Green Leisure Marco Ouwerkerk Nationaal Park De Biesbosch,...nog groener met de Green Key 18-04-2011 Praktisch ondersteuning & advies in recreatie, toerisme en vrijetijd met. passie voor duurzaam. Voorstellen. Opdrachten o.a: Onderzoek deelauto s in Provincie Zeeland Begeleiding Bevrijdingsfestival Utrecht Doorlichtingen diverse hotels, campings, strandpaviljoens en hotelketens Gastspreker en ambassadeur voor The Green Key Betrokken bij ontwikkelen van normen voor strandpaviljoens, chartervaart, evenementen Keurmeester Stichting KMVK Waar gaan we het over hebben? 1. De noodzaak van verandering 2. Duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). 3. The Green Key. 4. TrajectnaarThe Green Key. Een aantal problemen op moeder aarde. In 2011 7 miljard mensen in opdracht van Stichting KMVK 1
Afval problemen Vervoersproblematiek Tekort aan schoon drinkwater Verdeling.de een heeft te weinig.en een ander meer dan goed voor hem is. in opdracht van Stichting KMVK 2
Waarom duurzaam? 1972 - Club van Rome (Verenigde Naties) Alarmerend rapport over toestand van het milieu: Grondstoffen raken op Verontreiniging van lucht, grond en water Klimaatveranderingen Voorspelling zijn niet uitgekomen (dan zou nu het aardgas al op zijn geweest) Maar.de algemene conclusie is wel dat de economische ontwikkeling ten koste is gegaan van de natuur, de leefomstandigheden van de mens. In 1987 verschijnt het Brundtland rapport (Verenigde Naties), geeft nieuwe impuls in de milieudiscussie. Duurzame ontwikkeling = zoeken naar een nieuwe balans Maatschappelijke ontwikkelingen Slimmer & bewuster Maatschappij Maatschappij Welke (tegen)reacties zie we? 1. Burgers 2. Overheid 3. Coöperaties/Bedrijven in opdracht van Stichting KMVK 3
Maatschappelijk vraagstuk Hoe blijven we voorzien in de (groeiende) energiebehoefte? Duurzaam bankieren is krachtig antwoord op financiële crisis 20% winstgroei en 28% groei in kredietverlening aan duurzame bedrijven in 2010 28-02-2011 Over 2010 laat Triodos Bank wederom een stabiele groei zien. Duurzaam bankieren is een krachtig antwoord op de financiële crisis gebleken. Steeds meer mensen en bedrijven kiezen voor duurzaamheid. Het totaal toevertrouwd vermogen aan Triodos Groep, bestaande uit Triodos Bank, Triodos Beleggingsfondsen en Triodos Private Banking, groeit in 2010 met 15% tot EUR 5,6 miljard. Alternatief vervoer Groeiende belangstelling voor: 1. Reparatie cafés 2. Biologische voeding 3. Volkstuinen 4. Hybride auto s 5. Zonne energie in opdracht van Stichting KMVK 4
Overheid Gloei vs. spaarlampen 1. Duurzaam inkoopbeleid 2. Subsidies op duurzame energie 3. Belastingvoordeel bij duurzame investeringen 4. Stimuleren hybride en elektrische auto s 5. Verbod op gloeilampen Coöperaties/Bedrijven Unilever, 's werelds grootste theeproducent, kondigde vorig jaar aan dat het haar thee wil verduurzamen. In 2015 moeten alle wereldwijd verkochte Lipton-theezakjes duurzame thee bevatten, te beginnen met de Lipton Yellow Label in 2010. Met hetzelfde doel voor ogen, een groenere aarde 1. Corporate Social Responsibilty(CSR) 2. Duurzaam produceren: 1. Fairtrade 2. (Cradle2cradle) 3. Ketenverantwoordelijkheid 4. Certificering (ISO, Green Key) in opdracht van Stichting KMVK 5
Meerwaarde MVO Mijn advies.. Naast de noodzaak. Meer klanten?!... Waarschijnlijknietdirect, maarwel: Hogere klanten/gasten waardering Nieuw perspectief Huidige klanten/sponsor/subsidie behouden Wellicht nieuweop langeretermijn(afhankelijkde inspanning en profilering) Neem ook uw verantwoordelijkheid Blijf overheid voor (wetgeving) Speelveld is nog te bepalen Nu nog onderscheidend Samen gaat het beter zoek medestanders Structuur aanbrengen Kleine stappen Medestanders zoeken Positieve ervaringen delen.en stug volhouden! Besef dat. Duurzaamheid is een lange termijn doel Niet apart, maar integraal in de organisatie Kosten gaan ook hier voor de baten uit Het is een stevige klim, maar het (voor)uitzicht is prachtig. Groen? Gewoon doen! in opdracht van Stichting KMVK 6
Pinpoints. 1. Geen ontkomen aan.. Recreatie en toerisme Wij zijn toch al duurzaam! Te duur! Veel gasten contacten Onderdeel van een uitgebreide keten Waarom dan? Waar beginnen? Geloofwaardig Keurmerken Externe auditing maakt duurzame inspanningen communiceerbaar en geloofwaardig! Green washing! in opdracht van Stichting KMVK 7
Voor meeste recreatie groepen beschikbaar Meest praktische (voor en door ondernemers) Beste prijs-kwaliteit Grootste in Nederland Sterk in Europa Voor wie. The Green Key Praktische opstap naar MVO (dekt de lading) Van brede definities naar concrete acties (geeft richting) Jaarlijks terugkerende evenementen Beurs, Congres en Evenementenlocaties (medio april) The Green Key.wetenswaardig The Green Key.. wetenswaardig Voor en door ondernemers (revisie om de twee jaar) Benchmark mogelijkheden (nulmeting verplicht) Wetgeving is vertrekpunt Groeimodel Drie niveau s Brons, Zilver, Goud Optionele en verplichte normen Jaarlijks 1x controle per 2 jaar Inspecteurs hebben ook adviesrol in opdracht van Stichting KMVK 8
Beschikbaar materiaal Stichting KMVK Mijn Green Key Handleiding voor strandpaviljoens Algemene bijlage Voorbeeld verklaringen Communicatiemiddelen (binnenkort) Green Leisure Praktijk voorbeelden Do anddon ts Milieucoördinator - uw rol Centraal aanspreekpunt binnen de organisatie Verantwoordelijk voor voortgang Voorzitter van het Green Team Beheerder milieuarchief Nu: Bespreken met manager, Green Team formeren Actieplan opstellen Traject naar The Green Key Aanmelden Startdocument opstellen (Green Leisure) Maatregelen nemen Proefaudit (optioneel) Formele keuring door keurmeester KMVK Herstelacties (mogelijk) Definitieve toekenning (certificaat en bordje).en als je hem hebt. Tweede jaar wederom keuring Herstelacties Herkeuring Vervolgens keuring om de twee jaar Of keuring na wijzigen niveau Om de twee jaar herziening. U kunt meepraten en richting geven. Meest realistische oplossing. Duurzame ontwikkeling = zoeken naar een nieuwe balans Combinatie van: Prijs Kwaliteit en.. duurzaamheid Slimmer & bewuster Nu 100% duurzaam in opdracht van Stichting KMVK 9
1. Levenscyclus van een product: Normen Sector Verplichte normen Optionele normen totaal 55 Productie Gebruik Afval Hotel/ conferentieoord 27 Brons: 15 Voor het gouden niveau voerteen hotel dus 58 bovenwettelijke maatregelen door! Zilver: 24 Goud: 31 Milieumanagement I 01.01 (11) Duurzaamheidsarchief(V) Alle relevante duurzaamheids informatie wordt opgeborgen in het (digitale) duurzaamheids archief. Er is één persoon verantwoordelijk voor de archivering van die informatie. 01.02 (11) Wet- en Regelgeving (V) Het bedrijf is op de hoogte van de voor haar geldende wet-& regelgeving en voldoet hieraan. (Jaarlijkse ondertekening van het standaardformulier) 01.03 (11) De MVO-verklaring (V) Het bedrijf heeft een MVO-verklaringopgesteld waarin zij haar doelstelling(en) rondom duurzaamheid en mvoheeft vastgelegd. (verklaring staat op de website en is zichtbaar opgehangen in voor de gast) 01.04 (11) Startdocument Green Key (V) Het bedrijf heeft eenmalig een doorlichting uitgevoerd (of laten uitvoeren) om de nul situatie vast te stellen. 01.05 (11) Duurzaamheidprogramma (V) Het bedrijf heeft een duurzaamheidprogramma voor de komende drie jaar opgesteld en stelt dit jaarlijks bij. Milieumanagement II 01.06 (11) Coördinator Green Key (V) Taken: centraal aanspreekpunt voor alle duurzaamheidzaken. instructie medewerkers beheer en het actueel houden van het duurzaamheidarchief, (verantwoordelijk voor) opstellen van het duurzaamheidprogramma (1.5) 01.07 (11) Registratiesysteem (V) Het bedrijf registreert jaarlijks de verbruiksgegevens van gas, water, elektriciteit, afval en linnengoed, en (optioneel) schoonmaakmiddelen. 01.08 (11) Green Team (O) Het Green Team bestaat uit minimaal 3 personen. In ieder geval een directielid (op vestigingsniveau), de GK coördinator Management en staf 02.01 (11) Management overleg Milieucoördinator (V) Minimaal 1x per kwartaal. Verslag in duurzaamheidarchief. Onderwerpen: reg. Milieugegevens, kengetallen, duurzaamheidprogramma. 02.02 (11) Milieubewust Geïnformeerd personeel (V) Alle medewerkers zijn geïnformeerd over het MVO/duurzaamheidbeleid van het hotel 02.03 (11) Bewustwording personeel (O) Alle vaste stafmedewerkers op de loonlijst hebben een VO/duurzaamheidcursus of interne opleiding ('Green Key-dag') gevolgd. Aangetoond dmvhandtekening op presentielijst. 02.04 (11) Klimaatneutraal (O) Voor (een deel van) de activiteiten is een studie gedaan (bijvde CO2 footprintvast laten stellen) naar de mogelijkheden om klimaatneutraal te werken. Geadviseerde maatregelen worden daadwerkelijk (gedeeltelijk) uitgevoerd. De maatregelen zijn opgenomen in het duurzaamheidprogramma. in opdracht van Stichting KMVK 10
Communicatie met gasten 03.01 (11) Green Key schild en certificaat (V) Het Green Key schild en certificaat zijn gehele jaar rond zichtbaar opgehangen. Het Green Key logo staat op de website met een link naar de GK website. 03.02 (11) Informatie bezoekers-1 (V) Communicatie naar gasten over het milieu gebeurt aantoonbaar op minimaal drie manieren. 03.03 (11) Informatie bezoekers-2 (O) Communicatie naar gasten over het milieu gebeurt aantoonbaar op minimaal vijf manieren. 03.04 (11) Communicatie Green Key logo (O) Het Green Key logo wordt consequent door het gehele bedrijf in beeld gebracht. (vb: op alle guest directories, alle menukaarten, briefpapier enveloppen) 03.05 (11) Handdoeken (V) Info in de badkamers over hergebruik handdoek. Duidelijke instructie hierover voor het kamerpersoneel. 03.06 (11) Linnengoed (O) In de hotelkamers worden de gasten geïnformeerd over de mogelijkheid hetzelfde bedlinnen meer dagen te gebruiken, in plaats van deze om de dag te verschonen. Er is een duidelijk signaleringssysteem en het kamerpersoneel krijgt duidelijke instructies hierover. Voorbeeld Water 04.01 (11) Waterbesparing kranen, douches en wc s (V) Het bedrijf past waterbesparende maatregelen toe bij kranen, douches en wc?s. Doorstroming van tappunten bij wastafels max6 liter per minuut. Douches, max. 9 liter per minuut. 04.02 (11) Zwembad en/of Sauna, Spa faciliteit (V) Voor het zwembad en/of sauna / spa faciliteit zijn minimaal twee water- en/of energiebesparende maatregelen getroffen. 04.03 (11) Waterbesparing douches en wastafels 1 (O) Doorstroom van tappunten bij wastafels is maximaal 5 liter per minuut. De doorstroming van douches is maximaal 8 liter per minuut. 04.04 (11) Waterbesparing douches en wastafels 2 (O) De doorstroming van tappunten bij wastafels is maximaal 5 liter per minuut. De doorstroming van douches is maximaal 6 liter per minuut. 04.05 (11) Extra waterbesparing-1 (O) Inzet van een extra systeem om het drinkwaterverbruik terug te dringen. Maatregel moet wel een substantiële besparingsbijdrage leveren. (vb: Druk-of sensorkranen, een betaalsysteem (muntjes, sepkey), het gebruik van grijswater voor bv toiletspoelingen) 04.06 (11) Extra waterbesparing-2 (O) Inzet van een extra systeem om het drinkwaterverbruik terug te dringen. Maatregel moet wel een substantiële besparingsbijdrage leveren. (vb: Druk-of sensorkranen, een betaalsysteem (muntjes, sep key), het gebruik van grijswater voor bv toiletspoelingen). Voorbeeld norm in opdracht van Stichting KMVK 11
Schoonmaak 05.01 (11) Milieuverantwoorde schoonmaak (V) Voor de gehele schoonmaak wordt gebruik gemaakt van minder milieubelastende schoonmaakmiddelen (geen chloor, ammonia fosfaten en minder dan 5% ionische stoffen OF die voldoen aan de Criteria van Duurzaam Inkopen. In elk geval voldoen middelen die een Milieukeurmerk hebben (Europees Ecolabel, NordicSwanen Blauwe Engel) Voorbeeld 05.02 (11) Dosering schoonmaakmiddelen (V) Optimale dosering toepassen, dmvsystematische toepassing van doseerapparatuur. (Vb: doseringssysteem op de fles (knijpreservoir), toepassen patronen, automatische doseeruitgifte,/doseerstation) 05.03 (11) Microvezel doekjes (O) Voor de dagelijkse schoonmaakactiviteiten maakt het bedrijf gebruik van microvezel doekjes. 05.04 (11) Kengetallen verbruik schoonmaakmiddelen (O) Het bedrijf houdt bij hoeveel schoonmaakmiddelen er op jaarbasis verbruikt worden (hoeveelheid en kosten). 05.05 (11) Gebruik dispensers-1 (O) De onderneming heeft in alle gastentoiletruimtes en personeelsruimtes uitsluitend zeep-, foam- of shampoodispensers geïnstalleerd. 05.06 (11) Gebruik dispensers-2 (O) De onderneming heeft in alle hotelkamers zeep-, foam- of shampoodispensers geïnstalleerd. 05.07 (11) Gebruik duurzame (hotel)cosmetica(o) De onderneming verschaft aan de gasten milieuvriendelijke cosmeticaproducten in duurzame verpakking. Dit betreft vooral handzeepjes en shampoo's, (Voldoen: Europees Ecolabel, BraMiljoval, BDIH, Nature en Ecovert) Afval 06.01 (11) Afvalinzameling (V) Op het bedrijf zijn voorzieningen aanwezig voor het gescheiden inzamelen van bedrijfsafval: papier/karton, glas, KGA en restafval. Minimaal papier en karton, flessen- en tafelglas en het KGA (klein gevaarlijk afval) worden gescheiden van het restafval. Voorbeeld afval scheiding 06.02 (11) Scheiding AGF en/of swill afval (O) De onderneming houdt het aardappel-, groente-en fruitafval (AGF) en/of het swill afval gescheiden van het overige afval en zorgt voor gescheiden afvoer van deze afvalfracties. 06.03 (11) Extra afvalfractie-1 (O) De onderneming houdt aanvullende op norm 6.1 één extra fractie gescheiden van het overige afval en zorgt voor gescheiden afvoer hiervan. (Vb: kurken naar de vereniging, kaarsen naar de school, cartridges/toners naar stichting AAP, aanbieden van afgeschreven inventaris aan goede doelen) 06.04 (11) Extra afvalfractie-2 (O) Aanvulling op norm 6.1 en 6.3 en boven de wettelijke verplichting. Nog één extra fractie gescheiden van het overige afval en zorgt voor gescheiden afvoer hiervan. 06.05 (11) Gescheiden Afval publieksruimten (O) De onderneming biedt afval inzamelingsmogelijkheden aan voor gescheiden afval in publieksruimten en in kantoren. (Vb: papier, blikjes en restafval in gecombineerde vuilnisbakken, in zogenoemde duo of trioafvalbakken. Energie I 07.01 (11) Verlichting (V) Uiterlijk twee jaar na aanmelding bij de Green Key heeft het bedrijf uitsluitend energie-efficiënte verlichting toegepast in en rond (=buitenverlichting) de hoofdgebouwen, de bijgebouwen en verhuurobjecten. Gloeilampen voldoen niet vanaf heden. Het bedrijf levert op basis van norm 7.2 een vervangingsplan in. 07.02 (11) Lichtpunteninventarisatie (O) In het archief is een lichtpunteninventarisatie opgenomen. Deze inventarisatie omvat minimaal het aantal lichtpunten per ruimte, per lichtpunt het lamptype en lumen/watt. Indien niet aan de eis van 40 lumen/watt per lichtpunt wordt voldaan is er een plan opgesteld waarin de vervanging is geregeld. Realisatietermijnen die de termijn van herstel overschrijden dienen aan de KMVK te worden voorgelegd. 07.03 (11) Daglichtsystemen (O) In en rond het hotel wordt substantieel gebruik gemaakt van daglicht voor ruimteverlichting. Er mag in de betrokken ruimtes dan geen ruimteverlichting branden, indien nodig is puntverlichting toegestaan. (Vb: dakkoepels in platte daken, grote raampartijen, het gebruik van solar tubes) 07.04 (11) Verlichtingssensoren (O) In en rond het hotel wordt substantieel gebruik gemaakt van verlichtingssensoren. 07.05 (11) Extra rendementsslag verlichting (O) Het bedrijf heeft in een of meer gebouwen een extra substantiële slag gemaakt in de verhoging van het rendement van de spaarverlichting ( > 40 lumen/watt). in opdracht van Stichting KMVK 12
Energie II 07.06 (11) Energie-efficiënte apparatuur (V) In het archief (of startdocument) is een (update van de ) apparatuurinventarisatie aanwezig van de op het bedrijf aanwezige apparaten. Bij vervanging worden energiezuinige apparaattypes aangeschaft. 07.07 (11) Koeling (V) Het energieverbruik van de koel-en vriesmeubelen wordt geminimaliseerd door middel van structureel onderhoud en optimaal beheer. Onderhoud grotere koelapparatuur is uitbesteed, instructiekaart aanwezig. Indien koudemiddelvulling > 3 kg, logboek aanwezig. 07.08 (11) Klimaatbeheersing (O) Het bedrijf past door het gehele bedrijf aansturingssytemen toe om de temperatuursregeling in ruimten optimaal te laten zijn. Hierbij wordt voorkomen dat koel- en verwarmingssystemen tegelijkertijd in bedrijf kunnen zijn. 07.09 (11) Anti-tochtmaatregelen (V) Bij buitendeuren wordt warmteverlies voorkomen. (vb: deurdranger, tochtgordijn, tochtsluis, automatische deuren, tochtstrips) Indien anders wordt vereist vanwege wettelijke verplichtingen (bijv. brandveiligheid) is deze norm niet van toepassing. 07.10 (11) Centrale koeling (O) Het bedrijf maakt aantoonbaar gebruik van een groepskoelingsinstallatie voor de koeling van meerdere apparaten (minimaal vermogen 250 Watt). Energie III 07.11 (11) Warmte terugwinning (O) Het bedrijf wint warmte terug uit de lucht en/of water, met behulp van een technische installatie. 07.12 (11) Duurzame stroom (O) 100 % van de totale hoeveelheid afgenomen elektriciteit is duurzaam opgewekt. 07.13 (11) Groen Gas (O) De totale hoeveelheid afgenomen gas is duurzaam opgewekt. 07.14 (11) Duurzame energieopwekking (O) Op het bedrijf wordt voor de bedrijfsvoering gebruik gemaakt van duurzame energiebronnen. Het bedrijf communiceert hierover. 07.15 (11) Duurzame technieken (O) Op het bedrijf wordt voor de bedrijfsvoering gebruik gemaakt van duurzame technieken. Het bedrijf communiceert hierover. Energie VI 07.16 (11) Gebouwbeheersing (O) Het bedrijf maakt gebruik van centraal/per gebouwgedeelte aan te sturen regelingen ten behoeve van de beheersing van luchtkwaliteit en gebouw temperatuur, (vb: n energie-schakelsysteem dat: a. dat automatisch de ventilatie/verwarming in de kamerruimtes terugof uitschakelt als deze niet in gebruik is, b. een tijd instelbare regeling, bijvvoor de thermostaat, c. wordt gekoppeld aan planning verhuur zalen en kamers en wordt handmatig bediend vanuit TD of receptie.) Voorbeeld 07.17 (11) Energieonderzoek (O) Het bedrijf heeft een verdergaande energiestudie (tovhet Green Key startdocument) laten verrichten en voert (een deel) van de geadviseerde maatregelen daadwerkelijk uit. De maatregelen zijn opgenomen in het duurzaamheidprogramma. (Hieronder kan ook vallen het hebben laten vaststellen van het energielabel voor het gebouw) 07.18 (11) Extra energiebesparing-1 (O) Het bedrijf past extra (substantiële) energiebesparende maatregelen toe. Aanvullend op bovengenoemde normen wordt door het bedrijf een extra systeem ingezet om de energieverbruik terug te dringen. (vb: energy-savers op de kamers, thermostaat met bewegingscensor, timersystemen) 07.19 (11) Extra energiebesparing-2 (O) Het bedrijf past extra energiebesparende maatregelen toe. in opdracht van Stichting KMVK 13
Voedsel en drank I 08.01 (11) Fooden Beverage-1 (V) De inkoop van fooden beverage bestaat deels uit minder milieubelastende producten of sociaal verantwoorde producten uit minimaal 6 productgroepen. 08.02 (11) Fooden beverage2 (O) De inkoop van f&b bestaat ten minste uit minder milieubelastende producten of sociaal verantwoorde producten uit minimaal 9 productgroepen. De onderneming is tevens in staat om op verzoek van de klant 100% f&b van het aanbod uit minder milieubelastende producten of sociaal verantwoorde producten te leveren. 08.03 (11) Fooden beverage3 (O) De inkoop van f&b bestaat ten minste uit minder milieubelastende producten of sociaal verantwoorde producten uit minimaal 12 productgroepen. De onderneming is tevens in staat om op verzoek van de klant 100% f&b van het aanbod uit minder milieubelastende producten of sociaal verantwoorde producten te leveren. Voedsel en drank II Voorbeeld 08.04 (11) Monoverpakkingen-1 (V) De onderneming voorkomt de verstrekking van monoverpakkingen. Uitzondering: zelfregulerende groepen in of bij de zalen (o.a. een koffie corner). 08.05 (11) Monoverpakkingen-2 (O) De onderneming minimaliseert de verstrekking van monoverpakkingen. Voor bedrijven die monoverpakkingen nog verder substantieel hebben teruggedrongen. 08.06 (11) Monoverpakkingen-3 (O) De resterende monoverpakkingen zijn van gerecycled of biodegradeerbare materialen gemaakt. 08.07 (11) Duurzaam servies en bestek (V) De onderneming maakt zoveel mogelijk gebruik van duurzaam servies en bestek. Eenmalige gebruiksvoorwerpen worden zoveel mogelijk gemeden 08.08 (11) Tapwater en/of postmix (O) De onderneming verstrekt leidingwater en/of postmix. Ter voorkoming van vele transportkilometers kan een bedrijf op locatie leidingwater gebruiken en deze wel of niet gebotteld of wel of niet voorzien van bubbels verstrekken aan de gasten. Alternatieven Groen en ruimte 09.01 (11) Groenbeheer (O) Het bedrijf heeft een plan voor het terrein-en groenbeheer opgesteld en/of maakt gebruik van een milieugecertificeerd (hoveniers-)bedrijf. Indien het hotel in een stedelijke omgeving ligt zonder groen/terrein vervalt deze optie. in opdracht van Stichting KMVK 14
Milieubewust vervoer 10.01 (11) Vervoersmanagement-1 (V) Het bedrijf heeft vijf maatregelen genomen om de milieubelasting van het verkeer van, naar en op het bedrijf te reduceren en andere manieren van vervoer te stimuleren. Voorbeeld 10.02 (11) Vervoersmanagement-2 (O) Het bedrijf heeft ten minste zeven maatregelen genomen het overzicht om de milieubelasting van het verkeer van, naar en op het bedrijf te reduceren 10.03 (11) Vervoersmanagement-3 (O) Het bedrijf heeft ten minste negen maatregelen genomen het overzicht om de milieubelasting van het verkeer van, naar en op het bedrijf te reduceren. Watertaxi Bedrijfsgebouw en leveranciers I 11.01 (11) Minder milieubelastend papier-1 (V) Alle op het bedrijf gebruikte papier is minder milieubelastend ECF of TCF geproduceerd. 11.02 (11) Minder milieubelastend papier-2 (O) Het printer-en kopieerpapier is minder milieubelastend geproduceerd. Het papier heeft een keurmerk. (Vb: Milieukeur, BlaueEngel, NordicSwan, of Europees Ecolabel. Maar ook papier met FSC of PEFC keurmerk mits deze ECF/TCF geproduceerd is) 11.03 (11) Minder milieubelastend papier-3 (O) De brochures, prijslijsten en ander drukwerk zijn gedrukt op minder milieubelastend papier méteen keurmerk. (Vb: Milieukeur, BlaueEngel, NordicSwan, of Europees Ecolabel. Maar ook papier met FSC of PEFC keurmerk mits deze ECF/TCF geproduceerd is) 11.04 (11) Minder papier en inkt (O) Het bedrijf neemt maatregelen (minimaal 2) om te komen tot reductie van het papierverbruik (Vb: afdruk op A5 formaat, dubbelzijdig printen, gebruik ecofoam, het digitaliseren van facturen, hergebruik van oud papier) Bedrijfsgebouw en leveranciers II 11.05 (11) Duurzaam bouwen tijdens nieuwbouw, verbouw of renovatie -1 (V) Tijdens nieuwbouw, verbouw of renovatie is het bedrijf verplicht in het offerte traject naar duurzame materialen te informeren of bouwmaterialen die een duurzaamheidskeurmerkhebben. 11.06 (11) Duurzaam bouwen tijdens nieuw-, (ver)bouw of renovatie-2 (O) Tijdens nieuwbouw, verbouw of renovatie op het bedrijf wordt rekening gehouden met het milieu door ten minste 4 bouwmaterialen toe te passen. 11.07 (11) Milieuvriendelijk schilderwerk (O) Voor schilderwerkzaamheden wordt gebruik gemaakt van minder milieubelastende verven met een keurmerk. 11.08 (11) Milieuvriendelijke brandblussers (O) De geplaatste schuimbrandblussers zijn gevuld met Eco-foam en hebben Milieukeur. in opdracht van Stichting KMVK 15
Maatschappelijke betrokkenheid 12.01 (11) Directe omgeving (O) De onderneming heeft aantoonbaar tenminste één maatregel genomen om duurzame relaties in de directe (woon) omgeving te stimuleren en hierdoor op sociaal- maatschappelijk gebied beter te presteren. 12.02 (11) Maatschappelijke betrokkenheid (O) De onderneming heeft aantoonbaar tenminste één maatregel genomen om haar maatschappelijke betrokkenheid in te vullen en hierdoor op sociaal-maatschappelijk gebied beter te presteren. 12.03 (11) Duurzaam inkoopbeleid (O) Het bedrijf hanteert een duurzaam inkoopbeleid dat zich richt op het bevorderen van duurzaamheid in een goede balans met kwaliteit en kostenefficiency. Dit beleid is uitgeschreven en binnen de organisatie bij de relevantie personen bekend. Het document over het duurzaam inkoopbeleid is eenvoudig terug te vinden op de internetsite van de organisatie. 12.04 (11) Ketenverantwoordelijkheid (O) Het bedrijf heeft aantoonbaar ten minste één maatregel genomen ter versterking van een duurzame (meerjarige) relatie met zijn commerciële relaties (leveranciers). De voorkeur gaat uit naar het laten ondertekenen van een duurzaamheidsverklaring door de leveranciers. Bonusnormen 19.1 Bonusnorm 1 Eventuele overige maatregelen die een punt waard zijn 19.1 Bonusnorm 2 Eventuele overige maatregelen die een punt waard zijn. 12.05 (11) MVO verslag (O) Het bedrijf brengt een MVO jaarverslag uit of heeft een hoofdstuk duurzaamheid in haar jaarverslag. Er is aandacht voor duurzaamheidbeleid, het programma en de effecten. en maandagochtend. Handleiding doorlezen Doorstroommeter bestellen bij stichting KMVK Doorstroming kranen en douches beperken Apparatuur inventariseren Verlichting inventariseren Checklisten personeelsinstructie voorbereiden Bespreken met management Leden Green Team benaderen Afspraak met Green Leisure maken Contact gegevens Green Leisure Marco Ouwerkerk GSM: (06)51201828 info@greenleisure.nl www.greenleisure.nl Twitter: NLgreenmaker Catrinus Tuinstra catrinus@greenleisure.nl Dank voor uw aandacht en geniet van het uitzicht.. in opdracht van Stichting KMVK 16