Open Forum. Commissiezaal M, Senaat 4 juni h00 12h30

Transcriptie

1 Open Forum Voorontwerp wet tot hervorming van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming Commissiezaal M, Senaat 4 juni h00 12h30 Kinderrechtencoalitie Vlaanderen Eekhout Gent 09/ info@kinderrechtencoalitie.be Code Rue Marché aux Poulets, Brussel Tel : 02/ Fax : 02/ coordination.ong@skynet.be

2 A. Programma 9h Onthaal 9h30 Welkomstwoord door Jef Geboers, coördinator van de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen, en Frédérique Van Houcke van la Coordination des ONG pour les droits de l enfant 9h40 Toelichting bij het voorontwerp van wet betreffende de hervorming door Mevr. Sarah D hondt, Kabinet van de Minister van Justitie 10h Herstelmaatregelen in een beschermingsmodel?, door Isabelle Delens-Ravier, doctor in de criminologie, belast met cours i., belast met het onderzoek aan de UCL in het kader van IUAP Human Right of Children 10h20 Van de hervorming van de jeugdbescherming naar de modernisering? door Els Dumortier, wetenschappelijk medewerker - Vakgroep Criminologie VUB 10h40 Debat 12h30 Dankwoord en conclusies 2

3 B. Voorstelling Kinderrechtencoalitie en CODE 1. Voorstelling Kinderrechtencoalitie Vlaanderen De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen vzw -een netwerk van nietgouvernementele kinderrechtenorganisaties- is een relatief jonge organisatie. Ze werd opgericht in 1996 op initiatief van Defence for Children Vlaanderen (DCI). Oorspronkelijk stond de Coalitie open voor iedereen die begaan is met kinderrechten, maar gaandeweg is geopteerd voor een louter NGO-karakter in de vorm van een vzw-structuur. In de algemene vergadering van de vzw zetelen nu organisaties die actief zijn op zeer verschillende terreinen, maar allen het belang van het kind en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) centraal stellen in hun werking. Het is de missie van de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen om deze NGO s samen te brengen voor overleg, informatie-uitwisseling en gezamenlijke actie. De creatie van een bindmiddel of een forum kan de impact en de slagkracht in het streven naar een bredere toepassing van het IVRK bevorderen. Een sterk netwerk geeft immers een structuur om als gezamenlijke gesprekspartner naar buiten te treden, wat op zijn beurt de emancipatie van kinderen ten goede moet komen. Globaal gesteld wil de Coalitie bijdragen tot de toepassing van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. In de statuten werd dit vertaald in de volgende 3 doelstellingen: De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen wil een daadwerkelijk en efficiënt toezicht uitoefenen op de toepassing/naleving van het IVRK, en dit vanuit de NGO-wereld bekeken; De Kinderrechtencoalitie wil actief bijdragen tot de promotie van de rechten van het kind; De Kinderrechtencoalitie Vlaanderen wil actief en constructief bijdragen tot het rapportageproces inzake de naleving van het IVRK. 3

4 Huidige samenstelling Kinderrechtencoalitie Kernleden: 1. CREFI 2. DCI België 3. Ecpat 4.Gezinsbond 5. Jeugd en Vrede 6. KJT 7. Kinderrechtenhuis 8. Kinderrechtswinkels 9. Liga voor Mensenrechten 10. Plan België 11. Unicef België 12. VSK 13. Vivès Ondersteunende leden: 14. DAS & V 15. Medisch Steunpunt Mensen Zonder Papieren 16. ODOK 17. Onderzoekscentrum Kind en Samenleving 18. Steunpunt Algemeen Welzijnswerk 19. t Huis 20. Vlaams Welzijnsverbond 21. Welzijnszorg 22. VCOV 23. Vlaams Internationaal Centrum (VIC) 24. GRIP vzw (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een Handicap) Jef Geboers en Didier Reynaert Kinderrechtencoalitie Vlaanderen Eekhout nr Gent T: 09/ info@kinderrechtencoalitie.be 4

5 2. Voorstelling Coordination des ONG pour les Droits de l Enfant (CODE) door Frédérique Van Houcke De Coordination des ONG pour les droits de l enfant (CODE) is opgericht op initiatief van de Belgische afdeling van Défense de l enfant international (DEI) in het kader van het eerste officiële Belgische verslag in Momenteel telt CODE tien leden: Amnesty International ATD Quart Monde DEI International ECPAT Justice et Paix Ligue des droits de l'homme Ligue des famille l'organisation Mondiale de l'education Préscolaire (OMEP) UNICEF Belgique Badje (Bruxelles Accueil Développement Jeunesse et Enfance), Deze verschillende organisaties hebben met elkaar gelijk dat ze actie ondernemen specifiek in het kader van de promotie of het verdedigen van de rechten van het kind in België en in de wereld. Gezamenlijk stellen ze zich tot doel: toe te zien op de toepassing van de rechten van het kind in België; actie te ondernemen op het vlak van de informatie, sensibilisering en opleiding inzake de kinderrechten. In haar actie wil CODE waakzaam en constructief zijn. Om haar doelstellingen te realiseren, staat CODE open voor andere NGO s die actie ondernemen in het kader van de rechten van het kind. In het bijzonder werkt CODE nauw samen met de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen met het oog op de coördinatie van hun respectievelijke activiteiten en het houden van gezamenlijke acties. Hiertoe stelt CODE zich tot doel een rapport op te stellen als alternatief voor het officieel verslag dat de Belgische Staat om de vijf jaar aan het Comité voor de Rechten van het Kind moet voorleggen overeenkomstig artikel 44 van het Verdrag. Frédérique Van Houcke CODE Coordination des ONG pour les droits de l'enfant Rue Marché aux Poulets Bruxelles Tel. : (00-32) 2/ Fax. : (00-32) 2/ coordination.ong@skynet.be 5

6 C. Inleiding Op 27 november werd in Commissiezaal M van de Senaat door de Kinderrechtencoalitie en de CODE een Open Forum georganiseerd betreffende het op te stellen nationaal actieplan kinderrechten. We stelden toen onze 10 actiepunten voor mbt een België geschikt voor kinderen. Zo werd er o.a. gepleit voor een beleid inzake jeugddelinquentie dat gericht is op de integratie en reïntegratie van de minderjarigen, waardoor de opsluiting een ultimum remedium wordt. Het debat over de aanpak van jeugddelinquentie loopt al jaren, maar kende begin 2002 een hoogtepunt. Terwijl in België in zeven haasten een nieuw federaal centrum werd opgericht voor jeugdige delinquenten, diende de Belgische overheden zich in Genève te verantwoorden voor het gevoerde kinderrechtenbeleid t.a.v. het Comité voor de Rechten van het kind, het toezichtsorgaan bij het Verdrag inzake de Rechten van het kind. In hun schaduwrapport t.a.v. het Comité pleitten de NGO s voor de toepassing van het Verdrag in zijn totaliteit voor minderjarigen die zich in conflict met de wet bevinden, in het bijzonder in het kader van de plaatsing van minderjarigen in de gevangenis. Het Comité heeft haar ongerustheid hier reeds over geuit naar aanleiding van de eerste Belgische rapportage in Bij de behandeling van het tweede Belgische rapport in 2002 herhaalde het Comité zijn bezorgdheid over het afwezig blijven van een hervorming van de jeugdbescherming: In het algemeen, is het Comité bezorgd dat een globale aanpak om het probleem van de jeugddelinquentie aan te pakken, zoals verdedigd in het Verdrag, inclusief m.b.t. preventie, procedures en sancties, onvoldoende in overweging werd genomen door de verdragsluitende staat. In haar algemene beleidsnota kondigde de minister van justitie Laurette Onkelinx aan dat ze de wet op de jeugdbescherming wil herzien, met het oog op het formuleren van een aangepast gerechtelijk antwoord op de jeugdcriminaliteit. Ze kiest daarbij voor het jeugdbeschermingsmodel, vermits ze van menig is dat het jeugdbeschermingssysteem, dat de jeugdhulp en de jeugdbescherming integreert, in 90% van de situaties die zich voordoen, aangepast blijkt te zijn. Dit terwijl de Commissie Cornelis en haar voorganger Minister Verwilghen afstand namen van dit beschermingsmodel en opteerden voor een sanctiemodel. De wet op de Jeugdbescherming van april 1965 is inderdaad dringend aan herziening toe. Niet enkel dient de spanning tussen bestraffen en beschermen opgehelderd te worden, er dient eveneens voorzien te worden in wettelijke garanties en rechtswaarborgen voor de minderjarige. Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (art. 37, 39, 40) alsook relevante VN-Richtlijnen (Beijing Rules, Riyadh Guidelines, UN Rules for the Protection of juveniles Deprived of their Liberty, Guidelines for Action on Children in the Criminal Justice System) bevatten de belangrijkste principes voor de uitwerking van een eigensoortig recht voor minderjarigen. 6

7 Elementair zijn volgens de Kinderrechtencoalitie en CODE daarbij: - het belang van preventieve maatregelen, - het respect voor de fundamentele rechtswaarborgen van alle minderjarigen en voor de basisprincipes van onze rechtsstaat - de doelstelling van reïntegratie, - het principe van detentie als ultimum remedium, - het verbod om minderjarigen op een zelfde wijze als volwassenen te been veroordelen of te bestraffen. - De aandacht voor alternatieve afhandelingwijzen, naast en in de plaats van louter repressie en detentie. - Samen met het Comité herhalen we hier ook de tegenstand tegen de Everbergwet en eisen de afschaffing ervan. In welke mate komen de aangekondigde wijzigingen in het voorontwerp van wet tegemoet aan deze en andere verzuchtingen van de veldwerkers en het kinderrechtendiscours? Is er sprake van een volledig gewijzigd systeem, gebaseerd op het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind? Kunnen we spreken van de introductie van een nieuw jeugdrecht of gaat het enkel om cosmetische ingrepen? Kunnen we spreken van een coherente visie op de aanpak van jeugddelinquentie? En is het water werkelijk zo diep tussen het Noorden en het Zuiden van dit land? Op deze en vele andere vragen hopen we met dit Open Forum een antwoord te krijgen. Jef Geboers en Frédérique Van Houcke 7

8 D. Interessante literatuur 1. Actueel Wanneer de nood hoog is, is de gevangenis nabij: over de afschaffing van artikel 53 en de invoering van de jeugdgevangenis, Christiaens & Dumortier, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, 2002/2. Nog maar eens: Jeugdbescherming tegen wat zich verschuilt onder nieuwe benamingen, Maes, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, 2003/2. Waarheen met het Jeugdbeschermingsrecht? Over de (gevreesde) repressieve pendelbeweging en een fundamentele hervorming van de jeugdbescherming, Dumortier & Brolet, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, 2003/3. Nieuwe legislatuur, nieuwe regering, nieuwe minister: dus ook nieuwe hervorming van de Wet op de Jeugdbescherming?, Christiaens, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, 2003/5. Van consultatie naar debat? Beschouwingen bij de Kadernota betreffende de hervorming van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, Christiaens, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, jg. 5, nr. 2004/2, pgs (zie bijlage). Bescherming à la française : Reflecties op de kadernota Onkelinx, Decock, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, pgs (zie bijlage). Reactie op de kadernota van minister L. Onkelinx betreffende de hervorming van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, Geudens, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten pgs (zie bijlage). (G)een nieuw jeugdrecht?, Ankie Vandekerckhove, Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, pgs (zie bijlage). 2. Wie zich verder wil verdiepen in dit onderwerp Jeugdbeschermingsrecht, Eugeen Verhellen, Mys & Breesch, Jeugdbeschermingsrecht, J. Smets, Kluwer Rechtswetenschappen, België, 1996 Strafrechtelijke bescherming van minderjarigen, Gert Vermeulen (ed.), Maklu, Droit de la jeunesse. Aide, assistance, protection. Francoise Tulkens, Thierry Moreau, De Boeck & Larcier,

9 E. Bijlagen 1. Voorontwerp van wet tot wijziging van de wetgeving betreffende de jeugdbescherming en het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd (voorontwerp van wet en Memorie van Toelichting). Dit is het voorontwerp zoals het werd goedgekeurd door de Ministerraad van maart. Deze versie is in herwerking, rekening houdend met de suggesties van de gemeenschappen. 2. Tijdschrift voor Jeugdrecht en Kinderrechten, jg. 5, nr. 2004/2. Opgelet: de artikels in dit tijdschrift behandelen de kadernota van Minister Onkelinx en niet het voorontwerp! 3. Folder Kinderrechtencoalitie 4. Uitnodiging Open Forum Kinderrechtencoalitie over Rechten van jonge kinderen op 18 juni 2004 om 14h in het Vredeshuis te Gent 5. Inhoudstafel Journal du Droits des Jeunes. Dossier " La réforme de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, Tous les avis, Numéro 235, Mai Analyse de la Commission Jeunesse de la Ligue des droits de l'homme concernant l'avant-projet de loi modifiant la législation relative à la protection de la jeunesse et à la prise en charge des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction, Juin Lijst met deelnemers en verontschuldigden CODE en Kinderrechtencoalitie 9