Jos Geuens 29-05-06 De Lijn, een wendbare organisatie: De beheersovereenkomst in de (Vlaamse) praktijk
Inleiding De Lijn: Vlaams pionier beheersovereenkomsten (1993) Jaren 90: zeven VOI s met beheersovereenkomst: BRTN-VRT De Lijn Dienst voor de Scheepvaart VDAB VITO Vlaams Fonds voor de Letteren Vlopera Andere organisaties: GIMV, Vlaamse Milieuholding, Nu: algemeen BBB-principe bij verzelfstandiging Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 2
Inleiding Verschillende tradities van verzelfstandiging & contractualisering Anglo-Amerikaanse landen (UK, Canada, Nieuw-Zeeland) Contractualisering van de beleidsuitvoering +++ Scandinavische landen (Zweden, Denemarken) +++ Nederland + Latijnse landen (Frankrijk) + Continentale landen (Duitsland, Oostenrijk) 0 Bron: Koen Verhoest, Resultaatgericht verzelfstandigen, Leuven, 2002 Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 3
Inleiding Beter Bestuurlijk Beleid: gebouwd op principes van Primaat van de politiek (Relatieve) scheiding beleidsbepaling & beleidsuitvoering Verzakelijking van relaties politiek agentschap Responsabilisering agentschapsmanagement Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 4
Inleiding Van theorie naar praktijk: stellingen In een hyperkinetisch politiek landschap staat de verzakelijking onder druk De beheersovereenkomst in de praktijk: evenwichtsoefening tussen sturen en loslaten De beheersovereenkomst staat niet alleen, er zijn nog andere aansturingsinstrumenten Als verzelfstandigd agentschap moet je wendbaarder zijn dan in de beheersovereenkomst is voorzien Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 5
Wettelijke basis beheersovereenkomst De Lijn Vlaamse regering - 2003-2009 1. Oprichtingsdecreet De Lijn: art. 25 van het decreet van 31 juli 1990 2. Kaderdecreet Bestuurlijk Beleid van 18 juli 2003: art. 15 17 3. Decreet van 2 april 2004 betreffende de VVM De Lijn, publiekrechtelijk vormgegeven EVA, art. 44bis Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 6
Proces tot stand komen beheersovereenkomst 2003-2009 Overleg Kabinet De Lijn Administratie PVL Raad van Directeuren en Raad van Bestuur Algemene Ondernemingsraad 28/02/03 Vlaams Parlement Commissie OW en Mobiliteit Gedachtewisseling Rekenhof Onderzoek 06/05/03 Inspectie van Financiën 27/06/03 Vlaamse regering 18/07/03 Interkabinettenwerkgroep 03/09/03 Goedkeuring Vlaamse regering 03/10/2003 Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 7
Regelgevend kader De Lijn Beheersovereenkomst = contract, maar binnen de dwingende bepalingen van: Decreet personenvervoer 20 april 2001 Besluit VR basismobiliteit Besluit VR netmanagement Besluit VR rapportering Besluit VR exploitatie en tarieven Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 8
Regelgevend kader De Lijn Beheersovereenkomst = contract, maar binnen de dwingende bepalingen van: Regelgeving begrotingsopmaak Regelgeving comptabiliteit Recent: regelgeving ESR-rapportering Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 9
Structuur Beheersovereenkomst 2003-2009 Bronnen: Onderzoek & aanbevelingen Rekenhof Beheersovereenkomsten andere agentschappen (bv. VRT) Stramien: Kaderdecreet Bestuurlijk Beleid Visienota Beheersovereenkomsten Werkgroep Beter Bestuurlijk Beleid 2001 / 2002 Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 10
Structuur beheersovereenkomst 2003-2009 Beleidsvisie, kernactiviteiten, waarden Strategische doelstellingen Basismobiliteit Netmanagement Bijdragen tot realisatie Mobiliteitsplan Vlaanderen Adviseren & mobiliseren gemeenschappelijk vervoer Verhogen aandeel OV in verplaatsingen Verhogen kwaliteit OV Verhogen efficiëntie Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 11
Structuur beheersovereenkomst 2003-2009 Operationele doelstellingen Timing invoering basismobiliteit Opstellen fysisch programma netmanagement, verdere uitbouw voorstedelijke netten rond Brussel, Antwerpen, Gent, Tweejaarlijks onderzoek klantentevredenheid, kwaliteitsrapport, formulering verbeterprojecten Personeelsbeleid gericht op klantvriendelijkheid en verkeersveiligheid Kwantiteit aanbod uitbouwen (aantal dienstregelingsuren) 50 / 50 verhouding eigen beheer / exploitanten voor busexploitatie Gebruiksvriendelijkheid reizigersinformatie Kwaliteit voertuigenpark Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 12
Structuur beheersovereenkomst 2003-2009 Verplichtingen Vlaams gewest Betrekken agentschap bij beleidsvoorbereiding Toetsing in functie van goedkeuring investeringsprogramma s en exploitatieprojecten Ter beschikking stellen van data (verplaatsingsgedrag, ) Financiële verplichtingen (dotaties) Annuïteit van de begroting Meerjarenprefiguratie alleen indicatief Flankerend beleid Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 13
Opvolging, rapportering, controle en meting Opvolging Indicatoren 10 x per jaar overlegvergadering tussen administratie en maatschappij Driemaandelijks verslag over de financiële toestand van de maatschappij Uitvoering bepalingen rapporteringsbesluit Suggesties Rekenhof & Vlaams Parlement Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 14
Evaluatie en sanctionering Evaluatie Jaarlijks vóór 15 juni Op basis van de rapportering voorzien in hoofdstuk VI en het rapporteringsbesluit Gevolgen bij niet-naleving Overleg tussen de partijen omtrent bijsturingsmaatregelen Bijakte aangaande maatregelen en/of sancties Arbitragecommissie Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 15
De beheersovereenkomst in de praktijk Contractueel karakter Beheersovereenkomst is eerder een convenant met intenties dan een contract Sanctionering via evaluatie topmanagement dat zich tot uitvoeren van de beheersovereenkomst verbindt Vlaamse regering beschouwt de beheersovereenkomst eerder als richtinggevend dan als bindend Partijen vertonen geen machtsevenwicht Afdwingen is niet echt de bedoeling Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 16
De beheersovereenkomst in de praktijk Ondergeschiktheid aan de begrotingscyclus Discussiepunt Begroting & Inspectie Financiën vs. Rekenhof: looptijd van het financieel engagement Minister van Begroting en Vlaamse regering niet gebonden door meerjaren-prefiguratie budget Geen decretale verankering meerjarenbudget Afspraken kostenparameters kùnnen technische begrotingsbilaterales vergemakkelijken Agentschap blijft afhankelijk van jaarlijkse bepaling begroting en effect begrotingscontroles Lange termijnplanning blijft risicovolle aangelegenheid Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 17
De beheersovereenkomst in de praktijk Generieke bepalingen beheersovereenkomsten in kader van BBB Verdere afzwakking van contractueel karakter? Dreigend onevenwicht tussen horizontale en vakgebonden inhoud? Onevenwicht impact voogdijminister / minister van Begroting? Verdere verzwaring rapporteringsverplichtingen en controlecascade? Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 18
De beheersovereenkomst in de praktijk Wel manifest positieve elementen Verplicht tot nadenken over verhouding politiek agentschap, Verplicht tot nadenken over verhouding beleidsstrategie operationeel management Kan discussies en evaluaties objectiveren De Lijn mag meedenken Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 19
Bedankt voor uw aandacht Titel presentatie (aanpassen via beeld >model >diamodel) 20