Bijlage 3: kinderrechtenorganisaties in Vlaanderen
KINDERRECHTENORGANISATIES IN VLAANDEREN 1 KINDERRECHTEN IN VLAANDEREN Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind werd in België als eerste door de overheid goedgekeurd. Dit gebeurde bij het decreet van 15 mei 1991. In België koos men vervolgens om een Coördinerend Minister Kinderrechten en een Coördinator Kinderrechten aan te duiden. Men wou op deze manier op Vlaams niveau een efficiënt en effectief Kinderrechtenbeleid bekomen. De huidige minister hiervoor is Bert Anciaux, Vlaams Minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel. Daarnaast wordt hij bijgestaan door een Coördinator Kinderrechten die instaat voor de voorbereiding en de uitvoering van het beleid van de Minister. Op 2 april 2004 ging België weer een stapje verder en keurde de Vlaamse Regering het Vlaams Actieplan Kinderrechten goed. Dit plan kadert in het Nationaal Actieplan voor Kinderen in België. Dit actieplan is eigenlijk een vertaling van het wereldactieplan A World fit for children. 2 KINDERRECHTENORGANISATIES IN VLAANDEREN In Vlaanderen zijn er drie centralere organisaties in verband met kinderrechten. Dit zijn het Centrum voor de Rechten van het Kind, het Kinderrechtencommissariaat en de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen. Ze fungeren met andere woorden als een soort koepelorganisatie voor de andere organisaties. Zo bevat de Kinderrechtencoalitie 28 organisaties, die als kernleden fungeren. 2.1 CENTRUM VOOR DE RECHTEN VAN HET KIND Het Centrum voor de Rechten van het Kind werd in 1978 opgericht aan de Universiteit in Gent. Dit centrum speelt een rol bij de expertisevorming Kinderrechten in Vlaanderen. Zij houden zich voornamelijk bezig met onderzoek naar de maatschappelijke en juridische positie van kinderen in Vlaanderen. Om dit te realiseren worden ze hiervoor gesubsidieerd door de overheid.
2.2 KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT (KRC) Het Vlaamse Parlement richtte het Kinderrechtencommissariaat op als onafhankelijke instantie om de rechten, belangen en noden van min 18 jarigen te vrijwaren. Op basis van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind probeert men schendingen van kinderrechten, knelpunten en structurele problemen bij de overheid aan te klagen. Iedereen met klachten met betrekkingen tot de kinderrechten is welkom en wordt volkomen gratis geholpen. Op allerhande manieren zal men proberen te helpen. Zo kan het Kinderrechtencommissariaat mensen doorverwijzen, adviseren, bemiddelen, onderzoeken, Daarnaast zal het Kinderrechtencommissariaat proberen de kinderrechten zo goed mogelijk bekend te maken onder kinderen, jongeren en volwassenen, zodat zij weten dat wanneer deze geschonden worden ze actie kunnen ondernemen. 2.3 KINDERRECHTENCOALITIE VLAANDEREN De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen is een netwerk van 28 niet-gouvernementele organisaties (NGO s). Zij hebben als doel te komen tot een samenleving waarin de kinderrechten gerespecteerd worden. Dit doen ze op drie manieren. Ten eerste zien ze erop toe dat het IVRK nageleefd wordt. Daarnaast staan ze actief in voor de promotie van de kinderrechten en ten slotte dragen ze actief en constructief bij tot het rapportageproces omtrent de naleving van het IVRK. Zij treden als gezamenlijke gesprekspartner naar buiten om een grotere invloed en effect te verkrijgen. Hierdoor kunnen ze als organisatie meer bereiken. Dit alles heeft tot grote doelstelling om de kinderen op gelijke hoogte te krijgen van de volwassenen en dus de emancipatie van kinderen te vergroten. 2.4 KINDERRECHTSWINKEL Bij de Kinderrechtswinkel kan men als kind jonger dan 18 jaar terecht voor allerlei vragen over kinderrechten. Men kan zich in deze winkels verdiepen in brochures, affiches, folders,... Voor raad, advies of informatie over kinderrechten wordt men onmiddellijk bijgestaan door één van de mensen van deze winkels. Deze raad of advies geven ze volkomen gratis. Als men contact opneemt met de Kinderrechtswinkel, blijft alles bovendien anoniem. Om concreter te zijn, hebben de Kinderrechtswinkels de volgende taken: collectieve informatieverstrekking, individuele info- en adviesverlening, het werken aan daadwerkelijke rechtsbijstand en
maatschappelijke actie en procesbegeleiding. Daarnaast kan men er ook nog terecht om materiaal te lenen in verband met de kinderrechten en bieden ze enkele workshops aan. 2.5 KINDERRECHTENHUIS VZW Het Kinderrechtenhuis is een organisatie die vormingen aanbiedt rond kinderrechten. Dit zowel aan scholen als aan jeugdgroepen. In het Kinderrechtenhuis wordt alles opgebouwd vanuit het IVRK en staat het kind centraal. Een kindvriendelijke samenleving is dan ook hun doelstelling. Via vorming, projecten en activiteiten wil men de kinderen laten kennis maken met hun rechten. Daarnaast is het Kinderrechtenhuis een jeugdwerkverblijfplaats waar groepen op kamp kunnen komen. Vervolgens is het Kinderrechtenhuis ook een veerkrachthuis waar getracht wordt om kinderen en jongeren veerkrachtiger te maken. Ten slotte kunnen kinderen en jongeren er in de infotheek informatie krijgen met betrekking tot de kinderrechten. 2.6 KINDER- EN JONGERENTELEFOON De Kinder- en Jongerentelefoon is een organisatie die werkt met vrijwilligers. Kinderen en jongeren kunnen er terecht voor een goed gesprek via mail, chat, telefoon of het forum. Momenteel beschikt KJT over ongeveer 100-120 vrijwilligers die informatie geven aan jongeren als ze met vragen zitten. Het welbekende nummer van de Kinder- en Jongerentelefoon is 102. 2.7 UNICEF BELGIË UNICEF is het Kinderfonds van de Verenigde Naties en strijdt al meer dan 60 jaar wereldwijd voor het welzijn van kinderen en het respect voor hun rechten. UNICEF is de grootste humanitaire en ontwikkelingsorganisatie voor het welzijn van kinderen en de rechten van kinderen in de wereld. Hun werking steunt op het IVRK. UNICEF wordt in België vertegenwoordigd door UNICEF België en zij proberen meer aandacht en respect te verkrijgen voor de rechten van kinderen. Dit doen ze door de aandacht van de beleidsmakers en het grote publiek te trekken.
2.8 VORMEN VORMEN is een onafhankelijke, niet-politieke en niet commerciële organisatie die zich voornamelijk bezighoudt met mensenrechteneducatie in de verschillende domeinen van de samenleving in Vlaanderen. Hun doelstelling is om deze mensenrechteneducatie te bevorderen. Ze willen deze doelstelling bereiken door beleidsbeïnvloedend te werken, vorming te geven, het ter beschikking te stellen van uitleenmateriaal, De naam Vormen staat voor Vlaamse Organisatie voor Mensenrechteneducatie. 2.9 CHILD FOCUS Child Focus is het Europees Centrum voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen. Als een kind vermist, verdwenen of ontvoerd is, stellen zij alles in het werk om dit kind terug te vinden. Dit doen ze door middel van onderzoek. Daarnaast is Child Focus actief op het domein van de bestrijding van seksuele uitbuiting. Hun welbekend noodnummer is 110 en is steeds bereikbaar als een kind verdwenen, ontvoerd of seksueel misbruikt is. 2.10 JEUGD EN VREDE Jeugd en Vrede is een jeugddienst voor vredesopvoeding. Hun doelstelling is om vrede te bekomen, maar daarvoor moet men eerst zelf leren wat vrede is. Via activiteiten en het ter beschikking stellen van tentoonstellingen, spelen en workshops willen ze de kinderen leren op een vredevolle manier met elkaar om te gaan. Hierbij staan begrippen als vooroordelen, conflicthantering, stereotiepen, pestgedrag en kinderrechten centraal in hun werking. 2.11 PLAN BELGIË Plan België is een internationale kindgerichte ontwikkelingsorganisatie zonder banden met politiek, religie of overheden. Plan is actief in 66 landen: 49 landen in het Zuiden en 17 landen in het Noorden (donorlanden). Plan streeft er via lange termijn programma s naar om kinderen de kans te bieden hun capaciteiten volledig te laten ontwikkelen. Armoede legt echter vaak een zware hypotheek op de toekomst van kinderen. Wie in armoede geboren wordt, wordt onmiddellijk geconfronteerd met een achterstand die moeilijk op te halen is. Om deze negatieve spiraal te doorbreken, kiest Plan voor een integrale aanpak. Daarom concentreert Plan zich op volgende programmadomeinen: betere gezondheidszorg, beter onderwijs, betere leefomgeving, inkomensverbetering, communicatie en bewustmaking. Als
kindgerichte ontwikkelingsorganisatie staat het IVRK centraal in de werking van Plan. Alle kinderen zijn echter geen passieve ontvangers van hulp. Integendeel, Plan beschouwt kinderen als belangrijke actoren binnen ontwikkelingssamenwerking. Participatie van kinderen vormt dan ook de rode draad binnen de werkwijze van Plan. Vooraleer een project of programma wordt opgestart, worden steeds de kinderen uit de desbetreffende gemeenschap geconsulteerd, vaak met zeer verrassende en belangrijke opmerkingen tot gevolg. 2.12 DCI-VLAANDEREN Defence for Children International Vlaanderen is de Nederlandstalige afdeling van de Belgische DCI-sectie. DCI is een internationale onafhankelijke niet-gouvernementele organisatie die als verbindingsorganisatie dienst doet tussen alle actieve kinderrechtenorganisaties in Vlaanderen. Zij verstrekken informatie over kinderrechten zowel aan kinderen als aan volwassenen. Via een strategische aanpak, allerlei contacten, goede samenwerking, voorlichting en invloed willen zij belangrijke politieke en wettelijke veranderingen bekomen die in het belang zijn van de kinderen en een verbetering van hun positie in verband met de kinderrechten betekent. 2.13 ECPAT BELGIË Ecpat staat voor End Prostitution of Children, Child Pornography and Trafficking in Children for Seksual Purposes. Het is een erkende internationale NGO die kinderprostitutie, kinderpornografie en kinderhandel bestrijdt. Ecpat België is de erkende Belgische afdeling van Ecpat Internationaal en werkt samen met de verschillende vertegenwoordigers van Ecpat op Europees en Internationaal niveau. Samen vormen zij het nationale netwerk van kinderrechten. ECPAT België werkt samen met andere organisaties om de seksuele uitbuiting van kinderen te stoppen. Dit doen ze door acties te ondernemen op juridisch, educatief en beleidsniveau. Het doel van deze acties is om vooral de toeristische sector, de overheid, justitie en de jongeren zelf te beïnvloeden. 2.14 LIGA VOOR MENSENRECHTEN De Liga voor Mensenrechten is een onafhankelijke organisatie met als doel schendingen van mensenrechten bestrijden en streven naar rechtvaardigheid. Hierbij vormen gelijkheid,
vrijheid en humanisme de rode draad in hun werking. Daarnaast kan men bij de Liga informatie over zowel mensenrechten als kinderrechten vinden. 2.15 GEZINSBOND De Gezinsbond is een pluralistische ledenbeweging die momenteel 300.000 leden/gezinnen telt. Deze gezinsbeweging stelt zich tot doel een gezins- en kindvriendelijke samenleving tot stand te brengen waarin elk gezin een kwaliteitsvol gezinsleven kan uitbouwen en elk gezinslid maximale ontplooiingskansen krijgt. 2.16 VIVÈS Het Pedagogisch Instituut J.L. Vivès vzw is een pluralistische, onafhankelijke vereniging die erkend wordt door het Ministerie van de Vlaamse gemeenschap als landelijke jeugdorganisatie. Ze houden zich bezig met het organiseren of begeleiden van vorming en overleg, het verstrekken van informatie en advies en het aanbieden van begeleiding aan openbare of private initiatieven die inspelen op de behoefte van kinderen en jongeren aan spelen, speelruimte en speelprojecten. In dit verband ondersteunen zij bovendien acties en samenwerkingsverbanden of zetten zelf acties op. Centraal in de werking van Vivés staat het IVRK. Daarnaast wil Vivés de kinderrechten in de kijker zetten en organiseert in dat verband een aantal projecten. 2.17 ZEBRA ZEBRA wil kinderen die geconfronteerd worden met een verkeersongeval helpen en ondersteunen. Zij helpen iedereen die deze kinderen aandacht, hulp en zorg kan bieden en dat op alle domeinen. (school, vrije tijd, familie, ziekenhuis,...) Het doel is de verwerking voor de kinderen.