 2011 662 miljoen euro van de 800 miljoen euro aan de creatie van tewerkstelling zoals gesubsidieerde contracten bij lokale besturen (GESCO), mensen in een derde arbeidscircuit (DAC), beschutte en sociale werkplaatsen en mensen zonder werkervaring. 85 procent van het budget dient voor de social profit en de (lokale) overheid en slechts 15 procent gaat naar het bedrijfsleven. Dit laatste gaat voornamelijk naar maatregelen zoals de individuele beroepsopleiding, de Vlaamse ondersteuningspremie voor aanwerving van mensen met een handicap, invoegbedrijven en de premie 50+. 3/6 Een vergelijking van de maatregelen met de directe gemiddelde kostprijs van de werkloosheid (11.725 euro per persoon per jaar), toont aan dat enkele maatregelen de uitgaven voor werkloosheid benaderen. Als we rekening houden met de cumul aan Vlaamse en federale tegemoetkoming, zoals RSZ-kortingen bovenop een premie, dan zijn sommige maatregelen zelfs duurder dan de werkloosheidsuitkering, legt Maarten Gerard van Idea Consult uit. Concreet gaat het om GESCO en Werkervaring. Vooral de directe jobcreatie heeft een hoge kost per voltijdse werknemer: 10.500 euro voor een GESCO-, 29.300 euro voor een DAC-statuut. Tewerkstellingsstimuli kosten minder: 2.800 euro voor een individuele beroepsopleiding, 6.600 euro voor een Vlaamse ondersteuningspremie voor werkgevers. 2. Federale werkgelegenheidsbeleid: versnipperd, complex, beperkt De zesde staatshervorming zal 23 tewerkstellingsinstrumenten toevoegen aan het Vlaams arsenaal. Deze maatregelen zijn zo mogelijk nog meer versnipperd met 11 van de 23 maatregelen die minder dan 5.000 personen bereiken in Vlaanderen. Het gaat vooral om RSZ-kortingen: onder meer voor ouderen, laaggeschoolde jongeren, mentoren, onthaalouders, kunstenaars en huispersoneel. Die kortingen zijn sterker gericht op stimulering van tewerkstelling in de privésector (58,8 procent) en minder in de social profit (15,8 procent) en de overheid (25,4 procent).
Met uitzondering van de sector van dienstencheques, is de gemiddelde kost van de federale tewerkstellingsstimuli per persoon lager dan de meeste jobcreatiemaatregelen. De uitwerking van deze federale maatregelen is echter dermate complex dat vele ondernemingen door de bomen het bos niet meer zien. We onderscheiden maar liefst 9 verschillende instapgrenzen voor werkloosheidsduur, 3 leeftijdsgrenzen voor jongeren en 2 voor ouderen. Dit alles in combinatie met loonschalen en variatie in de looptijd van de tegemoetkoming, zegt Gerard. 4/6 3. Unieke kans om arbeidsmarktbeleid te hervormen Vlaanderen krijgt een unieke kans om zijn arbeidsmarktbeleid efficiënter en effectiever te maken, besluit hij. Zeker nu een enorme groep mensen de arbeidsmarkt zal verlaten: tussen 2012 en 2017 wordt verwacht dat er meer dan 310.000 vacatures zullen vrijkomen ter vervanging van ouderen. Voka wil dat het doelgroepenbeleid zich richt op vier doelstellingen: Ten eerste moeten minder maatregelen resulteren in een breder bereik. Daarnaast moeten de maatregelen beter afgestemd worden op de Vlaamse arbeidsmarkt, vooral met aandacht voor ouderen en jongeren. Het moet ook meer gericht zijn op stimulering van tewerkstelling in het bedrijfsleven in plaats van jobs te creëren in aparte silo s. Waar dit toch gebeurt, moet de creatie van een job ook leiden tot resultaten in termen van meer doorstroom in tegenstelling tot vandaag waar de meeste doelgroepwerknemers de jobs nooit verlaten. De maatregelen moeten ook minder complex zijn in voorwaarden (Vlaamse en federale definities verschillen) en uitvoering (vandaag door Werk en Sociale Economie, RVA, RSZ en RSZPPO) waardoor werkgevers beter kunnen anticiperen op wat bestaat.
4. De verschillende doelgroepen Type maatregel Maatregel Bereik in VTE s Uitgaven 2011 Kost/VTE Aandeel doorstroom naar werk op het totale aantal in 2011 11 Vlaamse maatregelen Jobcreatie Beschutte werkplaatsen 13.272 237.066.754 17.862 0,4% Gesco lokale besturen 20.063 210.527.171 10.493** 9,30% Gesco algemeen 3.946 66.071.741 16.744 9,30% Gesubsidieerde werkervaring (WEP+) 2.032 51.850.000 25.517 24,70% DAC 645 18.872.183 29.259 9.3% Sociale werkplaatsen 3.807 60.579.851 15.913 4,0 % Lokale diensteneconomie 1.669 17.592.996 10.541 9,6% tewerkstellingsstimulans Vlaamse ondersteuningspremie 10.406* 66.882.000 6.427* - (VOP) Individuele beroepsopleiding (IBO) 15.494* 42.621.000 2.751* 90% Tewerkstellingspremie 50+ 7.027* 22.833.000 3.249* 78% Invoegbedrijven 970 4.113.800 4.241 20,8 % 23 federale maatregelen* RSZ-kortingen Jobcreatie Gesco lokale besturen / PPO 20.063 143.235.000 7.139 Gesco algemeen RSZ 3.946 68.866.200 17.452 Korting - SINE 3.864 14.700.000 3.804 Korting - WEP / DSP 894 3.700.000 4.139 tewerkstellingsstimulans Korting ouderen 181.063 222.300.000 1.228 Korting (laaggeschoolde) 87.257 98.100.000 1.124 jongeren Korting - langdurig werkzoekend - ACTIVA 18.696 70.800.000 3.787 Korting - onthaalouders 3.329 10.700.000 3.214 Korting - 4.181 9.800.000 2.344 Herstructurering Korting - kunstenaars 1.246 5.800.000 4.665 Korting - Bagger- en sleepdienst 370 4.300.000 11.622 Korting - huispersoneel 30 140.000 4.667 Korting - Mentoren 66 111.980 1.697 Overige Jobcreatie RVA SINE 7.212 39.598.770 5.491 RVA 1.478 6.579.000 4.451 5/6
doorstroomprogramma s (WEP) tewerkstellingsstimulans Dienstencheques 89.126 1.042.846.897 11.701 OCMW Art 60 & 61 100.776.378 RVA - Ouderen 13.320 29.276.000 2.198 RVA Activa 6.476 28.656.423 1.173 Startbaanovereenkomst 4.875.400 Stage- en startbonus 4.538.500 RVA jongeren (Activa 132 556.000 4.212 start) Jongerenbonus nonprofit 6/6 *personen ipv VTE s ** op basis van cijfers Gesco s