De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider : Tweede begeleider : dr. Viviane Thewissen / prof. dr. Lilian Lechner dr. Nele Jacobs Mei 2011 Faculteit Psychologie Afstudeerrichting Arbeids- en organisatiepsychologie Open Universiteit Nederland
Inhoudsopgave Samenvatting/ Summary 3 1. Inleiding 1.1 Stress 7 1.2 Depressie en negatief affect 9 1.3 Het Dynamische Stress-Kwetsbaarheidsmodel 10 1.4 Beweging en psychisch functioneren 11 1.5 Centrale vraagstelling, deelvragen en hypothesen 13 2. Methode 2.1 Onderzoeksgroep 15 2.2 Meetinstrumenten 15 2.3 Procedure en onderzoeksdesign 16 2.4 Analyse 17 3. Resultaten 3.1 Beschrijvende statistiek 19 3.2 Hoofdeffecten 21 3.3 Interactie-effecten 22 4. Discussie 4.1 Dagelijkse stress, negatief affect en beweging 24 4.2 Kracht van het onderzoek 26 4.3 Beperkingen van het onderzoek 26 4.4 Vervolgonderzoek 28 4.5 Maatschappelijke relevantie 29 Literatuurverwijzingen 32 Bijlagen 1. ESM- vragenlijst 36 2.Vragenlijst demografische gegevens en aanvullende vragen beweging 37 3. Informatiebrief voor deelnemers 39 2
De relatie tussen dagelijkse stress en negatief affect en de invloed van beweging Petra van Straaten Samenvatting Achtergrond. Veel mensen hebben last van dagelijkse stress. Stress heeft gevolgen voor het lichamelijk en psychisch functioneren en speelt een rol in de ontwikkeling van depressieve symptomen. Daarnaast wordt er in de hedendaagse maatschappij steeds minder bewogen, bijna één op de twee Nederlanders beweegt te weinig. Doel. Het doel van dit onderzoek was meer inzicht te verkrijgen in het menselijk gedrag in het normale dagelijkse leven en te weten welke rol dagelijkse stress (activiteit- gerelateerde en gebeurtenis- gerelateerde stress) speelt in relatie tot negatief affect en wat de invloed van bewegen daarbij is. Deelnemers. In totaal hebben 30 mensen (26 vrouwen en 4 mannen) deelgenomen aan het onderzoek. Het betreft een convenience sample uit de algemene bevolking. Meetinstrumenten. Voor het meten van dagelijkse stress, negatief affect en de mate van beweging is gebruik gemaakt van de Experience Sampling Methode (Csikszentmihalyi & Larson, 1987). De ESM is een gestructureerde dagboekmethode, waarbij gebruik gemaakt wordt van zelfrapportage vragenlijsten. Gedurende zeven dagen lang, tien keer op een dag werd de deelnemers gevraagd een zelfrapportage vragenlijst in te vullen. Voor de demografische kenmerken is een eenmalige schriftelijke vragenlijst afgenomen. Resultaten. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat er een positieve significante relatie is tussen dagelijkse stress en negatief affect. Dit geldt zowel voor activiteitgerelateerde stress als gebeurtenis-gerelateerde stress. Uit de multilevel regressieanalyses blijkt ook dat er een significant negatief verband is tussen fysieke activiteit en negatief affect. Tevens is er ondersteuning gevonden dat beweging een bufferende werking heeft op de associatie gebeurtenis-gerelateerde stress en negatief affect. Er is geen ondersteuning gevonden voor de bufferende werking van beweging op de associatie activiteit-gerelateerde stress en negatief affect. 3
Conclusie. Bewegen is goed voor de gezondheid. Een toename aan beweging gaat gepaard met een afname aan depressieve symptomen. Beweging komt uit dit onderzoek naar voren als een factor die de stressgevoeligheid voor depressieve symptomen vermindert. Meer bewegen dient dan ook gestimuleerd te worden. Het verdient aanbeveling om met de ESM nader onderzoek te verrichten naar de invloed van beweging op stemming zodat meer inzicht kan worden verkregen over de relatie tussen bewegen en psychische gezondheid. Keywords: dagelijkse stress, negatief affect, fysieke activiteit, Experience Sampling Methode, structured diary method, bewegen. 4
The association between daily hassles, negative affect and the influence of physical activity Petra van Straaten Summary Background. Many people suffer from daily stress. Stress affects physical and mental functioning and plays a role in the development of depressive symptoms. In today's society almost 50 % of the Dutch people are not regularly active and exercise insufficiently. Aim. The purpose of this study was to explore the association between daily hassles in several contexts, namely activity-related and event-related, and negative affect in the flow of daily life. Furthermore the role from physical activity was examined. Participants. Thirty people (26 women and 4 men) participated in this study. It is a convenience sample of the general population. Measures. The Experience Sampling Method is used to assess daily hassles, mood and the degree of physical activity (Csikszentmihalyi & Larson, 1987). The ESM is a structured diary method, using self-report questionnaires. For seven days long, ten times a day, the participants completed self-report questionnaires. Demographic characteristics were assessed with a single questionnaire. Results. The results of the study showed that there is a significant positive association between daily stress and negative affect. An increase in daily stress is accompanied by an increase in negative effect. This applies to both, activity-related stress as well as event-related stress. Multilevel regression analysis also showed a significant negative correlation between physical activity and negative affect. Furthermore this study showed that physical activity played a significant interacting role in the association between event-related stress and negative affect. There was no significant interaction affect found of physical activity in the association between activity-related stress and negative affect. 5
Conclusion. This study shows that physical activity is good for your mental health. An increase in physical activity is accompanied by a reduction in negative effect. Physical activity is also a factor that reduces the stress sensitivity for depressive symptoms. An increase in physical activity should therefore be encouraged. Further research is recommended and must gain more insight in the relation between physical activity and mental health. Keywords: daily hassles, negative affect, physical activity, Experience Sampling Method, structured diary method, movement 6