Praktische informatie bij het artikel Nintendoloze dagen met kinderen kanokamperen in Zweden, Op Pad 1 2012 Rogen natuurreservaat, Kanoën, Zweden Samenstelling Bert Gorissen Fotografie Maarten Stolp Het gebied Gemaakte tochten Zwaarte Moeilijkheidsgraad Beste tijd Er naartoe Overnachten Eten/drinken/inkopen Vissen Huurprijzen en uitrusting Gouden tips van Op Pad Noodnummer Kaarten en gidsen Adressen en telefoonnummers De Feiten Activiteit: Kanoën Land: Zweden Gebied: Vierdaagse merentocht (kanokamperen) in Zweeds Härjedalen (provincie Jämtländs län). Wildernis, naar Hollandse begrippen. Gemaakte tocht: Zelf uitgezet rondje van/naar Käringsjön aan het gelijknamige meer. Zwaarte: Hangt sterk af van de weersomstandigheden. Wij hadden mooi zomerweer met weinig wind en vrijwel geen regen, dan is het kanoën licht. Wat onder alle omstandigheden zwaar is, is het overdragen van kano s Het gebied Het Rogen natuurreservaat maakt deel uit van een serie beschermde natuurgebieden in het grensgebied van Zweden en Noorwegen. Het gebied ligt in de streek Härjedalen, die met Jämtland de Zweedse provincie Jämtlands län vormt. Een voor Nederlandse begrippen landelijke provincie zonder grote steden (hoofdstad Östersund, 58.000 inwoners). De belangrijkste toeristische plaats in Härjedalen is Funäsdalen, tevens uitvalsbasis van onze trip. Naast kanoën op de vele meren is wandelen in het bergrijke gebied een geliefde sport. Er zijn veel gemarkeerde wandelroutes. In de winter is de omgeving van Funäsdalen en Ramundberget populair als sneeuwzekere wintersportbestemming. Een aantal dorpen in het gebied (Funäsdalen, Ramnundberget, Bruksvallarna, Fjällnäss, Tänndalen, Tännäs en Lusjnedal) werkt op toeristisch gebied samen onder de merknaam Funäsfjällen. Gemaakte tochten Vierdaagse merentocht (kanokamperen) in Zweeds Härjedalen (provincie Jämtländs län). Zelf uitgezet vierdaags rondje van en naar Käringsjön, aan het gelijknamige meer Zwaarte Is, voor wat betreft het kanovaren, volledig afhankelijk van de weersomstandigheden: licht bij mooi en droog weer, zwaarder bij slechtere weersomstandigheden. On- Pagina 1
Pagina 2 en uitrusting van het ene naar het andere meer. Eigenlijk alleen te doen door twee personen met spierballen. Moeilijkheidsgraad: Niet moeilijk. Zoeken naar de beste plek om door te steken vergt soms wat tijd. Navigeren: Op vrij gedetailleerde kaart, 1:50.000. Handig als je kunt omgaan met kompas. Beste tijd: Half juni t/m half september. Lange dagen en in de eerste en laatste periode weinig muggen. Druk is het zelfs in juli/augustus niet, wel kans op muggen. Er naartoe: Wij vlogen met KLM van Schiphol naar Oslo en namen van daaruit een binnenlandse vlucht met DAT van Oslo naar Røros (Noorwegen). Van daaruit met taxi naar Zweden (Ramundberget). Van Ramundberget met taxi naar kano-verhuurder Topsport in Funäsdalen, die je naar beginpunt brengt en later weer ophaalt. Overnachten: Op eerste en laatste dag in hotel Ramundbergets Fjällgård in Ramundberget, www.ramundberget.se, tijdens kano dagen in tent. der alle omstandigheden zwaar: het overdragen van de kano en uitrusting van het ene in het andere meer. Twee kerels of twee stellen per kano nodig, voor één stel met kano eigenlijk niet te doen. Moeilijkheidsgraad Het kanovaren is op de kleinere meren (en op het grote bij mooi weer) niet moeilijk. Een beetje oefening vooraf is handig, maar er zijn geen stroomversnellingen of gevaarlijke situaties die speciale kanotechniek vereisen. Ook geschikt voor beginners, kortom. Beste tijd Vanaf half juni t/m half september. De eerste en de laatste twee weken hebben als voordeel dat er doorgaans minder muggen zijn dan in juli en augustus. Voor de drukte hoef je het zelfs in het hoogseizoen niet te laten: wij kwamen eind juli per dag hoogstens 2 andere mensen tegen. Er naartoe Auto Afstand Utrecht-Funäsdalen ca. 1932 km. Vliegen KLM vliegt vanaf Schiphol rechtstreeks naar Oslo. Voor tarieven zie www.klm.nl. Vanaf Oslo namen wij een binnenlandse vlucht naar het Noorse stadje Røros met de Deense maatschappij DAT (www.dat.dk), van daaruit een taxi naar het Zweedse plaatsje Ramundberget (ongeveer 1 uur, SEK 485 (max. 4 pers.) als je de taxi reserveert via het toeristenbureau in Funäsdalen: telefoon 0046-684 155 80). Van Ramundberget naar Funäsdalen per taxi (ongeveer 20 minuten, SEK 450), van daaruit met bus van kanoverhuurder Topsport naar en van de start- en finishplaats van de kanotrip: Käringsjön. Trein Van Utrecht via Kopenhagen en Stockholm naar Östersund, vanaf daar met de bus naar Funäsdalen (3u50min). Reisduur: (Utrecht-Östersund), 25 uur en 51 minuten Aantal overstappen: 2 keer Retourprijs: vanaf 176,- p.p., kinderen t/m 14 jaar vanaf 8,- p.p. Bijzonderheden: directe nachttrein Utrecht-Kopenhagen, met aansluitend overdag naar Östersund. Ook mogelijkheid met overdag Utrecht-Kopenhagen-Malmö, dan per nachttrein naar Stockholm en in de ochtend naar Östersund (retour vanaf 228 p.p., kinderen t/m 14 jaar gratis). De treinreisinformatie mede afkomstig van De Treinreiswinkel. Dé specialist voor internationale treintickets, treinrondreizen en treinvakanties. Meer info of gelijk boeken? Check www.treinreiswinkel.nl of bel (071) 513 7008. Overnachten Op de dag van aankomst en de dag voor vertrek overnachtten wij in hotel Ramundbergets Fjällgård in Ramundberget.. Een uitstekend hotel/restaurant middenin één van Zwedens meest populaire wintersportgebieden. Volledig ingesteld op sportieve mensen en met een hoog Fjällrävenbroek-gehalte. Op onze keurige vierpersoons kamer geen televisie, commentaar hoteleigenaar: TV hebben we niet, mensen komen hier om lekker buiten bezig te zijn. Prijsidee (zomer 2011): Bed and breakfast SEK 445 p.p., tweepersoons kamer incl. ontbijt en driegangendiner SEK 835 p.p., kinderen tot 7 jaar gratis en voor kinderen van 8-15 jaar geldt een korting van 50%. Kijk op www.ramundberget.se, e-mail: bokning@ramundberget.se, telefoon 0046-684668888, voor meer info over overnachtingsmogelijkheden en tarieven van dit zeer sympathieke hotel. Pagina 2
Pagina 3 Tijdens de vier kanodagen kampeerden we in tentjes. Op grond van het Allemansrecht mag je in Zweden overal (behalve op privégond) je tent opslaan. Het Rogen natuurreservaat heeft vele mooie plekken, open vuur is beperkt (aangegeven op kaart) toegestaan. Aangezien je kampeert in het wild moet je alle afval meenemen en aan het einde van de tocht in Käringsjön in daarvoor bestemde bakken weggooien. Eten/drinken/inkopen Vooraf in Funäsdalen. Recht tegenover kanoverhuurder Topsport zit een supermarkt met een ruim assortiment. Verwacht geen expeditiemaaltijden, maar het assortiment van een gemiddelde Nederlandse supermarkt. Tijdens de tocht kom je geen winkels tegen. Water uit de meren is veilig om te drinken en te koken. Vissen Hou je van vis, dan kun je een gokje wagen vanaf de oever of vanuit de kano. Hengelmateriaal en visvergunning (verplicht) te huur/koop bij Topsport. Huurprijzen en uitrusting Te huur bij Topsport: kano s ( Canadees ), geschikt voor twee tot drie personen en bagage, incl. peddels en zwemvesten. Prijs voor een 4- tot 7-daagse tocht (incl. kaart van het gebied en transport van Funäsdalen naar het startpunt en na afloop terug Topsport: vanaf SEK 2400 voor twee personen. Extra dagen SEK 200 p.p.p.d. (prijzen zomer 2011). Een impressie van onze tocht vind je hier: www.ramundberget.se/sommar/13065.topsport-summer.html, toer 1 (Lake Käringssjön return trip). Topsport verhuurt ook hele grote waterdichte rugzakken (220 liter, SEK 400/week), handig als je zelf geen waterdichte tassen of rugzak hebt. Ook te koop in hun goed uitgeruste outdoorwinkel: kookgas (Primus met ventielaansluiting, bijpassende brander te huur voor SEK 360/week), hoedje met muggennet en muggenolie. Kan soms je redding zijn, ofschoon wij maar beperkt last hadden van muggen. Topsport adviseert deze paklijst voor een kanotrip in het Rogen natuurreservaat: Lucifers, kookbrander, pannenset en verdere keukenuitrusting, kompas, ehbo-kit, kaart van het gebied (bij de kanohuur inbegrepen), eten voor alle dagen, waterfles, tent, slaapzak, slaapmat, stevige schoenen, sandalen, (warm) ondergoed, sokken, dikke (winddichte) trui of fleece, sokken, hoed of pet, handschoenen, regenkleding, rugzak (waterdicht of inhoud waterdicht verpakt), muggenolie, camera, visuitrusting, zonnebrandcrème, zonnebril, verrekijker. Op Pad voegt daar aan toe: telefoon en wc-papier Gouden tips van Op Pad Draag stevige, liefst hoge wandelschoenen, je hebt ze bij het overdragen van de kano van het ene in het andere meer hard nodig. Sandalen zijn daarvoor ontoereikend! Beperk je bagage tot één rugzak per persoon. Light is right, het is écht waar Op die manier beperk je de tijd en energie die het kost om over te dragen zoveel mogelijk. Laat tonnetjes of andere kleinere waterdichte tassen thuis, je hebt er alleen maar last van. Noodnummer Mocht je in problemen komen, dan is het noodnummer 112. ANWB Alarmcentrale: telefoon 0031-882692888. Kaarten en gidsen Kaart Voor de kanotocht heb je voldoende aan Lantmäteriet Fjällkarta Z59 Rogen, schaal 1:50.000. Op Pad bestelde deze kaart ( 16,95 excl. verzendkosten) via internet: www. jvw.nl. Overigens is dezelfde kaart bij de kanohuur inbegrepen. Kartförlaget; Norra Svealand / Södra Norrland 1:250.000, 12,95. Fjällkartan Z8 Helags - Funäsdalen - Rogen 1:100.000, 16,95 Pagina 3
Pagina 4 Gidsen ANWB Goud Zweden, ledenprijs 18,95. Ook te bestellen via anwb.nl. Kanuwandern in Schweden, Edition Elch, 22,90. Prima overzicht van 49 zweedse Paddelreviere plus veel algemene kano-informatie. DKV-Auslandfuhrer Skandinavien, 22,50. Praktische informatie over alle kanomogelijkhden in Scandinavie. Kanu Spezial Nordschweden, Thomas Kettler Verlag, 15,-. Reisverslagen van Wildflusse des Nordens. Gidsen voor wandelaars Trekking in Zweden, Sander van der Werf, Dominicus adventure, 21,50. Beschrijving van oa de Kungsleden in Midden Zweden en verder: Rother Wanderfuhrer Schweden - Mitte, 16,95. 50 Touren zwischen Höga Kusten, Härjedalen und Jämtlandsfjäll. De kaarten en gidsen zijn doorgaans verkrijgbaar bij de gespecialiseerde reisboekhandel. Bronnen: Geografische Boekhandel Pied à Terre, Overtoom 135-137, 1054 HG Amsterdam, tel. (020) 627 44 55, info@jvw.nl; www.piedaterre.nl. Zie ook: www.reisboekhandel.nl voor een winkel bij jou in de buurt. Adressen en telefoonnummers Hotel/restaurant Ramundberget Fjällgård, Ramundbergets Alpina AB, S-840 97 Bruksvallarna, www.ramundberget.se, e-mail: bokning@ramundberget.se, telefoon: 0046-68466 8800. Taxi Funäsfjällen: 0046-767928558. Handig om vanuit Ramundberget in Funäsdalen (Topsport en winkels/horeca) en v.v. te komen. Prijs enkele rit: SEK 485 (max. 4 pers.). Wil je vanuit Røros per taxi naar Ramundberget of Funäsdalen, dan is het verstandig om de taxirit vooraf te reserveren bij het toeristenbureau in Funäsdalen, telefoon: 0046-68415580. Uitsluitend voor deze rit heeft het toeristenbureau een speciaal tarief afgesproken met het taxibedrijf, die daardoor maar een kwart kost van het gangbare taxitarief! Toeristenbureau Funäsfjällen: Destination Funäsfjällen, adres: Rörosvägen 30, 840 95 Funäsdalen, www.funasfjallen.se, e-mail: info@funasfjallen.se, telefoon: 0046-68415580. Voor alle toeristische info en de vele sportieve (zomer- en winter-) mogelijkheden in het gebied. Topsport: organisator van diverse individuele- en groepskanotochten in het Rogen natuurreservaat. Adres: Rörosvägen 16, 840 95 Funäsdalen, www.topsport.se, telefoon: 0046-68421435. Tevens goed gesorteerde outdoorwinkel. VisitSweden (officiële website over toerisme in Zweden): www.visitsweden.com. Voor vragen over vakantie in Zweden neem je contact op met de dienst in Zweden (kantooruren, Engels of Duits) via telefoon: 0294-432580 (lokaal tarief) of e-mail: holland@visitsweden.com. Dag tot dag routebeschrijving Dag 1: Käringsjön Kråksjön- Källsjön Afstand: ca. 4 km De verharde weg eindigt bij een boerderij die helemaal is ingesteld op toeristen. Er is volop parkeerplaats en er is een piepklein cafeetje waar je koffie, thee en limonade kunt kopen. Hier laat je je kano te water in een smal stroompje dat uitmondt in Käringsjönmeer. Hier maak je na een tijdje voor het eerst kennis met het fenomeen overdragen, als je al je spullen naar de oever van het Kråksjönmeer moet brengen. De volgende doorsteek, die naar het Källsjönmeer, is iets langer, maar het is meteen de laatste van de dag. Op de kaart zie je op de grens van het Källsjön- en het Uthussjönmeer een driehoekje staan: bij deze houten schuilhut is plek voor twee kleine Pagina 4
Pagina 5 tenten. De hut zelf is aan één kant open en niet erg geschikt om in te slapen. Er is wel een vuurplaats direct vóór de hut. Vanaf hier heb je een mooi uitzicht op de beide meren. Dag 2: Uthussjön Nybodtjärnen-- Oster-Rödsjön Afstand: ca. 7 km Je laat de kano te water in het Uthussjönmeer via een speciaal daarvoor aangelegde kanorails van houten palen. Ook vandaag moet je twee keer overdragen: eerst om in het Nybodtjärnenmeer te komen, vervolgens om in het Oster-Rödsjönmeer te geraken. De kanoverhuurder tekent op verzoek graag ruwweg op de kaart aan waar je het beste kunt doorsteken. Toch is het soms even zoeken naar de juiste plek. Een verrekijker kan daarbij hulp bieden. In veel gevallen is de meest gebruikte doorsteekplaats te herkennen aan een wat bruin afgesleten oeverrand. Het einde van deze kanodag ligt bij een klein zwart stipje op de kaart, op de landtong die de scheiding van het Oster- van het Väster-Rödsjönmeer markeert. Hier staat een oude Samenhut met vuurplaats. In de directe nabijheid van de hut vind je plaats om een paar tenten op te zetten. Dag 3: Oster-Rödsjön Rödviken Rogen Afstand: meer dan 8,5 km gepeddeld De eerste kilometer van Oster-Rödsjön naar de oorsteekplaats naar Rödviken is er weer één van het grote genieten, zoals je de laatste dagen gewend bent. Maar let op: de doorsteek zelf is een killer: lang en zwaar, met flink wat hoogteverschil. Aan de andere kant kun je dan wel lekker uitrusten bij een houten schuilhut met vuurplaats, vóór je het grote Rödviken/Rogenmeer op gaat. Je peddelt steeds rechtuit op een meter of 100 van de linkeroever en komt na 5, 6 kilometer aan een diepe inham (links), waarop je op de linkeroever een huis ontwaart. Aan de overkant zie je op de kaart Rogenstugan, een bemande hut waar je ook kunt overnachten. Til de kano bij het huis uit het water en steek kort door (pal langs het huis) naar een klein, naamloos meer dat je direct ziet liggen. Op de over van dit meertje kun je twee tenten kwijt. Let wel: toen wij er waren waren de bewoners van het huis niet aanwezig anders moet je natuurlijk eerst toestemming vragen. Dag 4: Klein naamloos meertje Hån - Käringsjön Afstand: 5,1 km Vanaf je kampeerplek (achter het huis aan het water) richting de rechteroever van het kleine meer. Daar vind je een smal stroompje dat uiteindelijk uitmondt in het Hånmeer. Het stroompje is dusdanig smal en ondiep dat je er een aantal keren uit moet om de kano een stukje over te dragen. Je eindigt op een punt waar het stroompje onbevaarbaar wordt hier moet je doorsteken. Volg het paadje op de rechteroever en mis het smallen houten bruggetje over het stroompje aan je linkerhand niet! Hier steek je met je spullen over en gaat recht omhoog het bos in. Je houdt rechts aan en kiest op de splitsing niet voor de gemarkeerde sneeuwscootertrack maar voor de andere richting, tot je weer aan het stroompje komt dat nu weer bevaarbaar is. Aan het einde kort overdragen naar het Hånmeer. De laatste doorsteek naar het Käringssjönmeer zal je nog lang heugen, omdat het de laatste is en omdat ie loodzwaar is (lang, steile stukken, stenen en smalle planken door moeras). Eenmaal in Käringssjön zie je in de verte al snel de boerderij liggen waar de tocht begon, en nu ook eindigt. Pagina 5
Pagina 6 Pagina 6