Gehoord? Gezien? 1 Filmscènes Je hoort vier muziekfragmenten. Zet het nummer van het fragment bij de juiste afbeelding. 2 De stomme film De geschiedenis van de filmmuziek begint bij de stomme film (= beeld zonder klank). In 1895 wordt voor de eerste keer een film voor groot publiek getoond. Die is een uitvinding van de broers Lumière. Er is alleen een beeldband. Om toch wat geluid te voorzien, wordt er live muziek (meestal piano) gespeeld in de filmzaal. Kijk naar een stukje uit The Kid. Noteer drie kenmerken van een stomme film. Charles Charlie Chaplin (1888-1977) Brits artiest De geluidsfilm ontstaat in 1920. De filmstrook bevat nu naast de beeldband ook een geluidsspoor of soundtrack. 3 Waarom filmmuziek? Filmmuziek wordt gebruikt om de sfeer van een film en de emoties van de acteurs te versterken. Je ziet het einde van de film V for Vendetta. De muziek die je hoort, werd speciaal voor deze scène gecomponeerd. Soms wordt ook gebruik gemaakt van bestaande muziek. 52 CADANS2_thema3-in the picture.indd 52 31/03/11 13:08
b Wat valt op in de uitvoering van dit lied? Omcirkel het juiste antwoord. Het lied wordt begeleid door een voortdurend herhaald ritme / herhaalde melodie. De strofe wordt gesproken / gezongen door één persoon / een groep. Het refrein wordt gesproken / gezongen door één persoon / een groep. Op het einde van het lied horen we een gitaarsolo / pianosolo. ostinaat = een ritmisch of melodisch motief dat steeds herhaald wordt a capella = zingen zonder instrumentale begeleiding parlando = vertellend zingen c Noteer de gebruikte klanken én het ostinaat uit de clip bij We Will Rock You. klank 1 2 3 4 d Bevatten de volgende nummers een ostinaat? Fragment 1 Fragment 2 Fragment 3 Fragment 4 Fragment 5 Fragment 6 Ja Nee Queen scoorde tientallen hits in de jaren zeventig, tachtig en negentig, waaronder We Are the Champions, Bohemian Rhapsody en Bicycle Race. Zanger Freddie Mercury overleed in 1991 aan de gevolgen van aids. Queen (1970 -...) Britse rockgroep Denis O Regan/Corbis 28 CADANS2_thema2-lets rock.indd 28 31/03/11 13:03
Aids is een ernstige ongeneeslijke ziekte. Ze wordt veroorzaakt door het hiv-virus (hiv = human immunodefi ciency virus, menselijk immuundeficiëntievirus). Dat virus vernietigt het afweersysteem van het lichaam. Hiv is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) en kan ook via het bloed doorgegeven worden. Aids is de afkorting van acquired immunodefi ciency syndrome. Acquired (verworven) betekent dat de ziekte niet aangeboren is. Het woord syndroom geef aan dat aids niet één ziekte is, maar een verzameling van ziektes die de patiënt krijgt omdat zijn afweersysteem verzwakt is. Om te tonen dat ze solidair zijn met patiënten met hiv of aids, dragen mensen weleens een rood lintje. e Duid het juiste antwoord aan. Je kunt hiv oplopen door: uit hetzelfde glas te drinken als een drager van de ziekte. te kussen. seks te hebben zonder condoom met een drager van de ziekte. muggen die je prikken. een drager van de ziekte een hand te geven. bij een inspuiting naalden te gebruiken waar resten van besmet bloed op zitten. als baby al besmet te raken tijdens de zwangerschap. borstvoeding te krijgen van een mama die drager is van de ziekte. f Je kijkt naar een fragment uit Live In 1992: Freddie Mercury Tribute Concert. Welk gevoel heb jij wanneer je naar dit fragment kijkt? 2 Popmuziek Popmuziek is de afkorting van. Het is een verzamelnaam voor tal van bv. reggae, rap, hardrock, blues, RnB, disco, metal, techno, jump a Vul bij elke omschrijving de juiste muziekstijl in uit de opsomming hierboven. A Elektronische muziek A 3 B Ontstaan in Jamaica met als grootste promotor Bob Marley B 6 C Vooral ritmisch gesproken teksten C 29 CADANS2_thema2-lets rock.indd 29 31/03/11 13:03
D Vindt zijn oorsprong in de muziek van de slaven D 9 E Rock met hardklinkende (distorted) gitaren E 2 4 F Ontstaan in discotheken F 7 G Agressieve ritmes, zwaar versterkte elektrische gitaren en duistere tonen G 8 H Moderne zwarte popmuziek met wortels in de Amerikaanse soul en hiphop H 1 5 b Kopieer de letters uit de genummerde vakjes in dit rooster en vul zo de zin aan. Op 12 april 1954 namen Bill Haley en zijn Comets Rock around the clock op. Dat was het begin van de: - ' - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 c Schrijf het nummer van elk muziekfragment bij de juiste muziekstijl. Muziekstijl A B C D E F G H Fragment Distorted is een geluidseffect bij elektrische gitaren, waarbij het geluidssignaal overstuurd wordt. Daardoor krijg je een scheurende klank. 30 CADANS2_thema2-lets rock.indd 30 31/03/11 13:03
3 Cup and table a Plaats de beker omgekeerd, links, in het midden van de tafel. b Oefen het klankschema. c Voer het klankschema per twee tegenover elkaar uit. d Vorm ook eens een cirkel rond de tafel. Geef de beker telkens door aan je rechterbuur. 1 2 3 4 I I I I I klap klap rechterhand tafel linkerhand tafel rechterhand tafel I I I klap met rechterhand beker aan de bovenkant vastnemen beker naar het midden verplaatsen pauze I I I I klap met rechterhand beker aan de linkerkant vastnemen beker tikken tegen handpalm linkerhand beker omdraaien en aan de rechterkant tikken I I I beker doorgeven aan linkerhand met rechterhand op tafel slaan beker omgekeerd rechts op tafel plaatsen pauze 4 Table drum Je tafel is je instrument; zorg dat er niets op ligt. S = Sla met beide handen op tafel. K = Klap in je handen. R = Sla met je rechterhand op tafel. L = Sla met je linkerhand op tafel. Voer de table drum als volgt uit: 1 pianissimo (pp) 2 crescendo, van pp naar f 3 forte (f) 4 fortissimo (ff) www.musicalfurnishings.com 1 2 3 4 1 2 3 4 I I I I I I I I I I I I S K R L K R L K R L K K 17 CADANS2_thema1-klankbord.indd 17 31/03/11 12:59
In de kijker Tristan en Isolde vs. Romeo en Julia Tristan en Isolde en Romeo en Julia gaan over onmogelijke liefdes. Op het einde sterven de geliefden in elkaars armen. Tristan en Isolde is een legende. Richard Wagner schreef zijn opera Tristan und Isolde naar deze legende. Romeo en Julia is een vroege tragedie van William Shakespeare. Het is mogelijk dat William Shakespeare zich voor zijn Romeo en Julia op de legende van Tristan en Isolde baseerde. Een legende is een verhaal dat wordt doorverteld over de generaties heen. De echtheid kan niet worden nagegaan. Een tragedie is een toneelstuk met een ongelukkig einde. 63 CADANS2_thema3-in the picture.indd 63 31/03/11 13:09
William Shakespeare wordt door velen beschouwd als de grootste Engelse schrijver ooit. Dat komt niet alleen door zijn literaire werken, maar ook door zijn sterke invloed op de Engelse taal. William Shakespeare (1564-1616) Britse toneelschrijver en dichter Richard Wagner was een belangrijk vernieuwer in de muziek van zijn tijd. Zijn opera s kregen de meeste bekendheid. Richard Wagner (1813 1883) Duitse componist Romeo + Juliet (1996) is de tiende verfilming in de geschiedenis van de Amerikaanse cinema van het gelijknamige werk van William Shakespeare. De film werd geregisseerd door Baz Luhrmann. a Luister naar het laatste stuk van Liebestod uit Tristan und Isolde. Kijk aansluitend naar de laatste scènes. Zoek naar gelijkenissen en verschillen. Welke stukjes muziek komen volledig terug? b Het eerste deel van de muziek bij de sterfscène uit de film is speciaal voor de film gecomponeerd. Voor het laatste deel is een bestaande opname van Wagners opera gebruikt. Welke muzikale kenmerken zorgen ervoor dat deze twee nummers samen horen? 64 CADANS2_thema3-in the picture.indd 64 31/03/11 13:09
5 Cup and table drum Combineer de cup and table met de table drum. Hou dit schema aan: table drum cup and table (individueel = met eigen beker) table drum cup and table (met overbuur = wisselen van beker) table drum cup and table (doorgeven aan rechterbuur, beker nemen linkerbuur) table drum 4 x 2 x 4 x 2 x 4 x 2 x 4 x Creabende Pacman Maak een klankband bij een computerspel. Maak groepen van drie of vier leerlingen. Iemand speelt het computerspel. a Zoek met je groep naar passende geluiden of effecten bij de verschillende moves. Noteer hieronder jouw geluiden. geluid of effect (vocaal of instrumentaal) 1 beginmuziek 2 Pacman eet bolletje 3 Pacman eet powerpil 4 Pacman eet spook 5 Pacman eet niets 6 spook eet Pacman b Breng jouw uitvoering voor de klas. c Voer de opdracht klassikaal uit. De groepen klinken nu door elkaar. vocaal = met de stem 18 CADANS2_thema1-klankbord.indd 18 31/03/11 12:59
Ingeblikt 1 Het popinstrumentarium Noteer de cijfers van de instrumenten bij de juiste naam: klassieke gitaar elektrische gitaar folkgitaar basgitaar drumstel digitale drum multi-effectprocessor digitale piano synthesizer microfoon P.A.-installatie monitorluidsprekers mengpaneel 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 47 CADANS2_thema2-lets rock.indd 47 31/03/11 13:05
Ingeblikt Lettersoep Welke woorden zoeken we? 1 2 3 4 een instrument, maar ook een klein broodje een hoofdgedachte van een muziekstuk Een koordirigent vindt er de begintoon mee. Deze Russische componist schreef verschillende sprookjes*. 5 heel zachte dynamiek 6 heel sterke dynamiek 7 8 gezongen, grappig toneel met dans en gesproken tekst In dit orkest spelen de wortelfluit en komkommerofoon. 9 de kern van een thema 10 een gezongen toneelstuk voor solostemmen, koor en orkest E G THEMA M PIANISSIMO FORTISSIMO B E PROKOFIEV G K B MOTIEF S OPERA THE VEGETABLE ORCHESTRA STEMVORK A P E PICCOLO OPERETTE * Alleen voor wie In de kijker gemaakt heeft. 23 CADANS2_thema1-klankbord.indd 23 31/03/11 13:00