Longgeneeskunde De longverpleegkundige
2
Inleiding U bent door de longarts doorverwezen naar de longverpleegkundige. In deze folder leest u meer informatie over astma/copd en wat de longverpleegkundige voor u kunt betekenen. Astma en COPD Astma, chronische bronchitis en longemfyseem werden vaak samen aangeduid als CARA. De term bronchitis of astmatische bronchitis werd ook vaak gebruikt wanneer eigenlijk astma werd bedoeld. Dat komt omdat al deze aandoeningen te maken hebben met ontstekingen in de luchtwegen. Tegenwoordig is er echter een beter inzicht in de oorzaken van deze ontstekingen. Zo is gebleken dat de ontsteking bij astma een andere oorzaak heeft dan de ontsteking bij chronische bronchitis en longemfyseem. Bij astma speelt onder andere aanleg een belangrijke rol, terwijl bij chronische bronchitis en longemfyseem roken een belangrijke oorzaak is. De klachten bij astma worden ook anders behandeld dan de klachten bij chronische bronchitis en longemfyseem (COPD). Daarom wordt er over astma én COPD gesproken. Bij astma en COPD is er sprake van kortademigheid, piepende ademhaling, hoesten en slijm opgeven. De klachten worden veroorzaakt door een vernauwing van de luchtwegen. De ernst van de klachten en de mate van prikkelbaarheid van de luchtwegen wordt bepaald door erfelijke aanleg, prikkels uit de omgeving en/of leefgewoonten. Ten gevolge van langdurige prikkeling kunnen ontstekingen en beschadigingen optreden. Om zelf een actieve bijdrage te kunnen leveren aan de behandeling van de klachten, is kennis over astma en COPD belangrijk. Wie is de longverpleegkundige? De longverpleegkundige is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd op het gebied van astma en COPD en verleent binnen Reinier de Graaf diensten in aanvulling op de functie van de longarts. 3
De longverpleegkundige werkt transmuraal. Dat wil zeggen dat zij zowel binnen als buiten de Reinier de Graaf werkzaam is en samenwerkt met verschillende disciplines zoals de longarts, huisarts, fysiotherapeut, diëtist, longverpleegkundige van de thuiszorg, collega s uit diverse instellingen en de maatschappelijk werkende. Wat doet de longverpleegkundige? Van de huisarts of longarts heeft u de eerste informatie over astma of COPD gekregen. De longverpleegkundige geeft u hierop aanvullende informatie over uw aandoening. Door meer kennis over astma en COPD leert u beter met uw klachten om te gaan. Dit kan leiden tot een betere acceptatie van de beperkingen, minder klachten en weer beter kunnen deelnemen aan het dagelijkse leven. Behandeling en leefregels bij astma en COPD kunnen soms erg ingrijpend zijn. De longverpleegkundige geeft u ondersteuning in de vorm van informatie, begeleiding, advies, instructie en praktische tips. Zoals u wellicht weet, kan roken schade toebrengen aan onder andere de longen. Indien u rookt, zal de longarts u het advies geven om te stoppen met roken. U kunt begeleiding en ondersteuning hierbij krijgen van de longverpleegkundige. Er wordt gestart met een intake, waarin uw rookgedrag in kaart wordt gebracht. U krijgt tips en er worden afspraken gemaakt. Daarna volgen ongeveer 5 gesprekken in het eerste jaar. Een afspraak maken Mensen met astma of COPD worden door de longarts van de Reinier de Graaf Groep verwezen naar het longverpleegkundig spreekuur op de polikliniek longziekten. De assistente van de poli maakt met u een eerste afspraak. Vervolgafspraken worden door de longverpleegkundige gemaakt. Bij verhindering kunt u zich afmelden bij de poliassistente of bij de longverpleegkundige. U kunt dan direct een nieuwe afspraak maken. Houd uw afsprakenkaart en stickers bij de hand! De longverpleegkundigen zijn op alle locaties van Reinier de Graaf werkzaam. 4
Bereikbaarheid Polikliniek longziekten, Reinier de Graaf Gasthuis Delft, H-gebouw, poli 75. Tel. 015-260 34 97, e-mail longverpleegkundigen@rdgg.nl Het eerste gesprek Een eerste gesprek met de longverpleegkundige duurt gemiddeld een uur. Ook uw partner of een familielid is welkom. Neemt u verder mee: - de ziekenhuisstickers met persoonlijke gegevens - het overzicht van al uw medicatie - uw longmedicijnen en inhalator - deze folder met de aangegeven gesprekspunten De longverpleegkundige inventariseert samen met u welke problemen u ervaart. Lijst van gesprekspunten Het volgende overzicht van vragen kunt u gebruiken om het gesprek met de longverpleegkundige voor te bereiden. Door middel van het aankruisen van vragen kunt u aangeven waarover u wilt praten. Het kan zijn dat niet alle onderwerpen aan bod komen tijdens een eerste gesprek. 1. aard van de ziekte hoe werken de longen wat betekent astma of COPD welke complicaties kunnen bij mijn ziekte optreden waar komt de ziekte vandaan is de ziekte erfelijk zal ik mijn leven lang last hebben van mijn ziekte kunt u de klachten verklaren 2. oorzaak klachten welke prikkels leiden tot meer klachten wat verstaat men onder allergie wat verstaat men onder overgevoeligheid welke klachten kunnen door een allergie optreden wat kan ik aan mijn allergie doen 5
wat is hooikoorts wat bedoelt men met luchtweginfecties waardoor ontstaan luchtweginfecties en hoe kan men deze bestrijden 3. behandeling wat kan ik aan mijn klachten doen wat is het doel van de behandeling hoe werkt de behandeling wat kan ik zelf doen om zo weinig mogelijk last te hebben van mijn ziekte wat is de werking van mijn medicijnen mag ik bij ernstige klachten meer medicijnen innemen waarom moet ik mijn medicijnen innemen werken mijn medicijnen verslavend wat is de juiste inhalatietechniek 4. psychosociale problemen (angst en zorgen) problemen die ik nu heb; bv. piekeren, door anderen niet begrepen worden, eenzaamheid, angst, schuldgevoelens wat is de oorzaak van deze problemen wat kan ik aan deze problemen doen is mijn ziekte psychisch hoe kan ik leren leven met mijn ziekte 5. praktische zaken vergeten medicijnen voeding roken gebruik van zuurstof voorzieningen/aanpassingen voor de dagelijkse verzorging de leefomgeving prikkelarm maken woon/leefgedrag aanpassen belang van actief bewegen/sport toepassen van ademhalings-, hoest- en ontspanningstechnieken 6
huisdieren griepprik werkhervatting patiëntenverenigingen 6. andere vragen Meer informatie U kunt meer informatie over longziekten vinden op de website van de Reinier de Graaf www.rdgg.nl, bij de informatie voor patiënten onder het kopje behandeltrajecten. 7
foldernr.000 versie juni 2011 8