1/7 Keel- neus- en oorheelkunde Verwijderen van de neus- en keelamandelen (bij kinderen, in dagbehandeling) Inleiding U heeft in overleg met de Keel-, Neus-, Oorarts (KNO-arts) besloten om neus- en keelamandelen van uw kind te laten verwijderen. In deze brochure staat achtergrondinformatie over het verwijderen van de neus- en keelamandelen en de manier waarop u en uw kind zich kunnen voorbereiden op de operatie. Wat zijn amandelen en wat is hun functie? Het lichaam bezit een uitgebreid systeem om infecties te bestrijden, het lymfkliersysteem. De overgang van mond en neus naar de keel bevat veel van dit lymfeweefsel. Een deel van dit weefsel wordt gevormd door de neus- en keelamandelen. Het vangt ziekteverwekkers zoveel mogelijk op en maakt ze onschadelijk. In de neus-keelholte De verdikte lymfklier in het dak van de neus-keelholte vormt de neusamandel. De neusamandel is vooral bij jonge kinderen aanwezig. Na het achtste jaar neemt de grootte af. Aan weerszijden van de neusamandel begint de buis van Eustachius, de verbinding waardoor lucht van de neus-keelholte naar de oren moet gaan. De keelamandelen zijn te zien als knobbels links en rechts achter in de keel. Wat voor klachten kunnen de amandelen geven? Wanneer de amandelen de hoeveelheid binnendringende ziekteverwekkers niet meer aan kunnen, raken ze zelf ontstoken en gaan ze zwellen. Wanneer de neusen keelamandelen ontstoken zijn, ontstaan: keelpijn, slikklachten en temperatuurverhoging. Andere klachten zijn: moeheid, hangerigheid, afgenomen eetlust en slechte adem. In de hals zijn dan vaak verdikte lymfklieren te voelen. Zeer grote neus- en keelamandelen kunnen zelfs de ademhaling belemmeren. Uw kind zal dan onrustig slapen en snurken. Bij de ontstoken neusamandel kan dit leiden tot een voortdurende of vaak terugkerende vieze neus, slecht slapen, snurken, veel door de mond ademen of herhaalde oorontstekingen. Wanneer amandelen verwijderen? De ernst van de klachten bepaalt of het nodig is de amandelen te verwijderen. Dit is afhankelijk van hoe erg uw kind ziek is, maar ook van de vraag hoe vaak uw kind ziek is. Wanneer het onvoldoende lukt om de klachten met medicijnen te bestrijden, kan het verstandig zijn om de amandelen weg te laten halen. Als de neusamandel nog aanwezig is, wordt deze tegelijk met de keelamandelen verwijderd. De neusamandel kan niet volledig verwijderd worden en kan in enkele gevallen weer aangroeien en na verloop van tijd weer klachten geven. De keelamandelen worden in principe volledig weggehaald.
2/7 Is er kans op complicaties? Bij iedere operatie, ook bij het verwijderen van amandelen, is er sprake van enig risico. In dit geval wordt het risico voornamelijk gevormd door de mogelijkheid van nabloeding. Als uw kind medicijnen gebruikt, overlegt u dan met uw KNO - arts of uw kind deze mag blijven gebruiken. Voorbereiding Uw kind kan waarschijnlijk beter met de situatie omgaan als het goed is voorbereid op de vreemde omgeving van het ziekenhuis en op de ingreep die het zal ondergaan. Het beste is om uw kind beetje bij beetje te vertellen hoe en wat er gaat gebeuren. Uw kind kan het dan in zijn eigen tempo verwerken. Sommige dingen zult u een paar keer moeten vertellen, voordat uw kind het allemaal kan bevatten. U kunt er een verhaal over vertellen of het kind ziekenhuis laten spelen. Als u uw kind laat navertellen wat u hebt uitgelegd, merkt u vanzelf of het goed begrepen is. Voorkom dat uw kind de behandeling als straf ervaart. Voorbereiding op de dag van operatie Waar moet u aan denken en wat moet u regelen voor de ingreep? Eten en drinken Het is belangrijk dat uw kind een lege maag heeft op het moment van de ingreep. Daarom mag uw kind vanaf 0 uur s nachts niets meer eten en tot 2 uur voor de ingreep alleen nog een slokje helder vloeibaar drinken, dus als het bijvoorbeeld om 8.30 uur geopereerd wordt, mag uw kind nog een slokje helder vloeibaar drinken tot 6.30 uur. Onder helder vloeibaar drinken wordt verstaan: water (met aanmaaksiroop), heldere vruchtensappen, koolzuurhoudende dranken en thee zonder suiker. Medicijnen Medicijnen mogen voor de ingreep gewoon ingenomen worden met een klein beetje helder vloeibaar drinken. Als uw kind ziek is Als uw kind koorts, een kinderziekte of diarree heeft, moet u contact opnemen met de polikliniek KNO. Als u het vermoeden heeft dat uw kind met een kinderziekte besmet is, moet u ook contact opnemen. Vanaf 9.00 uur kunt u een medewerker bereiken op telefoonnummer (0543) 54 45 00. In sommige gevallen is het dan veiliger en prettiger om de ingreep uit te stellen. Mocht uw kind op de dag van de ingreep ziek zijn, wilt u dan zo spoedig mogelijk de receptie van het SKB bellen. De receptie is vanaf 07.00 uur bereikbaar op telefoonnummer (0543) 54 44 44. Lang haar Als uw kind lang haar heeft, wilt u dit dan in een staart vastmaken? Wat neemt u mee naar het ziekenhuis pyjama-, of joggingbroek pantoffels vertrouwd speelgoed, knuffelbeest of troetellap medicijnen die uw kind gebruikt ook inhalaties zoals pufjes eventueel een bekende CD, of DVD lunch voor uzelf ponsplaatje en afsprakenkaart verzekeringsbewijs van uw zorgverzekering
3/7 Vervoer Wij raden u bij deze ingreep dringend aan u en uw kind te laten brengen en halen in een auto. De opname U kunt zich op de afgesproken tijd melden bij de balie van de afdeling Dagbehandeling (E1). Deze balie is gelegen op de eerste verdieping en te bereiken via de E-lift. U wordt dan gebracht naar de wachtruimte bij de operatiekamer. Hier ontvangt een verpleegkundige u en uw kind. Zij zal u en uw kind rondom de ingreep met raad en daad bijstaan. Uw kind krijgt een armbandje met naam en geboortedatum om en mag een ziekenhuisjasje aantrekken. Daarna legt de verpleegkundige aan u en uw kind de gang van zaken uit. Vervolgens is het tijd om kennis te maken met de anesthesioloog. Gesprek met de anesthesioloog U ontmoet de anesthesioloog op de dag van de operatie. De anesthesioloog zal u vragen stellen over de gezondheid van uw kind, een eventuele allergie of eerdere narcose. Naar aanleiding hiervan krijgt uw kind een zetpil, om pijn te voorkomen. Verder krijgt u informatie over de soort narcose, via een kapje (ballon) of via een prikje (infuusnaaldje). De prik van het infuusnaaldje voelt uw kind niet, omdat er eerst een verdovende zalf op die plek wordt gesmeerd. Rondom de ingreep Samen met de andere kinderen die geopereerd gaan worden gaat u met uw kind naar de wachtruimte. De kinderen kunnen daar spelen, een video kijken en naar muziek luisteren tot zij aan de beurt zijn. In de aangrenzende operatiekamer kunt u normaal gesproken uw kind op schoot houden als het in slaap wordt gebracht. Uw kind krijgt een kortdurende, maar volledige narcose. U gaat daarna naar de uitslaapkamer waar koffie of thee voor u klaar staat. Zodra uw kind geholpen is, komt het ook naar de uitslaapkamer. Na de ingreep blijft u bij uw kind tot het naar huis mag. Na de operatie Als de neus- en keelamandelen verwijderd zijn, mag uw kind in de meeste gevallen, tussen 13.30 en 14.00 uur naar huis. De KNO arts zal dit rond 13.30 uur met u bespreken. Als de wondjes nog te bloederig zijn dan gaat uw kind waarschijnlijk later op de middag naar huis. Soms is het nodig dat een bloedend vaatje wordt dichtgebrand. Dit gebeurt onder een lichte narcose ook wel roesje genoemd. Een enkele keer wordt in overleg met u besloten dat het beter is als uw kind een nacht in het ziekenhuis blijft. In overleg met de kinderafdeling kan één van de ouders ook blijven slapen. Naar huis Na de ingreep zijn er een aantal zaken waar u op moet letten. De dag van de operatie mag uw kind niet duimzuigen en/of de speen gebruiken.
4/7 Eten en drinken Dag 1, uw kind komt thuis Uw kind mag alleen vloeibaar koel drinken en eten zoals: water, koude thee, appelsap, limonade, waterijs, appelmoes, vla, yoghurt. Geef na de melkprodukten wat water om slijmvorming tegen te gaan. Geef uw kind regelmatig enkele slokjes te drinken Geef uw kind) ijsklontjes om op te zuigen, die helpen tegen de zwelling Maak uw kind de eerste nacht elke twee uur wakker en laat het iets drinken zodat de keel vochtig blijft Gebruik geen zuigflessen, geen koolzuurhoudende dranken en geen rietjes Duimzuigen is niet goed, de verpleegkundige legt uit hoe u dat kunt voorkomen Dag 2, de dag na de ingreep Uw kind mag normaal eten met inachtneming van onderstaande adviezen: veel (koud) drinken, eventueel ijsklontjes in water, (water)ijs of appelsap niet te zuur (geen karnemelk, ongezoete yoghurt, sinaasappelsap) niet te zoet (limonadesiroop, geen rode ranja) niet te zout (soep, rookvlees) geen sterk gekruid voedsel geen koolzuurhoudende dranken na melkproducten: water drinken in verband met slijmvorming vermijd plakkerig voedsel (zoals chocolademelk, honing, appelstroop, banaan) voedsel niet te heet (laten afkoelen) geen scherpe randjes (zoals chips, patat, stokbrood) Verdere adviezen Laat uw kind het gedurende één week kalm aan doen. Gemiddeld genomen adviseren wij om gedurende 1-2 weken na de operatie nog niet naar school te gaan. Dit is afhankelijk van de mate van de ingreep. Over het algemeen geldt, dat als het kind weer naar school gaat en het verloopt voorspoedig, ook weer gesport kan worden De dag na de operatie kan weer gedoucht worden, maar niet te heet (Pijn)medicijnen kunt u bij de apotheek ophalen en gebruiken volgens voorschrift. Op de groene kaart (die u mee krijgt) staat aangegeven bij welke apotheek de medicijnen klaar liggen. Als uw kind hibitane en/of ulcogant gebruikt, mag zij/hij hiermee eventueel doorgaan. De KNO-arts raadt dringend aan om niet te roken in bijzijn van uw kind gedurende de eerste 2 weken. Bloeding: Handel bij een (na)bloeding als volgt: Eerst koud water met ijsklontjes laten drinken (gedurende ongeveer een half uur). Als dit niet helpt, dan contact opnemen met de polikliniek KNO-heelkunde. Wij zijn bereikbaar op werkdagen van 08.30-16.30 uur op telefoonnummer 0543 54 45 00. s Avonds en s nachts kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp via telefoon: 0543 54 45 55.
5/7 Nog enkele opmerkingen Het is normaal dat uw kind na 5-7 dagen meer pijnklachten heeft. Het is ook normaal dat er een wit beslag ontstaat in de keel. Dit verdwijnt vanzelf. Belangrijk is, dat de pijnmedicatie volgens voorschrift ingenomen wordt. Wanneer er sprake is geweest van een normaal verlopen herstel en de ingreep heeft goed resultaat, is nacontrole niet nodig. Indien u nog met vragen zit of toch nog even naar de keel wilt laten kijken, kunt u hiervoor natuurlijk altijd een afspraak maken bij polikliniek KNO-heelkunde. Wij zijn bereikbaar op werkdagen van 08.30-16.30 uur op telefoonnummer 0543 54 45 00. Geheimhouding en recht op privacy Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen, hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft, mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij de behandeling van uw kind betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat voor haar of zijn behandeling nodig is. Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen. Meer informatie staat in de folder De rechten en plichten van de patiënt verkrijgbaar op de afdeling. Informatie en toestemming Volgens de WGBO (wet geneeskundige behandelovereenkomst) mag een behandeling alleen worden uitgevoerd als daar toestemming voor is gegeven door kind en/of ouders. Wie deze toestemming geeft is afhankelijk van de leeftijd. Kinderen jonger dan twaalf jaar Voor een onderzoek of behandeling van een kind jonger dan twaalf jaar is toestemming van de ouders vereist. Het kind hoeft zelf geen toestemming te geven, maar heeft wel recht op informatie. Dit wil zeggen dat aan kinderen op een begrijpelijke manier moet worden verteld wat er met hen gaat gebeuren. Jongeren van twaalf tot en met vijftien jaar Bij een onderzoek of behandeling van jongeren van twaalf tot zestien jaar geldt als hoofdregel dubbele toestemming. De toestemming van de jongere en zijn ouders is dan vereist. Wanneer de jongere en zijn ouders van mening verschillen zal in principe de mening van de jongere de doorslag geven. De behandelaar kijkt in dat geval of het kind zijn belangen goed heeft afgewogen. Zestien en zeventien jaar Een jongere van zestien of zeventien jaar mag zelfstandig beslissen of hij een onderzoek of behandeling ondergaat.
6/7 Nog meer over toestemming en informeren Om toestemming te kunnen geven is de behandelaar verplicht om alle relevante informatie te geven. Te denken valt dan aan het doel en de aard van het onderzoek of behandeling, de te verwachten resultaten en de mogelijke risico s. Ouders krijgen alleen informatie als de jongere daar toestemming voor heeft verleend. Als de jongere dat fijn vindt, mogen de ouders ook geïnformeerd worden en meebeslissen. Voor niet ingrijpende onderzoeken en behandelingen wordt ervan uit gegaan dat toestemming wordt verleend. Naast rechten, heeft de patiënt ook plichten. De hulpverlener moet bijvoorbeeld altijd voldoende geïnformeerd worden, zodat deze een goede diagnose kan stellen. Meer informatie over deze rechten en plichten voor ouders, patiënten en hulpverleners staat op: www.jadokterneedokter.nl en www.kindenziekenhuis.nl (van Stichting Kind en Ziekenhuis). Voorleesboeken Tenslotte willen wij onder uw aandacht brengen dat er boeken verkrijgbaar zijn bij boekhandel of bibliotheek over het verblijf in het ziekenhuis die u samen met uw kind kunt lezen: Nijntje in het ziekenhuis, Dick Bruna 2-5 jaar Lassa gaat naar het ziekenhuis, www.lassa.nl 2-5 jaar Sam moet naar het ziekenhuis 3-6 jaar Wat doet de dokter? P. Bourgoing, Prentenboek 3-6 jaar Au miauw, E. den Heijer, Kimio serie 3-6 jaar In het ziekenhuis, B. Sluyzer 3-6 jaar Tijn en de dokter, B. Sluyzer 3-6 jaar De operatie van kleine olifant, De Toorts, 1997 4-8 jaar Een bed op wieltjes, V. den Hollander 4 en ouder Kunnen dokters ziek worden? D. Musschoot 6 en ouder Word toch wakker, M. Tijzinger 10 en ouder De medicijnman, W. Köhler 10 en ouder Tot slot Soms gedraagt uw kind zich wat ongewoon in de dagen volgend op de ingreep. Uw kind vraagt bijvoorbeeld veel aandacht of is juist heel afwijzend. Het slaapt slecht, kan weer in bed gaan plassen, wil niet alleen zijn of is bang in het donker. Het is eigenlijk niet zo vreemd, als uw kind van slag raakt. U kunt uw kind het beste helpen door begrip te tonen en er over te praten, tekenen of spelen. Vragen Neemt u bij vragen of onduidelijkheden gerust contact op met de polikliniek KNO. Wij zijn bereikbaar op werkdagen van 08.30-16.30 uur op telefoonnummer 0543 54 45 00. In geval van ziekte of verhindering op de afgesproken datum, wilt u dit zo spoedig mogelijk doorgeven aan de polikliniek KNO.
7/7 Adresgegevens SKB Streekziekenhuis koningin Beatrix Bezoekadres: Beatrixpark 1 7101 BN Winterswijk Postadres: Postbus 9005 7100 GG Winterswijk T 0543 54 44 44 F 0543 52 23 95 E-mail info@skbwinterswijk.nl Website www.skbwinterswijk.nl Voor de tekst in deze brochure is gebruik gemaakt van de teksten van de Nederlandse Vereniging voor Keel Neus- en Oorheelkunde en Heelkunde van het hoofd-halsgebied. Voor ouder kunt u ook verzorger of begeleider lezen, voor hij kunt u ook zij lezen. Foldernummer kno 338 versie: september 2013