Waardering van ventilatie en infiltratie in de nieuwe NEN 8088 Wil de Gids TNO Bouw en Ondergrond VentGuide Vent Guide Symposium 5 november 2009 Wat gaat er veranderen NEN (VROM) wil: NEN 5128 EPC woningen NEN 2916 EPC utiliteit Samenvoegen tot één nieuwe EPN voor alle gebouwen dat wordt NEN 7120 Aanpassen aan europa (EPBD en CEN Normen) 1
Huidige EPN woningen NEN 5128 Geen onderscheid in ventilatie systemen Alleen ventilatie en infiltratie worden onderscheiden in formule van de EPN vent = 0,47 A g + 0,13 v10 Alle systemen leiden bij v10 van 100 dm 3 /s A g van 100 m 2 tot een stroom waarmee rekening wordt gehouden in EPN van 60 dm 3 /s Opbouw van de ventilatie- en infiltratiestroom in huidige EPN NEN 5128 Systeem stroom 36 dm 3 /s Infiltratiestroom 13 dm 3 /s Spuien 3 dm 3 /s Extra stroom door gebruik 8dm /s Totaal 60 dm 3 /s 2
Ventilatie en energie NEN 5128 Standaard woning A g 100 m 2 A verlies 150 m 2 Energiegebruik 47,8 GJ per jaar vent+inf+spui = 60 dm 3 diversen /s verlichting 3% 14% EPC 1,00 31% tapwater 11% ventilatie 25% transmissie infiltratie 9% ventilator 7% Toename energieprestatie-eisen EPC 1.4 12 1.2 1 0.8 0.6 0.4 02 0.2 0 1995 2000 2006 2011 2014 2020 jaar 0,1 EPC 4,8 GJ per jaar 3
Nieuwe ontwerp NEN 8088 Berekeningmethode voor vier stromen; de ventilatiesysteemstroom de infiltratiestroom de spuistroom de verbrandingsluchtstroom Voor situaties met: warmtevraag koudevraag Nieuwe ontwerp NEN 8088 De belangrijkste wijzigingen zijn dat er rekening wordt gehouden met: eigenschappen van verschillende ventilatiesystemen 20 verschillende systemen; bijvoorbeeld: kanaallekkage verliezen bij mechanische toevoer extra infiltratie bij balans systemen slechte regeling bij volledige natuurlijke ventilatie type en ligging (hoogte) van de woning: flatwoning eengezinswoning g dat komt tot uiting in de infiltratie via windbeschutting en verdeling van de luchtdoorlatendheid bezetting effectieve bezetting met personen tijd seizoenrendement WTW 4
Nieuwe ontwerp NEN 8088 systeemstroom infiltratiestroom ve; sys b eff ve, spec; sys A g ve; τ ve; inf b eff f A A wind g vloer,pers 0,5 f inf ve, spec; sys f kan f reg v10;spec f sys f A g inst ve, spec; g v10; spec ftype fjaar v10;reken spuistroom ve; spui τ beff ve, spec; spui Ag verbrandingsluchtstroom ve; verbr f tst τ verbr ve, spec; verbr B Systeem en regelfactor ontwerp NEN 8088 Tabel Rekenwaarde ventilatiesysteemfactor en systeemregelcorrectiefactor per ventilatiesysteem bij warmtevraag Ventilatiesysteem fsys freg systemen met natuurlijke toe- en afvoer A1 A.1 standaard 100 1,00 A.2a zelfregelende toevoer 1 Pa 0,85 1,240 A.2b zelfregelende toevoer 1 Pa <... 5 Pa 0,90 A.2c zelfregelende toevoer 5 Pa < 10 Pa 0,93 systemen met mechanische toevoer en natuurlijke afvoer B.1 standaard 1,00 B.2 tijdsturing zonder zonering 1,150 0,85 B.3 CO2-sturing per verblijfsruimte 0,57 systemen met natuurlijke toevoer en mechanische afvoer C.1 standaard 1,00 C.2a zelfregelende toevoer 1 Pa 0,83 C.2b zelfregelende toevoer 1 Pa <... 5 Pa 0,88 C.2c zelfregelende toevoer 5 Pa < 10 Pa 1,090 0,93 C.3 tijdsturing afvoer zonder zonering 0,85 C.4 tijdsturing toevoer en afvoer zonder zonering 0,75 C.5 CO2-sturing per verblijfsruimte 0,57 systemen met mechanische toe- en afvoer; balansventilatie D.1a standaard 1,00 1,000 D.1b WTW zonder zonering en zonder sturing 1,00 5
ontwerpnen 8088 Tabel Rekenwaarde bouwjaarcorrectiefactor f jaar - bouwjaar J woningen flats / appartementen utiliteitsgebouwen < 1975 4,0 1,0 1,0 1975.. 2005 40 4,0 010 0,10 (J - 1975) 10 1,0 002 0,02 (J - 1975) 10 1,0 002 0,02 (J - 1975) > 2005 1,0 0,4 0,4 Wind in ontwerp NEN 8088 Tabel Rekenwaarde correctiefactor winddruk geïnduceerde infiltratie Gebouwhoogte h geb f wind - a) m 13 1,00 13 <.. 70 0,425 h 0,333 geb > 70 m 1,75 6
Energiegebruik in ontwerp NEN 8088 Q ve; n H ve;n θ int,set θ θsupl θe supl t H ve; n ρa ca ve; n Rendement WTW ontwerp NEN 8088 η seizoen nen8088 = η nen5138 * 0,8 Redenen: Uit praktijkmetingen blijkt dat zelfs een goed ingeregelde installatie in de praktijk nooit hoger uitkomt dan η praktijk 072 0,72 Men mag echter 0,8 wijzigen als men kan aantonen dat onder praktijkcondities wel een hoger rendement wordt gemeten gedurende 3 weken met buitentemperaturen tussen 3 en 13 0 C 7
Toepassing van NEN 8088 met rekenvoorbeelden Vier systemen 1. Standaard systeem C Natuurlijke toevoer en mechanische afvoer 2. Geavanceerd systeem C CO 2 regeling per vertrek 3. Standaard systeem D WTW zonder by pass 4. Geavanceerd systeem D Met WTW volledige bypass en CO 2 regeling per zone Toepassing van NEN 8088 met rekenvoorbeelden Twee woningtypen Grote woning 100 m 2 Kleine woning 50 m 2 Twee bezettingen 4 personen en 2 personen Twee luchtdoorlatendheden v10 = 100 dm 3 /s en 30 dm 3 /s Twee hoogten 13 m en hoger dan 70 m 8
Ventilatie stroom NEN 8088 60 50 100/13/100 dm3/s 40 30 20 100/13/30 50/13/100 50/13/30 100/70/100 100/70/30 10 50/70/100 0 C st C co2 D st D co2 50/70/30 60 Ventilatie stroom NEN 8088 50 100/70/100 dm3/s 40 30 100/13/100 100/70/30 100/13/30 20 50/70/100 10 0 C st C co2 D st D co2 50/13/100 50/70/30 50/13/30 9
GJ per jaar Energie NEN 8088 en NEN 7120 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 C st C co2 D st D co2 100/70/100 100/13/100 100/70/30 100/13/30 50/70/100 50/13/100 50/70/30 50/13/30 0,1 EPC 4,8 GJ per jaar Slotopmerkingen Er gaat veel veranderen in de aanpak van de EPN Ventilatie, infiltratie en spuien worden afzonderlijk berekend Er wordt rekening gehouden met een effectieve bezetting die het gebruik van de ventilatie beïnvloedt Er wordt onderscheid gemaakt tussen warmtevraag en koudevraag situaties Systeem eigenschappen komen zoveel mogelijk tot uitdrukking De infiltratie wordt gebouwafhankelijk De infiltratie wordt ligging en hoogte afhankelijk Er wordt een seizoenrendement voor WTW ingevoerd 10
Slotopmerkingen Oude gelijkwaardigheidverklaringen zullen vervallen Er zullen minder gelijkwaardigheid verklaringen voor ventilatie nodig zijn Er in NEN 8088 rekenwaarden gegeven waarvan mag worden afgeweken indien een kwaliteitsverklaring kan worden overlegd Slotopmerkingen De keuze van systemen wordt niet meer automatisch systemen met WTW Ook systeem C komt duidelijk als keuze mogelijkheid in aanmerking De regeling, vraagafstemming en elektriciteitsgebruik van de ventilatoren wordt belangrijker dan het verschil tussen systeem C en systeem D De bijdrage van de elektrische energie voor de ventilatoren wordt erg belangrijk. Dit zal zeker gaan leiden tot systemen met lagere luchtweerstanden Op weg naar hybride ventilatie!!!!! 11