Bijlage 1E JANUARI 2014 HYGIËNECODE EN VEILIGHEID SPSB

Bijlage 1E JANUARI 2014 HYGIËNECODE EN VEILIGHEID SPSB

Hygiënecode en veiligheid SPSB Inleiding Een peuterspeelzaal moet in alle opzichten een veilige voorziening zijn. Het is daarom ook noodzakelijk om ruimschoots aandacht te besteden aan de hygiëne in een peuterspeelzaal. Jonge kinderen komen in aanraking met ziekteverwekkers (micro-organismen) waartegen zij nog weinig tot geen weerstand hebben opgebouwd. Door hygiënische maatregelen proberen we de overdracht van ziekteverwekkers waar mogelijk te beperken. Voedselinfecties en vergiftigingen veroorzaken jaarlijks maag-darmklachten. Hygiënisch werken is belangrijk om een voedselinfectie of vergiftiging te helpen voorkomen. SPSB heeft in deze hygiënecode een aantal regels opgesteld; deze zijn gebaseerd op de hygiënecode voor kleine instellingen in de branches Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang 2012. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 1

1.Opzet Hygiënecode 1.1 Hygiënisch werken Hygiëne is de kennis van alles wat mensen gezond houdt en de maatregelen die worden genomen om ziekten te voorkomen. Micro-organismen zijn de belangrijke veroorzakers van ziekten. De vermeerdering en overdracht ervan moet daarom bij de behandeling van levensmiddelen worden voorkomen. De instelling die voedingsmiddelen verstrekt aan peuters zal er alles aan willen doen om ervoor te zorgen dat de kwaliteit ervan is gewaarborgd. Hygiënisch werken heeft betrekking op de persoonlijke hygiëne van medewerkers en op de bedrijfshygiëne. Persoonlijke hygiëne Hygiënisch werken begint bij de medewerkers die belast zijn met de voedingsverzorging en daarbij de hele dag door met allerlei producten en voorwerpen in aanraking komen. Zij moeten zorgen voor een goede persoonlijke hygiëne. Verder is het van belang dat er goede afspraken worden gemaakt over de wijze waarop wordt gehandeld als een medewerker een persoonlijk risico vormt voor de voedselveiligheid in de instelling. Melding van een dergelijk risico aan de leidinggevende is van belang. Infectie aan handen, verkoudheid of diarree kunnen bijvoorbeeld noodzaken tot de tijdelijke aanpassing van taken. Bedrijfshygiëne Evenals persoonlijke hygiëne is het handhaven van de bedrijfshygiëne gericht op het voorkomen van de vermeerdering en overdracht van micro-organismen bij de behandeling van levensmiddelen en daarmee van het ontstaan van voedselinfecties of voedselvergiftiging. Daarnaast is bedrijfshygiëne erop gericht de kwaliteit van voedingsmiddelen te bewaren en bederf te voorkomen. In het algemeen geldt dat de bedrijfshygiëne wordt gewaarborgd door de activiteiten en handelingen die verband houden met de behandeling van voedingsmiddelen uit te voeren met inachtneming van de werkinstructies en vaste procedures. Inrichting van ruimten voor voedingsverzorging, het keukenblok De ruimten mogen geen doorgangsruimte zijn. Er moet voldoende ruimte zijn om een scheiding aan te brengen tussen vuile en schone producten en tussen rauw en bereid voedsel. Er moet een afsluitbare opbergruimte of kast zijn voor materialen en droge producten. Er moet een gekoelde ruimte zijn. De wanden van de ruimten moeten tot een op de werkzaamheden aangepaste hoogte glad en goed afwasbaar zijn. Daarboven moeten de wanden absorberend zijn. Vloeren moeten goed te reinigen zijn. Er moet voldoende handenwasgelegenheid zijn. Bij voorkeur twee spoelbakken zodat tijdens het bereiden van voedsel ruimte is om de handen te kunnen wassen. Verschonen van peuters en bereiden van voedsel moeten geheel gescheiden werkplekken hebben, voor bereiden, maar ook voor het wassen van handen. Het materiaal van werkbladen moet goed te reinigen zijn. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 2

Snijplanken moeten goed te reinigen zijn. Keukenapparatuur moet gemaakt zijn van materiaal dat goed te reinigen is en zodanig geplaatst zijn dat deze en de omgeving ervan goed kan worden schoongemaakt. Bij situering van de ruimten op het zuiden dient een goede zonwering aanwezig te zijn. 1.2. Risico s bij de voedingsverzorging en goede hygiënische praktijken in de verschillende fasen van voedingsverzorging Goede hygiënische praktijken worden in alle 7 fasen van de voedingsverzorging in acht genomen. 1. Inkopen en bestellen De leverancier moet er in verband met de houdbaarheid voor zorgen dat de temperatuur van producten of levensmiddelen bij levering goed is en de verpakkingen van producten onbeschadigd en schoon zijn. Als de temperatuur bij levering te hoog is kan er al een ernstige vermeerdering van micro-organismen hebben plaatsgevonden. Door beschadigde verpakkingen heeft ongedierte vrije toegang tot een product of kan het anderszins vervuild zijn met zand en stof. Dit wordt door een medewerker van de instelling bij inkoop of ontvangst gecontroleerd. Voor de controle van de temperatuur kan deze (steekproefsgewijs) worden gemeten maar kan ook worden volstaan met de beoordeling van de omstandigheden waarop het product wordt aangeboden of is vervoerd. De tijd tussen aankoop/ontvangst en opslag van gekoelde of ingevroren producten moet zo kort mogelijk zijn. 2. Bewaren en opslaan Na de ontvangst van de goederen gaan de producten het magazijn of de koeling in. Kijk daarbij eerst of de verpakking nog in orde is. Bij een kapotte verpakkingen kan de kwaliteit van producten snel achteruit gaan door het contact met zuurstof of er kan kruisbesmetting ontstaan. Zet producten die gekoeld moeten worden zo snel mogelijk in de koeling. Schommelingen in de temperatuur (onderbreking van de koelketen) hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van de producten. Hoe langer een product wordt bewaard, des te meer het in kwaliteit achteruit gaat. Werk daarom bij het aanvullen van de goederen volgens het first in first out systeem. Controleer ook altijd of de houdbaarheidstermijn van de reeds aanwezige producten nog voldoende lang is. Bij het aanvullen van gekoelde producten is het ook van belang om te controleren of de verschillende producten bij juiste temperatuur worden bewaard. 3. Bereiden Bij het bereiden van producten is uit oogpunt van voedselveiligheid een aantal aandachtspunten van belang. Voorkomen van kruisbesmetting Als voedingsmiddelen met elkaar of met een besmet voorwerp in aanraking komen, kunnen microorganismen worden overgebracht van het ene op het andere product. De bereiding van kip levert een goed voorbeeld van kruisbesmettingsmogelijkheden op. Rauwe kip bevat meestal de ziekmakende salmonellabacteriën. Na voldoende verhitting zijn de salmonellabacteriën gedood. Als echter het mes waarmee de kip in stukken is gesneden zonder reiniging wordt gebruikt voor het snijden van andere voedingsmiddelen dan kunnen deze ook besmet raken met de salmonellabacterie. De gebraden kip zelf kan overigens ook opnieuw besmet raken als deze na het braden op het werkblad wordt gelegd waar deze in rauwe toestand al op heeft gelegen. Gebruik van grondstoffen Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 3

Het wassen van grondstoffen is van belang om vervuilingen door zand, stof, luis en ander ongedierte te verwijderen. Verhitten van producten (koken en bakken) Bij het verhitten van producten moeten deze een kerntemperatuur bereiken van minimaal 75 C. Pas dan is er zekerheid dat alle (ziekteverwekkende) micro-organismen zijn gedood. Het barbecueën in kleine instellingen die werken volgens en met deze hygiënecode is niet toegestaan. 4. Uitserveren Bij kamertemperatuur worden warme producten langzaam kouder en koude producten langzaam warmer. De in de producten aanwezige micro-organismen kunnen zich daarbij snel vermeerderen. Dit kan worden voorkomen door warme gerechten echt (door en door) warm en koude gerechten echt koud te serveren. Koude gerechten worden daarom kort voor het serveren uit de koeling gehaald. Verder is het van belang dat bij het eerste serveren wordt vastgesteld hoe laat het is en dat niet geconsumeerde producten uiterlijk na twee uur worden weggegooid. Tijdens het uitgeven en uitserveren van producten kan ook kruisbesmetting ontstaan. Belangrijk is daarom opnieuw de handhaving van persoonlijke hygiëne en de bedrijfshygiëne. 5. Reinigen In etensresten die onbedekt en niet gekoeld blijven staan, vermeerderen de micro-organismen zich snel, ze moeten daarom ook snel worden verwijderd. Keukenapparatuur, het keukengereedschap en werkoppervlakken moeten na gebruik worden gewassen. De ruimten waar de voedingsverzorging plaats vindt moeten dagelijks worden gereinigd. Het volgen van een reinigingsplan is daarbij van belang. Reinigingsmiddelen kunnen giftig zijn of irritatie aan luchtwegen ogen en huid veroorzaken. Daarom moet er zorgvuldig en volgens de gebruiksaanwijzing mee worden gewerkt. Het risico dat reinigingsmiddelen in voedingsmiddelen terechtkomen moet worden voorkomen. Plaats reinigingsmiddelen daarom niet in de buurt van voedingsmiddelen! 6. Afvoeren van afval Om te voorkomen dat door achtergebleven etensresten ongedierte wordt aangetrokken moet het afval dat vrijkomt bij de voedingsverwerking en consumptie regelmatig op de juiste wijze worden afgevoerd. 7. Bestrijding ongedierte. Voor de bestrijding van ongedierte is het van belang om een gespecialiseerd bedrijf in te schakelen. Dit vanwege de grote risico s die verbonden zijn aan het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Uit hygiënisch oogpunt maar ook in verband met de bescherming van het milieu en de regels die de overheid daartoe heeft gesteld. 2. Werkinstructies Aanbevolen wordt enkele werkinstructies geplastificeerd in de betreffende ruimten zichtbaar op te hangen. Persoonlijke hygiëne: Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 4

zorg voor schone en goed wasbare kleding zorg voor schone en verzorgde haren houdt haren kort of samengebonden kam of borstel haar niet in ruimten waar voeding wordt behandeld houd nagels kort en schoon gebruik geen te sterk ruikende parfums of aftershaves gebruik geen kauwgom tijdens het werk eet en rook niet tijdens de voedselbehandeling hoest of nies niet boven bereide en onverpakte producten draag geen sieraden tijdens de voedselbehandeling (uitgezonderd een gladde trouwring) dek wondjes aan de handen af met een waterafstotende pleister Was handen in ieder geval: Aan het begin van de werkzaamheden Het aanraken en bereiden van voedsel Na iedere zichtbare verontreiniging van de handen Na hoesten, niezen en snuiten Na spelen in de zandbak Na toiletgebruik Na het verschonen van een kind Na contact met lichaamsvochten zoals traanvocht, speeksel, snot, braaksel, urine, ontlasting, bloed Na het dragen van handschoenen Na schoonmaakwerkzaamheden Draag altijd wegwerphandschoenen als er een kans bestaat dat je in aanraking komt met bloed of eventueel besmet lichaamsvocht. Was daarna je handen. Daarbij: verschoon handdoeken na elk dagdeel. Instructie handen wassen 1. Draai de kraan open, zodanig dat de temperatuur van het water handwarm is. 2. Maak de handen nat en voorzie ze van een beetje vloeibare zeep (ook de kinderen wassen hun handen met zeep). 3. Was de handen door de handen over elkaar te wrijven, binnen en buitenzijde. 4. Spoel af onder flink stromend water, waarbij het water van de vingertoppen naar de pols stroomt. Droog de handen af, ook tussen de vingers en de polsen met een droge, schone handdoek of met papier. Bedrijfshygiëne zorg steeds voor gereinigde apparatuur, gereedschap, werkoppervlakken en ruimten reinig aanrechtbladen en tafels voor gebruik altijd eerst met sop droog gereinigde aanrechtbladen en tafels voor gebruik af met een schone doek verricht tijdens het reinigen geen andere werkzaamheden Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 5

houd vuile vaat gescheiden van schone vaat neem elk dagdeel een schone vaatdoek en gebruik die alleen voor de vaat zet geen materialen of producten op de vloer gebruik geen producten die op de grond zijn gevallen houd ongedierte uit het keukendeel raak voedingsmiddelen zo min mogelijk met de handen aan houd rauw en bereid voedsel strikt gescheiden (ook bereid fruit en onbereid fruit) haal producten zo kort mogelijk voor gebruik of bewerken uit de koeling zet producten na gebruik zo spoedig mogelijk weer in de koeling Kruisbesmetting voorkomen Was handen goed met water en zeep alvorens voedsel wordt bereiden. Producten in de koelkast of diepvriezer altijd goed afdekken. Reinig na het gebruik voor bijvoorbeeld fruit, messen, vorken, snijplanken en werkoppervlakken direct en gebruik keukengereedschappen niet voor verschillende producten zonder deze eerst gereinigd te hebben. Bereid geen voedsel op oppervlakken die ook gebruikt worden voor het verschonen van kinderen. Verschoon vaatdoekjes, hand- en theedoeken ieder dagdeel of direct bij zichtbare vervuiling. Houd schone en vuile vaat strikt gescheiden. Plaats geen rauwe producten boven bereide producten. Voorkom direct of indirect contact tussen rauwe grondstoffen en bereide producten. Laat in bedrijfsruimten bestemd voor het bereiden van voedsel geen huisdieren toe. Concrete werkinstructies per fase 1. Inkopen en bestellen Controleer bij de ontvangst van voedingsmiddelen of de verpakking schoon en niet beschadigd is. Let bij vacuümverpakkingen (zoals koffie etc.) op dat deze werkelijk vacuüm zijn. Is dit niet het geval dan is er zuurstof bij het product gekomen en is de kans op bederf groter. Controleer bij voedingsmiddelen in blik of de blikken niet ingedeukt zijn of juist bol staan. Beoordeel bij onverpakte producten zoals vleeswaren de kleur en de geur. Controleer bij de ontvangst van voedingsmiddelen of de houdbaarheidstermijn nog voldoende lang is. Koop of accepteer het product niet als de op het product aangegeven TGT datum is verstreken. retourneer producten met een beschadigde verpakking of te korte houdbaarheidsdatum. De temperatuur van de producten is ook bij de ontvangst ervan belangrijk. Aangezien de leverancier ook een voedselveiligheidssysteem moet toepassen, mag er van worden uitgegaan dat de temperatuur in orde is. 2. Bewaren en opslaan Houd ontvangen producten niet langer dan nodig en in ieder geval niet langer dan een half uur buiten de koeling. Producten die langer dan een half uur buiten de koeling hebben gestaan moeten binnen twee uur worden opgegeten of weggegooid. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 6

Controleer bij het aanvullen van gekoelde of diepgevroren producten eerst de werking en/of temperatuur van de koelkast, koeling of diepvriezer. Meet bij twijfel de temperatuur met een thermometer. Pas bij het opslaan van voedingsmiddelen het first in first out-systeem toe. De producten die al/nog in de koelkast staan worden naar voren geplaatst en nieuw ontvangen producten achterin. Controleer of de houdbaarheidstermijn van de reeds aanwezige producten nog voldoende lang is. Sla geen gevaarlijke stoffen (bestrijdingsmiddelen, reinigingsmiddelen) op bij levensmiddelen. Sla deze op in een aparte afsluitbare ruimten. Van huis meegebrachte producten. Zie er op toe dat door ouders meegenomen bederfelijke etenswaren/traktaties, tenzij opnieuw adequaat gekoeld, binnen 2 uur worden geconsumeerd. Onderneem actie wanneer je twijfelt over de kwaliteit van de meegebrachte producten. 3. Bereiden Groenten, zeker als die bestemd zijn om in salades rauw te verwerken, moeten goed worden gewassen. Dit is nodig om vervuilingen als zand, stof, luis en ander ongedierte te verwijderen. Fruit voor fruithapjes, ook al wordt het fruit geschild gegeten, voor het schillen en snijden goed wassen. Behandel vers bereide fruithapje als een gekoeld product. Ontdooien:- Ontdooi diepvriesproducten altijd in de koelkast. Dit duurt wat langer maar door deze werkwijze bereikt de buitenzijde nooit een hogere temperatuur dan 7 C.- Gebruik voor snel ontdooien een magnetron.- Vries ontdooide producten niet meer in. Deze producten bevatten meestal veel micro-organismen. De altijd in het diepgevroren product aanwezige micro-organismen groeien zeer snel in ontdooide producten.- Bewaar ontdooide producten in een koelkast bij een temperatuur van 7 C of lager en bewaar de producten als ze uit de vriezer komen nooit langer dan 48 uur (2 dagen). Verhitten Zorg bij de verhitting van voedingsmiddelen dat een kerntemperatuur wordt bereikt van minimaal 75 C. Pas dan bestaat de zekerheid dat alle (ziekteverwekkende) microorganismen zijn gedood. Haal eieren pas vlak voor de bereiding ervan uit de koeling. Kook of bak eieren tot de dooier is gestold. Bewaar beslag (bijvoorbeeld voor pannenkoeken) dat gemaakt is met verse eieren niet langer dan een ½ uur buiten de koelkast. Bewaar resten van het beslag niet en laat er niet van eten. 4. Uitserveren Zorg dat kinderen voor het eten hun handen hebben gewassen. Gebruik een schoon washandje bij het wassen van de handen van kinderen die dat zelf niet kunnen. Let op per kind. Serveer met schoon servies, bestek en ander materiaal op een schone tafel. Serveer warme gerechten echt (door en door) warm. Haal koude gerechten pas kort voor het serveren uit de koeling. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 7

Dek onverpakte producten zoveel mogelijk af met een folie of een beschermkap. Producten, die langer dan een ½ uur buiten de koelkast zijn geweest, worden binnen 2 uur opgegeten of vernietigd. Zuivelproducten zoals melk en yoghurt worden in de verpakkingen niet langer op tafel gezet dan ½ uur. Serveer bij de koelkast uit in glazen of bordjes en plaats de verpakkingen direct in de koelkast terug. Bewaar geopende potten met broodbeleg ( b.v. jam) in de koelkast als dit op de verpakking is voorgeschreven. Stop brood dat onverpakt op tafel heeft gestaan niet terug in de verpakking, maar gooi dit weg. Beleg brood/ boterhammen met hartig beleg zoveel mogelijk vooraf, bewaar het in de koelkast tot het aan tafel gaan. Gooi overgebleven bereide voeding en voedingsresten weg. Bewaar geen kliekjes. 5. Reinigen Vervuiling kan zichtbaar en onzichtbaar zijn. Verder kan een onderscheid worden gemaakt in droog vuil (broodkruimels, stof en dergelijke) en aangekleefd vuil (vet, saladeresten en dergelijke). Stem het gebruik van reinigingsmiddelen af op de aard van de vervuiling. Volg daartoe nauwgezet de gebruiksaanwijzing op de verpakking van het reinigingsmiddel. Houd het assortiment reinigingsmiddelen beperkt om de kans op fouten te verkleinen. Gebruik zo nodig handschoenen en andere beschermingsmiddelen. Algemene instructies voor het schoonmaken van keukenapparatuur, het keukengereedschap, werkoppervlakken en ruimten waarin wordt gewerkt Houd bij het reinigen van apparaten rekening met de voorschriften van de fabrikant of leverancier. Verwijder droog vuil. Spoel voor met lauw water om losse vuilresten te verwijderen. Reinig met heet water en een reinigingsmiddel. Spoel na met warm water. Laat de werkoppervlakken en materialen opdrogen. Afwassen Houd schone en vuile vaat en bestek strikt gescheiden. Voorkom dat schone vaat door condens in de spoelkeuken wordt vervuild. Spoel sterk vervuild vaatwerk eerst voor en week aangekoekte etensresten voor met handwarm water. Was af met een afwasmiddel. Droog de afwas af en gebruik hiervoor een schone doek. Spoel sponsjes en afwasborstels goed na en vervang deze regelmatig. Vaatwasmachine: Bij voorkeur een programma met een zo hoog mogelijke naspoeltemperatuur. 6. Afvoeren van afval - Biedt afval aan in containers. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 8

- Afvalcontainers zijn goed afsluitbaar, lekdicht en eenvoudig te reinigen. - Afvalcontainers worden buiten het gebouw of in een aparte goed geventileerde ruimte opgeslagen, onbereikbaar voor peuters - Afval wordt zo snel mogelijk uit de ruimte verwijderd. - Emballage wordt eerst gespoeld om bederf en het aantrekken van ongedierte te voorkomen. 7. Bestrijding ongedierte - Zorg dat er geen toegangsmogelijkheden tot de ruimten voor voedingsverzorging zijn voor ongedierte. Vul holle ruimtes en kieren. - Zorg voor een goede reiniging. Etensresten trekken ongedierte aan. - Zorg voor een goede afvalbehandeling. - Inspecteer een aantal keren per jaar het hele keukendeel op ongedierte. 3. Controle Reguliere controle Bepaalde aspecten van de voedingsverzorging moeten daarbij met de frequentie die past bij de aard van de werkzaamheden planmatig integraal of steekproefsgewijs worden gecontroleerd. - Temperatuur van producten bij ontvangst (afhankelijk product). - THT en TGT data van producten bij ontvangst. - Visuele controle kwaliteit verpakking, geur en kleur van producten bij ontvangst en opslag. - THT-, TGT- en IVD-data bij bereiding van producten. - Temperatuur koeling (4 tot 7 C). - Visuele controle op aanwezigheid ongedierte. - Frequentie schoonmaken/schoonmaakplan. Interne audit Een periodieke evaluatie (interne audit) van de voedingsverzorging is wenselijk, het zeker raadzaam één of twee keer per jaar te evalueren tijdens een intern overleg. Deze interne audit kan worden uitgevoerd door een leidinggevende zo houdt men zicht op de kwaliteit van de voedingsverzorging en kunnen mogelijke verbeterpunten worden opgespoord. Schoonmaak Wij hebben een schoonmaakschema. In dit schoonmaakschema zijn alle voorkomende werkzaamheden van de groepen opgenomen. Het is verdeeld in dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse schoonmaakwerkzaamheden. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 9

De dagelijkse schoonmaakwerkzaamheden staan vermeld in het dagprogramma. Het schema wordt afgevinkt als de betreffende schoonmaakwerkzaamheden zijn gedaan. Het spreekt voor zich dat als een medewerker ziet dat een stuk speelgoed vies is, maar het die week al schoongemaakt is, zij het toch weer zal schoonmaken. Er wordt dan niet gewacht tot volgende week. (Naast de schoonmaakwerkzaamheden die de leidsters op de groep doen is er nog een schoonmaakbedrijf dat twee maal per week de vloeren, tafels, de algemene ruimtes en de keukenblok en toiletten grondig schoonmaakt naar richtlijnen van het RIVM) Zichtbaar verontreinigde ruimtes worden meteen schoongemaakt. We willen voorkomen dat kinderen in een verontreinigde ruimte verblijven. De was Ieder dagdeel worden schone doeken gebruikt en aan het eind van het dagdeel weggedaan. Mocht er vermoeden van een ziek kind in de groep zijn, krijgt deze een eigen handdoek, washand etc. Wij wassen het wasgoed op de volgende temperaturen: -Washandjes, vaatdoeken, handdoeken e.d. 60 C -Knuffels, verkleedkleding e.d. minimaal 40 C Als een kind dat vermoedelijk ziek is met een knuffel of verkleedkleding heeft gespeeld, wordt dit uit de groep gehaald en gewassen. Aanbrengen van zalf of zonnebrandcrème - In het voorjaar en zomer bij een sterke zon worden kinderen ingesmeerd met zonnebrandcrème. De leidsters zorgen ervoor dat hun handen grondig gewassen zijn alvorens crème aan te brengen. - Er wordt geen zalf uit potjes gebruikt, maar uit tubes of wegwerpflacons - Er wordt aandacht besteed aan een goede handhygiëne bij het insmeren met crème of zalf - Er worden rubber handschoenen gebruikt worden bij het gebruiken van crème of zalf, als dat dient aangebracht te worden op medische indicatie. Wondverzorging - Medewerkers wassen eerst hun handen grondig alvorens wonden te verzorgen. - Pus of vocht wordt eerst gedept alvorens een verband aan te brengen. - Wondjes dienen altijd afgedekt te zijn. - Oppervlakken die besmet zijn met wondvocht dienen met alcohol ontsmet, dan wel direct met een reinigingsmiddel schoon gemaakt te worden - Bijtincidenten met bloed moeten binnen 24 uur worden gemeld bij de GGD - Handen worden meteen gewassen na in contact geweest te zijn met wondvocht. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 10

EHBO Er zijn EHBO-dozen, brandwondenwijzers en gifwijzers aanwezig in de peuterspeelzaal. Er is altijd 1 groepsleidster met BHV aanwezig. De EHBO trommel dient elk kwartaal nagekeken te worden. Dat wat over datum is wordt vervangen en materiaal aangevuld waar nodig. Zieke peuters en medewerkers - Zieke kinderen horen niet op de PSZ, deze kinderen moeten zo snel mogelijk naar huis, i.v.m. welbevinden en mogelijke besmetting op de groep. - Als een kind ziek is, wordt contact opgenomen met de ouders/ verzorgers. Deze halen zo snel mogelijk het kind op. - Kinderen en medewerkers die verkouden of buikgriep hebben wassen extra goed hun handen en besteden extra aandacht aan handhygiëne (bijv. ook na het niezen en hoesten) - Ook een infectie aan handen bijvoorbeeld moet worden gemeld. - Vermoedelijk zieke kinderen krijgen eigen speelgoed en een eigen handdoek om besmetting te voorkomen. - Speelgoed waarmee dat kind gespeeld heeft wordt na gebruik grondig gereinigd alvorens het weer aan een ander kind te geven. - Als een kind een koortslip heeft wordt besproken met ouders/ verzorgers van het kind, dat het afgeplakt dient te worden om besmetting voor andere kinderen te voorkomen. De leidster houdt dit goed in de gaten. - Als een kind aan blaasjes of wondjes krabt dient extra aandacht besteed te worden aan handhygiëne. Hoest- nieshygiëne Hoesthygiëne is belangrijk om te voorkomen dat bacteriën en virussen worden overgedragen van de ene op de andere persoon. Medewerkers is het beste om tijdens hoesten het hoofd af te wenden en in een papieren zakdoek of tissue te hoesten (dat absorbeert het gros van de druppeltjes). Daarna de zakdoek in de prullenbak doen. Vervolgens de handen wassen. Kinderen worden op een juiste hoest discipline gewezen. Hoesten in de kom van je elleboog is een goed alternatief. We proberen te voorkomen dat er in de hand gehoest wordt, omdat verreweg de meeste virussen en bacteriën door de handen worden overgedragen. Daarom altijd je handen wassen als je geniesd hebt. Kinderen met snottebellen dienen hun neus te snuiten, leidsters zien er op toe dat zij dit doen en gebruik maken van papieren zakdoekjes. Leidsters en kinderen dienen vervolgens hun handen te wassen. Speelgoed - Speelgoed wordt stofvrij opgeborgen in afgesloten kasten dan wel in open kasten in afgesloten dozen of kratten. - Speelgoed dat in de mond genomen wordt (bijv. ijsjes uit de huishoek, theeserviesje etc.) wordt dagelijks gereinigd. - Zodra speelgoed beschadigd is wordt dit weggegooid dan wel gerepareerd. Dit geldt zowel voor binnen als voor buiten. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 11

- Speelgoed voor binnen en buiten wordt gescheiden opgeborgen. Speelgoed voor buiten is opgeborgen in de schuur. - We schaffen alleen knuffels aan die op 60 C Gewassen kunnen worden, of evt. op 40 C en daarna in de droger kunnen. Knuffels worden in de regel na 3 tot 4 weken op 60 C gewassen, als dit niet mogelijk is worden deze knuffels op 40 C gewassen en daarna gedroogd in de droger om ziektekiemen te doden. Dit staat ook in het schoonmaakrooster. - Speelgoed mag nooit mee naar het toilet, leidsters zien daar op toe. - Speelgoed of knuffels waarmee zieke kinderen hebben gespeeld wordt meteen schoongemaakt of gewassen. Dieren Een heel enkele keer komt een dier op bezoek in de groep (jonge kuikentjes, kip, geit, lammetje, poes, cavia, konijn of hond). Dit is alleen mogelijk als er onder peuters en leidsters geen allergie is. De leidsters zien er op toe dat een dier niet krabt of bijt. De kinderen worden alert gemaakt op het feit dat ze niet hun hand in de bek van het dier mogen doen en zich ook niet mogen laten likken. Na dierenbezoek wassen de kinderen en leidsters allen hun handen grondig met water en vloeibare zeep. Bij het bezoek van of aan dieren zijn altijd voldoende leidsters of vrijwilligers aanwezig om de veiligheid en hygiëne te handhaven. Ventilatie De ramen en ventilatieroosters zijn altijd open ter voorkoming dat een kind in een bedompte ruimte verblijft. Tijdens bewegingsspelletjes wordt extra geventileerd. Omdat we vanwege vandalisme of inbraak niet de hele nacht kunnen ventileren, worden de ramen vroeg in de ochtend open gezet voor frisse lucht. Temperatuur De temperatuur in de verblijfsruimten liggen altijd rond de 20 C, niet lager dan 17 C. De temperatuur wordt regelmatig gecontroleerd. Mocht de temperatuur oplopen wordt er extra geventileerd. Als bij warm weer de temperatuur oploopt tot 25 C. Worden de ramen en deuren wijd opengezet. Op warme dagen wordt s ochtends extra geventileerd om het lokaal af te laten koelen. Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 12

Bijlagen 1. Schoonmaakschema 2. Werkinstructies Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 13

Bijlage 1 Schoonmaakschema Algemeen Dagelijks Wekelijks Periodiek product Reinigen Naspoelen Drogen desinfecteren opmerkingen Afvalbakken allesreiniger Deuren allesreiniger Gordijnen wasmiddel Indien aanwezig, 2x per jaar machinaal Lamellen allesreiniger 4x per jaar Plafond Zo nodig stofdraden verwijderen Ramen allesreiniger 4x per jaar Radiatoren 4x per jaar stofzuigen Telefoon allesreiniger Vensterbanken allesreiniger Ventilatieroosters 2x per jaar stofzuigen of vochtige doek Vloeren glad vloerreiniger Vloeren tapijt stofzuigen Wanden tot 1.20m allesreiniger Zo nodig tastvlekken verwijderen Wanden boven 1.20m Zo nodig stofdraden verwijderen Groepsruimte Dagelijks Wekelijks Periodiek product Reinigen Naspoelen Drogen desinfecteren opmerkingen Binnenkant allesreiniger 1x per jaar kasten Binnenkant open allesreiniger 4x per jaar kasten Deurmat stofzuigen Hoezen om matrassen en wasmiddel maandelijks 60 C of langste programma 40 C banken Knuffels maandelijks 60 C of langste programma 40 C Speelgoed in de allesreiniger mond Speelgoed niet in de mond allesreiniger 4x per jaar Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 14

Speelwerkvlakken allesreiniger en meubilair Thermometer Alcohol na gebruik 70% Thee- hand- en wasmiddel ieder dagdeel vervangen vaatdoeken Verkleedkleding wasmiddel maandelijks 60 C of langste programma 40 C Verschoonhoek allesreiniger Zand- watertafel 4x per jaar verversen Keukenblok Dagelijks Wekelijks Periodiek product Reinigen Naspoelen Drogen desinfecteren opmerkingen Aanrecht/ allesreiniger spoelbak en kranen Afvalbak buitenzijde allesreiniger dagelijks afvalzak vervangen Afvalbak allesreiniger 4x per jaar binnenzijde Keukenmaterialen afwasmiddel na gebruik Koelkast allesreiniger iedere maand, lijst Magnetron/ oven allesreiniger na gebruik Snijplanken afwasmiddel heet water 60 C Thee-, hand- en vaatdoeken wasmiddel ieder dagdeel vervangen Sanitair Dagelijks Wekelijks Periodiek product Reinigen Naspoelen Drogen desinfecteren opmerkingen Deurklinken, allesreiniger handgrepen en lichtschakelaars Houder allesreiniger toiletpapier Toiletwanden allesreiniger Toiletvloeren vloerreiniger Toiletten sanitairreiniger na ieder dagdeel Wastafels/ kranen allesreiniger Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 15

Buitenruimte Dagelijks Wekelijks Periodiek product Reinigen Naspoelen Drogen desinfecteren opmerkingen Afvalbakken zo nodig Buitenspeelgoed zo nodig Zandbakzand 1x per jaar verversen Schoonmaakmiddelen Dagelijks Wekelijks Periodiek product Reinigen Naspoelen Drogen desinfecteren opmerkingen Doekjes/ mop wasmiddel Emmers allesreiniger Stofzuiger Werkkast Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 16

Bijlage 2 Werkinstructies Instructie handen wassen 1. Draai de kraan open, zodanig dat de temperatuur van het water handwarm is. 2. Maak de handen nat en voorzie ze van een beetje vloeibare zeep (ook de kinderen wassen hun handen met zeep). 3. Was de handen door de handen over elkaar te wrijven, binnen en buitenzijde. 4. Spoel af onder flink stromend water, waarbij het water van de vingertoppen naar de pols stroomt. Droog de handen af, ook tussen de vingers en de polsen met een droge, schone handdoek of met papier. Afvinklijst EHBO controle 4x per jaar datum controle wie bijzonderheden Afvinklijst koelkastcontrole en schoonmaak datum controle wie bijzonderheden Hygiënecode en veiligheid versie januari 2014 pag. 17