buitengevelisolatiesystemen

CONTROLEPLAN 40.50 buitengevelisolatiesystemen www.controleplannen.nl Inhoud Over dit controleplan A Organisatie P2 B Techniek P6 C Inspectielijst P7 Het isoleren van een gevel aan de buitenzijde, is feitelijk de meest effectieve wijze van isoleren. Men geeft het gebouw een 'jas' tegen de koude en alles wat onder deze jas zit, blijft langer warm en geeft minder energieverlies. Een buitengevelisolatie systeem heeft altijd een esthetische afwerking nodig in de vorm van stukwerk of sierpleister. Wanneer als afwerking een ander materiaal wordt toegepast, bijvoorbeeld houten schroten, dan hebben we het al gauw over een isolatie in een spouw. Daar gaat dit controleplan niet over. Dit controleplan geeft inzicht in de opbouw, de organisatie en de techniek van buitengevelisolatie. pagina 1-8

A Organisatie Inhoudsopgave CONTROLEPLAN BUITENGEVELISOLATIESYSTEMEN 40.50 I. ONTWERP II. FINANCIËN III. REGELGEVING IV. ORGANISATIE V. PLANNING 1. Ontwerp 1. Stagnatie 1. Branchevereniging 1. Werktekeningen - Indicatieplanning 2. Waterdichtheid 2. Verzekerde garantie 2. Producten 2. Productietekeningen 3. Bestek en 3. BRL 1328 3. Planning en routing bestektekeningen 4. Garantie 4. V&G-plan 4. V&G-plan ontwerpfase 5. Subsidie 6. BTW-tarief uitvoeringsfase 5. Eindafwerking 6. Acceptatie door onderaannemer 7. Steiger 8. Bevestiging I. Ontwerp INLEIDING - De oorsprong van deze wijze van isoleren komt vooral uit Duitsland. Daar worden miljoenen m2 per jaar op deze wijze geïsoleerd, zowel in nieuwbouwprojecten als na-isolatie bij onderhouds- en renovatieprojecten. In Nederland is dit systeem in 1975 geïntroduceerd, vooral bij de bestaande bouw. Woningen met steensmuren bleken op deze wijze uitstekend te isoleren. Een groot voordeel van buitenisolatie is dat de achterliggende constructie, bijvoorbeeld een steensmuur, langer zijn warmte kan vasthouden. Tegenwoordig worden ook nieuwbouw projecten ontworpen met buitengevelisolatie. Zowel bij woningbouw als utiliteitswerken wordt dit toegepast. 1. Ontwerp: bij nieuwbouw is buitengevelisolatie een zaak die in de ontwerpfase zeer bewust moet worden meegenomen in het ontwerp. Het is beeldbepalend en zal in de 1e fase van de bouwvergunningsprocedure (welstand) worden gewogen. Bij renovatieprojecten is dit eveneens beeldbepalend en vraagt om een goed vooroverleg met de gemeente. Voor de ontwerper is belangrijk dat hij nadenkt over de aansluiting van het systeem ter hoogte van het maaiveld. Het onverkort doorzetten van een wit gekleurde gevel geeft na verloop van tijd een sterke vervuiling door het opspattende regenwater. Ook dient aandacht te worden geschonken aan de kleurvastheid van de eindlaag. Gevels die in de volle zon staan, kunnen sneller verkleuren dan de andere gevels. Speciale aandacht dient te worden besteed aan projecten in het binnenstedelijk gebied. Buitengevelisolatiesystemen zijn kwetsbaar voor wat betreft mechanische beschadigingen en kunnen daardoor al binnen een aantal jaren een armoedige aanblijk geven. Bij toepassing in de directe omgeving van spoorrails dient men zich te realiseren dat een gevel snel kan vervuilen. 2. Waterd chtheid: i men moet ervan uitgaan, dat een buitengevelisolatiesysteem niet waterdicht is bij aansluitingen op kozijnen en dakgoten. Als oppervlak is dit wel waterdicht, maar na verloop van tijd zullen krimpscheuren ontstaan, bijvoorbeeld bij kozijnaansluitingen. Dit houdt in dat de achterliggende aansluitdetails wel waterdicht moeten worden uitgevoerd. 3. Best ek en bestektekeningen: deze vormen de basis van het contract tussen opdrachtgever en aannemer. Derhalve dienen deze gegevens compleet en correct te zijn. Het principe van de verschillende systemen is gelijk. Er wordt een isolatiemateriaal aangebracht tegen de bestaande gevel (minerale wol of polystyreen) met daarop een stucwerk afwerking in minimaal 2 lagen. De te bereiken Rc-waarde dient te worden vermeld en een aantal principedetails moeten inzicht geven hoe op detailniveau het systeem moet worden aangebracht. Aangegeven moet worden of men verzekerde garantie eist (premie ca. 4% van de kosten) en de kwaliteit van de eindafwerking moet worden omschreven. pagina 2-8

4. V&G-plan ontwerpfase: in het ontwerpstadium moet worden nagedacht over de vervangbaarheid van gebouwdelen in combinatie met de buitengevelisolatie. Als na verloop van jaren kozijnen moeten worden vervangen, dient het ontwerp daarin te voorzien. Als het ontwerp daar niet in voorziet, is dit een risico en moet dit een plaats krijgen in het V&G-plan ontwerpfase. II. Financiën INLEIDING - Het onderdeel buitengevelisolatie is een redelijk overzichtelijk onderdeel en geeft in de meeste gevallen geen aanleiding tot onverwachte kosten tijdens de uitvoering. Een uitzondering kan gemaakt worden indien de ondergrond vochtig is. Dit en vorst kan stagnatie met zich meebrengen. 1. Stagnatie: Als de planning aangeeft dat de werkzaamheden moeten plaatsvinden in de wintermaanden, dan kan men ervan uitgaan dat er momenten zullen zijn waarop niet gewerkt kan worden. Er zijn echter maatregelen te bedenken om de stagnatie te beperken. Zeker wanneer een opleveringsdatum is vastgesteld, en iedere vertraging moet worden voorkomen, is het verstandig om een kosten-batenanalyse op te stellen. 2. Verzekerde garantie: indien dit niet in het bestek is geregeld, dan kan men alsnog de afweging maken om de garantie te verzekeren. De extra premie kan in dat geval als meerwerk worden afgehandeld. Bij rechtstreekse opdrachten wordt aangeraden de garantie te verzekeren bij een bank- of verzekeringsinstelling. III. Regelgeving INLEIDING - Voor buitengevelisolatiesystemen zijn geen afzonderlijke normen beschikbaar. Voor wat betreft de thermische isolatie gelden de regels van het Bouwbesluit. De Rc-waarde dient bij nieuwbouw te worden opgenomen in de EPN-berekening. 1. Branchevereniging: de bedrijven die zich hebben gespecialiseerd in het aanbrengen van buitengevelisolatie zijn verenigd in de Landelijke Specialisten Gevel Isolatie, de LSGI. Om lid te kunnen zijn van deze organisatie dient een bedrijf te beschikken over een KOMO-procescertificaat. De leden zijn op hun beurt ook weer aangesloten bij de Stichting Garantiefonds Gevelisolatie. De bouwbegeleider zal de conceptgarantie dienen op te vragen en deze met de bestekuitgangspunten dienen te vergelijken. Belangrijk is dus een garantie te krijgen van de genoemde stichting en niet van een applicatiebedrijf. 2. Producten: een bedrijf dat beschikt over een KOMO-procescertificaat, zal in de meeste gevallen producten toepassen die eveneens KOMO-gecertificeerd zijn, het KOMO-attest. 3. BRL 1328: deze beoordelingsrichtlijn gaat specifiek in op de buitengevelisolatiesystemen en verschaft informatie over oplossingen op detailniveau. 4. Garantie: voor de start van de werkzaamheden dient een garantieverklaring te worden afgegeven met een daarbij behorend onderhoudsvoorschrift of -advies. De opdrachtgever zal deze voorschriften moeten volgen teneinde niet het recht op de garantie te verliezen. 5. Subsidie: voor het uitvoeren van energiebesparende maatregelen zijn er subsidiemogelijkheden. Omdat dit van jaar tot jaar kan verschillen, is het verstandig om per project te informeren of er nog regelingen van toepassing zijn voor het project. Het is uiteindelijk wel de bedoeling dat de subsidie aan de opdrachtgever wordt verstrekt. 6. BTW-tarief: per 1 januari 2000 is het BTW-tarief verlaagd van 17,5% naar 6%. Ook hier moet worden gecontroleerd of deze regeling nog geldig is. pagina 3-8

IV. Organisatie INLEIDING Nadat bestek en bestektekeningen gereed zijn en het contract tussen opdrachtgever en aannemer is ondertekend, komt de werktekeningenfase in beeld. Soms zijn er al tekeningen geproduceerd, soms moet dit proces nog starten. Als het bestek een bepaald fabrikaat aangeeft, kan gebruik worden gemaakt van de beschikbare standaard oplossingen die bij dat product of bedrijf horen. Geeft het bestek alleen maar een prestatie-eis, dan kan worden volstaan met een aantal principedetails, zoals de aansluitingen rondom een kozijn, de aansluiting op maaiveldniveau en van de dakranden. 1. Werktekeningen: bij nieuwbouwprojecten zal de architect veelal zelf de nodige detaillering aanleveren. Tenslotte kan hij daarmee aangeven wat hij wil. Bij renovatieprojecten kan worden overwogen om de fabrikant/leverancier in te schakelen voor het tekenwerk. De opdrachtgever zal dan wel door middel van een PvE moeten aangeven wat de eisen zijn met betrekking tot buitengevelisolatie. 2. Productietekeningen: de fabrikant/leverancier dient te allen tijde de nodige details uit te werken. De bouwbegeleider wil vooraf kunnen beoordelen hoe de aansluitingen op de kozijnen worden gemaakt, hoe een raamdorpel of een waterslagprofiel wordt aangebracht enz. Hij dient ervoor te waken dat eventuele wijzigingen van details binnen de garantievoorwaarden blijven vallen. Voor het aanbrengen van buitenlampen e.d. dient er een goede bevestigingsmogelijkheid te komen, bijvoorbeeld hardhouten klossen. Hetzelfde geldt voor de bevestiging van HWA, hekwerken en zonwering. Indien er grote oppervlakken moeten worden geïsoleerd, dan kan een dilatatie nodig zijn. Deze dilatatie dient in overleg met de architect te worden vastgesteld voor wat betreft plaats en uitvoering. 3. Planning en routing: met de aannemer dient de planning te worden vastgesteld. Alle voorbereidende werkzaamheden dienen gereed te zijn. De ondergrond dient te voldoen aan de eisen die gesteld worden voor het aanbrengen van buitengevelisolatie. Men kan hierbij denken aan een droge ondergrond (vochtmeting) en een vlakke ondergrond. 4. V&G-plan uitvoeringsfase: voor de start van de uitvoering dient de desbetreffende onder- of nevenaannemer een V&G-plan uitvoeringsfase aan te bieden. 5. Garantieverklaring: voor de start van de werkzaamheden dient een conceptgarantieverklaring te worden overhandigd, eventueel samen met de bijbehorende onderhoudsvoorschriften en -adviezen. 6. Eindafwerking: van de eindafwerking dienen de nodige monsters te worden afgegeven, dan wel in het werk te worden Fig. 1 Steiger tijdens montage van de gevelisolatie opgezet. De beoordeling geschiedt door de architect. 7. Acceptatie door onderaannemer: alvorens de onderaannemer of de nevenaannemer start met zijn werkzaamheden, kan het verstandig zijn om met hen de ondergrond te beoordelen. Het doel hiervan is te voorkomen dat de onderaannemer zich bij onvolkomenheden later kan beroepen op de kwaliteit van de ondergrond. Zeker bij renovatieprojecten is dit aan te bevelen. Eventuele herstelwerkzaamheden aan de gevel dienen te worden uitgevoerd vóór aanvang van de buitengevelisolatie. 8. Steiger: er dient voldoende ruimte aanwezig te zijn voor het opbouwen van een steiger. De werkhoogte van de steiger dient variabel te worden uitgevoerd. Als men de afwerklaag aanbrengt (sierpleister) dan kan er een verschil in uiterlijk ontstaan wanneer de stukadoor onder- of boven zijn macht schuurt. Ook moet vooraf pagina 4-8

worden nagedacht over het afdekken en inpakken van de steiger om in geval van regen, zon en vorst door te kunnen werken. 9. Bevestiging: met de onderaannemer dient te worden besproken hoe de isolatie wordt aangebracht. Lijmen of mechanisch bevestigen, of lijmen en plaatselijk mechanisch bevestigen. V. Indicatieplanning Het bijgevoegde planningsformulier geeft inzicht in de belangrijkste zaken met betrekking tot buitengevelisolatie. De bouwbegeleider zal voor zijn project een eigen planning kunnen opstellen op basis van deze gegevens. Nr. Activiteit (in aantal weken) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 1. Bestek en bestektekeningen gereed 2. Werktekeningen architect 3. Productietekeningen fabrikant/leverancier 4. Bemonstering 5. Eventueel schilderwerk kozijnen gereed 6. Gevel rondom vrij van obstakels 7. Start aanbrengen buitengevelisolatie 8. Tussentijdse controles 9. Demontage steiger 10. Opname gevel 11. Oplevering project pagina 5-8

B Techniek Inhoudsopgave AANDACHTSPUNTEN CONTROLEPLAN BUITENGEVELISOLATIESYSTEMEN 40.50 1. Controle achterliggende constructie 2. Tijdelijke maatregelen 3. Aansluitingen 4. Isolatieplaten 5. Wapeningsweefsel 6. Vorst 7. Aansluiting maaiveld Aandachtspunten INLEIDING Een sierpleisterafwerking is uiteindelijk pas goed en definitief te beoordelen nadat de steiger is verwijderd. Men kan dan op enige afstand een totaalbeeld van de gevel krijgen en eventuele verschillen zullen mogelijk dan pas opvallen. Dit moet duidelijk met de onder- of nevenaannemer worden doorgesproken. Natuurlijk zal de bouwbegeleider tijdens het aanbrengen de nodige controles uitvoeren. 1. Controle achterliggende constructie: voordat isolatie wordt aangebracht, moet worden gecontroleerd of de ondergrond droog is. In principe is dit een verantwoordelijkheid van de desbetreffende onder- of nevenaannemer. Bedenk echter dat droging van een natte of vochtige gevel naar binnen zal plaatsvinden. 2. Tijdelijke maatregelen: zeker bij renovatieprojecten, maar ook bij nieuwbouw, moet mogelijk de dakgoot via een andere weg worden ontlast, door de HWA's te verwijderden voor het aanbrengen van buitengevelisolatie. 3. Aansluitingen: op plaatsen waar de buitengevelisolatie tegen kozijnen aan komt, dienen stucstop profielen te worden gebruikt. De naad tussen profiel en hout kan worden afgekit in de kleur van het kozijn. De stuclaag mag in geen geval tot op het hout worden gesmeerd, dit gaat op termijn loskrimpen. Gezien de buitensituatie komen alleen RVS- of gemoffelde profielen in aanmerking. 4. Isolatieplaten: deze worden in halfsteens verband aangebracht. 5. Wapeningsweefsel: het weefsel dat in de eerste stuclaag wordt verwerkt, dient zonder vouwen of ribbels te worden vastgezet. De dikte van de stuclaag is te weinig om deze verdikkingen te kunnen opvangen. Fig. 2 Aanbrengen van de isolatieplaten 6. Vors t: in de regel mag er onder de 5º C niet worden gewerkt aan stukadoorwerk, en bij vorst al helemaal niet. Wil men toch doorwerken, dan dient de steiger of de werkplek goed afgeschermd te zijn. Bedenk dat de ondergrond ook kan bevriezen en dat bij de eerste dooi, er nog steeds vorst in de gevel aanwezig kan zijn. 7. Aansluiting maaiveld: indien om welke reden dan ook een gevel wordt afgewerkt in een lichte kleur, zorg er dan voor dat er geen aarde of klei tot aan de gevel is aangebracht, beter is het aanbrengen van een verharding in de vorm van tegels. Ook dan is niet te vermijden dat de gevel ter hoogte van het maaiveld zichtbaar zal vervuilen. 8. Maximale oppervlakte: vooraf dienen afspraken gemaakt te worden over de dagproducties. Men dient te streven na volle vlakken, bijvoorbeeld van complete gevels of van dilatatieprofiel naar dilatatieprofiel. Zo kan men vermijden dat er structuurverschillen ontstaan binnen een vlak. Handige internetsites: www.lsgi.nl: website van de Landelijke Specialisten Gevel-Isolatie (LSGI) pagina 6-8

C Inspectielijst CONTROLEPLAN BUITENGEVELISOLATIESYSTEMEN 40.50 Project: Locatie: Opzichter: Inspectiedatum: Nr. Activiteit Akkoord Niet akkoord N.v.t. A. Administratief 1. Contractgegevens gereed B. Voorbereiding 2. Productietekeningen gereed 3. Details definitief 4. Garantieverklaring en onderhoudsvoorwaarden ontvangen 5. Voldoet de werkruimte aan de eisen 6. Zijn de eventuele weersbeschermende maatregelen voldoende 7. Is de bemonstering compleet en vastgesteld 8. Is routing en planning vastgesteld C. Uitvoering 9. Komt de uitvoering overeen met het monster 10. Zijn de werkhoogtes voor stukadoor in hoogte goed verdeeld 11. Wordt gevelvlak voor gevelvlak afgewerkt met de eindafwerking 12. Opname gemaakt voordat de steiger wordt gedemonteerd 13. Is er een opname gedaan na demontage steiger 14. Zijn de opgenomen punten afgewerkt D. Nacontrole 15. Is de garantieverklaring definitief 16. Zijn de onderhoudsvoorwaarden vastgesteld 17. Is een onderhoudsadvies aanwezig Eventuele opmerkingen: pagina 7-8

Vervolg opmerkingen: pagina 8-8