Actieplan verslavingspreventiebeleid Gemeente Valkenswaard 2014-2015
- 2 -
Inhoudsopgave Inleiding p. 4 Het plan p. 5 Het actieprogramma p. 6 1. Ouder/kind avond p. 6 2. Voorlichting vierde klas p. 7 3. Voorlichting en bewustwording ouders p. 8 4. Uit met ouders p. 9 5. Bezoeken aan jeugdgevangenis p. 10 6. Media en informatie p. 11 Kostenoverzicht deelprojecten p. 12-3 -
Inleiding De afgelopen jaren is er lokaal en regionaal veel aandacht besteed aan alcoholen drugspreventie. Alcohol is voor jongeren namelijk schadelijk. Het drinken van alcohol is slecht voor de ontwikkeling van de hersenen en andere organen die in de groei zijn. Daarnaast lopen jongeren sneller het risico alcoholvergiftiging te krijgen. Ook speelt alcohol een grote rol bij agressie, geweld en ongelukken in het verkeer. Het is daarom belangrijk jongeren en hun ouders bewust te maken van de gevolgen van alcoholgebruik. In Valkenswaard vinden we preventie dan ook erg belangrijk. Voorkomen is beter dan genezen. De afgelopen jaren participeerde Valkenswaard, net als de andere 20 gemeenten in Zuidoost-Brabant, in het regionale project Laat je niet flessen!. In 2013 is dit project, op enkele punten na, beëindigd. De bedoeling is dat gemeenten het alcoholbeleid lokaal hebben ingebed. Hierin worden zij door verschillende instanties ondersteund. Vanaf 1 januari 2014 zijn alle jongeren onder de 18 jaar strafbaar als ze alcohol bij zich hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen. Ook is het verboden om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 18 jaar. Jongeren die eerder wel mochten drinken, mogen dat nu niet. En dat terwijl het drinken van alcohol in onze cultuur door heel veel mensen wordt geaccepteerd. We bevinden ons dus in een lastige fase. De acceptatie van een nieuwe wettelijke leeftijdsgrens kost tijd. Het belang van preventie wordt hiermee nog eens extra onderstreept. Naast preventie neemt ook handhaving een belangrijke plaats in binnen het verslavingspreventiebeleid. Deze twee beleidsvelden komen samen in het nog door de gemeenteraad vast te stellen Preventie- en handhavingsplan. Een integraal plan dat zich richt op het terugdringen van alcoholgebruik. Daarnaast hangt dit plan samen met het Wmo-meerjarenplan en het Lokaal Gezondheidsbeleid. In dit actieplan worden een aantal preventieve activiteiten beschreven die de gemeente Valkenswaard gaat ondernemen om de bewustwording rondom alcoholgebruik bij jongeren en hun ouders te vergroten. Samen met onze partners (Paladijn, GGD, Novadic-Kentron, Politie en scholen) werken we hiermee aan een gezonde gemeente. - 4 -
Het plan Het actieplan bestaat uit zes punten waarbij een gecombineerde aanpak en onderlinge afstemming tussen partijen centraal staat. De gemeente is hierbij de regievoerende partij. Er wordt voor een deel voortgeborduurd op de acties die in 2012 en 2013 hebben plaatsgevonden. De verschillende doelgroepen worden in deelprojecten aangepakt. Na de uitvoering van de deelprojecten wordt met de betrokken partijen geëvalueerd of de gestelde doelen bereikt zijn. - 5 -
Het actieprogramma 1. Ouder/kind avond Aanleiding: Het is belangrijk dat met kinderen wordt gesproken over alcohol, roken en andere genotsmiddelen in de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. Een voorlichtend gesprek werkt het beste voordat kinderen in de leeftijd komen dat ze gaan experimenteren met alcohol en roken. Daarbij is de rol van ouders erg belangrijk. Om veel ouders te bereiken is het belangrijk dat zij naar school komen voor een voorlichtingsbijeenkomst. Een extra stimulans daarbij is dat hun eigen kind daarbij een filmpje vertoont waar hij of zij zelf in speelt. Wat gaat er gebeuren? Voordat de ouder/kind avond plaatsvindt, krijgen de leerlingen een voorbereidingsles. Deze wordt gegeven door het jongerenwerk en gaat over groepsdruk. Naast een theoretisch deel maken zij ook een kort filmpje of presentatie over dit thema. De ouder-kind avond bestaat uit een gezamenlijk deel waarbij het resultaat van de voorbereidingsles getoond wordt aan de ouders. Vervolgens krijgen de ouders en de kinderen apart van elkaar voorlichting van GGD Brabant-Zuidoost of Novadic-Kentron in samenwerking met jongerenwerk. Doelgroep: Groep 7 en/of 8 en de ouders van deze leerlingen van basisscholen. Doel van het project: Het doel van het project is tweeledig: leerlingen worden bewust gemaakt van de risico s van alcohol drinken, roken en het omgaan met groepsdruk. Op deze manier wordt hun weerbaarheid vergroot. Ouders worden geïnformeerd over alcohol- en drugsgebruik. Wat zijn de trends, wat maakt genotsmiddelen interessant voor jongeren en hoe ga je als ouder het gesprek met je kind aan over alcohol en andere middelen. Wie gaat het uitvoeren: Het project is een samenwerking tussen de GGD Brabant-Zuidoost, Novadic- Kentron en het jongerenwerk van Paladijn. Daarnaast speelt ook de school een rol. Bij dit deelproject is de bereidheid van scholen om aan deze activiteit mee te doen erg belangrijk. Kosten: Budgetneutraal. De inzet van GGD Brabant-Zuidoost, Novadic-Kentron en het jongerenwerk van Paladijn komen uit de reguliere uren en taken voor preventiewerk. - 6 -
2. Voorlichting vierde klas Aanleiding: In het voortgezet onderwijs komen kinderen/jongeren in aanraking met diverse nieuwe zaken. Daartoe behoort ook alcohol en in sommige gevallen (soft)drugs. Door het inzetten van preventieactiviteiten zijn jongeren geïnformeerd over deze thema s. Wat gaat er gebeuren: Helder Theater verzorgt interactieve voorstellingen bij Were Di. Het betreft de voorstelling Wat wil je drinken. Deze voorstelling wordt klassikaal aangeboden. Ervaring leert dat voorstellingen op het voortgezet onderwijs het beste werken in een veilige omgeving met vertrouwde mensen. Het 'groepsproces' is erg belangrijk bij deze leeftijdsgroep. Hoe meer onbekenden toekijken, hoe lastiger het voor leerlingen is voor hun mening uit te komen. Na de theatervoorstellingen geeft Were Di hier tijdens de maatschappijleerlessen en via de mentoruren vervolg aan. Doelgroep: Scholieren uit de vierde klas van Scholengemeenschap Were Di in Valkenswaard. Eerder werd dit project in de tweede klas aangeboden. Vanwege de verhoging van de leeftijd van 16 naar 18 jaar, is gekozen om dit project in de vierde klas uit te voeren. Overigens wordt er door Were Di ook in eerdere jaren aandacht besteed aan alcohol- en drugsgebruik. Dit is echter ingebed in het onderwijsprogramma. Doel van het project: Jongeren door goede voorlichting bewust maken van de risico s alcoholgebruik en eventueel (soft)drugsgebruik. Wie gaat het uitvoeren: De theatervoorstellingen worden door Helder Theater uitgevoerd. De organisatie is in handen van Were Di, Paladijn en de gemeente Valkenswaard. Kosten: De inzet van Helder Theater kost 280,- per voorstelling (exclusief BTW). Alle klassen krijgen de voorstelling te zien. Dit is afgekocht voor 8000,-. Deze kosten worden gedekt uit de middelen voor preventieactiviteiten op het gebied van alcohol en drugs. De inzet van Paladijn komen uit de reguliere uren en taken voor preventiewerk. - 7 -
3. Voorlichting en bewustwording ouders Aanleiding: Uit onderzoek is gebleken dat ouders niet altijd beschikken over de juiste informatie, kennis en vaardigheden om het thema alcohol en drugs bespreekbaar te maken. Risico s worden onderschat en misbruik wordt niet altijd herkend of erkend. Ouders zijn echter een belangrijke schakel wanneer het gaat om alcoholen/of drugsgebruik bij jongeren. Voorlichting aan jongeren is daarom niet voldoende. Ook ouders hebben adequate voorlichting nodig. Op deze manier wordt gestimuleerd om thuis het gesprek ook aan te gaan. Wat gaat er gebeuren: Op een ouderavond wordt het onderwerp alcohol en drugs besproken. Daarbij wordt een film over dit thema gepresenteerd. De film is in 2011 gemaakt door jongeren en gaat over het voorbeeldgedrag dat volwassenen geven aan de jeugd. Jongeren leren van volwassenen. Niet alleen wat zij hen thuis of op school vertellen, maar ook het gedrag is een voorbeeld. Ouders moeten zich daarom bewust zijn van de invloed van hun gedrag op hun kinderen. Na de vertoning van de film krijgen de ouders informatie over hoe zij het onderwerp bespreekbaar kunnen maken en op welke manier zij thuis grenzen kunnen stellen. Vervolgens is er ruimte voor vragen en/of discussie. Na afloop krijgen ouders aanvullende informatie in de vorm van een folder mee naar huis. Doelgroep: Ouders/verzorgers van leerlingen uit het eerste jaar van Were Di. Doel van het project: De bewustwording van ouders rondom dit thema vergroten. Daarnaast wordt hun een spiegel van hun eigen voorbeeldgedrag voorgehouden. Door de informatie die zij ontvangen, hebben zij voldoende handvatten om het onderwerp thuis bespreekbaar te maken. Mocht daarna extra ondersteuning nodig zijn, weten ouders de weg te vinden naar de juiste informatiepunten. Wie gaat het uitvoeren: De oudervereniging van Were Di verzorgt de avond. De invulling en het programma van de avond wordt door Novadic-Kentron, GGD Brabant-Zuidoost en de politie verzorgd. Kosten: Budgetneutraal. De inzet van GGD Brabant-Zuidoost, Novadic-Kentron en politie komen uit de reguliere uren en taken. - 8 -
4. Uit met ouders Aanleiding: Uit onderzoek is gebleken dat ouders niet altijd beschikken over de juiste informatie, kennis en vaardigheden om het thema alcohol en drugs bespreekbaar te maken. Risico s worden onderschat en misbruik wordt niet altijd herkend of erkend. Ouders zijn echter een belangrijke schakel wanneer het gaat om alcoholen/of drugsgebruik bij jongeren. Voorlichting aan jongeren is daarom niet voldoende. Ook ouders hebben adequate voorlichting nodig. Op deze manier wordt gestimuleerd om thuis het gesprek ook aan te gaan. Wat gaat er gebeuren: Tijdens deze avond bezoeken ouders lokale horecagelegenheden waar zij worden voorgelicht over verschillende aspecten van uitgaan. Denk bijvoorbeeld aan voorlichting over alcohol en drugs maar ook over veiligheid en handhaving. Daarnaast maken ouders kennis met de horecagelegenheden waar hun kinderen naartoe gaan of wellicht in de toekomst naartoe zullen gaan. Doelgroep: Ouders/verzorgers van kinderen die over een paar jaar uit zullen gaan of al uitgaan (leeftijd 15 á 16 jaar). Doel van het project: Het doel van Uit met ouders is om ouders van (toekomstig) uitgaande jeugd te informeren over verschillende aspecten van uitgaan. Wie gaat het uitvoeren: Dit onderwerp wordt gepresenteerd vanuit de expertise en betrokkenheid van politie, verslavingszorg (Novadic-Kentron), jongerenwerk (Paladijn), GGD Brabant-Zuidoost en horeca. Kosten: De inzet van GGD Brabant-Zuidoost, Paladijn, Novadic-Kentron en politie komen uit de reguliere uren en taken. Daarnaast wordt 750,- gereserveerd voor bijkomende kosten (consumpties, opening door Helder Theater). - 9 -
4. Bezoeken aan jeugdgevangenis Aanleiding: Veel jongeren zijn zich niet bewust van de impact van drugs en alcohol op geweld en criminaliteit. Zij kunnen de consequenties van hun daden niet altijd volledig overzien. Wat gaat er gebeuren: Jongeren brengen een bezoek aan een justitiële jeugdinrichting (JJI). Het betreft JJI Het Keerpunt in Cadier en Keer. Ongeveer zes klassen leggen een bezoek af. Daarnaast worden ook virtuele bezoeken aan jeugdinrichting Kansrijk georganiseerd. Deze bezoeken worden in de lessen maatschappijleer ingebed. Doelgroep: De doelgroep voor dit deelproject betreffen jongeren tussen 14 en 16 jaar afkomstig van Scholengemeenschap Were Di. De groepen leerlingen worden samengesteld door de docenten van Were Di. Doel van het project: De algemene doelstelling van dit project is vooral gericht op preventie. Jongeren zijn vaak nog niet volledig in staat om het verband tussen hun gedrag en de consequenties daarvan te leggen. Om de bewustwording hierover te vergroten, willen wij jongeren confronteren met de realiteit van dit gegeven. Jongeren leren op deze manier de juiste keuze te maken en daarmee te voorkomen dat zij zelf in een dergelijke situatie belanden. Daarnaast willen we het signaal afgeven dat zij een beroep kunnen doen op hulp. Verder hopen we jongeren die al in de problemen zitten te bereiken. Wie gaat het uitvoeren: Jongerenwerk Paladijn, Jeugdinrichting Het Keerpunt in Cadier en Keer en Scholengemeenschap Were Di. Kosten: De inzet van het jongerenwerk van Paladijn komen uit de reguliere uren en taken. In 2014 is het jongerenwerk van Paladijn nog betrokken bij dit project. Omdat het project al lange tijd goed loopt, wordt ervoor gekozen om het project na dit jaar over te dragen aan het Were Di. - 10 -
6. Media en informatie Aanleiding: Om daadwerkelijk de discussie op gang te brengen en te voeden is er rondom de deelprojecten aandacht van de media nodig. Op die manier wordt het onderwerp bij meederde doelgroepen bekend. Daarnaast moet aanvullende informatie te vinden zijn op diverse plekken. Bijvoorbeeld de bibliotheek en via het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Wat gaat er gebeuren: Waar mogelijk wordt de pers geïnformeerd. Bij de uitvoer van de activiteiten worden persberichten verstuurd. De aanvullende informatie is op diverse plekken vindbaar en zichtbaar. Bijvoorbeeld de bibliotheek, CJG en het jongeren- en tienercentrum. Doel van het project: Een breed publiek wordt geïnformeerd over de voorgenomen acties en zij weten de bijbehorende informatie te vinden. Een bijkomend doel is het aanwakkeren van een maatschappelijke discussie over alcohol- en drugsgebruik. Met behulp van aanvullende informatie worden bijvoorbeeld ouders verder geïnformeerd. Wie gaat het uitvoeren: Voor wat betreft de persberichten gaat de afdeling communicatie in samenwerking met de betrokken personen en instanties persberichten opstellen en verzenden. Aanvullende informatie wordt door de bekende organisaties aangeleverd (o.a. GGD Brabant-Zuidoost, Novadic-Kentron). Kosten: Budgetneutraal. - 11 -
Kostenoverzicht projecten Project: Kosten: Bekostiging: 1. Ouder/kind avond Budgetneutraal De inzet van GGD Brabant-Zuidoost, Novadic-Kentron en het jongerenwerk van Paladijn komen uit de reguliere uren en taken. 2. Voorlichting vierde klas 8000,- Deze kosten worden gedekt uit de middelen voor preventieactiviteiten op het gebied van alcohol en drugs. 3. Voorlichting ouders Budgetneutraal De inzet van GGD Brabant-Zuidoost, Novadic-Kentron en politie komen uit de reguliere uren en taken. 4. Uit met ouders 750,- Deze kosten worden gedekt uit de middelen voor preventieactiviteiten op het gebied van alcohol en drugs. 5. Bezoeken jeugdgevangenis Budgetneutraal 6. Media en informatie Budgetneutraal / De inzet van het jongerenwerk van Paladijn komen uit de reguliere uren en taken. - 12 -