Aanwezig Mw. W. Schoenmaker (voorzitter), dhr. P.J.C. Brons (waarnemend voorzitter/penningmeester), mw. M.S. Wijnhout (secretaris), mw. E.J. Bolt, dhr. T. Koning, dhr. J.P.M. Appelman, dhr. F.H. Makkinga, mw. F.C.A.M. Stevens-van der Wal, dhr. G.A. van de Kraats, dhr. T. Smaling en mw. G. Rijneveld (ambtelijk secretaris) Afwezig mw. J.G. Bos Door Gerda Rijneveld Vergadering van 16 februari 2016 Onderwerp 1. Opening en vaststelling agenda De voorzitter heet iedereen welkom, in het bijzonder Ties Smaling, nieuw lid van de Wmoadviesraad. 2. Spreekrecht Hier wordt geen gebruik van gemaakt. 3. Mededelingen van en vragen aan de wethouder Dit agendapunt vervalt i.v.m. afwezigheid van de wethouder. 4. Gastsprekers Moviera, Aanpak huiselijk geweld Vanuit Moviera zijn aanwezig: mevrouw P. (Paulien) van der Leden, preventiefunctionaris, en mevrouw N. (Nelleke) Westerveld, manager dienstverlening. Zij zijn blij met de uitnodiging om in gesprek te gaan over hun dienstverlening. Mevrouw Van der Leden gaat eerst kort in op de ontstaansgeschiedenis van Moviera (Paula Stichting, fusie met 2 blijf-van-mijn-lijfhuizen, fusie met regio Utrecht). Moviera werkt nu in de provincie Gelderland en Utrecht. Moviera kent opvanghuizen (voor mannen en vrouwen) en ambulante dienstverlening. Er werken 180 medewerkers. In Oosterbeek gaat het om ongeveer 100 mensen die hulp ontvangen. De werkwijze is systeemgericht; men kijkt niet alleen naar het slachtoffer, maar naar het hele gezin/huishouden. Het kan zijn dat een partner alleen fysiek en psychisch geweld toepast en de andere partner helemaal niet, maar vaak zijn de rollen van slachtoffer en pleger niet zo eenduidig en heeft iedereen hierin zijn rol. Het gaat om een interactie tussen personen. Daarnaast wordt vanuit Moviera zoveel mogelijk ingezet op preventie. Bij huiselijk geweld gaat het om partnergeweld, ouderenmishandeling, seksueel misbruik, eer gerelateerd geweld en jeugdprostitutie. Het ambulant aanbod bestaat o.a. uit relatiegesprekken Samen geweldloos verder, het individueel aanbod Toekomst zonder geweld, het Aware aanbod d.m.v. een alarmeringssysteem en begeleiding van ouders met een vechtscheiding. Een huisverbod verloopt via Veilig Thuis. In die situaties is vaak wel sprake van Moviera als hulpverlener. De opvang vindt in principe in de eigen regio plaats, tenzij dat dit om veiligheidsredenen niet kan. Opvang elders heeft geen voorkeur, omdat mensen, en vooral kinderen, hun netwerk verliezen. De opvang in een andere regio gebeurt met gesloten beurs. Dit is uniek aan het
vrouwenopvangsysteem. De financiering van de dienstverlening van Moviera verloopt via de centrumgemeenten. In Gelderland zijn dit de gemeenten Arnhem, Ede, Nijmegen en Apeldoorn. Over de financiering van de hulp- en dienstverlening zijn afspraken gemaakt tot 2018. Ook vindt steeds meer hulpverlening thuis om opvang te voorkomen. De omvang van de opvanghuizen in Arnhem wordt kleiner. In de opvang wordt ook proactief contact gezocht met de vader. Bij uitplaatsing van de vrouwen wordt zorgvuldig gekeken of het eerdere geweldspatroon goed doorbroken is. Waar nodig blijft ambulante hulpverlening aanwezig. Gemeenten moeten vrouwen uit de vrouwenopvang voorrang geven voor huisvesting. Kinderen die in de opvang bij Moviera in Oosterbeek zitten gaan naar de Bernulphusschool. Daar is een hulpverlener aanwezig. Voor andere kinderen die met huiselijk geweld te maken hebben is er De Boomhut, een soort kinderlotgenotengroep. Mensen komen op veel verschillende manieren bij Moviera terecht. Mensen kunnen zichzelf melden, maar ook via politie, een huisverbod, sociaal team of via jeugdzorg bij Moviera terecht komen. Moviera screent en analyseert en biedt waar nodig hulpverlening/trajectbegeleiding en eventueel (nood)opvang. Wanneer sprake is ernstigere problemen en een zwaardere zorgvraag kan de GGZ (bijv. Pro Persona) of jeugdzorg (bijv. Lindenhout) ingeschakeld worden. Hoe wordt het 1 plan, 1 regie, 1 huishouden, ook op school, in de praktijk vorm gegeven? Het lijkt er in de praktijk op dat er nog te veel sprake is van te veel hulpverleners en onvoldoende regie. Moviera werkt met trajectbegeleiders. Medewerkers die bij Moviera werken kunnen in principe alle hulp bieden. Bij schuldenproblematiek worden andere medewerkers bijgeschakeld. Waar nodig vindt multidisciplinair overleg plaats met ander hulpverleners, waarin afspraken gemaakt worden over wie wat doet. Hoe verhoudt dit zich in de gemeente Renkum met de werkwijze van het Sociaal Loket? Het Sociaal Loket wil ook regie voeren, ook in de doorverwijzing (bijv. liever niet rechtstreeks van huisarts naar Lindenhout i.v.m. wachtlijsten). Hier speelt ook een financiële component in mee. De beide dames hebben hier geen goed zicht op. Afgesproken wordt dat de trajectbegeleider die in Renkum werkzaam is naar haar ervaringen binnen/met de gemeente Renkum gevraagd zal worden (pluspunten, verbeterpunten). De ervaringen zullen via de ambtelijk secretaris per mail doorgegeven worden. Tot slot wordt nog ingegaan op het thema ouderenmishandeling. In het kader van preventie wordt ingezet om mensen (bijv. vrijwilligers, welzijnsmedewerkers, etc.) eerder signalen van ouderenmishandeling te laten herkennen. Ook worden bijeenkomst voor ouderen zelf georganiseerd over financiële veiligheid. Ook vinden bijeenkomsten voor mantelzorgers plaats. Mevrouw Van der Leden pleit voor maatwerk voor hulp- en ondersteuning vanuit de gemeente, vooral voor mantelzorgers die dag en nacht in touw zijn, bijv. bij een dementerende partner. Er blijkt soms ook nog onvoldoende kennis van de mogelijkheden van respijtzorg. Als er sprake is van ouderenmishandeling is soms crisisopvang nodig. Daarnaast wordt door Moviera hulpverlening ingezet om de agressor om te laten gaan met zijn agressie. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van huiselijk geweld? Huiselijk geweld kan veel oorzaken hebben. Ook het soort huiselijk geweld is hierbij van belang. Belangrijke algemene oorzaken zijn: alcohol en drugs en geweld, stressfactoren zoals armoede en krappe 16 februari 2016 2 van 5
huisvesting, psychiatrische problemen en een verleden met geweld. Bij ouderenmishandeling zijn belangrijke oorzaken: oud leed, familieconflicten, kinderen met stress en overbelasting mantelzorgers. Mevrouw Van der Leden en mevrouw Westerveld worden bedankt voor hun aanwezigheid. De ontvangt nog graag de aanvullende informatie van de trajectbegeleider die werkzaam is in de gemeente Renkum over ervaringen in/met de gemeente Renkum. 5. Cliëntondersteuning gemeente Renkum De aanleiding van dit agendapunt is dat de vorig jaar een brief aan de gemeente heeft gestuurd n.a.v. de landelijke Zelftest cliëntondersteuning. Hoe staat het met cliëntondersteuning in de gemeente Renkum? In de reactie van de gemeente wordt het beleidskader van de cliëntondersteuning in de gemeente weergegeven. Omdat de gemeente Renkum MEE heeft ingehuurd voor de verlenen van onafhankelijke cliëntondersteuning in de gemeente Renkum, heeft de ook Mee uitgenodigd om te horen hoe de cliëntondersteuning in de praktijk werkt. De is dan ook blij dat bij dit agendapunt mevrouw T. (Tineke) Bouchier, beleidsmedewerker gemeente Renkum, en mevrouw M. (Maaike) Mensen, regiomanager MEE Gelderse Poort, en de heer W. (Willem) Nijenhuis, cliëntondersteuner MEE Gelderse Poort, aanwezig zijn. Mevrouw Bouchier geeft aan dat de brief van de voor de gemeente een goede gelegenheid was voor reflectie en stelt het op prijs hierover in gesprek te gaan. De uitvoering is nog in ontwikkeling. Mevrouw Mensen geeft aan dat MEE met 24 gemeenten contracten heeft afgesloten en dat dit de eerste keer is dat ze bij een wordt uitgenodigd om hierop een toelichting te mogen geven. Zij stelt dit zeer op prijs. In de brief van de gemeente Renkum wordt verwezen naar het werkplan van MEE. Hierin staan de visie en dienstverlening van MEE beschreven. De leden van de zullen dit werkplan alsnog ontvangen. De diensten van MEE werden tot 1 januari 2015 bekostigd uit de AWBZ. Daarna werd men financieel afhankelijk van de gemeenten. Gemeenten zijn verplicht op basis van o.a. de Wmo en de Jeugdwet inwoners die gebruik (willen) maken van hulp- en dienstverlening onafhankelijke cliëntondersteuning te bieden bij het vragen van deze hulp. Voor MEE was deze nieuwe situatie vooral vanuit financieel oogpunt lastig. De dienstverlening wordt door gemeenten wel zeer gewaardeerd. In de regio Arnhem is met 24 gemeenten besloten voor 2 jaar met MEE een contract aan te gaan voor het verlenen van (onafhankelijke) cliëntondersteuning. MEE biedt al 60 jaar individuele ondersteuning/begeleiding aan cliënten bieden met alle beperkingen, tussen 0 en 100 jaar en op alle levensdomeinen. Daarnaast kan zij voor gemeenten (onafhankelijke) cliëntondersteuning bieden. MEE verstaat onder onafhankelijke cliëntondersteuning het ondersteunen van cliënten bij het formuleren van hun zorgvraag door cliëntondersteuners die niet bij de indicatiestelling en de toeleiding tot zorg betrokken zijn. Dit is het geval in de gemeente Renkum. NB: De (structurele) individuele ondersteuning/begeleiding aan cliënten heeft de gemeente Renkum niet bij MEE ingekocht. Deze vindt plaats door bijv. maatschappelijk werk, sociaal team, welzijnsorganisaties, etc. 16 februari 2016 3 van 5
Waar cliëntondersteuners in gemeenten wel betrokken zijn bij de indicatiestelling of toeleiding naar zorg van cliënten spreekt MEE van cliëntondersteuning (en niet van onafhankelijke cliëntondersteuning). De heer Nijenhuis geeft aan dat dit in de praktijk in de gemeente goed werkt. Hij verleent kortdurende (cliënt)ondersteuning aan inwoners die daar prijs op stellen om hun hulpvraag in beeld te brengen en te formuleren richting de gemeente. Wanneer structurele ondersteuning nodig is, geeft hij dit aan aan de gemeente en zal er hiervoor een beschikking (en aanbod) nodig zijn. Waar nodig kan hij via MEE ook deskundigheid inschakelen om een bezwaarschrift in te dienen. Door deze werkwijze maakt hij de medewerkers van het sociaal loket ook bewust van de vraag achter de vraag en de mogelijkheden van out-of-the-box denken. Hij fungeert als aanjager van het omdenken. De heer Nijenhuis geeft aan met plezier samen te werken met de gemeente Renkum. De gemeente staat open voor zijn adviezen en suggesties, maakt grote stappen in het anders denken en denkt vanuit de belangen van haar inwoners. De heer Nijenhuis is ervan overtuigd dat hij zichzelf terugverdiend door mensen uit de betaalde zorg te houden. Een medewerker van het sociaal loket kan zijn functie nooit overnemen omdat ze per definitie niet onafhankelijk zijn. De heer Nijenhuis legt bij elk contact met inwoners duidelijk uit wat zijn positie is en dat hij door de gemeente is ingehuurd. Dit levert geen problemen over zijn rol en positie op. Er vindt een discussie plaats over de positie van het sociaal loket in het gemeentehuis. Inwoners kunnen het gevoel hebben dat ze niet naar het sociaal team gaan, maar naar de gemeente om om hulp te vragen. Dit lijkt een extra drempel voor inwoners om hulp te vragen. De heer Nijenhuis gaat zoveel mogelijk op huisbezoek. Dit levert hem ook meer inhoudelijke informatie op. De heer Nijenhuis werkt ook outreachend. Waar nodig stapt hij op basis van ontvangen signalen zelf op zorg mijdende inwoners af om zijn hulp aan te bieden. Mevrouw Mensen geeft aan dat ook op bestuurlijk niveau goede ervaringen met Wethouder Van den Berg zijn over de inzet en gewenst onafhankelijkheid van de 3 cliëntondersteuners binnen de gemeente Renkum. De is blij met deze positieve geluiden. Zorgbelang Gelderland levert voor de gemeente Renkum de vertrouwenspersoon/klachtfunctionaris. Daarnaast levert Zorgbelang Gelderland ook onafhankelijke cliëntondersteuning. Dit doet zij echter niet voor de gemeente Renkum. De communicatie over deze twee verschillende functies en bijbehorende taken door de gemeente Renkum (en Zorgbelang Gelderland) richting inwoners is niet helder en levert verwarring op. Mevrouw Bouchier geeft in dat kader aan dat de informatie op de gemeentelijke website over de vertrouwenspersoon/klachtfunctionaris van Zorgbelang Gelderland nog aandacht behoeft. De dames Bouchier en de heer Nijenhuis worden bedankt voor hun aanwezigheid. 6. Rondvraag - Morgen verschijnt het interview met de heren Makkinga en Brons in de Hoog en Laag. 16 februari 2016 4 van 5
Op internet is het interview al verschenen. - Bij de raadsbijeenkomst over de Participatiewet d.d. 22 februari a.s. zullen de heren Makkinga, Van de Kraats en Koning aanwezig zijn. - De heer Makkinga gaat morgen naar een 24-uursconferentie van de regio Arnhem en zal hierover in de volgende vergadering terugkoppelen. De heer Makkinga en mevrouw Bolt gaan een brief opstellen richting de gemeente Renkum waarin zij vragen zullen formuleren over: - In Binnenlands Bestuur heeft Ieder(in) aangegeven wat de mogelijkheden van gemeenten zijn om de effecten van de eigen bijdragen voor inwoners te verlagen. Hoe gaat de gemeente Renkum hiermee om? - Wie voert het toezicht uit op de uitvoering van de Wmo? - De gemeente is verplicht een Clientervaringsonderzoek Wmo uit te voeren. De Wmoadviesraad kan hier ook een goede rol bij spelen (zie brief Koepel Wmo-raden d.d. 8 februari 2015). Hoe gaat de gemeente Renkum dit oppakken? 7. A1: Concept-verslag van de vergadering van 19 januari 2016 Het concept-verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. A2: Actielijst 75 De actielijst wordt behandeld en bijgewerkt door de ambtelijk secretaris. De heren Makkinga en Appelman zullen n.a.v. hun gesprek over de schetsontwerpen van de nieuwe entree van het gemeentehuis een ongevraagd advies met aandachtspunten hierover opstellen. 8. Ingekomen en uitgaande stukken De volgende stuk is nagezonden: de definitieve inspreekreactie GAR bij Nota van uitgangspunten regionale inkoop doelgroepenvervoer d.d. 8 februari 2016 (WMO-B160205A) Ter vergadering is uitgereikt: een reactie/de antwoorden op de vragen die de Wmoadviesraad gesteld had over toegankelijkheid van het gemeentehuis en overige gebouwen (WMO-B160206) De stukken worden ter kennisgeving aangenomen. 9. Sluiting De voorzitter bedankt iedereen voor zijn of haar inbreng in deze vergadering. 16 februari 2016 5 van 5