PESTPROTOCOL, versie april 2015
Waarom een pestprotocol? Omdat de gevolgen van pesten ernstig zijn! Van www.pestweb.nl: Pesten heeft gevolgen voor de pester, de gepeste en voor de rest van de klas. Gevolgen voor de gepeste: Minderwaardigheidsgevoel. Kinderen kunnen het gevoel hebben dat ze niets goed doen. Kinderen die gepest zijn voelen zich soms heel alleen. Het gaat minder goed op school. Gepeste kinderen zijn soms bang om naar school te gaan. Ze gaan liever niet naar school. Gepeste kinderen zijn soms bang om nieuwe vrienden te maken. Kinderen die gepest zijn kunnen niet goed meer slapen omdat ze liggen te piekeren over het pesten. Ze voelen zich heel somber. Gepeste kinderen gaan op den duur geloven wat de pesters over ze zeggen. Gevolgen voor de pester: Pesters worden soms buitengesloten. Pesters zijn meestal niet zo populair. Pesters vinden het moeilijk om vrienden te maken. Gevolgen voor de rest van de klas: Er is een ongezellige sfeer in de klas. Sommige klasgenoten halen slechtere cijfers omdat ze het niet leuk meer vinden in de klas. Klasgenoten voelen zich schuldig. Ze vinden dat ze iets tegen het pesten zouden moeten doen, maar durven dit niet omdat ze bang zijn zelf gepest te worden.
Wat is pesten? En wat is het verschil tussen plagen en pesten? Pesten 'Iemand wordt getreiterd of is het mikpunt van pesterijen als hij of zij herhaaldelijk en langdurig blootstaat aan negatieve handelingen verricht door één of meerdere personen'. Bij pesten is het ene kind sterker en het andere kind zwakker. Het is steeds hetzelfde kind dat wint en hetzelfde kind dat verliest. Vaak gebeurt pesten niet één keer, maar is het gepeste kind steeds weer de klos. Het sterkere kind, de pester, heeft een grotere mond en anderen kijken tegen hem of haar op. De pestkop heeft geen positieve bedoelingen: wil pijn doen, vernielen of kwetsen. Het gepeste kind voelt zich eenzaam en verdrietig, hij of zij is onzeker en bang. Verschil tussen plagen en pesten Plagen mag wel, pesten niet. Maar wanneer is het nog plagen en wanneer wordt het pesten? Bij plagen is er sprake van incidenten. Plagen gebeurt vaak spontaan, het duurt niet lang en is onregelmatig. Bij plagen zijn de kinderen gelijk aan elkaar, er is geen machtsverhouding. De rollen liggen niet vast: de ene keer plaagt de één, de andere keer plaagt de ander. Plagen gebeurt zonder kwade bijbedoelingen en is daarom vaak leuk, plezierig en grappig. Bij plagen loopt de geplaagde geen blijvende psychische en/of fysieke schade op en is in staat zich te verweren. Welke rollen zie je bij pesten? Bij pesten denk je vaak alleen aan de pestkop en degene die gepest wordt. Maar als er gepest wordt, heeft iedereen in de klas ermee te maken. Alle leerlingen in de klas hebben in hun rol invloed op het pesten. Ook ouders en leerkrachten hebben invloed op het pesten. De verschillende rollen op een rij: De Pester: Is vaak onzeker en wil graag aardig en stoer gevonden worden. Denkt door te pesten dat iedereen hem/haar grappig vindt. De Gepeste: Voelt zich vaak verdrietig en eenzaam. Durft vaak niets terug te doen of het te vertellen, is bang dan nog meer gepest te worden. De Meepester/Meeloper: Doet mee met pesten, denkt dat hij/zij er dan bij hoort. Is bang om zelf gepest te worden. De Helper/Held: Neemt het op voor de gepeste. Vindt het niet goed dat er gepest wordt en is niet bang voor de pester. Helpt graag en is daarom vaak populair. De Stiekemerd/Supporter: Vindt het goed dat er gepest wordt, maar bemoeit zich er niet mee. Is bang om zelf gepest te worden. Roept anderen erbij om het pesten te steunen. De Buitenstaander: Denkt dat er in de klas niet gepest wordt en het kan hem/haar ook niets schelen. Zolang hij/zij er zelf maar geen last van heeft.
De Stille/Struisvogel: Bemoeit zich er niet mee. Vindt het pesten wel gemeen, maar durft niets te doen of te zeggen, is bang zelf gepest te worden. Ouders: hebben in de opvoeding invloed op het pesten. De leerkracht: heeft in het lesgeven invloed op het pesten. Zoals in de schoolgids van De Boekanier staat willen we op onze school samen met anderen leren, werken en spelen: Samen met anderen kun je meer Ons onderwijs richt zich op kinderen met complexe hulpvragen, waarop het basisonderwijs momenteel geen antwoord heeft. Kwalitatief goed onderwijs betekent voor ons dat we aansluiten bij de onderwijs- en begeleidingsbehoeften van een kind in een duidelijk pedagogisch klimaat dat recht doet aan de drie basisbehoeften van een kind: Ik ben iemand (autonomie) Ik kan wat (competentie) Ik hoor erbij (relatie) Binnen deze visie is geen plaats voor PESTEN. Helaas komt pesten op iedere school voor, dus ook bij ons. Toch proberen we ook preventief het pesten te voorkomen middels het creëren van een veilig pedagogisch klimaat. Schoolregels over hoe wij op De Boekanier met elkaar omgaan, zijn hierbij van groot belang. Zo kunnen we elkaar aanspreken op gedrag. Ons uitgangspunt Samen met anderen kun je meer betekent dat wij elkaar respectvol benaderen, leren accepteren en dat wij rekening houden met elkaar. Dit vormt de basis van ons pedagogisch klimaat. In de groepen wordt er veel aandacht besteed aan het praten met elkaar over de verschillen tussen kinderen, dat we elkaar niet uitlachen, dat pesten niet geaccepteerd wordt en dat problemen opgelost dienen te worden. Zo streven we naar een basisgevoel van veiligheid en vertrouwen. Om onze uitgangspunten met betrekking tot een goed en veilig pedagogisch schoolklimaat herhaaldelijk in de lessen aan bod te laten komen werken wij met de methode Leefstijl. De kinderen leren door de leefstijllessen gevoelens te verwoorden, zelfstandig na te denken, zelf beslissingen te nemen en zelf verantwoordelijk te zijn voor hun handelen en de gevolgen daarvan. Leefstijl beperkt zich niet alleen tot lessensituaties, maar maakt onderdeel uit van de totale manier waarop wij met elkaar in de school omgaan.
Onderstaand pestprotocol vormt de verklaring van de vertegenwoordigers van de school en de ouders waarin is vastgelegd dat pestgedrag op school niet geaccepteerd wordt en volgens een vooraf bepaalde handelwijze aangepakt wordt. A. Maatregelen en procedure Preventieve maatregelen 1. De leerkracht bespreekt met de leerlingen de algemene afspraken en regels in de klas als normaal gebruikelijk aan het begin van het schooljaar (Leefstijl) 2. Het onderling plagen en pesten wordt hier benoemd en besproken in alle groepen en vanaf groep 3 worden de regels van het pestprotocol expliciet besproken. 3. Na iedere vakantie worden de regels en het pestprotocol weer even opgefrist tijdens een groepsgesprek. 4. Tijdens de pauzes is er altijd pleinwacht. Oplossingsgerichte maatregelen (zie bijlage voor samenvatting en formulier pesten /alle stappen worden door de leerkracht bijgehouden op het formulier Pesten dat in de klassenmap bij de OPP s bewaard wordt) 1. Indien er sprake is van incidenten betreffende pestgedrag bij leerlingen van De Boekanier (zowel binnen als buiten schooltijd) wordt dat met de betrokken kinderen (zowel pesters als gepesten) besproken door de leerkracht van het kind dat pest. De leerkracht van het gepeste kind wordt geïnformeerd. Dit gesprek vindt indien mogelijk na schooltijd plaats. (Als het niet na schooltijd kan zoekt de leerkracht een mogelijkheid om het binnen schooltijd te doen) Na een week heeft de leerkracht weer een gesprek om te bespreken of het pestgedrag niet meer/weer voorgekomen is. Als het weer voorgekomen is volgt een derde gesprek. Als ook dan het pesten niet gestopt is wordt vervolgd met punt 2 2. Indien er sprake is van herhaald pestgedrag wordt dit in het zo besproken (met leerkrachten van gepeste en pester). Er kunnen verschillende afspraken gemaakt worden zoals: -interventie op groepsniveau (zoals leefstijlles over pesten/ meer samenwerkactiviteiten) -sancties voor pester
-inzetten no blame aanpak -gesprek met ouders van pester/gepeste Ouders van gepeste en van pester worden op de hoogte gesteld Evaluatie in zo na 3 weken (Ouders van gepeste en van pester worden op de hoogte gesteld) 3. Indien het probleem zich toch blijft herhalen nodigt de directeur de ouders van de gepeste en de pester apart uit op school voor een gesprek. Ook de desbetreffende leerling is aanwezig bij dit gesprek. De directeur gaat uit van het opgebouwde archief en vult dit archief verder aan met het verloop van de gebeurtenissen. In dit gesprek wordt nagegaan of hulp voor de leerling gewenst is, ofwel kortdurend bij de schoolpsycholoog of extern. Het gesprek en de afspraken worden in Parnassys vermeld. 4. Indien tot hulp overgegaan wordt, zal de pester gedurende de hulpperiode zoveel mogelijk uit voor hem/haar risicovolle situaties gehaald worden. In overleg met de hulpverlener zal volgens een stappenplan toegewerkt worden naar die situatie waarin het pesten niet meer structureel is. Als er binnen 8 weken (en indien nodig langer) geen verbetering in gedrag is, als ouders onvoldoende meewerken en bij incidenten kan de directeur van de school overgaan tot bijzondere maatregelen (zie schoolgids) -time-out -schorsing -verwijdering Digitaal pesten We krijgen steeds meer te maken met digitaal pesten. Onder digitaal pesten verstaan we: Schelden en anoniem bedreigen via social media Virussen versturen naar de computer van de gepeste. Hacken van de computer. Vervelende foto s van de gepeste op de website plaatsen (soms zelfs via hacken op de website van de gepeste zelf). Preventieve aanpak op school. In het kader van Leefstijl wordt digitaal pesten aan de orde gesteld.
De leerlingen krijgen tips hoe ze met digitaal pesten om kunnen gaan. (zie bijlage) De computers in school staan zo opgesteld dat het computergedrag van de leerlingen gevolgd kan worden. Er zijn regels opgesteld voor het gebruik van internet door leerlingen, nl: Mobiele telefoons worden ingeleverd bij de leerkrecht Leerlingen mogen geen youtube filmpjes uitkiezen Filter seks en geweld Hanteren van de kijkwijzer Ouders die niet willen dat foto s van hun leerlingen op de website van de school worden geplaatst kunnen dit kenbaar maken. In de schoolgids staat deze mogelijkheid vermeld. Op de website van de school worden leerlingen alleen met hun voornaam vermeld. Binnen de school en op het terrein van de school is het gebruik van mobiele telefoons door de leerlingen niet toegestaan. Leerlingen leveren hun mobiele telefoon in, wanneer ze op school komen en kunnen deze aan het einde van de dag bij de leerkracht ophalen. Op deze regel kan in incidentele gevallen een uitzondering worden gemaakt. Het maken van foto's en filmpjes met een mobiele telefoon is in en om de school niet toegestaan. Aanpak digitaal pesten Als de regels zoals hierboven genoemd niet worden opgevolgd volgen dezelfde stappen als bij niet-digitaal pesten (zie repressieve maatregelen) Digitaal pestgedrag buiten schooltijd kan door ouders en leerling gemeld worden bij de leerkracht. De leerkracht kan dan de regels nog eens herhalen in de klas, de verantwoordelijkheid blijft in de thuissituatie te allen tijde bij de ouders. Op de Boekanier is er uiteraard ook een klachtenregeling. De klachtenregeling is van toepassing als men met zijn klacht nergens anders terecht kan. De school beschikt over twee contactpersonen: mevrouw I. van den Berg, mevrouw H. Dierdorp
BIJLAGES Samenvatting oplossingsgerichte maatregelen voor de leerkracht: 1. Na schooltijd gesprek met pester en gepeste waarin besproken wordt wat er gebeurd is en een oplossing bedacht wordt waardoor het niet weer gebeurt Eerste gesprek 2. Na een week weer gesprek met pester en gepeste waarin besproken wordt of punt 1 gelukt is. Is er toch nog gepest herhaling punt 1 Tweede gesprek Eventueel derde gesprek 3. Als na het derde gesprek toch nog sprake is van pestgedrag wordt pester en gepeste in het eerstvolgende zorgoverleg besproken. Ouders/verzorgers worden op de hoogte gesteld 4. Na 3 weken evaluatie in zo / ouders/verzorgers worden op de hoogte gesteld 5. Blijft het pestgedrag bestaan dan worden de ouders/verzorgers van de pester en de gepeste door de directeur apart op school uitgenodigd. Ouders wordt hulp geadviseerd; extern of intern (schoolpsycholoog). Gedurende de hulpperiode wordt de pester uit die situaties gehaald waar risico tot pesten is (bijvoorbeeld pauzes). Na 8 weken (of langer indien hulp niet eerder beschikbaar is) krijgt de pester nieuwe kans en worden de sancties opgeheven. e.e.a wordt in zo geëvalueerd. Als er binnen 8 weken (of langer, afhankelijk van hulptraject) geen verbetering in gedrag is, als ouders onvoldoende meewerken en bij incidenten kan de directeur van de school overgaan tot bijzondere maatregelen: -time-out -schorsing -verwijdering
Tips voor leerlingen. Meld vervelende e-mailtjes aan je vader of moeder. Bewaar alle vervelende e-mailtjes, apps, SMS jes enz. Print vervelende berichten uit als bewijs. Geef nooit zomaar privé-gegevens aan een ander, zoals je naam, adres, Telefoonnummer, naam of adres van de school, sportclub, e.d. Overleg altijd eerst met je ouders. Meld bedreigingen bij je ouders. Ook bij de leerkracht op school kun je je verhaal kwijt. Blokkeer personen die vervelend doen en log eventueel met een nieuwe naam in. Gebruik alleen je voornaam. Geef anderen geen persoonlijke gegevens van jezelf of van bekenden van jou. Vertel het meteen aan je ouders als je op internet heel vervelende informatie tegenkomt. Geef nooit toestemming aan iemand die je op internet ben tegengekomen, om je in het echt te ontmoeten. Stuur Internet-personen geen foto s van jezelf toe, voordat je dat met je ouders hebt besproken. Reageer niet op gemene, valse, vervelende berichten. Als het heel gemene dingen zijn, waarschuw dan meteen je ouders die contact kunnen opnemen met de politie. Als je een e-mailbericht ontvangt van een persoon die je niet kent, ga daar dan heel voorzichtig mee om.
FORMULIER PESTEN Naam gepeste: Naam pester:. F A S E 1 1 Oplossingsgesprek (niet langer dan 15 ) met gepeste en pester, door leerkracht (van de pester); datum (evt. met ruzie los je op- blad ) 2 Na week evaluatiegesprek (niet langer dan 15 ) met gepeste en pester, door leerkracht (van de pester); datum. Opgelost?/Afronden ja/nee 3 F A S E 3 Na week eventueel weer evaluatiegesprek (niet langer dan 15 ) met gepeste en pester, door leerkracht (van de pester); datum 2 Opgelost? /Afronden ja/nee 4 F A S E 3 4 Bespreking in zorgoverleg; datum. (aantekening in Parnassys door schoolpsycholoog) 5 Na drie weken evaluatie in zo; datum:. (aantekening in Parnassys door schoolpsycholoog) Opgelost?/Afronden ja/nee 10
F A S E 4 6 Gesprek met ouders/verzorgers van gepeste en directeur;datum. Gesprek met ouders/verzorgers van pester en directeur;datum. Advies= hulp (intern of extern) (aantekening in Parnassys door directie) registratie door leerkracht (ook data noteren)/ wekelijks gesprekje met gepeste en pester Wk 1 Wk 2 Wk 3 Wk 4 Wk 5 Wk 6 Wk 7 Wk 8 7 Evaluatie hulp met ouders/verzorgers, pester en directeur; datum Evaluatie hulp met ouders/verzorgers, gepeste en directeur; datum (aantekening in Parnassys door directie)