From: To: CC: Subject: Dubos, Raymond (Raymond.Dubos@portofamsterdam.nl) 'behandelaarzaak@odnzkg.nl' (behandelaarzaak@odnzkg.nl) Vergunningen (vergunningen@portofamsterdam.nl); Prins-Droog, Alma (alma.prins@portofamsterdam.nl); Hooijboer, Marit (Marit.Hooijboer@portofamsterdam.nl) RE: Zaak 29869 - Havenbedrijf Amsterdam NV - MB:Petroleumhaven, tijdelijke Date: 2015-11-17 14:58:16 Attachments: Cruiseterminal Westerhoofd - luchtkwaliteit, Haven Amsterdam RD Def.pdf (6 pages) Beste Rinse, Hierbij het aangepaste luchtkwaliteitonderzoek. Mochten er vragen zijn of is verduidelijking nodig dan vernemen wij dit graag. Inhoudelijke vragen kunnen direct gesteld worden Marit Hooijboer, zij staat in de cc. Dank alvast! Gr Raymond Bereikbaar op 06 10159801 -----Oorspronkelijk bericht----- Van: Dubos, Raymond Verzonden: maandag, 02 november 2015 15:56 Aan: 'behandelaarzaak@odnzkg.nl' <behandelaarzaak@odnzkg.nl> CC: Vergunningen <vergunningen@portofamsterdam.nl>; Prins-Droog, Alma <alma.prins@portofamsterdam.nl> Onderwerp: RE: Zaak 29869 - Havenbedrijf Amsterdam NV - MB:Petroleumhaven, tijdelijke Beste Rinse, Nav telefoongesprek en ter bevestiging het volgende. We hebben de vragen uitgezet bij onze adviseur en streven over twee weken een aangepaste rapportage te kunnen leveren. Eind volgende week bericht ik iig over de voortgang. Indien er nog vragen zijn inzake dit dossier hoor ik deze graag. Gr Raymond Bereikbaar op 06 10159801 -----Oorspronkelijk bericht----- Van: Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied [mailto:behandelaarzaak@odnzkg.nl] Verzonden: donderdag, 22 oktober 2015 11:15 Aan: Dubos, Raymond <Raymond.Dubos@portofamsterdam.nl>; Vergunningen <vergunningen@portofamsterdam.nl> Onderwerp: Zaak 29869 - Havenbedrijf Amsterdam NV - MB:Petroleumhaven, tijdelijke Goedendag, met betrekking tot de aangeleverde rapportage luchtkwaliteit en de interne beoordeling daarvan heb ik het volgend advies ontvangen; In de inleiding staat aangegeven per jaar meren ruim 400 schepen aan. In de berekening wordt uitgegaan van 400. Er dient uitgegaan van de worst case situatie. Verblijftijd schepen is maximaal 1 dag staat er in de inleiding. In de berekening wordt uitgegaan van 16 uur. Woningen dienen meegenomen te worden als toetspunten, dit is niet gebeurd. Er dient rekening gehouden te worden met het toepasbaarheidsbeginsel en blootstellingscriterium.
Er is alleen rekening gehouden met emissies als gevolg van het verbruik van brandstof. Ook emissies als gevolg van manoeuvreren van schepen dient meegenomen te worden. Klopt de emissie in ton/jr? Graag de invoergegevens voor de verspreidingsberekening toevoegen. Wilt u zorgdragen dat de rapportage wordt aangepast en wordt geupload via het omgevingsloket? Rinse van den Ouweelen 0624829503 Als u via een reply op dit bericht reageert en u laat onderstaande referentie deel uitmaken van uw reactie dan wordt uw bericht automatisch in ons systeem aan de betreffende zaak gekoppeld. mzrdref8p9tmkaze3honefynmtax74s4w3rxsd9erkfrdjpferdrzm De informatie verzonden in dit e-mailbericht is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. Indien u dit bericht ten onrechte ontvangt, wordt u verzocht de inhoud niet te gebruiken maar de afzender direct te informeren door het bericht te retourneren en het daarna te verwijderen. Openbaarmaking, vermenigvuldiging, verspreiding en/of verstrekking van de in de e-mail ontvangen informatie aan derden is niet toegestaan, met uitzondering van operationele berichtgeving ten behoeve van het scheepvaartverkeer. Havenbedrijf Amsterdam NV staat niet in voor de juiste overbrenging van een verzonden e-mail, noch voor de tijdige ontvangst daarvan. E-mail wordt door Havenbedrijf Amsterdam NV niet gebruikt voor het aangaan van verplichtingen. Hoewel Havenbedrijf Amsterdam NV alle uitgaande e-mailberichten en bijlagen scant op virussen, adviseert het de ontvangers om zelf eveneens de berichten te scannen op virussen. This e-mail message and any files transmitted with it are intended solely for the use of the individual or entity to whom they are addressed. If you have received this e-mail in error please do not use the content and notify the sender by returning the message and delete it afterwards. It is prohibited to disclose, copy, distribute and/or provide any (third) party with this e-mail, apart from operational reports on behalf of the shipping traffic. Port of Amsterdam is neither liable for the proper and complete transmission of the information contained in this e-mail nor for any delay in its receipt. Port of Amsterdam shall not enter into any (contractual) obligations and/or agreements by e-mail. Although the Port of Amsterdam has taken steps to ensure that this e-mail and attachments are free from any virus, Port of Amsterdam advises the recipient to ensure the message is actually virus free.
Notitie Aan: Marit Hooijboer Van: Sander Teeuwisse, Andrea van Esch Datum: 17 november 2015 Kopie: Projectnummer BE3121 Ons kenmerk: AM-AF20150108 Classificatie: Open HaskoningDHV Nederland B.V. Planning & Strategy Onderwerp: Impact riviercruiseterminal Westerhoofd op de luchtkwaliteit 1. Inleiding Voor de aankomende jaren (2014 tot en met 2016) wordt een groeiende noodzaak geconstateerd die het uiterst wenselijk maakt om ter plaatse van de locatie Westerhoofd in de Coenhaven een tijdelijke riviercruise aanlegplaats te realiseren voor de duur van 5 jaar. Het gaat hierbij om riviercruise aanlopen waarbij passagiers op en afstappen, maar niet verblijven, de zogenaamde turnaround calls 1. Het project is gelegen aan het Westerhoofd in havenkom A van de Coenhaven (zie figuur 1). Figuur 1 Ligging beoogde aanlegplaats riviercruiseschepen aan het Westerhoofd. Ten behoeve van de riviercruise wordt aan het Westerhoofd een tijdelijke aanlegplaats voor maximaal 6 riviercruiseschepen gerealiseerd. Vijf ligplaatsen voor schepen van 135 meter lang en één ligplaats voor schepen van 110 meter lang. Per jaar meren ca. 400 riviercruiseschepen aan. Het gaat dan vooral om riviercruiseschepen met 150 tot 200 passagiers aan boord. De schepen blijven maximaal één dag in Amsterdam en er wordt niet op de locatie aan het Westerhoofd overnacht. Passagiers worden van en 1 Tijdelijke riviercruiseaanlegplaats Westerhoofd Westpoort, Ruimtelijke onderbouwing Omgevingsvergunning Artikel 2.12, lid b Wabo, Gemeente Amsterdam, DRO, 2014 (concept). 17 november 2015 AM-AF20150108 1/6
naar de locatie vervoerd per bus. In totaal betreft dit circa 7600 verkeersbewegingen per jaar en circa 25 verkeersbewegingen per dag. Er wordt geen passagiersterminal gebouwd. De riviercruiseschepen zullen tijdens het aangemeerd aan de kade liggen de motoren aan hebben voor het genereren van stroom aan boord. De emissies die daarbij vrijkomen hebben hun weerslag op de luchtkwaliteit in de directe omgeving. In de voorliggende notitie is bepaald welke invloed de aangemeerde schepen hebben op de luchtkwaliteit en wordt getoetst of deze ontwikkeling past binnen het wettelijk kader. 2. Wettelijk kader Wet Milieubeheer, (Wm) hoofdstuk 5, titel 5.2 geeft aan welke normen voor de luchtkwaliteit in de buitenlucht van toepassing zijn in Nederland en waar aan deze normen getoetst dient te worden. Het uitgangspunt daarbij is dat de normen voor de luchtkwaliteit in principe overal in Nederland van kracht zijn. Uitzondering daarop zijn plaatsen waar het publiek geen toegang heeft, rijbanen van wegen en middenbermen van wegen en terreinen waarop een of meer inrichtingen zijn gelegen, waar bepalingen betreffende gezondheid en veiligheid op arbeidsplaatsen van toepassing zijn. Daarnaast gelden er uitzonderingen voor locaties waar mensen kunnen worden blootgesteld gedurende een periode die sterk afwijkt van de middelingstijd van de betreffende norm. Dit valt onder het zo genoemde blootstellingscriterium. Toetsing dient alleen uitgevoerd te worden op locaties waar mensen blootgesteld kunnen worden gedurende een periode die significant is ten opzichte van de middelingstijd van de betreffende norm. Voorbeelden zijn onder andere: toets aan jaargemiddelde concentraties: gevels van woningen, ziekenhuizen, bibliotheken, toets aan 24-uurgemiddelde concentraties (naast de locaties waar aan de jaargemiddelde concentraties getoetst moet worden): tuinen van woningen, recreatieterreinen, toets aan 24-uurgemiddelde concentraties (naast bovenstaande locaties): trottoirs en overige locaties waar het publiek naar redelijke verwachting een uur of langer verblijf. De grenswaarden zijn opgenomen in tabel 1. Tabel 1 Grenswaarden luchtkwaliteit conform Wm. Stof Grenswaarde Toetsingsperiode NO 2 40 µg/m³ Jaargemiddelde (stikstofdioxide) PM 10 200 µg/m³ Uurgemiddelden, mag maximaal 18x per 40 µg/m³ Jaargemiddelde kalenderjaar overschreden worden (fijn stof) 50 µg/m³ 24 uurgemiddelde, mag maximaal 35 maal per kalenderjaar overschreden worden * PM 2,5 25 µg/m³ Jaargemiddelde * Op basis van een statistische relatie kan gesteld worden dat overschrijding van de 24-uursgemiddelde grenswaarde wordt overschreden bij een jaargemiddelde PM10-concentraties hoger dan ca. 31,5 µg/m3. In het kader van het NSL is de NSL-Monitoringstool (MT) ontwikkeld. De MT geeft aan op welke toetspunten momenteel worden meegenomen in de beoordeling van de luchtkwaliteit en toets aan de grenswaarden. In figuur 2 staat weergegeven welke toetspunten zijn opgenomen in de MT nabij de beoogde aanlegplaats. De toetspunten 15820339 en 15820121 zijn in de studie buiten beschouwing gelaten daar deze punten boven het water liggen en derhalve feitelijk geen wettelijke toetspunten zijn. In het onderzoek zijn de concentraties NO2, PM10 en EC berekend. NO2 en PM10 zijn getoetst aan de grenswaarden. De overige stoffen 2 waarvoor wettelijke grenswaarden gelden zijn kwalitatief beschouwd. 2 PM2,5, zwaveldioxide, koolmonoxide, lood, benzeen, arseen, cadmium, nikkel, benzo(a)pyreen, stikstofoxiden, ozon. 17 november 2015 AM-AF20150108 2/6
Figuur 2 Ligging NSL-toetspunten nabij de beoogde aanlegplaats. Rode sterren: emissiepunten stilliggende schepen, paarse sterren: emissiepunten manoeuvrerende schepen, rode lijn: bussen. 3. Werkwijze Emissie cruiseschepen In het onderzoek zijn de emissies van de stilliggende schepen berekend. In figuur 3 is aangegeven waar de aanleglocaties van de riviercruiseschepen in de havenkom zijn gelegen. Figuur 3 Aanleglocaties schepen aan Westerhoofd. De emissie door de schepen wordt bepaald door het aantal schepen per jaar, de verblijftijd van de schepen aan de aanlegplaats, de emissie per schip en het varen van het IJ naar de aanlegplaats. 17 november 2015 AM-AF20150108 3/6
Voor het aantal schepen dat per jaar gebruik maakt van de aanleglocatie is uitgegaan van 400 schepen per jaar (zie paragraaf 1). De verblijftijd per schip is overgenomen uit het TNO rapport Milieueffecten van de invoering van walstroom voor zeecruiseschepen, riviercruiseschepen en binnenvaartschepen in de haven van Amsterdam (TNO-rapport 2008-U-R0329/B 2 ). De verblijftijd aan de kade is 16 uur 3. De emissiesterkte van (cruise)schepen wordt sterk bepaald door het vermogen van het schip. Informatie hierover is zeer beperkt. In overeenstemming met het eerder genoemde TNO rapport zijn de emissiebepalende kenmerken: vermogen cruise schip: 100 kw, brandstofverbruik 200 gram gasolie per kwh, emissiefactor: NO x 50 gr/kg brandstof en PM 10 2 gr/kg brandstof). In het onderzoek is ook het manoeuvreren van de schepen vanuit het IJ naar de aanlegplaats meegenomen. Het betreft een afstand van 600 meter. Specifieke emissiefactoren voor varende cruiseschepen zijn niet beschikbaar. Als worst case benadering zijn de emissiefactoren van een M4 binnenvaartschip overgenomen 4. De gehanteerde emissiefactoren zijn: NO -emissiefactor: 108,9 g/km PM 10 -emissiefactor: 4,6 g/km De totale emissie van stilliggende en manoeuvrerende riviercruiseschepen is vervolgens: NO x 6,4 ton/jr 0,26 ton/jr PM 10 Emissie bussen De uitstoot van de bussen die de passagiers vervoeren is berekend op basis van de formeel door de staatsecretaris van IenM gepubliceerde emissiefactoren 5. De invloed van de bussen zijn berekend tot het moment dat in het heersende verkeersbeeld zijn opgenomen. Dat betekent dat de bussen als aparte bron tot aan de Coenhavenweg zijn beschouwd. In de bepaling van de totale concentratie is het verkeer op de Coenhavenweg meegenomen en impliciet zijn daarmee ook de extra bussen op de Coenhavenweg opgenomen. 6 Verspreidingsberekening De bijdrage van de uitstoot van de schepen en bussen zijn berekend met GeoMilieu 3.1 waarin het luchtkwaliteit verspreidingsmodel Stacks is opgenomen. Dit model is door het ministerie van IenM goedgekeurd voor het berekenen van de bijdrage van industriële bronnen en wegverkeer. De uitstoot van de stilliggende schepen kunnen gezien worden als kleine puntbronnen en zijn als zodanig in de verspreidingsberekeningen opgenomen. In bijlage 1 is een overzicht van de gehanteerde uitgangspunten van de verspreidingsberekeningen opgenomen. De bijdrage van de bussen zijn als een lijnbron in de modellering opgenomen. Berekening totale concentraties De bijdrage van de schepen en bussen aan de luchtkwaliteit zijn opgeteld bij de concentraties zoals deze zijn berekend in de MT 2014. In de MT 2014 zijn de achtergrondconcentraties en de bijdrage van onder andere de A10 en lokale wegen meegenomen. Door deze cumulatie wordt een goed beeld gekregen van de te verwachten concentraties wanneer de aanleglocatie in gebruik is. De totale concentratie is in beeld gebracht voor het zichtjaar 2015. Vanwege de dalende trend van de concentraties (de luchtkwaliteit wordt steeds beter) is dit een worst case benadering. 3 Een groot deel van de dag liggen de schepen niet aan de kade aan Westerhoofd maar varen in Amsterdam. 4 M4 binnenvaartschip (karakteristiek maatgevend schip Dortmund Eems met afmetingen 8,2 m breed en ca. 70 m lang). Emissiefactoren (onbeladen) voor 2015 zijn overgenomen uit PRELUDE v1.1 horende bij vaartype/cemt-klasse III. In de bepaling van de emissiefactoren is rekening gehouden met het lagere vermogen dat een schip gebruikt bij manoeuvreren/langzaam varen (correctiefactor NO x-emissie: 1,17, correctiefactor PM 10-emissie: 1,63). Als worst case is benadering is aangenomen dat het vermogen voor 50% wordt benut. Meer informatie hierover zie TNO rapport Modules voor sluis- en lig-emissies voor BIVA (TNO- 060-UT-2011-02018). 5 https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/luchtkwaliteit/vraag-en-antwoord/hoe-kan-ik-luchtvervuiling-berekenen 6 Het aantal bussen (25 per dag) valt weg tegen het de verkeersintensiteit op de Coenhavenweg (ca. 2000 mvt/etm). 17 november 2015 AM-AF20150108 4/6
4. Beoordeling luchtkwaliteit De hoogste bijdrage is berekend op het toetspunt 15824145. Dit toetspunt ligt ten westen van de A10 aan de Petroleumhavenweg. Qua ligging zou het toetspunt op basis van het blootstellingscriterium buiten de toetsing aan luchtkwaliteit gelaten kunnen worden. Omdat het punt als formeel toetspunt in de NSL Monitoringstool is opgenomen wordt dit punt in de voorliggende studie ook als toetspunt gehanteerd. Dit punt is maatgevend voor de bijdrage van de schepen en bussen als gevolg van de ontwikkeling. Woningen in de omgeving liggen op grotere afstand van de aanlegplaats en zijn daardoor niet maatgevend voor de toets op de luchtkwaliteit. De resultaten van de berekeningen staan weergegeven in tabel 2. Uit tabel 2 blijkt dat de bijdrage van de cruiseterminal aan de jaargemiddelde NO 2 concentratie beperkt is tot 1 µg/m 3 en de PM 10 concentratie tot minder dan 0,1 µg/m 3. De totale jaargemiddelde NO 2 en PM 10 concentraties zijn ruim onder de grenswaarden. Ook is de jaargemiddelde PM 10 concentratie lager dan 31,5 µg/m 3 op basis waarvan geconcludeerd kan worden dat de 24-uurgemiddelde PM 10 -grenswaarde niet wordt overschreden. Overschrijding van het aantal toegestane overschrijdingen van de uurgemiddelde NO2-grenswaarde vindt in het algemeen plaats bij een jaargemiddelde NO2-concentratie van 82 µg/m³ of hoger 7. De tabel maakt duidelijk dat concentraties van deze hoogte in 2015 niet voorkomen. Daarmee is overschrijding van het aantal toegestane overschrijdingen van de uurgemiddelde NO 2 -grenswaarde uitgesloten. Tabel 2 Bijdrage cruiseterminal aan en totale NO 2 en PM 10 concentratie (2015) NSL-toetspunt ID Bijdrage cruiseterminal Totale concentratie NO 2 (µg/m 3 ) PM 10 (µg/m 3 ) NO 2 (µg/m 3 ) PM 10 (µg/m 3 ) 15824145 1,1 0,08 26,7 26,1 Wat betreft PM2,5 geeft het RIVM aan dat de concentraties PM 10 en PM 2,5 sterk gerelateerd zijn. Op basis van de huidige kennis over emissies en concentraties van PM 2,5 en PM 10, kan worden gesteld dat als vanaf 2011 aan de grenswaarden voor PM 10 wordt voldaan, ook aan de grenswaarden voor PM 2,5 zal worden voldaan 8. Aangezien er in de voorliggende rapportage geen overschrijdingen voor PM 10 zijn geconstateerd, kan er vanuit worden gegaan dat overschrijding van de plandrempel voor PM 2,5 redelijkerwijs uitgesloten is. Ten aanzien van de stoffen zwaveldioxide, koolmonoxide, benzeen, lood, ozon, arseen, cadmium, nikkel, benzo(a)pyreen en stikstofoxiden zijn de laatste jaren nergens in Nederland normoverschrijdingen opgetreden en de concentraties vertonen een dalende trend 9. Dit beeld wordt bevestigd door metingen van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit van het RIVM 10. Op basis van het bovenstaande kan er vanuit gegaan worden dat overschrijding van de normen voor andere stoffen dan NO 2 en PM 10 ten gevolge van het plan dat in dit rapport beschouwd wordt, niet aannemelijk is. Conclusie toetsing aan wettelijk kader Omdat voldaan wordt aan de grenswaarden wordt met de Westelijke ontsluiting op grond van art. 5.16, eerste lid, sub a Wm aan de wettelijke luchtkwaliteitseisen voldaan. 7 Op basis van statistische analyses conform de Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007. 8 RIVM (2014), Grootschalige concentratie en depositiekaarten Nederland, rapportage 2014. RIVM Rapport 680363002/2014. 9 CBS, PBL, Wageningen UR (2013), www.compendiumvoordeleefomgeving.nl. CBS, Den Haag; Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag/Bilthoven en Wageningen UR, Wageningen. 10 RIVM (2013), Jaaroverzicht luchtkwaliteit 2012, RIVM Rapport 680704023/2013. 17 november 2015 AM-AF20150108 5/6
BIJLAGE 1: Gehanteerde parameters verspreidingsberekeningen Ten behoeve van de verspreidingsberekeningen moeten in het verspreidingsmodel GeoMilieu enkele parameters gekozen worden. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gehanteerde parameters. Parameter Instelling Meteorologie meerjarengemiddeld (1995-2004) Terreinruwheid Zeezoutcorrectie Steekproef 0,74 meter (automatisch laten bepalen) nee nee, alle uren doorgerekend Zichtjaar (wegverkeer) 2015 17 november 2015 AM-AF20150108 6/6