Visie op de nieuwe cao voor de kunststof- en rubberindustrie Visiedocument S0 inzake Rosetta - versie 02 dd. 05022015 (besproken in de NWBC-ledenvergadering op 4 februari 2015 ) Project binnen de Federatie Nederlandse Kunststof en Rubberindustrie (NRK) om een nieuwe en toekomstbestendige cao te ontwikkelen die aantrekkelijk is voor alle bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie 1
Inleiding Rosetta is een project om een nieuwe en toekomst-bestendige cao te ontwikkelen die aantrekkelijk is voor alle bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie. Rosetta wordt ontwikkeld door de NRK-werkgeversvereniging CAO (NWBC) met ondersteuning van de Federatie Nederlandse Kunststof en Rubberindustrie (NRK); het project is onderdeel van het overkoepelende sociale beleid van de NRK. De ontwikkeling van Rosetta gebeurt zo mogelijk samen met stakeholders, waaronder de bestuurders van CNV Vakmensen, De Unie en FNV Bondgenoten en hun hoofdbesturen. Rosetta kent als eerste doelgroep de huidige leden van de NWBC en vervolgens de volgers van de cao en de overige bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie. Eventueel kan Rosetta ook de cao voor andere sectoren binnen de maakindustrie worden. Uiteindelijk zal de NWBC als transformeren tot de vereniging NRK-werkgevers die de nieuwe cao beheert. Rosetta is een vervolg op de brainstormbijeenkomst Sociale innovatie en modernisering arbeidsverhoudingen in de Rubber- en Kunststofindustrie op 27 november 2013 te Amsterdam, waarin sociale partners een gezamenlijke visie op de sociale paragraaf voor de kunststof- en rubberindustrie hebben besproken. Deze visie zou moeten leiden tot een nieuwe cao die: o een totaalpakket arbeidsvoorwaarden biedt; met ruimte voor maatwerk op bedrijfsniveau. o de huidige arbeidsvoorwaarden-cao en pensioen-cao vervangt, waarbij het expliciet niet de intentie is om de inhoud van huidige cao s te vertalen naar de nieuwe CAO. o een vereenvoudiging van de arbeidsvoorwaarden biedt; aantrekkelijk voor bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie die nog niet aangesloten zijn bij de cao of de cao (gedeeltelijk) volgen. Rosetta geeft invulling aan één van de modules van de Sociale paragraaf voor de kunststof- en rubberindustrie (Letter of intent) die vakverenigingen en NRK in 2014 hebben besproken. Rosetta is ook: Ruimtesonde die na een lange reis van 10 jaar en vele tegenslagen uiteindelijk succesvol was door een gecontroleerde landing op een komeet te maken (door het plaatsen van de lander Philae). Donkere granieten steen (112 bij 76 cm) gevonden bij de Egyptische plaats Rosetta met daarop één tekst in 3 talen, die wordt gezien als de sleutel tussen verschillende oude talen. 2
0. Nul-situatie De arbeidsvoorwaarden-cao 2012-2013 voor de kunststof- en rubberindustrie is geëxpireerd per 1 januari 2014 en er bestaat geen wens meer op verlenging van de cao in deze vorm. De cao 2012-2013 kent een nawerking voor onbepaalde tijd. 1. Doel Ontwikkelen van een moderne cao met eigentijdse arbeidsvoorwaarden, met collectieve afspraken waarbij ruimte is om op bedrijfsniveau afspraken te maken en die aantrekkelijk is voor alle bedrijven binnen de kunststof- en rubberindustrie. 2. Stip op de horizon Vrijwillige branche-cao; aantrekkelijk voor de huidige leden van de NWBC, voor de volgers van de cao en voor de overige bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie. De cao is uiteindelijk de collectieve waarde voor (sociaal) beleid in de sector. De collectieve afspraken zijn kaderstellend en bieden ruimte om onderwerpen op bedrijfsniveau in te vullen. De arbeidsvoorwaarden zijn duidelijk, eenduidig en bieden zekerheid; dat kan zowel collectief als op bedrijfsniveau. Waarbij: De cao start met een nieuwe opzet en inhoud, niet vanzelfsprekend gebonden door de huidige cao-artikelen. De cao zowel collectief bindende afspraken bevat als gedefinieerde onderwerpen waarover op bedrijfsniveau afspraken gemaakt kunnen worden. Op specifieke onderdelen kan een terugval-/basisregeling in de cao wenselijk zijn. Afspraken op bedrijfsniveau mogelijk zijn met OR/PVT, individuele werknemers en eventueel in overleg met vakverenigingen. De cao goed leesbaar is, begrijpelijk is en geen herhaling van vigerende wetgeving bevat. De cao in beginsel is bedoeld voor medewerkers in de huidige functiegroepen A tot en met J. De cao de basis van de arbeidsvoorwaarden is, maar geen volledige set arbeidsvoorwaarden. 3. Uitgangspunten Rosetta resulteert bij voorkeur in een branche-cao, maar als dat niet mogelijk blijkt is een breed gedragen arbeidsvoorwaardenregeling voor de sector ook een goed resultaat De cao is vrijwillig en aantrekkelijk voor de gehele kunststof- en rubberindustrie De cao is voor de aangesloten bedrijven een instrument om hun eigen arbeidsvoorwaarden- en ondernemingsbeleid vorm te geven. De cao biedt regelruimte op bedrijfsniveau (flexibiliteit) en maakt maatwerk binnen een kader mogelijk. De cao leidt tot beheersing van (arbeids)kosten waarbij het kostenniveau van de nieuwe cao in totaliteit gelijk mag zijn aan de cao in 2014. De pensioenparagraaf is weer integraal onderdeel van de arbeidsvoorwaarden-cao, inclusief mogelijkheid tot dispensatie. 3
4. Vorm De cao zal afspraken op verschillende niveaus kennen: A. collectief bindende afspraken B. onderwerpen waarover op bedrijfsniveau afspraken gemaakt worden: 1) waarbij de cao geen kader stelt (eventueel wel een voorbeeld biedt in de toelichting) 2) waarbij de cao een minimum definieert 3) waarbij de cao een basisregeling kent (die geldt zolang er op bedrijfsniveau geen andere afspraken zijn gemaakt) C. onderwerpen waarover op bedrijfsniveau afspraken gemaakt worden: 1) met individuele werknemers 2) met OR/PVT 3) met inmenging van vakverenigingen (zie bijlagen) 5. Voordelen van een branche-cao: Biedt gemak en ontzorgt Minder transactiekosten Goed geregeld versus zelf regelen Waarborgt een minimum niveau van arbeidsvoorwaarden Evenwichtig aantrekkelijk voor zowel werkgevers als werknemers (wederzijds) Doet recht aan diverse werknemers-groepen Maakt de sector aantrekkelijk voor (potentiele) werknemers Draagt bij aan de arbeidsrust Draagt bij aan beheersing van de arbeidskosten Collectiviteit versterkt de gehele sector kunststof- en rubberindustrie; collectiviteit maakt lobby beter mogelijk en is meer te bereiken dan vanuit individuele bedrijven 6. Stakeholders NWBC-leden NRK-bestuur NWBP-bedrijven / NWBP-bestuur Volgers ; bedrijven die de cao zonder formele aansluiting geheel of gedeeltelijk volgen en die mogelijk interesse hebben om formeel tot de cao toe te treden overige KRI-bedrijven lid van NRK overige KRI-bedrijven geen lid van NRK Vakverenigingen / vakbondsbestuurders / hoofdbestuurders van FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie Werknemers van aangesloten bedrijven 4
7. Organisatie van werknemers en positie van vakverenigingen: Nader uitwerken i.o.m. vakbonden Vakverenigingen nemen deel in de klankbordgroep en kunnen daarmee ook input leveren voor de werkdocumenten. De werkdocumenten leiden uiteindelijk tot boekje B1 (concept cao) waarmee een daadwerkelijk en formeel cao-traject gestart kan worden. Werkgevers hebben een duidelijke rol om hun medewerkers te informeren en consulteren, individueel of via OR en PVT. Er is daarmee ook een vroegtijdige inbreng van werknemers in de werkgroepen mogelijk. Vakverenigingen behouden tegelijkertijd de toegang tot hun achterban. Al in de ontwikkelingsfase is een nieuwe manier van communiceren met werknemers mogelijk, bijvoorbeeld via een digitaal arbeidsvoorwaardenplatform om te informeren, feedback vragen, enz. Financiering en organisatie zou vanuit het Bedrijfstakbureau mogelijk zijn en vakverenigingen zouden een eigen (leden)deel binnen dat platform kunnen onderhouden. In de cao is per thema/onderwerp duidelijk in hoeverre de afspraak collectief bindend is en in hoeverre besluitvorming op bedrijfsniveau mogelijk is. Daarbij is ook de wijze van inspraak van medewerkers en betrokkenheid van vakverenigingen duidelijk. Dat kan op diverse manieren zoals bijvoorbeeld consulteren, informeren, instemmingsrecht. 8. Proces / Routekaart NWBC-bestuur: - Verantwoordelijk voor het project Rosetta in tijd, geld en kwaliteit. - Start Rosetta in samenwerking met Federatie NRK. - schrijft concept-visiedocument S0 met onder meer de uitgangspunten, stip op de horizon, visie, reikwijdte, thema s en proces. - informeert de ALV op geëigende momenten; minimaal over de documenten S1, W1 en B1 - transformeert uiteindelijk de NWBC tot de vereniging NRK-Werkgevers die de nieuwe cao afsluit en beheert. NRK-Werkgevers is minimaal en samenvoeging van NWBC en NWBP. NWBC-projectgroep: - Leden: enkele NWBC-bestuursleden en eventueel enkele NWBC-lidbedrijven (waarvan ook NWBP-leden; allen werkgevers) - Doel: uitvoering van het project en afstemmen van de verschillende projectonderdelen o maakt van S0 een uitgewerkt visiedocument S1. Deze wordt afgestemd met vakbonden en goedgekeurd door de ALV van de NWBC. o Brengt S1 ter goedkeuring naar de Stuurgroep; het door de stuurgroep goedgekeurde document S1 is definitief en richtinggevend voor de verdere uitwerking. o Ondersteunt en faciliteert de werkgroepen; levert voor elk uit te werken thema een procesmanager als hoofd van een werkgroep. o Consolideert de documenten W1 vanuit de werkgroepen tot werkdocument W1 en brengt deze (geheel of in delen) voor feedback in bij de klankbordgroep. o Brengt W1 uiteindelijk ook in bij de Stuurgroep voor akkoord. 5
o o o Laat op basis van W1 en met behulp van specialisten een cao-blauwdruk B0 opstellen en stemt deze af met de werkgroepen. Stelt op basis van B0 uiteindelijk een concept-cao B1 op en brengt deze voor feedback in bij de klankbordgroep. Brengt concept-cao B1 uiteindelijk ook in bij de stuurgroep voor akkoord, waarna een formeel cao-traject tussen vakverenigingen en de Vereniging NRK-werkgevers gestart kan worden. Cao-Stuurgroep: - Leden: vertegenwoordigers vanuit NRK-bestuur, NWBC-bestuur, NWBP-bestuur. - Doel: Bewaakt voortgang van project Rosetta in opdracht van de besturen van NRK en NWBC. o Geeft akkoord op de (definitieve versie van de) documenten S1, W1, B1 en de uiteindelijke cao/arbeidsvoorwaardenregeling o Onderhouden (zo nodig) contact met de hoofdbesturen van de vakverenigingen. Werkgroepen: - Leden: procesmanager (uit projectgroep) en enkele werkgevers (zowel NWBC-leden als volgers als geïnteresseerde bedrijven) - Doel: Uitwerken van de verschillende thema s binnen de cao o Geven (voor elk thema apart) in werkdocumenten W1 een advies over wat de nieuwe cao zou moeten regelen, zonder gedetailleerde uitwerking maar wel met concrete beschrijving van de essentie en de impact. W1 hoeft geen afgetimmerde eindoplossing bevatten, kan ook alternatieven bieden. o Brengen W1 naar de Projectgroep voor consolidatie (en daarna voor feedback naar de klankbordgroep); W1 kan daarvoor diverse keren heen-en-weer gaan. o Beoordelen van cao-blauwdruk B0; een eerste cao tekst die de ideeën uit W1 verwoord. B0 wordt opgesteld door specialisten (AWVN) nadat de feedback op W1 verwerkt is en ook de stuurgroep met W1 akkoord is. o Beoordelen ook concept-cao B1 (basis voor een af te sluiten cao). Klankbordgroep - Leden: NWBC-projectgroep + vertegenwoordigers van de vakverenigingen - Doel: Geeft feedback in verschillende projectfases waarbij het de bedoeling om de dialoog te zoeken en waarbij het niet de bedoeling is om te onderhandelen. o Geeft feedback op (verschillende versies van) de werkdocumenten W1 en op concept-cao B1. o Per thema (werkgroep) is input van de vakverenigingen gewenst; zij kunnen hun eigen input organiseren en inbrengen via de klankbordgroep. o Geven een visie op de haalbaarheid van een cao op basis van concept-cao B1. 6
Bestuur NRK-Werkgevers: - Sluit op basis van concept-cao B1 een cao-akkoord af met de vakverenigingen (onderhandelingen) - Implementatie van de nieuwe cao, beëindiging van de oude cao en overgang van de oude naar de nieuwe cao; dit vraagt vanzelfsprekend nog nadere uitwerking. Individuele werkgevers: - Informeren regelmatig hun eigen medewerkers/ondernemingsraden 9. Projectfases - Voorbereidende fase eindigt in uitgewerkt visiedocument S1 (week 13/2015) o Besluit go/nogo door ALV, Stuurgroep - Ontwikkelende en verkennende fase eindigt in concept-cao B1 (week 6/2016) o Besluit go/nogo door ALV, Stuurgroep en ook vakbonden - cao-traject op basis van concept-cao B1 door cao-partijen; of - traject tot een arbeidsvoorwaardenregeling op basis van concept-cao B1. 10. Bijlagen a. Routekaart Rosetta Versie 26012015 b. Uit te werken thema s/werkgroepen In document S1 worden de volgende thema s verder uitgewerkt: A. Tijd >> arbeidsduur en werktijden B. Beloning >> salaris, vergoedingen C. Inzetbaarheid >> opleiding, verlof, vitaliteit, personeelsbeleid, D. Pensioenen >> pensioenparagraaf moet weer integraal onderdeel van de cao worden, inclusief mogelijkheid tot dispensatie; Daarbij moet gewaarborgd zijn dat bedrijven die nu niet zijn aangesloten bij de arbeidsvoorwaarden-cao (alleen bij de pensioen-cao) nog wel van de pensioenregeling gebruik kunnen maken. E. Algemeen/implementatie >> algemene bepalingen, procedurele bepalingen, afstemming van de verschillende thema s, implementatie van de diverse cao-bepalingen, enz. De essentie van de vernieuwing zal zijn dat voor diverse thema s/regelingen een invulling op bedrijfsniveau mogelijk moet zijn. Per thema moet worden vastgesteld binnen welke kaders het wordt uitgewerkt, in hoeverre de bepalingen collectief worden vastgesteld en met welke inspraak (van OR/PVT werknemer vakbonden) invulling op bedrijfsniveau zou kunnen. Het uitgewerkte visiedocument S1 is richtinggevend. Per thema start een werkgroep voor de verdere inhoud en uitwerking. 7