FACTSHEET GEMEENTE ZEVENAAR

MO N ITOR WONEN-ZORG P ROVINCIE GE LDERLAND 2013 FACTSHEET GEMEENTE ZEVENAAR voor Provincie Gelderland auteur Henk Nouws, Claasje Reijers Ruimte voor zorg Research en advies in wonen en zorg Postbus 2038, 3800 CA AMERSFOORT tel 033-465 54 51 fax 033-465 34 81 www.ruimtevoorzorg.nl December 2013

INHOUD 1 Inleiding... 2 2 Bevolkingsprognose 2013-2033... 4 2.1 Ontwikkeling in Gelderland... 4 2.2 Ontwikkeling in gemeente Zevenaar... 4 3 Prognose verblijf voor mensen met dementie 2013 2033... 9 3.1 Aantal mensen met dementie... 9 3.2 Behoefte aan verblijf... 10 4 Ontwikkeling aanbod verpleeghuiszorg... 14 5 Vraag versus aanbod zorg voor mensen met dementie... 15 5.1 Vraag versus aanbod... 15 5.2 Witte vlekken... 15 6 Referentiecijfer woonzorg 2013 2033... 18 6.1 Omvang van het woonzorgsegment... 18 6.2 Vraag woonzorg versus aanbod... 19 7 Het potentieel aan vrijwilligers... 21 8 Toekomst verzorgingshuizen... 24 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 1

1 INLEIDING Aanleiding en doel Monitor Wonen-Zorg De Monitor Wonen-Zorg provincie Gelderland wil zorgaanbieders, woningcorporaties en gemeenten ondersteunen met up-to-date informatie over de ontwikkeling van vraag en aanbod van wonen met zorg voor ouderen. Wonen met zorg is een samenhangend aanbod van een woning in combinatie met zorg: verzorgingshuizen, verpleeghuizen, kleinschalige woongroepen, zorgvilla s. Als bijproduct is in dit onderzoek ook het aangrenzende aanbod seniorenwoningen geïnventariseerd. De provincie Gelderland voert een stimulerend beleid voor zelfstandig wonen van oud e- ren. Ouderen willen zo lang mogelijk in hun eigen omgeving blijve n wonen en zelf de regie houden over hun leven. Zorgaanbieders, woningcorporaties, welzijnsaanbieders en gemeenten hebben gezamenlijk de sleutel in handen om te voorzien in die vraag van ouderen. Informatie in de monitor De informatie bestaat uit twee delen: een bevolkingsprognose en daaraan gekoppelde vraagprognose, en een inventarisatie van het huidige en toekomstige aanbod van wonen met zorg. De monitor maakt een inschatting van de behoefte aan verpleeghuisplaatsen en kleinschalig wonen voor de periode 2013 2033. Met het verdwijnen van de verzorgingshuizen oude stijl, ontstaat er ruimte voor een nieuw soort woonzorgvoorziening, een waarbij de bewoners zelf betalen voor hun huur en de service. De monitor maakt ook een inschatting van de behoefte aan deze nieuwe woonzorgvoorziening woonzorg - die overigens een plek kan hebben binnen de muren van het huidige verzorgingshuis. Factsheet gemeente Zevenaar De hoofdrapportage geeft de uitkomsten voor heel provincie Gelderland. Daarnaast is er voor iedere gemeente een verdiepingsslag gemaakt: factsheet. Deze rapportage is de factsheet voor de gemeente Zevenaar. Regelmatig zullen in deze factsheet de lokale gegevens naast die van regio- en provincieniveau gelegd worden, om een vergelijking mogelijk te maken. Het valt aan te bevelen om ook de hoofdrapportage er bij te pakken en naast deze factsheet te leggen. Beide rapportages vullen elkaar aan en volgen dezelfde indeling. De factsheets en hoofdrapportage zijn te downloaden van de website van Provincie Ge l- derland: http://www.gelderland.nl/wonen onder zelfstandig wonen. De gegevens zijn ook te vinden op de kaart van Gelderland: http://www.ruimtevoorzorg.nl/onderzoek/gelderland/index.html. Waarschuwing De cijfers zijn met zorg samengeteld. De bevolkingsprognose op kernniveau kan al door een enkel bouw- of sloopplan substantieel wijzigen. De respons op de enquête onder Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 2

zorgaanbieders was 90% op locatieniveau. De ontbrekende locaties zijn met behulp van openbare informatie zo goed mogelijk aangevuld. De enquête is een momentopname. Plannen worden gemaakt en weer geschrapt. Cijfers zijn handig, maar vervangen niet de dialoog. Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 3

2 BEVOLKINGSPROGNOSE 2013-2033 2.1 ONTWIKKELING IN GELDERLAND Provincie Gelderland heeft medio 2013 nieuwe bevolkingscijfers gepubliceerd, gebaseerd op het Primos model. De cijfers laten zien dat de bevolking van Gelderland de komende twintig jaar licht blijft groeien, 50-duizend inwoners er bij op een totaal van 2-miljoen. Tabel 1 Bevolkingsontwikkeling provincie Gelderland 2013 2033 (bron: provincie Gelderland / Primos) 0-4 106.923 104.436 106.523 108.484 108.787 5-9 116.594 108.911 106.537 108.633 110.823 10-14 128.881 117.856 110.222 108.283 110.475 15-19 124.691 129.085 118.059 110.978 109.509 20-24 122.221 121.328 125.459 115.786 110.061 25-29 112.066 118.477 116.867 121.022 112.550 30-34 111.823 113.397 119.009 117.750 122.262 35-39 117.710 113.507 114.605 120.455 119.449 40-44 151.355 118.729 114.108 115.478 121.453 45-49 156.079 150.387 118.594 114.001 115.540 50-54 151.103 154.330 148.828 117.925 113.381 55-59 136.927 148.616 151.761 146.676 116.536 60-64 129.838 133.167 144.680 148.000 143.302 65-69 116.674 123.752 127.380 138.630 142.300 70-74 83.159 108.736 115.797 119.863 130.877 75-79 63.779 73.724 97.727 104.384 108.594 80-84 46.822 51.010 59.846 80.577 86.066 85-89 26.831 30.983 34.390 41.079 56.597 90-94 10.168 12.593 15.212 17.159 20.778 95+ 2.233 3.191 4.072 5.024 5.794 2.015.877 2.036.215 2.049.676 2.060.187 2.065.134 2.2 ONTWIKKELING IN GEMEENTE ZEVENAAR Op de volgende bladzijdes is de bevolkingsontwikkeling van gemeente Zevenaar weergegeven. Enkele zaken vallen op: De bevolking neemt in 20 jaar tijd toe met 1,2%; In de provincie als geheel groeit de bevolking licht met 2%; Het aantal 75-plussers groeit met met 107% (provincie 85%); Het aantal 85-plussers groeit met met 191% (provincie 112%). Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 4

Tabel 2 Bevolkingsontwikkeling gemeente Zevenaar 2013 2033 0-4 1.518 1.439 1.408 1.450 1.494 5-9 1.732 1.570 1.523 1.477 1.508 10-14 1.881 1.764 1.605 1.571 1.534 15-19 1.807 1.767 1.689 1.530 1.485 20-24 1.598 1.599 1.613 1.585 1.461 25-29 1.533 1.599 1.628 1.716 1.689 30-34 1.761 1.675 1.767 1.809 1.930 35-39 1.878 1.790 1.732 1.825 1.860 40-44 2.403 1.883 1.802 1.761 1.884 45-49 2.404 2.377 1.895 1.826 1.792 50-54 2.343 2.410 2.396 1.904 1.843 55-59 2.347 2.373 2.412 2.441 1.915 60-64 2.567 2.351 2.363 2.422 2.417 65-69 2.447 2.476 2.286 2.317 2.379 70-74 1.623 2.286 2.349 2.193 2.219 75-79 1.241 1.440 2.093 2.140 1.987 80-84 813 995 1.170 1.736 1.772 85-89 422 541 680 808 1.217 90-94 149 195 260 339 404 95+ 18 38 54 70 95 T 32.485 32.568 32.725 32.920 32.885 Figuur 1 Bevolkingsontwikkeling gemeente Zevenaar 2013 2033 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 5

Tabel 3 Toename / afname bevolking, 75-plus, 85-plus, gemeente Zevenaar, tussen 2013 en 2033 totaal 75+ 85+ abs % abs % abs % Zevenaar -1.307-6% 1.808 85% 760 154% Babberich 1.860 56% 474 287% 147 639% Angerlo -59-4% 185 176% 81 352% Giesbeek -32-1% 317 147% 125 305% Lathum -62-12% 48 133% 14 200% Zevenaar: Gemeente totaal 400 1% 2.832 107% 1.127 191% Figuur 2 Aandeel ouderen in de bevolkingsontwikkeling gemeente Zevenaar 2013 2033 Tabel 4 Ontwikkeling aantal 75-plussers gemeente Zevenaar, 2013-2033 Zevenaar 2.122 2.475 3.165 3.691 3.930 Babberich 165 258 419 578 639 Angerlo 105 131 193 253 290 Giesbeek 215 299 413 490 532 Lathum 36 46 67 81 84 Zevenaar: Gemeente totaal 2.643 3.209 4.257 5.093 5.475 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 6

Tabel 5 Ontwikkeling aantal 85-plussers gemeente Zevenaar, 2013-2033 Zevenaar 495 626 767 905 1.255 Babberich 23 44 79 115 170 Angerlo 23 27 40 63 104 Giesbeek 41 69 94 118 166 Lathum 7 8 14 16 21 Zevenaar: Gemeente totaal 589 774 994 1.217 1.716 Tabel 6 Aandeel 65-plus, 75-plus, 85-plus op totale bevolking, provincie en regio s, 2013-2033 2013 2033 65+ 75+ 85+ 65+ 75+ 85+ Provincie 17,3% 7,4% 1,9% 26,7% 13,5% 4,0% Achterhoek 19,4% 8,4% 2,2% 30,2% 15,1% 4,5% De Vallei 15,9% 7,0% 1,8% 24,0% 12,4% 3,7% Noord-Veluwe 17,6% 7,6% 2,0% 26,5% 13,6% 4,4% Rivierenland 15,6% 6,2% 1,5% 26,4% 12,9% 3,7% Stadsregio 16,7% 7,1% 1,9% 25,6% 12,7% 3,7% Stedendriehoek 19,6% 8,5% 2,3% 29,5% 15,3% 4,8% Tabel 7 Aandeel 65-plus, 75-plus, 85-plus op totale bevolking, gemeente Zevenaar, 2013-2033 2013 2033 65+ 75+ 85+ 65+ 75+ 85+ Zevenaar 21,7% 8,9% 2,1% 31,6% 17,5% 5,6% Babberich 15,6% 5,0% 0,7% 24,9% 12,4% 3,3% Angerlo 19,3% 7,5% 1,6% 37,4% 21,7% 7,8% Giesbeek 18,8% 6,1% 1,2% 30,0% 15,2% 4,8% Lathum 20,4% 6,7% 1,3% 34,9% 17,8% 4,4% Zevenaar: Gemeente totaal 20,7% 8,1% 1,8% 30,6% 16,6% 5,2% Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 7

Figuur 3 Aandeel 85-plussers gemeente Zevenaar in 2033 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 8

3 PROGNOSE VERBLIJF VOOR MENSEN MET DEMENTIE 2013 2033 De vergrijzing zal tot gevolg hebben dat de vraag naar zorg toeneemt. In dit hoofdstuk kijken we naar een specifiek deel van deze vraag: mensen met dementie en de behoefte aan opname in een kleinschalig project of verpleeghuis. Het aantal mensen met dementie kan worden berekend door middel van leeftijds - en sexe-specifieke prevalentiecijfers. Dankzij de bevolkingsprognose is het mogelijk om ook de groei van dementie de komende twintig jaar te berekenen. In de hoofdrapportage is uitgelegd hoe deze berekening precies werkt. Hieronder is cijfermateriaal bijeengebracht voor gemeente Zevenaar: hoeveel mensen met dementie telt de gemeente, in welke mate neemt het aantal mensen met dementie toe de komende twintig jaar, en hoe groot is de behoefte aan opvang voor mensen met dementie? Waar mogelijk zijn de cijfers uitgesplitst naar woonkern. Het aantal mensen met dementie neemt in twintig jaar toe van 492 naar 1088; Het aandeel van mensen met dementie op de totale bevolking neemt in deze periode toe van 1,5% naar 3,3%; De gewenste opvangcapaciteit zou moeten groeien van 108 naar 239 plaatsen in de periode 2013-2033. 3.1 AANTAL MENSEN MET DEMENTIE Tabel 8 Toename van het aantal mensen met dementie provincie Gelderland 2013-2033, 2013 = 100 Provincie 100 115 134 159 186 Achterhoek 100 114 130 152 175 De Vallei 100 116 138 166 196 Noord-Veluwe 100 119 140 166 195 Rivierenland 100 117 140 173 207 Stadsregio 100 115 133 156 183 Stedendriehoek 100 113 129 152 178 Tabel 9 Toename van het aantal mensen met dementie gemeente Zevenaar 2013-2033, 2013 = 100 Zevenaar 100 120 142 169 198 Babberich 100 159 241 345 417 Angerlo 100 120 170 230 300 Giesbeek 100 143 183 225 268 Lathum 100 133 200 233 250 Zevenaar: Gemeente totaal 100 124 153 187 221 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 9

Tabel 10 Ontwikkeling aantal mensen met dementie provincie Gelderland, 2013-2033 Provincie 29.243 33.687 39.149 46.393 54.405 Achterhoek 4.329 4.939 5.649 6.574 7.584 De Vallei 3.380 3.937 4.661 5.623 6.641 Noord-Veluwe 2.919 3.466 4.082 4.851 5.692 Rivierenland 2.851 3.332 4.003 4.928 5.898 Stadsregio 10.449 12.005 13.868 16.315 19.136 Stedendriehoek 5.316 6.008 6.883 8.105 9.454 Tabel 11 Ontwikkeling aantal mensen met dementie gemeente Zevenaar, 2013-2033 Zevenaar 397 475 564 672 785 Babberich 29 46 70 100 121 Angerlo 20 24 34 46 60 Giesbeek 40 57 73 90 107 Lathum 6 8 12 14 15 Zevenaar: Gemeente totaal 492 611 753 922 1088 Tabel 12 Aandeel aantal mensen met dementie op totale bevolking provincie Gelderland, 2013-2033 Provincie 1,5% 1,7% 1,9% 2,3% 2,6% Achterhoek 1,6% 1,9% 2,2% 2,6% 3,0% De Vallei 1,4% 1,5% 1,7% 2,0% 2,3% Noord-Veluwe 1,5% 1,7% 2,0% 2,3% 2,7% Rivierenland 1,2% 1,4% 1,7% 2,1% 2,5% Stadsregio 1,4% 1,6% 1,8% 2,1% 2,5% Stedendriehoek 1,7% 1,9% 2,2% 2,6% 3,0% Tabel 13 Aandeel aantal mensen met dementie op totale bevolking gemeente Zevenaar, 2013-2033 Zevenaar 1,7% 2,0% 2,4% 2,9% 3,5% Babberich 0,9% 1,2% 1,7% 2,1% 2,3% Angerlo 1,4% 1,7% 2,5% 3,4% 4,5% Giesbeek 1,1% 1,6% 2,1% 2,6% 3,1% Lathum 1,1% 1,5% 2,4% 2,8% 3,2% Zevenaar: Gemeente totaal 1,5% 1,9% 2,3% 2,8% 3,3% 3.2 BEHOEFTE AAN VERBLIJF De afgelopen jaren is steeds ongeveer 22% van het aantal mensen met dementie opgenomen geweest in een kleinschalig woonproject of verpleeghuis. Dit is een ervaringsge- Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 10

geven. Met dit cijfer kunnen we berekenen welke behoefte aan opvangcapaciteit voor mensen met dementie de komende twintig jaar nodig is. Opvangcapaciteit is het traditionele verpleeghuis, maar in toenemende mate ook allerlei kleinschalige woonvormen. Het kan zijn dat deze prognose een te hoge of een te lage inschatting is van de behoefte aan opvang. De volgende factoren spelen daarbij een rol. Overwegingen die betekenen dat er minder capaciteit nodig is: Mensen met dementie wonen langer thuis dankzij betere informatie, opleiding, etc; Sommige onderzoeken wijzen uit dat dementie minder voorkomt onder ouderen dan vroeger. Andere onderzoeken spreken dit tegen; De eigen bijdrage AWBZ stijgt en het vermogen gaat meetellen. Mensen met hogere inkomens of een eigen woning stellen opname uit of gaan op zoek naar alternatieven. Overwegingen die betekenen dat er juist meer capaciteit nodig is: Groepsverzorging voor zelfstandig wonende mensen met dementie - een van de belangrijkste voorzieningen waardoor mantelzorgers de zorg vol kunnen houden - staat onder druk. Als mensen met dementie langer blijven leven in kleinschalige voorzieningen, dan is de behoefte aan verblijfscapaciteit navenant groter. Gemiddeld verblijven mensen met dementie anderhalf à twee jaar in een verpleeghuis. Verzorgingshuizen nemen nu mensen met dementie op. Als er geen verzorgingshu i- zen meer zijn, zal de druk op verpleeghuizen toenemen. Ouderen hebben minder kinderen die voor hen zorgen. Er komen meer ouderen z onder vaste levenspartner. Er zal minder mantelzorg beschikbaar zijn. Tabel 14 Behoefte aan verblijfsvoorzieningen in kleinschalige groepswoningen en verpleeghuizen voor mensen met dementie provincie Gelderland, 2013-2033 Provincie 6.433 7.411 8.613 10.206 11.969 Achterhoek 952 1.085 1.244 1.446 1.668 De Vallei 743 866 1.026 1.237 1.461 Noord-Veluwe 642 765 898 1.068 1.251 Rivierenland 627 732 880 1.082 1.299 Stadsregio 2.299 2.642 3.051 3.589 4.209 Stedendriehoek 1.170 1.321 1.514 1.784 2.080 Tabel 15 Behoefte aan verblijfsvoorzieningen in kleinschalige groepswoningen en verpleeghuizen voor mensen met dementie gemeente Zevenaar, 2013-2033 Zevenaar 87 105 124 148 173 Babberich 6 10 15 22 27 Angerlo 4 5 7 10 13 Giesbeek 9 13 16 20 24 Lathum 1 2 3 3 3 Zevenaar: Gemeente totaal 108 134 166 203 239 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 11

Figuur 4 Aantal mensen met dementie gemeente Zevenaar in 2033 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 12

Figuur 5 Toename aantal mensen met dementie gemeente Zevenaar tot 2033 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 13

4 ONTWIKKELING AANBOD VERPLEEGHUISZORG Alle zorgaanbieders in de provincie Gelderland zijn benaderd om mee te werken aan een enquête. Daarin is hen gevraagd wat hun aanbod is aan verpleeghuisplaatsen, verzo r- gingshuisplaatsen en aanleunwoningen. Ook is hen gevraagd welke plannen zij hebben voor de nabije toekomst: meer of minder plaatsen, sluiting van een locatie of oprichting van een nieuwe locatie. De informatie is verzameld op locatieniveau. De respons was 90% op locatieniveau. In het geval van non-respons zijn de gegevens van de huidige capaciteit ingeschat op basis van bronnen op internet. Informatie over toekomstige plannen is er in dat geval niet, e n de toekomstige capaciteit is gelijk gehouden aan de huidige. Ook voor de gemeente Zevenaar levert dit gegevens op. In onderstaande tabellen is de verpleeghuiszorg weergegeven op basis van de door organisaties aangeleverde gegevens aangevuld met informatie van bronnen op internet. Deze informatie kan fouten bevatten. De opgave van de toekomstige capaciteit is een momentopname van zomer 2013. Tabel 16 Huidige en toekomstige verpleeghuiscapaciteit PG gemeente Zevenaar verpleeghuis pg kleinschalig pg PG capaciteit totaal nu toekomst nu toekomst nu toekomst Zevenaar 0 0 84 102 84 102 Babberich 0 0 0 0 0 0 Angerlo 0 0 0 0 0 0 Giesbeek 0 0 20 18 20 18 Lathum 0 0 0 0 0 0 Zevenaar 0 0 104 120 104 120 Tabel 17 Huidige en toekomstige verpleeghuiscapaciteit somatiek en revalidatie gemeente Zevenaar verpleeghuis somatiek Revalidatie Zvw Revalidatie Awbz kleinschalig somatiek nu toekomst nu toekomst nu toekomst nu toekomst Zevenaar 19 0 0 0 0 0 56 74 Babberich 0 0 0 0 0 0 0 0 Angerlo 0 0 0 0 0 0 24 24 Giesbeek 0 0 0 0 0 0 2 7 Lathum 0 0 0 0 0 0 0 0 Zevenaar 19 0 0 0 0 0 82 105 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 14

5 VRAAG VERSUS AANBOD ZORG VOOR MENSEN MET DEMENTIE In de vorige twee hoofdstukken zijn zowel de vraag naar opvang voor mensen met d e- mentie als het aanbod verkend. Het is mogelijk vraag en aanbod naast elkaar te le ggen. Belangrijke opmerking: cijfers geven een benadering van de werkelijkheid en moeten niet worden gezien als absolute waarheid. Een cijfermatig overschot kan in de praktijk ervaren worden als een tekort, en omgekeerd. Het advies aan gemeenten en aanbieders is om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Cijfers zijn handig, maar vervangen niet de dialoog. 5.1 VRAAG VERSUS AANBOD Wat levert de vergelijking van vraag en aanbod op voor gemeente Zevenaar? De gemeente telt 104 plaatsen voor mensen met dementie, en dit is te weinig voor de vraag van 108 plaatsen; De komende twintig jaar gaat de vraag toenemen. Dit betekent een aanvullende behoefte van 131 plaatsen voor de gemeente als geheel in 2033. Tabel 18 Vraag en aanbod van verpleeghuiscapaciteit PG, zowel traditioneel verblijf als kleinschalig wonen gemeente Zevenaar, 2013 2033 2013 2023 2033 vraag aanbod saldo vraag aanbod saldo vraag aanbod saldo tradit. kleins. tradit. kleins. tradit. kleins. Zevenaar 87 0 84-3 124 0 102-22 173 0 102-71 Babberich 6 0 0-6 15 0 0-15 27 0 0-27 Angerlo 4 0 0-4 7 0 0-7 13 0 0-13 Giesbeek 9 0 20 11 16 0 18 2 24 0 18-6 Lathum 1 0 0-1 3 0 0-3 3 0 0-3 Zevenaar: Gemeente totaal 108 0 104-4 166 0 120-46 239 0 120-119 5.2 WITTE VLEKKEN Lang niet alle woonkernen hebben capaciteit voor mensen met dementie. Andere kernen hebben wel capaciteit, maar onvoldoende. De twee tabellen hieronder geven aan of er sprake is van witte of grijze vlekken in de gemeente Zevenaar. De betekenis van wit of grijs is: Witte vlek: een woonkern zonder capaciteit en een behoefte van 6 of meer plaatsen Grijze vlek: een woonkern met capaciteit en een tekort van 6 of meer plaatsen Te klein: een woonkern zonder capaciteit en een behoefte van minder dan 6 plaatsen Hoe zit het in Zevenaar met witte en grijze vlekken? In Babberich is sprake van een witte vlek van 10 plaatsen. Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 15

Tabel 19 Witte en grijze vlekken >= 6 personen gemeente Zevenaar, 2018 te klein witte vlek grijze vlek Zevenaar 0 0 0 Babberich 0 10 0 Angerlo 5 0 0 Giesbeek 0 0 0 Lathum 2 0 0 Zevenaar: Gemeente totaal Tabel 20 Witte en grijze vlekken >= 12 personen gemeente Zevenaar, 2018 te klein witte vlek grijze vlek Zevenaar 0 0 0 Babberich 10 0 0 Angerlo 5 0 0 Giesbeek 0 0 0 Lathum 2 0 0 Zevenaar: Gemeente totaal Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 16

Figuur 6 Vraag en aanbod verblijfsplaatsen voor mensen met dementie gemeente Zevenaar in 2023 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 17

6 REFERENTIECIJFER WOONZORG 2013 2033 Het traditionele verzorgingshuis gaat verdwijnen. Een bepaald type ouderen maakt daar op dit moment gebruik van. De vraag is wat dit type oudere gaat doen als het verzorgingshuis oude stijl niet meer bestaat. Meer algemeen gesteld: aan wat voor soort woonvormen met zorg zal in de toekomst behoefte zijn? Deze vraag is lastig te beantwoorden. Wat de reactie zal zijn van het publiek op het sluiten van de verzorgingshuizen, zal moeten worden afgewacht. Beredeneerd kan worden dat ouderen toch behoefte blijven houden aan een vergelijkbaar aanbod van wonen met zorg. We noemen dit vergelijkbare aanbod woonzorg. De omvang van het woonzorgsegment kan op basis van aannames worden ingeschat. In de hoofdrapportage, hoofdstuk 8, wordt dieper ingegaan op de mogelijke rol en omvang van dit woonzorgsegment in de toekomst, en de lezer wordt aangeraden deze tekst er bij te pakken voor een beter begrip van de nu volgende cijfers. 6.1 OMVANG VAN HET WOONZORGSEGMENT De aanname is dat de omvang van het woonzorgsegment een stuk kleiner zal zijn dan de huidige verzorgingshuiscapaciteit. De voorzieningen in het verzorgingshuis worden colle c- tief betaald, en de kosten ervan zijn vele malen hoger dan wat een individu kan betalen. Het nieuwe aanbod zal dus óf een lager voorzieningenniveau bieden, of slechts bereikbaar zijn voor ouderen met een hoog inkomen. Woonzorg zal daarom minder intere s- sant zijn dan het verzorgingshuis, en de vraag ernaar zal lager zijn. In de berekening van de behoefte naar woonzorg hanteren we de aanname dat woonzorg geldt voor: 100% van de ouderen met een ZZP1-3 indicatie op 1-1-2013 (ondersteuning en regieverlies) 50% van de ouderen met een ZZP4 indicatie op 1-1-2013 (psychogeriatrie, regieverlies) 50% van de ouderen met een ZZP6 indicatie op 1-1-2013 (somatiek, vaak met regieverlies) Dit levert een bepaald getal op. Het is echter maar de vraag of dit getal realistisch is. De toekomst moet dit uitwijzen. Individuele ouderen kunnen besluiten langer zelfstandig thuis te blijven wonen, afhankelijk van de kwaliteit van de thuiszorg die zij ervaren, de hulp van hun sociale netwerk, en de geschiktheid van de woning waarin z ij wonen. Voor Zevenaar is de inschatting als volgt: Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 18

Tabel 21 Prognose omvang segment woonzorg gemeente Zevenaar Zevenaar 78 94 113 134 159 Babberich 5 9 13 19 23 Angerlo 4 4 6 9 12 Giesbeek 7 11 15 18 22 Lathum 1 1 2 3 3 Zevenaar: Gemeente totaal 95 120 149 183 220 6.2 VRAAG WOONZORG VERSUS AANBOD Betoogd kan worden dat het verzorgingshuis van vandaag kan transformeren tot de woonzorgvoorziening van morgen. Ook aanleunwoningen kunnen deze rol spelen. Uit het onderzoek is de capaciteit van beide bekend. Zetten we dit aanbod af tegen de hierboven berekende behoefte, dan kan daaruit worden afgeleid hoeveel plaatsen van het verzorgingshuis benut zouden kunnen worden voor woonzorg. Deze vergelijking is in onde r- staande tabel gemaakt. Zichtbaar is dat er verzorgingshuisplaatsen te veel zullen zijn, de kolom saldo. Deze capaciteit zou in theorie benut kunnen worden voor mensen met dementie, door een verbouwing tot kleinschalig wonen. Zoals we eerder zagen, neemt de behoefte aan ve r- blijf voor mensen met dementie de komende jaren sterk toe. In het laatste hoofdstuk komen we hier op terug. Of alles zo zal lopen, hangt van vele factoren af. Dit is niet de plaats om deze afweging te maken. Waar het op deze plaats vooral om gaat, is het inzicht dat voor het verzorgingshuis oude stijl er een toekomst nieuwe stijl mogelijk is. Tabel 22 Inventarisatie van de huidige verzorgingshuiscapaciteit en capaciteit van aanleunwoningen op en naast het terrein van het verzorgingshuis, en de lopende plannen gemeente Zevenaar (bron: enquête wonen-zorg provincie Gelderland 2013) verzorgingshuis meerzorg woningen nu toekomst nu toekomst nu toekomst Zevenaar 29 20 0 0 289 306 Babberich 0 0 0 0 0 0 Angerlo 0 0 0 0 0 0 Giesbeek 13 5 0 0 18 18 Lathum 0 0 0 0 0 0 Zevenaar 42 25 0 0 307 324 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 19

Tabel 23 Vergelijking tussen behoefte woonzorg en aanbod verzorgingshuisplaatsen gemeente Zevenaar (exclusief meerzorg) plus aanleunwoningen. 2013 2018 2023 "vraag" aanbod saldo "vraag" aanbod saldo "vraag" aanbod saldo Zevenaar 78 318 240 94 326 232 113 326 213 Babberich 5 - -5 9 - -9 13 - -13 Angerlo 4 - -4 4 - -4 6 - -6 Giesbeek 7 31 24 11 23 12 15 23 8 Lathum 1 - -1 1 - -1 2 - -2 Zevenaar 95 349 254 120 349 229 149 349 200 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 20

7 HET POTENTIEEL AAN VRIJWILLIGERS Doordat ouderen veel langer thuis blijven wonen, stijgt ook de hulpvraag thuis. Het moderne idee is dat mensen meer voor elkaar zullen gaan zorgen. Het gaat niet direct om heel ingewikkelde zorgtaken, maar vooral om aandacht, een oogje in het zeil ho uden en zaken regelen, helpen met boodschappen en eten en dergelijke. Een aantal trends zijn uit en te na bekend: De gezinnen zijn kleiner; De kinderen wonen meer verspreid over het land; Dochters hebben vaker een baan; Meer mensen voeren een eenpersoonshuishouden. Dit duidt er op dat hulp van familieleden in de toekomst minder voorhanden zal zijn. Vaak wordt geopperd dat hulp ook uit een andere hoek kan komen, de gemeenschap waar de ouderen wonen. Vrijwilligers, buren, buurtbewoners, vervullen een mantelzorgrol, zoals het burgers betaamt. In dit hoofdstuk laten we zien hoeveel mantelzorgers er beschikbaar zijn. Om daar enig gevoel voor te krijgen, doen we de volgende aannames: Vooral 85-plussers kunnen in een situatie terecht komen waarbij een beroep op ma n- telzorg hard nodig is; Vooral mensen tussen de 55 en 75 jaar verrichten vrijwilligerswerk. Mensen onder de 55 zijn druk met werk en kinderen, en mensen tussen 75 en 85 zijn vooral met hun eigen leefsituatie bezig. Om een indicatie te krijgen van het potentieel van vrijwilligers 55-75-jarigen - kunnen we berekenen hoeveel 85-plussers er in een gemeenschap zijn, en hoeveel 55-75-jarigen hier tegenover staan. Hoe meer 55-75-jarigen per 85-plusser, hoe ruimer het potentiële aanbod aan vrijwilligers, de vrijwilligersindex: Tabel 24 Vrijwilligersindex gemeente Gelderland (aantal 55-75-jarigen per 85-plusser), 2013-2033 Provincie 12 11 10 9 6 Achterhoek 11 10 10 8 6 De Vallei 11 11 10 8 6 Noord-Veluwe 12 10 9 8 6 Rivierenland 15 14 13 10 7 Stadsregio 12 11 10 9 7 Stedendriehoek 11 10 9 8 6 Een hoge vrijwilligersindex is gunstig, een lage ongunstig. In Gelderland als geheel staan vandaag de dag 12 55-75-jarigen klaar op iedere 85-plusser om te helpen. Dit loopt de Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 21

komende jaren terug tot 6 vrijwilligers per 85-plusser. Het potentieel vrijwilligers halveert de komende jaren. Het beeld voor Zevenaar is vergelijkbaar: Het potentieel aan vrijwilligers neemt tussen 2013 en 2033 af van 15 naar 5; In de provincie als geheel neemt het potentieel af van 12 tot 6. Natuurlijk zeggen cijfers niet alles: een klein aantal zeer gemotiveerde vrijwilligers levert een gemeenschap meer op dan een groot maar inactief potentieel. Tabel 25 Vrijwilligersindex gemeente Zevenaar (aantal 55-75-jarigen per 85-plusser), 2013-2033 Zevenaar 13 11 9 7 5 Babberich 33 21 14 11 8 Angerlo 18 16 11 7 4 Giesbeek 25 16 11 9 6 Lathum 21 19 11 10 7 Zevenaar: Gemeente totaal 15 12 9 8 5 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 22

Figuur 7 Vrijwilligersindex gemeente Zevenaar 2013 2033 Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 23

8 TOEKOMST VERZORGINGSHUIZEN In een vorig hoofdstuk is de vraag verkend of de verzorgingshuizen van nu kunnen transformeren tot nieuwe woonzorgvoorzieningen, en om welke aantallen het dan gaat. De voorspelling is dat de behoefte aan woonzorg lager zal zijn dan het huidige gebruik van het verzorgingshuis. Het idee is daarbij geopperd dat de overblijvende capaciteit van het verzorgingshuis mogelijk gebruikt kan worden voor de opvang van mensen met dementie, iets waar de komende twintig jaar veel behoefte aan zal zijn. Hieronder proberen we deze mogelijke ontwikkeling concreet te maken voor de gemeente Zevenaar. De tabellen een voor 2018, en een voor 2023 - moeten als volgt gelezen worden: Wat is de toekomstige vraag naar opvang dementie en woonzorg? Wat is het aanbod aan verzorgingshuisplaatsen, inclusief meerzorg, en verblijf voor mensen met dementie? NB: aanleunwoningen zijn níet meegeteld; Wat is het saldo van de som van het aanbod, minus de som van de vraag? Als dit negatief is, dan is er een tekort aan capaciteit voor woonzorg plus verblijf dementie, zelfs als de verzorgingshuiscapaciteit 100% benut wordt. Met andere woorden: er is in theorie een goede bestemming voor het verzorgingshuis; Als dit positief is, dan is er een overschot. In dat geval kan berekend worden welk deel van de verzorgingshuiscapaciteit benut zou kunnen zijn. Voor Zevenaar geldt: In 2018 kan 100% van de verzorgingshuiscapaciteit benut worden voor woonzorg plus verblijf voor mensen met dementie; In 2023 zou bij gelijkblijvend aanbod 100% van de verzorgingshuiscapaciteit benut kunnen worden voor woonzorg plus verblijf voor mensen met dementie. Tabel 26 Herbenutting verzorgingshuis voor woonzorg en voor opvang mensen met dementie in 2018, gemeente Zevenaar. vraag 2018 aanbod Resultaat PG woonzorg verzorghs meerzorg PG trad. PG klein saldo vzh benut Zevenaar 105 94 20 0 0 102-77 100% Babberich 10 9 0 0 0 0-19 100% Angerlo 5 4 0 0 0 0-9 100% Giesbeek 13 11 5 0 0 18-1 100% Lathum 2 1 0 0 0 0-3 100% Zevenaar: Gemeente totaal 135 119 25 0 0 120-109 100% Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 24

Tabel 27 Herbenutting verzorgingshuis voor woonzorg en voor opvang mensen met dementie in 2023, gemeente Zevenaar. vraag 2023 aanbod Resultaat PG woonzorg verzorghs meerzorg PG trad. PG klein saldo vzh benut Zevenaar 124 113 20 0 0 102-115 100% Babberich 15 13 0 0 0 0-28 100% Angerlo 7 6 0 0 0 0-13 100% Giesbeek 16 15 5 0 0 18-8 100% Lathum 3 2 0 0 0 0-5 100% Zevenaar: Gemeente totaal 165 149 25 0 0 120-169 100% Provincie Gelderland / Ruimte voor zorg 25