Certolizumab (Cimzia) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u, vanwege reumatische klachten, certolizumab gaat gebruiken of u overweegt dit te gaan doen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Werking Certolizumab behoort tot de nieuwere groep antireuma middelen, de zogenaamde biologicals. Bij reumatische ziekten hebben biologicals het doel reumatische ontstekingsprocessen te remmen. Ontsteking is een ingewikkeld proces waarbij vele cellen en eiwitten die tot ons afweersysteem behoren, een rol spelen. De diverse biologicals die inmiddels zijn ontwikkeld, grijpen aan op verschillende onderdelen van het afweersysteem zoals TNF-alfa, B-cellen, T-cellen en Interleukine. Certolizumab is een antilichaam dat het ontstekingseiwit TNF-alfa herkent en bindt en is gemaakt uit menselijke eiwitten. Bij diverse reumatische ziekten speelt het ontstekingseiwit TNF-alfa een rol. Certolizumab blokkeert de werking van dit TNF-alfa. Als de ontstekingen door certolizumab succesvol worden geremd, nemen de stijfheid, pijn en zwelling van uw gewrichten af. Worden de gewrichtsontstekingen minder, dan neemt de kans op beschadigingen in uw gewrichten af. Ook voelt u zich dan minder moe en kunt u beter functioneren in het dagelijks leven. Het effect van certolizumab treedt in het algemeen binnen zes weken op. Soms kan het effect echter pas later zichtbaar worden. Bij sommige mensen is certolizumab niet werkzaam. Na drie tot zes maanden wordt bekeken of het zinvol is behandeling met dit geneesmiddel voort te zetten. Certolizumab wordt bij voorkeur toegevoegd aan andere antireumatische medicatie zoals methotrexaat, omdat de combinatie-therapie effectiever is. Certolizumab wordt voorgeschreven bij diverse reumatische ziekten zoals reumatoïde artritis, artritis psoriatica en de ziekte van Bechterew. Certolizumab wordt ook voorgeschreven ter behandeling van de huidziekte psoriasis. 2 Certolizumab (Cimzia)
Gebruik Certolizumab wordt toegediend door middel van een onderhuidse (subcutane) injectie. De eerste drie keer wordt er een oplaaddosis gespoten. Dat wil zeggen: eenmaal per twee weken 400mg (= twee spuiten van 200mg per keer). Daarna is de gebruikelijke dosering eenmaal per twee weken 200 mg. Soms wordt de dosis aangepast. Dit gebeurt alleen in overleg met uw behandelend arts. U kunt de injecties zelf toedienen of dit door een huisgenoot, familielid of een (wijk)verpleegkundige laten doen. Instructies hiervoor krijgt u in het ziekenhuis. Er wordt dan precies uitgelegd hoe u moet injecteren. Bewaren Certolizumab moet u altijd in de koelkast (tussen 2 C en 8 C ) bewaren. U mag een spuit niet gebruiken als: Deze bevroren is geweest. De spuit te lang buiten de koelkast is geweest. De vloeistof niet helder meer is. Haal de spuit dertig minuten voordat u de injectie gaat toedienen uit de koelkast, zodat de vloeistof bij het inspuiten niet te koud is. Als u op vakantie, gaat moet u de certolizumab koel kunnen vervoeren. Als u gaat vliegen, moet het in de handbagage vervoerd worden. U kunt aan de reumaverpleegkundige een verklaring vragen dat u behandeld wordt met dit medicijn en dat u het in de handbagage moet vervoeren. 3
Bijwerkingen Bijverschijnselen zijn in het algemeen van voorbijgaande aard en verdwijnen na het staken van de behandeling. Meest voorkomend Milde infecties zoals verkoudheid, griep en urineweginfecties. Ook is er een verhoogd risico op een infectie met het herpes zoster virus (gordelroos). Voorbijgaande huiduitslag, jeuk of pijn op de plaats van de injecties. De uitslag is vrijwel altijd mild en in de loop van de behandeling verdwijnen deze klachten bij de meeste patiënten. Zelden voorkomend Tijdens de behandeling zijn ernstige infecties beschreven alhoewel deze zelden optreden. Als u klachten of verschijnselen krijgt die kunnen passen bij een ernstige infectie zoals onder andere hoge koorts, ernstige kortademigheid of hoesten, overleg dan met uw huisarts/reumatoloog of reumaverpleegkundige. Tijdens gebruik van TNF-blokkerende middelen is bij patiënten die lijden aan hartfalen (decompensatio cordis, dit betekent verminderde pompfunctie van het hart) verslechtering in de hartfunctie beschreven. Daarom wordt dit middel bij voorkeur niet gegeven aan patiënten met ernstig hartfalen. Zeer zelden zijn tijdens een anti-tnf behandeling andere autoimmuunziekten (ziekten van het eigen afweersysteem) ontstaan zoals een lupusachtig syndroom. Zeer zelden zijn tijdens een anti-tnf behandeling aandoeningen van het zenuwstelsel beschreven zoals multiple sclerose (MS). Er is een licht verhoogd risico op het ontwikkelen van een huidtumor. Het is van belang dat u zelf jaarlijks uw huid van armen, benen, hoofd en hals nakijkt. Als u nieuwe afwijkingen ontdekt, is het verstandig om uw huisarts te raadplegen. 4 Certolizumab (Cimzia)
Bloedafwijkingen zoals verlaagde rode bloedcellen, bloedplaatjes of witte bloedcellen of leverfunctiestoornissen. Verlaging van de rode bloedcellen leidt tot bloedarmoede en kan merkbaar worden door moeheid. Bij een tekort aan bloedplaatjes ontstaan makkelijker blauwe plekken en/of bloedneuzen en bij te weinig witte bloedcellen bestaat er verhoogd risico op een infectie. Een verandering in de leverfunctie wordt vaak door de patiënt zelf niet opgemerkt, maar waargenomen in het bloed. Voorzorgsmaatregelen vóór start medicatie In het verleden is bij een klein aantal patiënten tijdens behandeling met biologicals tuberculose opgetreden. Dit betrof voornamelijk een opvlamming van een oude infectie. Daarom wordt bij alle patiënten die beginnen met behandeling met een biological zoals certolizumab gekeken of zij in het verleden zijn besmet met tuberculose. Dit kan via een huidtest (Mantoux), een bloedtest en een röntgenfoto van de longen. Vanwege het verhoogde risico op infecties tijdens behandeling met certolizumab vindt vooraf screening plaats op de virusinfectie hepatitis B. Omdat biologicals zoals certolizumab uw afweersysteem beïnvloeden, wordt u wat gevoeliger om infecties te krijgen. Daarbij is het lichaam door de verminderde afweer iets minder goed in staat om actieve infecties snel te bestrijden. Als u zorgt voor goede hygiëne en er aan denkt dat u niet onder alle omstandigheden de injectie kan zetten, zijn overmatige problemen met infecties goed te voorkomen. Voorafgaand aan iedere injectie dient u zichzelf daarom de volgende tien vragen te stellen. 5
Tien vragen, van belang vóór iedere injectie 1) Heeft u ergens wondjes? (Bijvoorbeeld door knippen van teennagels, (steen)puisten, ontstekingen in de mond bv bij de tanden, huidbeschadiging of uitslag.) 2) Heeft u koorts? 3) Heeft u tekenen van verkoudheid? Last van hoest? Keelpijn? Benauwdheid? Voorhoofdsholteontsteking? 4) Heeft u diarree? 5) Heeft u tekenen van een blaasontsteking, bijvoorbeeld pijn bij plassen? 6) Gebruikt u antibiotica? 7) Bestaat de kans dat u binnenkort wordt geopereerd of dat u behandeld wordt door de tandarts? 8) Heeft u bijwerkingen gehad na de vorige injectie? 9) Bent u van plan naar het buitenland te gaan of bent u pas in het buitenland geweest? Welk gebied? 10) Bent u zwanger of heeft u een kinderwens? (Dit geldt zowel voor mannen als vrouwen.) Als u één van deze vragen met ja kunt beantwoorden, vraag dan voordat u de volgende injectie toedient eerst advies aan uw reuma verpleegkundige. Het kan zijn dat voor uw veiligheid wordt besloten de injectie uit te stellen. Bloedcontrole Door regelmatig uw bloed te onderzoeken, kunnen we het ontstaan van leverfunctiestoornissen of afname van witte bloedcellen of bloedplaatjes vroegtijdig opsporen. Het is daarom erg belangrijk dat u zich goed houdt aan de afspraken voor bloedcontrole. Met name in de beginfase komt u met kortere tussenpozen op controle. Ook als u al langer met certolizumab wordt behandeld, zijn controles noodzakelijk, maar minder vaak. Uw arts bespreekt met u hoe vaak de bloedcontroles nodig zijn. 6 Certolizumab (Cimzia)
Gebruik van andere geneesmiddelen In het algemeen kan certolizumab veilig worden gegeven naast de meeste andere geneesmiddelen. Het is van belang dat uw behandelend arts weet welke medicijnen u gebruikt, inclusief medicijnen die u zonder recept koopt. Zo kunnen ongewenste combinaties van geneesmiddelen worden voorkomen. Operaties en andere (tandheelkundige) ingrepen Er bestaat bij het gebruik van certolizumab mogelijk een verhoogd risico op het ontstaan van infecties tijdens of kort na een operatie. Bespreek het tijdig met uw arts als u een operatie of tandheel kundige ingreep moet ondergaan. Informeer degene die de ingreep uitvoert dat u wordt behandeld met certolizumab. Zwangerschap(swens) en borstvoeding Er is weinig bekend over de effecten van certolizumab bij zwangerschap. Daarom wordt het gebruik van certolizumab tijdens zwangerschap sterk afgeraden. Het is evenmin bekend of certolizumab veilig is tijdens het geven van borstvoeding. Het geven van borstvoeding raden wij sterk af. Overleg met uw arts voordat u zwanger wilt worden of als u onverwacht toch zwanger bent geworden. Autorijden Certolizumab geeft geen sufheid of slaperigheid. U mag daarom gewoon autorijden als u wordt behandeld met certolizumab. 7
Vaccinaties Wij adviseren u bij het gebruik van dit geneesmiddel u jaarlijks te laten vaccineren met het griepvaccin via uw huisarts. Verzwakt levende vaccins (zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts, tyfus, BCG, oraal poliovaccin) mogen niet gegeven worden. Bespreek het daarom tijdig als u plannen heeft voor een verre reis waarvoor aanvullende vaccinaties nodig zijn. Vragen Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan beantwoordt uw behandelend arts of de reumaverpleegkundige deze graag. Adres Polikliniek Reumatologie Rijnstate Arnhem Wagnerlaan 55 6815 AD Arnhem Telefoonnummer Polikliniek Reumatologie Rijnstate Arnhem: 088 005 5400 Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste specialismen via www.rijnstate.nl uw afspraak maken. Rijnstate, uw ziekenhuis in de regio Arnhem, Rheden en De Liemers. @rijnstate facebook.com/rijnstate Rijnstate Postbus 9555 6800 TA Arnhem T 088-005 8888 E info@rijnstate.nl www.rijnstate.nl 095072/2016-05 Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2016