Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten om de macht (235 284 meer dan 50 soldatenkeizers ) 3. Waardevermindering van het geld (inflatie). Gevolgen Christenen werden als zondebok aangewezen en opnieuw laaide de christenvervolging op. Hervormingen onder Diocletianus (284 305): Romeinse Rijk in 4 stukken verdeeld (tetrarchie) om het makkelijker te besturen. reorganisatie van het leger (snel in te zetten mobiele eenheden). aanpassing belastingstelsel boeren worden verplicht bij hun grond te blijven (begin ontstaan horigheid) Hervormingen in het bestuur (strak geregelde bureaucratie) 1. Invallen door Germaanse stammen 1
2. Conflicten om de macht (235 284 meer dan 50 soldatenkeizers ) Romeinse Rijk (271 n. Chr.) werd zelfs in 3 e gedeeld als gevolg van de strijd tussen de soldatenkeizers. 3. Waardevermindering Tijd van Grieken van en het geld (inflatie). Elke nieuwe keizer probeerde zich geliefd te maken bij de soldaten door hun soldij te verhogen. Met elke keizer werden de bedragen hoger. Ook de afkoopsommen aan Germaanse stammen, om zich rustig te houden werden steeds hoger. Hoe betalen? > Minder zilver in de munten. 2
Gevolgen crisis; 1. Hervormingen onder Diocletianus (284 305): o.a. tetrarchie; 4 hoofdige leiding Romeinse Rijk 2. Opnieuw oplaaiende christenvervolgingen. Keizer Constantijn de Grote Na de dood van Diocletianus breekt opnieuw een burgeroorlog uit. Uiteindelijk valt de beslissing in de Slag bij de Milvische brug. Overwinnaar = Constantijn de Grote. s nachts in een droom was hij door Christus bezocht en deze had hem de overwinning voorspeld als hij het kruis, het symbool van het christendom, zou gebruiken. De triomfboog van Constantijn in Rome, opgericht na zijn overwinning op Maxentius (slag bij de Milvische brug). 3
Keizer Constantijn de Grote Kwam na (weer) een burgeroorlog dus als overwinnaar (312) naar voren en neemt de volgende maatregel: Edict van Milaan (313) ; Romeinse burgers worden vrij hun religie te kiezen en belijden. Dit betekent het einde van de christenvervolgingen in het Romeinse Rijk. Wat betekende dit nog meer voor het christendom? Het christendom werd voor de keizer een middel om meer eenheid in het rijk te krijgen. Hij bevorderde ook de bouw van kerken. Onder een van zijn opvolgers (Theodosius, 391) werd het christendom uiteindelijk de staatsgodsdienst. Tempels werden gesloten en de Olympische spelen werden verboden. Na zijn dood scheiding Oost West Romeinse Rijk definitief. Artemis tempel Ephese 1e eeuw n. Chr. Livia, vrouw van Augustus, 1 e eeuw n. Chr. Orante, catacomben Rome, 3 e eeuw n. Chr. 4
Poseidon, 3 e eeuw n. Chr. Apollo, 2 e eeuw n. Chr. Syrische zonnegod (Soll), 3 e eeuw n. Chr. Rechts: Christus Basilica Sant Apollinare. 6 e eeuw n. Chr. Links: Icoon Christus Catharina klooster 6 e eeuw n. Chr. Triomfantelijke intocht van keizer Marcus Aurelius, 176 n. Chr. Triomfantelijke intocht van Jezus in Jeruzalem, sarcofaag christen Junius Bassus (360 n. Chr.) 5
Nike of Samothrace, ca. 190 v. Chr. Nike / Victoria, Ephesus ca. 29 n. Chr. Christelijke kunstenaars lieten zich natuurlijk inspireren door klassieke Romeinse kunst. Hetisdanook Sarcofaag van een Romeins veldheer 2 e eeuw n. Chr.. Christelijke sarcofaag 4 e eeuw n. Chr.. Symbool christendom Engelen 6
Basilica van Constantijn, Trier, Germany, 305 312 A.D Basiliek gebouwd in de vorm van een Romeinse basilica met een klassiek rechthoekige vorm en drie beuken, Santa Sabina, 5 e eeuw n. Chr.. Detail sarcofaag van Bassus (359 n. Chr.) Christus, met aan zijn zijde Petrus en Paulus steunt met zijn voeten op een heidense god en wordt geflankeerd door Korintische zuilen met afbeeldingen van druiven en eroten. Na de dood van Theodosius wordt de scheiding van het Oost en West Romeinse Rijk definitief. 7
Rond 375 trekken de Hunnen plunderend vanuit Azië naar Europa. Hierdoor raken steeds meer stammen op drift (de tijd van de Volksverhuizingen) Het arme West Romeinse Rijk had vaak geen geld om de aanvallen af te kopen. Ook was men voor de grensverdediging steeds meer afhankelijk geworden van Germaanse bondgenoten. In 476 n. Chr. zette een Germaanse generaal de laatste West Romeinse keizer af en hield het West Romeinse Rijk op te bestaan. Historici laten vaak vanaf dit moment de Middeleeuwen beginnen. Volksverhuizingen 3 e 6 e eeuw n. Chr. 8
Plundering Rome in de ogen van een middeleeuws kunstenaar 1475. Men plaatste alle voorstellingen in de eigen tijd. 9