Lezen Fillippenzen 2: 1-11 Tekst Fillippenzen 2: 1-5 Filippenzen 2: 1 Nu u door Christus zozeer bemoedigd wordt en liefdevol getroost, nu er onder u zo n grote verbondenheid met de Geest is, zo veel ontferming en medelijden, 2 maak mij dan volmaakt gelukkig door eensgezind te zijn, één in liefde, één in streven, één van geest. 3 Handel niet uit geldingsdrang of eigenwaan, maar acht in alle bescheidenheid de ander belangrijker dan uzelf. 4 Heb niet alleen uw eigen belangen voor ogen, maar ook die van de ander. 5 Laat onder u de gezindheid heersen die Christus Jezus had. Preek Soms zit je ademloos te kijken naar een voetbalwedstrijd. Mannen die zich met een ongelofelijke snelheid en souplesse over het veld bewegen. Soms gebeuren de dingen zo snel en vliegt de bal van de ene kant naar de andere kant dat het meer op een circusoptreden lijkt dan een voetbal wedstrijd. Iedereen lijkt precies te weten waar hij moet staan en wat hij moet doen, alsof ze precies weten dan gaat ie naar die en dan naar die en dan naar die daarna in het doel! Een goed elftal lijkt soms net op een ingewikkelde machine waarin alle raderen en tandwielen in perfecte harmonie samenwerken. (nu hoor ik oudere voetballiefhebbers al denken: das war einmal, maar dat terzijde.) Zo n voetbalelftal lijkt op datgene waar Paulus bij de kleine kerk van Fillipi op aandringt. Op het veld zijn de spelers niet bezig voor hun eigen eer en hun eigen prestatie ten koste van een ander. Als één speler de aandacht naar zichzelf zou toetrekken, dan zou de hele wedstrijd een flop orden. Het gaat alleen werken als iedereen met hetzelfde doel voor ogen samenwerkt. Dat geld overigens voor heel veel dingen, bijvoorbeeld voor een symfonieorkest of een toneelvoorstelling. Het gaat alleen werken als iedereen met hetzelfde doel voor ogen samenwerkt en zicht voegt naar elkaar. Zo zou het met ons christenen en met de kerk ook moeten zijn. Zo bedoeld Paulus deze woorden aan de gemeente van Fillipi. Dat zijn mooie woorden. Mooie woorden het is natuurlijk maar net waar je de klemtoon legt. Zijn dit echt mooie woorden, of zijn het niet meer dan mooie woorden? Een oud Joods gezegde gaat zo: Als je twee Rabbi s hebt, heb je drie meningen. En dat lijkt onder christenen ook vaak zo te zijn. Er zijn niet alleen grote theologische verschillen, diepgaande meningsverschillen over zaken die lang geleden zijn gebeurt en radicale verschillen van stijlen van eredienst. Er zijn ook bewegingen rondom één persoon, ruzies om leiderschapsstijlen discussies over ethische en morele kwesties., cultuur en politiek, noem maar op. Een spannend onderwerp dus: Verbondenheid om de ziel van een ander.
Ook voor ons vanmorgen in de gemeente. Omdat je er verschillende ervaringen in kunt hebben je kunt er heel verschillend in staan. De één heeft het hier naar zijn zin en merkt de verbondenheid in Christus goed. Je voelt de warmte van de broederschap, je voelt je thuis. Je hebt goede contacten, en die zijn niet oppervlakkig. Maar bij een ander is er pijn. Jij voelt je in de kou staan, niemand luistert goed naar je, niemand vraagt echt naar je. Geen verbondenheid, maar afstand. Weer een ander voelt eigenlijk niks bij zo n woord en staat aan de kant. Je bent wel lid, maar behoefte aan echte gemeenschap heb je niet. Jij bent veel drukker met andere zaken. Of je bent bang en het laatste wat je wilt, is jezelf in je ziel laten kijken. En dan zo n tekst over eenheid in liefde, over eensgezindheid, over een echte band, over verbondenheid door de Geest. Spannend dus. Wat gaan wij met die woorden van Paulus doen? Misschien ga jij ze opvatten als een bevestiging. Móóie woorden. Misschien gebruik jij ze als beschuldiging. Hier komt in de praktijk niks van terecht, het zijn alleen maar wóórden! En weer een ander was misschien wel van plan om helemaal niet te gaan luisteren omdat hij hier echt geen zin in heeft. Daarom stel ik de vraag van zo-even anders. Niet: wat gaan wij met die woorden doen? Maar wat kunnen die woorden met ons doen, wat gaan ze bij ons aanrichten en losmaken? Hoe zouden we ooit durven denken dat we ook maar in de buurt kunnen komen van het leven dat Paulus hier aangeeft hetzelfde denken Elkaar volledig liefhebben, Alle anderen en hun meningen belangrijker achten dan jezelf en jouw mening? Laten we eens kijken. In dit Bijbelgedeelte belicht Paulus de kwestie van de eenheid binnen de gemeente - en daarmee binnen de christenheid vanuit elk mogelijk perspectief: a. De motivatie voor eenheid b. De beleving van eenheid en c. De praktische toepassing van eenheid De motivatie voor eenheid
De motivatie voor eenheid wordt in vers 1 beschreven. Paulus zegt je zou op deze manier moeten willen leven, in eensgezindheid in eenheid, omdat je de troost kent. Je enige troost in leven en sterven zegt de HC. (tenminste die troost zou je als christen moeten kennen) De troost die je ontvangt doordat je het eigendom ben van Jezus Christus, familie van de koning dus. En in die familie zou er een groeiende liefde voor elkaar voor de broer en zussen binnen dat gezin moeten ontstaan. Een liefde die je elke dag opbeurt en ondersteund. En zegt Paulus wanneer de Geest in je leeft, waarneer de Geest christenen leidt en versterkt en elkaar daarin ook herkennen dan kan het niet anders dan dat ze gaan samenwerken naar één doel. De bemoediging de liefdevolle troost de grote verbondenheid met de Geest is, zo veel ontferming en medelijden, Dat moet toch genoeg motivatie zijn zegt Paulus. Als je dat echt kent dan heeft dit de natuurlijke menselijke emotie van genegenheid en sympathie tot gevolg. Als je met al dat moois dat je van God krijgt nog niet wilt samenwerkenmet anderen die dat moois ook hebben ontvangen dan is er ergens iets heel erg mis. b) De beleving van eenheid/eensgezindheid De beleving van die eenheid lijkt echter op het eerste gezicht totaal onbereikbaar. De kern van die eenheid is dat Paulus de mensen in Fillipi opdraagt om eensgezind te worden, één in liefde, één in streven, één van geest. Net andere woorden om hun denken op één lijn te brengen. Hun gedachten op één lijn te brengen. Dat betekend natuurlijk niet dat br. Riemer Jongsma zijn gedachten moet veranderen moet naar hoe ik denk, terwijl ik net bezig was mijn gedachten op één lijn te brengen met de gedachten van br. Jan de Jong, die ondertussen bezig is zich van het gedachtegoed van br. Otto Welfing meester te maken die vervolgens net weer worstelde met de gedachten van br. Riemer Jongsma. U voelt wel dat word één groot raar en zinloos gezelschapsspel. Dat is dus niet wat Paulus hier voor zich ziet, eenheid in denken en voelen. Nee, waar het Paulus om gaat is dat christenen, net als die voetballers die allemaal volledig gericht zijn op die wedstrijd die ze spelen, zich volledig inzetten voor hetzelfde doel. En dat doel is Jezus Christus en Zijn blijde boodschap, Zijn heilig Evangelie van Redding en verzoening. Dat is wat deze tekst betekend.
En zij moeten in het bijzonder, dat is het hart van het evangelie zoals Paulus zo dadelijk zal laten zien: naar elkaar omzien met de vooronderstelling dat alle anderen en al hun belangen belangrijker zijn dan zijzelf. (v.3,4) Als ik de verzen 1 tot 4 lees en ik kijk om heen in kerkelijk Nederland dan wordt ik altijd wat verdrietig. De kerk heeft juist op dit vlak zoveel fout gedaan. Onze kerken net zo goed als anderen, misschien nog wel meer. Hoe kunnen we als kerken dingen achter ons laten en naar de toekomst kijken? Dat kan alleen door onze ogen gericht te houden op de persoon die de kern vormt van alles. Jezus Christus. Als we naar Hem blijven kijken dan mogen we ons er ook steeds weer over blijven verbazen dat Jezus er in slaagt om uit de velen, uit die massa die uit zic hezelf misschien geen enkele verbondenheid hebben om daaruit een team, een gemeenschap, te vormen zoals hier vanmorgen in de kerk? Kijk om je heen. Dan merk je dat je te maken hebt met mensen die aan hetzelfde doel werken. Bij alle verschil, verschil van mening, van opstelling, verschil van leven en daden, merk je toch de hand van de meester die tot een eenheid smeden gaat. De eenheid van het ware geloof, het samen werken naar één doel, zoals Paulus zegt. De kerk is één van de laatste plekken in onze samenleving waar een bouwvakker en een hoogleraar naaste elkaar zitten en elkaar spreken. Christus verbindt jou en u met de mensen om je heen, vlakbij. Kijk, allemaal verschillende mensen. Van de een houd je, de ander zegt je nog weinig, met weer een ander heb je een hele geschiedenis. De een ken je van haver tot gort, van de ander heb je hoogstens wat verhalen gehoord. Sommigen zijn er niet. Waarom niet? Sommigen zijn er niet meer. Waarom ook al weer? Zie je wel: je voelt een band. Een echte band. Niet maar toevallig even hier vanmorgen, maar echt en diep. Jezus staat in het midden en slaat zijn armen om ons heen en brengt ons samen bij zijn Vader. Misschien vind je die ander wel vreemd, en hij vindt jou ook wat vreemd. Misschien is zij wel niks voor jou. Toch verbindt Jezus ons met zichzelf en met elkaar. Niet omdat we allemaal hetzelfde denken of doen. Dat kan in een voetbalelftal niet eens. Maar wel omdat we allemaal door dezelfde God geliefd worden. We zijn allemaal verschillend en er is genoeg om het oneens over te wezen. En toch wil Jezus ons zo leiden dat we samen trainen, oefenen bezield door hem. én worden, samen gericht op hetzelfde.
Hier komt het er op aan. Precies in de eigen gemeenschap, waar je je wonden hebt opgelopen, waar je teleurgesteld bent geraakt, waar je je zo op kunt winden over gezeur, waar je je boos kunt maken over gedoe, hier dicht bij huis, komt aan de dag, of wij in Christus de echte liefde hebben leren kennen, of alleen maar zéggen dat wij God liefhebben. c) de praktische toepassing van eenheid. Maar door de Geest kan het gebeuren, zal het gebeuren dat we zeggen: ik heb een boodschap aan jou omdat Jezus van jou houdt, en jij hebt een boodschap aan mij omdat Jezus van mij houdt. Als je die liefde ontvangen en gezien hebt, dan is het niet meer normaal, dat er mensen klagen en buiten de gemeenschap staan, of stappen. Dan is het niet logisch, dat wij de energie niet meer op kunnen brengen om bepaalde mensen op te zoeken en aandacht te geven. En dan is het echt niet nodig om met een negatieve houding in de kerk, een beetje aan de kant, te staan, en alles af te kraken wat je voor de voeten komt. In vers 5 laat Paulus hét recept voor het samenspelen zien, het perfecte trainingsschema voor onverbonden zielen. Laat ieder van u de gezindheid hebben die Christus had. Met andere woorden: zoals Christus is, zo moeten jullie zijn. Daarmee hebben we de kern te pakken van de verbondenheid in de kerk. Als Paulus zegt dat we de mentaliteit van Christus over zullen nemen, dan bedoelt hij dat de ander Christus in jou moet kunnen herkennen. En dat jij op de ander toetreedt zoals Jezus de ander benaderde. Wie de gezindheid van Christus heeft, zegt eigenlijk tegen de ander: Ik wil op Christus lijken voor jou. Dát geeft verbondenheid, dat geeft het als enige. Als de ander Christus kan herkennen in jouw gedrag, zul je nader tot elkaar komen en samen sterk zijn en elkaar vasthouden. Straalt Christus door in jouw daden en woorden? Dan hoeft de ander niet bang te zijn. Zit Christus genegenheid in hoe jij spreekt en zorgen wilt? Heb je werkelijke interesse voor mensen? Dan stoten we geen mensen af maar trekken die juist aan. Kan de ander in jou leven overeenkomsten met het leven van de Here Jezus terugzien? Trekken van zijn liefde, van zijn eerlijkheid en zorg, en zijn zekerheid en barmhartigheid? Dan raak je innerlijk verbonden. Daardoor wordt afstand verkleind en groeit eenheid en leef je samen van zijn liefde. Zouden we dat kunnen leren zo met elkaar omgaan, in die gezindheid van Christus? Dan hoef je niet netjes opzitten en pootjes geven. Je houdt niet de schone schijn op en geeft evenmin de sociaal wenselijke en religieus wenselijke antwoorden. Je omzeilt lastige onderwerpen niet zoveel mogelijk.
Je verstopt je niet en je verdedigt je niet. Jouw ego is niet meer opgeblazen, maar je staat in de rust van Christus. Je leert eerlijk te zijn, over je strijd, je moeite, je zonde. Je leert wat vergeving is, en genade. Je merkt van elkaar: hij wil op Christus lijken voor mij. Zij wil op Christus lijken voor mij. Je zegt: ik wil op Christus lijken voor hem, haar. Ik wil niet hoog van de toren blazen. Hij ligt me niet zo. Nee, maar hij wil wel op Christus lijken voor jou. Zij heeft me toen in de steek gelaten. OK, is het uit de wereld geholpen? Nee? Kom op dan. Ja? Denk dan weer: hij wil op Christus lijken voor mij. En ik wil op Christus lijken voor de ander. Zo is er ruimte voor iedereen, voor verdriet, voor zorg. Maar samen verbonden door de Geest in dat ene team. Je voelt dat je geroepen bent, opgeroepen om mee te doen. Je weet dat jij nodig bent, gewenst en welkom; met jouw capaciteiten en gaven. Je zoekt je plek, in de spits of in de achterhoede. Je leert ook dat als je geblesseerd bent, je dat ook gewoon mag zeggen. En dat je dan naar de ziekenboeg kunt, en vervolgens een tijdje op de reservebank. Maar in ieder geval hoor je erbij en wíl je weer meedoen. Zo voel je een diepe verbondenheid die je ook voortdurend in het gebed beleeft. Zo schept Christus de band. Zo raak je verbonden, voor eeuwig. Zeg nu zelf, zijn dat alleen maar mooie woorden? Amen