TOELICHTING BIJ DE KUBUS "Private huishoudens naar woonplaats, type, omvang, aantal en leeftijd kinderen, kenmerken referentiepersoon e.a. (Vlaams Gewest, 1990-2015) 1. Algemeen De private huishoudens zijn gebaseerd op de inwoners "de jure" volgens de definities van het Rijksregister van de natuurlijke personen. Personen die ingeschreven zijn in het wachtregister, zijn NIET opgenomen in de berekening van de huishoudens, evenmin de personen die onwettig in het land verblijven. De afbakening van een huishouden is gebaseerd op het ingeschreven zijn op eenzelfde hoofdverblijfplaats. Dat betekent dat deze cijfers zicht geven op de wettelijke situatie van personen. Die situatie kan afwijken van de feitelijke situatie. Zo wonen sommige jongeren bijvoorbeeld alleen of niet-gehuwd samen maar blijven bij de ouders gedomicilieerd om fiscale of andere (administratieve) redenen. De tabellen geven de private huishoudens van het Vlaams Gewest. De brongegevens waarop deze tabellen steunen worden geleverd door de Algemene Directie Statistiek (ADS) van de FOD (Federale Overheidsdienst) Economie, KMO, Middenstand en Energie, het voormalige NIS (Nationaal Instituut voor de Statistiek). 2. Dimensie Observatiejaar De tabellen beschrijven de huishoudens op 1 januari van het geselecteerde observatiejaar. 3. Dimensie Woonplaats Woonplaats volgens de administratieve hiërarchische indeling: provincie (P), bestuurlijk arrondissement (Arr), gemeente (G), deelgemeenten (Dg) en NIS- en sectorcode. Achter de naam van de gemeente wordt de NIS-code van de gemeente gegeven. Op een nog lager niveau wordt de deelgemeente (Dg.) gegeven, en wordt de NIS-code vervolledigd met de code van de deelgemeente die meestal uit een letter bestaat (A, B, C enz.) behalve voor personen die niet definitief te lokaliseren zijn. Bij hen wordt de NIS-code aangevuld met het cijfer 9. In enkele uitzonderlijke gevallen verschijnen NIS-codes met een letter waarvoor geen deelgemeente bekend is. De letter Z wordt gebruikt voor een groep die niet te lokaliseren is (o.m. rondreizenden zonder woning, tijdelijk afwezigen zonder woning enz.) Indien de sectorcode nog niet bekend is, dan staat in plaats van de deelgemeente de vermelding niet meegedeeld en wordt X gebruikt als lettercode. Op dit niveau worden de gemeenten gesorteerd per NIS-code en in stijgende volgorde naar lettercode.
Op het laagste niveau staat de volledige vermelding: gemeenten, deelgemeente, NIS-code en sectorcode. Indien er nog geen informatie beschikbaar is over de sectorcode dan staat in plaats van de sectorcode de vermelding niet meegedeeld en wordt XXXX gebruikt als sectorcode. Gegevens die volledig correct zijn tot op het niveau van de statistische sectoren kunnen pas worden vrijgegeven nadat alle aanpassingen aan statistische sectoren die in de loop van een jaar voorkomen, zijn verwerkt. De keuze voor gegevens die 100% correct zijn tot op het niveau van statistische sectoren impliceert m.a.w. automatisch dat gegevens met een jaar vertraging worden vrijgegeven. Die keuze werd hier niet gemaakt. Er werd gekozen om de gegevens zonder vertraging vrij te geven en daarbij te aanvaarden dat de gegevens niet definitief zijn. Die keuze impliceert ook dat in sommige jaren (momenteel enkel het observatiejaar 2013) voorlopige coderingen voorkomen die ADS hanteert in afwachting van een definitieve toewijzing van een adres aan een bepaalde sector (code ZZZZ). Afhankelijk van de verdere dataleveringen van ADS zullen de voorlopige sectorcodes vervangen worden door de definitieve. Voor de observatiejaren 2014 en 2015 werden er geen (voorlopige en definitieve) sectorcodes vrijgegeven. Statistische sectoren worden aangegeven met een code die uit 2 delen bestaat en 9 karakters telt. Het eerste deel (5 karakters) is de gemeentecode. Het tweede gedeelte (4 karakters) is de sectorcode binnen de gemeente. Meer details over de opbouw en de historiek van de statistische sectoren worden gegeven in een boekdeel (buiten reeks) van de Bevolkingsstatistieken dat het NIS uitgaf in 2000. De volledige referentie is: Van der Haegen, H., De statistische sectoren in de Belgische statistiek, in: Bevolkingsstatistieken, Bevolking en huishoudens per statistische sector op 1 januari 1998 a. Brussels Hoofdstedelijk gewest en Vlaams Gewest - Ministerie van Economische zaken, 2000 (buiten reeks). 4. Dimensie LIPRO-huishoudtype De indeling van de huishoudens gebeurt aan de hand van de verwantschap van elk lid van het huishouden met de referentiepersoon van het huishouden. Huishoudens worden opgedeeld in private en collectieve huishoudens. In deze tabellen is er enkel sprake van private huishoudens. Zeven types van private huishoudens worden onderscheiden: 1. alleenwonende (= éénpersoonshuishouden met referentiepersoon van 15 jaar of ouder); 2. gehuwd paar zonder thuiswonend kind (+ eventueel inwonende andere personen); 3. gehuwd paar met thuiswonend(e) kind(eren) (+ eventueel inwonende andere personen); 4. ongehuwd paar zonder thuiswonend kind (+ eventueel inwonende andere personen);
5. ongehuwd paar met thuiswonend(e) kind(eren) (+ eventueel inwonende andere personen); 6. alleenstaande ouder (+ eventueel inwonende andere personen); 7. overige huishoudtypes. Deze categorie omvat alle huishoudens die niet zijn opgenomen in de voorgaande types zoals samenwonende broers/zussen, samenwonende vrienden, Detailinformatie over de types van huishoudens bekomt men door het hoofdniveau van de dimensie uit te vouwen. Kinderen van een paar of alleenstaande ouder zijn eigen kinderen, stiefkinderen, geadopteerde kinderen en pleegkinderen. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat het thuiswonende kind eventueel zelf een partner en/of eigen kinderen heeft. Partners die ongehuwd samenwonen, worden in het Rijksregister niet als dusdanig gecodeerd. Hetzelfde geldt voor pleegkinderen. De beslissingsregels om de huishoudens te definiëren zijn beschreven in een SVR-Technisch rapport (Lodewijckx & Deboosere, 2008). Hetzelfde rapport geeft ook aan waarom er lichte verschillen zijn tussen onze tabellen en de tabellen die ADSEI publiceert hoewel beide instellingen dezelfde brongegevens gebruiken. 5. Dimensie Huishoudgrootte De dimensie huishoudgrootte laat toe om in te zoomen op de grote huishoudens met 10 of meer dan 10 personen. 6. Dimensie Aantal kinderen in hh Deze dimensie geeft het totale aantal kinderen in het huishouden zonder rekening te houden met de leeftijd van de kinderen. 7. Dimensie Aantal kind 0-2j Deze dimensie geeft het aantal 0- tot 2-jarige kinderen in het huishouden. Een 0-jarige op 1 januari van een observatiejaar is iemand die geboren is in de loop van het jaar daarvoor. 8. Dimensie Aantal kind 3-5j Deze dimensie geeft het aantal 3- tot 5-jarige kinderen in het huishouden. 9. Dimensie Aantal kind 6-11j
Deze dimensie geeft het aantal 6- tot 11-jarige kinderen in het huishouden. 10. Dimensie Aantal kind 12-17j Deze dimensie geeft het aantal 12- tot 17-jarige kinderen in het huishouden. 11. Dimensie Aantal kind 18j+ Deze dimensie geeft het aantal kinderen van 18 jaar en ouder in het huishouden. 12. Dimensie Leeftijd jongste kind Deze dimensie geeft de leeftijd van het jongste kind in het huishouden. De leeftijdsgroepen op het hoofdniveau kunnen verder worden uitgevouwen. 13. Dimensie Leeftijd oudste kind Deze dimensie geeft de leeftijd van het oudste kind in het huishouden. De leeftijdsgroepen op het hoofdniveau kunnen verder worden uitgevouwen. 14. Dimensie Geslacht refpers Deze dimensie geeft het geslacht van de referentiepersoon van het huishouden. 15. Dimensie Leeftijd refpers Deze dimensie geeft de leeftijd van de referentiepersoon van het huishouden. Er wordt een indeling aangeboden volgens sociologische leeftijdsgroepen (0-17 jaar, 18-59 jaar en 60+) en subgroepen (0-2 jaar, 3-5 jaar enz.) die verder kunnen uitgevouwen worden. 16. Dimensie Burgerlijke staat refpers Deze dimensie geeft de burgerlijke staat van de referentiepersoon van het huishouden. Burgerlijke staat wordt gegeven in zes groepen. Daardoor kunnen onze cijfers soms licht afwijken van de publicaties van het NIS waarin de groep Andere
niet als aparte categorie verschijnt, maar gehercodeerd werd naar andere groepen. De categorie Andere bevat burgerlijke staten die niet voorkomen in het Belgisch recht ( Polygaam/echtscheiding en Verstoten ) maar wel bij inwoners van buitenlandse herkomst, plus de burgerlijke staten Geannuleerd huwelijk" (nietig verklaarde huwelijken) en Vermoedelijk huwelijk (voor de wet ongeldige huwelijken terwijl de echtgenoten te goeder trouw zijn). Vanaf 2009 neemt het aantal personen met burgerlijke staat onbepaald toe; ze zijn ondergebracht in de categorie onbekend. 17. Dimensie Nationaliteit refpers Deze dimensie geeft de nationaliteit van de referentiepersoon van het huishouden. De dimensie nationaliteit maakt op een eerste niveau onderscheid tussen de Belgische nationaliteit, vreemde nationaliteiten en twee restcategorieën: andere en onbekend. De nationaliteit wordt aangegeven met landnamen die worden gegroepeerd per continent en subcontinent. Op elk niveau worden de categorieën alfabetisch gerangschikt. Voor de landnamen wordt zoveel mogelijk de ISO-nomenclatuur gevolgd (International Organization for Standardisation). De landnaam wordt gevolgd door zowel de alfanumerieke ISO-code (twee letters) als de numerieke ISO-code bestaande uit drie cijfers. Wat de twee restcategorieën betreft: De categorie Andere groepeert o.m. vluchtelingen, vaderlandlozen en personen waarvan de nationaliteit nog niet definitief is bewezen. De categorie Onbekend groepeert personen waarvan de nationaliteit niet kan worden achterhaald bij gebrek aan gegevens of omwille van onvolledige of tegenstrijdige informatie. 18. Dimensie Geslacht partner refpers Deze dimensie geeft het geslacht van de partner van de referentiepersoon van het huishouden. 19. Dimensie Leeftijd partner refpers Deze dimensie geeft de leeftijd van de partner van de referentiepersoon van het huishouden. Zie verduidelijking onder punt 15. 20. Dimensie Burgerlijke staat partner refpers
Deze dimensie geeft de burgerlijke staat van de partner van de referentiepersoon van het huishouden. Zie verduidelijking onder punt 16. 21. Dimensie Nationaliteit partner refpers Deze dimensie geeft de nationaliteit van de partner van de referentiepersoon van het huishouden. Zie verduidelijking onder punt 17. 22. Algemene opmerking In zeer uitzonderlijke gevallen kan er bij het kruisen van dimensies een inconsistentie aan het licht komen (bijvoorbeeld een referentiepersoon van 2 jaar oud). Een administratieve databank kan foutieve gegevens bevatten. De brongegevens werden door ons niet gecorrigeerd. Edith Lodewijckx Studiedienst van de Vlaamse regering 27/07/2015 edith.lodewijckx@dar.vlaanderen.be