VU FRANK GEETS, ADMINISTRATEUR GENERAAL, HET FACILITAIR BEDRIJF, BOUDEWIJNLAAN 30 BUS 60, 1000 BRUSSEL DOE-HET-ZELF WANDELING Ontdek de buurt en de locatie waar het nieuwe VAC Brussel komt! DUUR: ONGEVEER 1 UUR STARTPUNT: BOUDEWIJN- OF PHOENIXGEBOUW, NOORDWIJK BRUSSEL
COVERBEELD Neutelings Riedijk Architects Het coverbeeld is geen werkelijke weergave van het gebouw, maar is een ontwerpschets.
3 TEGEN EIND 2017 VERHUIZEN ONDER ANDERE DE COLLEGA S VAN HET BOUDEWIJN- EN PHOENIXGEBOUW NAAR HET NIEUWE VAC BRUSSEL OP DE THURN & TAXIS-SITE. BENIEUWD NAAR DIE NIEUWE LOCATIE? TIJDENS DEZE DOE-HET-ZELF WANDELING KOM JE MEER TE WETEN OVER HET BOUWPROJECT, DE PLANNEN, DE OMLIGGENDE WIJK EN DE GESCHIEDENIS ERVAN. EEN UNIEKE KANS OM TIJDENS DE LUNCHPAUZE OF NA HET WERK DE NIEUWE WERKPLEK TE ONTDEKKEN.
BIM VAC Brussel (site Thurn & Taxis) Picardstraat Havenlaan Stapelhuis Sheddak 14 15 13 Koninklijk Stapelhuis 12 Havenlaan 16 11 10 Willebroekkaai Willebroekkaai Boudewijnlaan Vergotedok 8 7 9 Helihavenlaan Simon Bolivarlaan Antwerpsesteenweg 1 Groendreef Koning Albert II Laan Helihavenlaan 6 5 4 2 3 1 Antwerpsesteenweg 2 4 3 5 cqmainlaan
5 LEGENDE 1. Boudewijn 2. Ferraris 3. Conscience 4. Phoenix 5. Ellips 1. Kruispunt Koning Albert II-laan & Bolivarlaan 2. WTC-torens 3. Frietkot WTC Station Brussel Noord 4. Wijkpark 5. Foyer Lakenois 6. Helihavenlaan 7. Groendreef/Willebroekkaai 8. Vergotedok 9. UP-site toren 10. Redersbrug 11. Havenlaan 12. VAC Brussel 13. BIM 14. Tussen de stapelhuizen 15. Koninklijk Stapelhuis 16. Picardbrug Doe-het-zelf wandeling Ontdek de omgeving van het nieuwe VAC Brussel!
7 Vertrek bij het Boudewijngebouw (1) en loop naar het Phoenixgebouw (4). Deze Noordwijk, waar zich verschillende gebouwen van de Vlaamse overheid bevinden, zag er in de eerste helft van de 20e eeuw totaal anders uit. Net zoals aan de andere kant van het spoor (uitgang Aarschotstraat), was dit toen een woonwijk met winkels, huizen en een kerk. Op het einde van de jaren zestig verdween deze wijk echter volledig. Het Manhattanproject wilde hier het businesscentrum van Europa maken met een aantal torengebouwen en grote brede lanen voor het verkeer. Om dit project te realiseren werd de hele buurt onteigend. In de jaren 70 en 80 werden de eerste twee WTC -torens voltooid. In 1983 kwam er een derde toren bij. De geplande vierde toren kwam er niet. De ambitieuze plannen werden nooit gerealiseerd. Al die jaren was deze wijk een grote bouwwerf en dat is het vandaag de dag nog steeds. Het project zorgde dan ook voor protest van bewoners en actiegroepen en ook het imago van de bouwpromotoren was niet al te best. Albert II-laan met de Bolivarlaan (1). Hou onderweg even halt bij de Belgacomwinkel op de hoek van de Koolbrandersstraat en de Koning Albert II-laan. Als je naar het voetpad kijkt, zie je er twee goudkleurige stenen in verwerkt. Deze struikelstenen, of Stolpersteine in het Duits, maken deel uit van een project van een Duitse kunstenaar, Gunter Demnig. Hij brengt gedenktekens aan op plaatsen waar vroeger Joden woonden die door de nazi s gedeporteerd of vermoord zijn. Op de stenen zijn telkens de naam, geboortedatum, deportatiedatum en plaats en sterfdatum geplaatst. Wandel via de Koning Albert II-laan in de richting van het kruispunt van de Koning STRUIKELSTENEN OF STOLPERSTEINE Doe-het-zelf wandeling Ontdek de omgeving van het nieuwe VAC Brussel!
8 In deze woonwijk woonden vroeger veel Joden; aan de andere kant van het spoor bevinden zich trouwens nog steeds twee synagogen. Steek aan de Belgacomwinkel de straat over naar de groene middenberm die tussen de overheidsgebouwen aan de Koning Albert II-laan loopt. In dit park werden enkele kunstwerken geplaatst. Stop even bij het standbeeld van Liliane Vertessen. Het standbeeld Hemel en aarde kwam hier eind jaren 90. Het beeldt een schoen op een beeldt zo de voetganger (de schoen) en de vleugels van een vliegtuig (de hemel) uit. Het standbeeld zou ook een verwijzing zijn naar de prostitutie in de wijk. Verlaat de middenberm terug (kies voor de kant van de WTC-torens) en blijf de Koning Albert II-laan volgen. Steek de Bolivarlaan over, maar blijf op de Koning Albert II-laan. Wandel richting WTC-toren I en II waarbij je de fontein op het ronde punt rechts van je laat. Loop door tot bij de ingang van WTC-toren I en II (Koning Albert II-laan 28-30) (2). HEMEL EN AARDE hak uit met vleugels erboven. Het standbeeld Deze WTC-torens van 100 m hoog werden destijds gebouwd op een sokkel van 13 m hoog. De bedoeling was dat de sokkels met elkaar verbonden zouden worden door een esplanade voor voetgangers. In het oorspronkelijke plan zou een autosnelweg zich immers op het gelijkvloerse niveau bevinden. Vandaag lopen de voetgangers gewoon op het laagste niveau en hebben deze sokkels geen functie meer. De nieuwe gebouwen in de wijk worden vandaag dan ook gebouwd zonder sokkel. Bij de constructie van nieuwe gebouwen in de wijk is het zorgen voor een link met de stad verplicht: een winkel, een park, woonfuncties De winkel
9 in het Belgacom-gebouw is daar een duidelijk voorbeeld van. Ga WTC-toren I/II (2) binnen. Sla binnen rechts er, behalve kantoorruimtes, ook handelszaken. Elke verdieping wordt gekenmerkt door namen van gebouwen en steden ter wereld: op de eerste verdieping begint alles met een A, op de tweede met een B, enzovoort. Neem de roltrap naar de 2e etage. Snuif even de sfeer op in het gebouw, wandel langs de tavernes en apotheek naar de andere kant van de etage en neem terug de roltrap naar beneden. Verlaat de WTC-torens aan de kant van de Antwerpsesteenweg, wandel voorbij de dienst Vreemdelingenzaken (Antwerpsesteenweg 59 B) en steek de straat over naar het wijkparkje. Hou even halt bij het (gesloten) Frietkraam WTC (3). WTC-TOREN I EN II af voor je bij de balie komt en neem een kijkje naar de overzichtsfoto van de wijk net naast de roltrap. Op de overzichtsfoto zie je hoe de Noordwijk er oorspronkelijk zou gaan uitzien, met vier WTC-torens. Vandaag de dag zijn het er echter drie. Op de tweede etage van het gebouw zijn Merk op dat dit frietkraam op een lager niveau ligt dan de straat. Dat komt omdat hier vroeger een kerk en een kerkplein waren. De kerk werd bij de werken in de Noordwijk naar een andere locatie in Brussel verplaatst. Aan de overkant zie je een kantoor van GDF Suez. Ook hier werd de bouw gecompenseerd door de bouw van woningen aan de achterkant op de Antwerpsesteenweg. Volg het pad rechts het wijkpark (4) in. Als je Doe-het-zelf wandeling Ontdek de omgeving van het nieuwe VAC Brussel!
10 De UP-site toren is met zijn 140 m en 42 verdiepingen de hoogste woontoren van het land. Het gebouw met de antennes dat je ervoor kunt zien, is een woontoren avant la lettre. Het was vroeger een oude graanmolen. In de jaren 30 kwamen er de eerste lofts in. FRIETKRAAM IN WIJKPARK Volg bij het klimrek (in de vorm van een piramide) het pad naar rechts en ga de trapjes op; wandel naar de rode houten brug en steek ze over. Je bent nu in de Foyer Lakenois of de Lakense haard (5). links omhoog kijkt, kan je de UP-site toren (9) zien. TOEGANG TOT FOYER LAKENOIS UP-SITE TOREN
11 In deze wijk bevindt zich sociale huisvestiging die verspreid ligt over Laken en de Noordwijk en plaats biedt aan een 8000 bewoners. Eén van de bekendste inwoners van de wijk is Vincent Kompany die hier zijn jeugd doorbracht en er leerde voetballen. Tussen de woonblokken werden volkstuintjes aangelegd die de inwoners zelf onderhouden. Steek aan de linkerkant van de school door naar de Groendreef en steek over. Steek ook de Willebroekkaai over en loop via het Redersplein naar de Redersbrug (10). Rechts van je ligt het Vergotedok (8), aan de linkerkant loop je voorbij de UP-site toren (9). Hou voorbij de brug links aan en ga de drie trapjes op. Wandel langs het gebouw en ga de trapjes links terug af de straat op. Je komt uit op de Helihavenlaan (6). In deze buurt (ter hoogte van de Nederlandstalige school Klavertje 4 ) stond ooit het eerste Brusselse station (station van de Groendreef) en liep de spoorlijn naar Mechelen/Antwerpen. In 1835 vertrokken hier de eerste drie treinen richting Mechelen, goed voor een traject van 22 kilometer. Het was de eerste nationale spoorlijn in ons land. VERGOTEDOK Op de Willebroekkaai bevinden zich momenteel al een aantal kantoorgebouwen. Zo verhuisde het GO! van de Emile Jacqmainlaan naar deze buurt. Ook Smals en Unizo hebben hier een zetel. Doe-het-zelf wandeling Ontdek de omgeving van het nieuwe VAC Brussel!
12 Het hele kanaalgebied wordt aangepakt met het Kanaalplan. Ook deze wijk is dus in volle ontwikkeling. Sommige kantoorgebouwen worden afgebroken en op termijn komt hier een woon- en parkzone. Deze kanaalzone aan de Akenkaai staat bekend om Brussel Bad, een evenement dat in de zomer georganiseerd wordt. Ter hoogte van de Leopold II-laan zal binnen enkele jaren een gloednieuw museum voor moderne kunst geopend worden in het Citroëngebouw. Loop door tot de Havenlaan tot bij de ingang van het terrein van Thurn & Taxis (T&T). Wandel het terrein op (Havenlaan 86c). De naam van de site verwijst naar de vroegere grondeigenaars: de adelijke Duitse familie von Thurn und Tassis, die het monopolie had op de postverdeling in het Habsburgse rijk. De paarden van de postkoetsen mochten er grazen op de terreinen. Tot in de 18de eeuw organiseerde deze familie de postverdeling vanuit Brussel. INGANG THURN & TAXIS Tour & Taxis De haven kwam er op het einde van de 19e eeuw, de ligging aan het water en aan de poorten van de stad was ideaal. In 1910 werden het Koninklijk Pakhuis en de bijgebouwen voor het eerst in gebruik genomen. Deze
13 pakhuizen deden dienst als opslagruimtes. In de centrale gang van het Koninklijk Pakhuis zie je nog waar de sporen destijds liepen voor goederenwagons. Ondertussen is T&T een site geworden met winkels, horecazaken en kantoren. Ook de wijk errond is in volle ontwikkeling. Zo zal er onder meer een park van 20 hectare worden gerealiseerd. gebouw biedt plaats aan ongeveer 2.600 personeelsleden. Alle werknemers van het Boudewijn- (ca. 1.200) en Phoenixgebouw (ca. 750) verhuizen. Hoe de andere plekken ingevuld worden, werd nog niet beslist. In de komende jaren zal de bereikbaarheid naar de site verbeterd worden. Momenteel zijn er al een aantal bus- en metroverbindingen in de omgeving. Er komt ook een nieuwe voetgangers-, fietsers- en busbrug, de Picardbrug (16). Naar alle waarschijnlijkheid komt er ook een snelverbinding tussen Brussel- Noord en de Heizel, die ook aan T&T passeert. BIM-GEBOUW Vandaag staat het BIM-gebouw van Leefmilieu Brussel (13) al op het terrein. Ernaast zal ook het VAC Brussel (12) worden gebouwd. Ook hier wordt gedacht aan een link met de buurt zoals bij de andere gebouwen in de Noordwijk: op het gelijkvloers komen winkels en restaurants die voor iedereen toegankelijk zullen zijn; de kantoren zullen zich op een hoger niveau bevinden. Het nieuwe VAC BRUSSEL Neutelings Riedijk Architects Doe-het-zelf wandeling Ontdek de omgeving van het nieuwe VAC Brussel!
14 Wandel langs de bouwwerf in de richting van het BIM-gebouw en ga naar rechts richting de stapelhuizen (15) en het Koninklijk Stapelhuis (16). Snuif de sfeer op van de oude pakhuizen. Neem nog even de tijd om op het terrein van Thurn & Taxis een kijkje te nemen. Naast het Koninklijk Stapelhuis bevinden zich de Sheds. In deze stapelhuizen met zaagtanddak worden nu culturele evenementen, beurzen e.d. georganiseerd. THURN EN TAXIS, CENTRALE HAL Tour & Taxis Het Koninklijk Stapelhuis zelf werd begin 20e eeuw gebouwd en trekt de aandacht door zijn architectuur. In de middengang zie je nog steeds de restanten van de oude spoorlijn die er voor goederenwagons liep. Binnen zit er onder het glazen dak een binnenstraat waarlangs kantoorgebouwen, galerijen en restaurants zitten. Hier kan je uitblazen van de wandeling.
15 Proficiat, je hebt jezelf de omgeving van het nieuwe VAC Brussel meer eigen gemaakt! Hopelijk kon deze rondleiding je smaken. We wensen je op de nieuwe locatie nog veel plezier in de toekomst in een aangenaam en inspirerend werkkader. Meer lezen over het nieuwe VAC? www.bestuurszaken.be/vac-brussel Doe-het-zelf wandeling Ontdek de omgeving van het nieuwe VAC Brussel!