Het tijdperk van de ongelijkheid? Prof. dr. Ive Marx Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, UA Institute for the Study of Labour (IZA), Bonn UDL Lenteseminarie, Kortrijk, 5 maart 2015 3 Ongelijkheid neemt toe! Of toch niet echt.. Behalve...aan de top.. En daar neemt het écht toe De wereld volgens Thomas Piketty: r>g Moeten we ons daar nu zorgen over maken? Zo ja, wat moeten we er aan doen? Structuur Story line 1: Globalisering vernietigt jobs, vooral voor mensen met minder scholing en talent 1 Doemdenken: Het Beste 2 5 1
Immense verschillen in arbeidskost 6 Source:US 9 Compensation for 2010: Salary: $800,016.00 Bonus: $5,000,000.00 Restricted stock awards: $52,334,250.00 All other compensation: $58,306.00 Non-equity incentive plan compensation: $900,000.00 Total Compensation: $59,092,572.00 7 10 Storylijn 2: Technologie vernietigt jobs 8 2
Voorbeeld 1 12 15 1903 13 16 Voorbeeld 2 14 17 3
Esping-Andersen, Gallie, Hemerijck and Myles in Why we need a new welfare state (OUP, 2002) The tide is now unfavourable because market inequalities are intensifying. This is a long-term and structural trend that stems from demographic factors (the rise of more vulnerable households) and changes in labour markets (higher risks of unemployment, precarious employment and increasing earnings disparities). It is evident that welfare states faces an uphill battle to sustain egalitarian ambitions' 18 21 En toch, voor de crisis meer mensen dan ooit aan het werk en stabiele globale inkomensongelijkheid 19 22 Globalisering: echt een bedreiging? 20 4
Vaak vergeten: globalisering schept werk Plus: China en andere ontwikkelende economieën blijven niet goedkoop. In alle bedrijvigheden die rechtstreeks baat hebben bij globalisering: export/importbedrijven Bedrijven die dit proces ondersteunen: havens, luchtvaart, transport, overslag, distributie Bedrijven die daaraan dienst verlenen Mensen die winnen bij globalisering hebben geld te consumeren, en vaak aan arbeidsintensieve diensten horeca, hotels, toerisme, mode, design 24 27 Nike creëert 500 jobs in nieuw distributiecentrum in Ham Foxconn China, September 2012 Bewerkt door: Toon Mast 18/10/13-15u40 Bron: Belga Nike heeft nu al een groot distributiecentrum in Laakdal. UPDATE Sportartikelenfabrikant Nike opent een nieuw distributiecentrum langs het Albertkanaal in Ham. Daarbij worden 500 voltijdse arbeidsplaatsen gecreëerd. De 'Europese Logistieke Campus' van Nike groeit zo met een derde. 25 28 26 29 5
Die impact van technologische verandering is minder eenduidig dan gedacht Er verdwijnen vooral middengeschoolde jobs ipv laaggeschoolde "You can see the computer age everywhere but in the productivity statistics." Robert Solow (1987) and in the labour market statistics? Source:Autor,Levy&Murmane 2003 31 Jobpolarisatie in Europa Ongelijkheidstrends Goos, Manning,Salomons(2009) 32 6
Loonongelijkheid 39 37 40 Globale inkomensongelijkheid 38 7
Gini-coefficient based on equivalent income (with 95% confidence interval), Belgium, 1985-2009 42 45 Maar 43 Eén micro-trend De groei van de top inkomens 44 47 8
Vermogensongelijkheid 48 49 52 50 53 9
54 57 55 58 2 straffe feiten Rijkste 85 individuen even rijk als de 3.5 miljard armsten Top 1 procent is 65 maal rijker als de armste 50 procent van de wereldbevolking 56 59 10
Hoe zit het in België? Volgende slides uit Sarah Kuypers en Ive Marx (2014) De verdeling van de vermogens in België, CSB Bericht, Universiteit Antwerpen 60 63 61 64 62 65 11
Is ongelijkheid een probleem? Ongelijkheid ondermijnt groei <-> Ondernemerschap dient beloond Ongelijkheid maakt ziek, Wilkinson en Pickett The Spirit Level Ongelijkheid is oneerlijk Sterkste schouders dienen fair deel bij te dragen Overheidsbeslag bij de wereldtop Bij de hoogste belastingen op arbeid Substantiële vermogensbelastingen : roerende/onroerende voorheffing, successierechten, Maar relatief lage belastingen op meerwaarden/ interesten op obligaties,.. Blijkbaar fiscaal gunstregime multinationals België 66 69 En dus? Vermogens of vermogenswinstbelasting? Eerst de feiten compleet en juist krijgen Dan goed doordenken wat een optimaal (dwz. efficient en fair) fiscaal regime is in termen van de spreiding over arbeid, vermogen, consumptie, in termen van belastbare basis, progressiviteit etc. => Wat we nodig hebben m.a.w. is een Belgische Mirrlees review 67 70 68 71 12