ALLES OVER PLASTIC RECYCLING Naam: Plastic Hero Gemaakt van: gerecycled plastic Naam in het Nederlands: Kunststof Held Zit onder andere in: je brooddoos en je spelcomputer
Opdracht 1: PLASTIC GEZOCHT! In de bewoonde wereld kom je overal plastic tegen. Wedden dat er op dit moment in jouw omgeving ook plastic te zien is? Kijk maar eens om je heen. Welke voorwerpen zijn (deels) van plastic gemaakt? Schrijf minstens vijf voorwerpen op. PLASTIC POWER WEETJE Het woord plastic komt uit het Engels. Het Nederlandse woord voor plastic is: kunststof. In dit boekje gebruiken we meestal het woord plastic. Opdracht 2: WAAROM PLASTIC? Hieronder zie je verschillende voorwerpen die vaak (deels) uit plastic bestaan. Schrijf achter ieder voorwerp, waarom het van plastic is gemaakt. Tip: Stel je bijvoorbeeld voor dat hetzelfde voorwerp van een ander materiaal gemaakt zou zijn, zoals van metaal. Bij de tandenborstel zijn al enkele redenen opgeschreven. Verschillende soorten plastic Plastic kom je in allerlei vormen en maten tegen, van boterhamzakjes tot aan windmolens. Er bestaan vele soorten plastic. De ene soort is bijvoorbeeld harder dan de andere soort. Sommige voorwerpen bestaan helemaal uit plastic, zoals plastic tasjes of flessen. Andere voorwerpen zijn gedeeltelijk gemaakt van plastic, zoals sommige slaapzakken of computeronderdelen. VOORWERP WAAROM PLASTIC? Tandenborstel Licht, niet-breekbaar/stevig, lange tijd bruikbaar, makkelijk schoon te maken,.. Fles Raamkozijn Boterhamzakje Regenjas 2
Zo wordt plastic gemaakt Plastic is geen natuurlijk product zoals hout of riet. Plastic ontstaat namelijk niet in de natuur. Er zijn mensen en machines nodig om plastic te maken. Daarom noemen we het ook wel een kunststof. Het is een hele kunst om plastic te maken. Benodigdheden: aardolie fabrieken allerlei machines veel energie andere stoffen zoals stoom (van water) en katalysator kleurstoffen en vormen Aardolie De belangrijkste grondstof voor plastic is ruwe aard - olie. Aardolie is ont staan uit resten van dieren en planten die miljoenen jaren geleden leefden. In de loop der tijd werden deze resten bedekt met dikke lagen modder, bestaande uit zand, zout en klei. Door de zware druk van deze nieuwe aardlagen en ondergrondse hitte, ontstond er een chemische reactie waardoor de dieren- en plantenresten veranderden in aardolie. In de fabriek De aardolie komt in fabrieken in allerlei grote machines terecht. Hierin gebeurt van alles. De olie wordt bijvoorbeeld verhit tot wel honderden graden en dan opeens heel snel afgekoeld tot een paar graden. Hierdoor wordt de aardolie gesplitst in verschillende soorten olie, zoals benzine (brandstof voor de auto), campinggas en teer (voor aanleg van wegen). Chemische reactie Van een deel van de aardolie wordt plastic gemaakt. Ook hiervoor zijn weer allerlei machines nodig. De olie wordt in een zogenaamde kraakfabriek opnieuw verhit tot boven de 800 graden en hierdoor ont - staan de bouwstenen voor plastic. Plastic korrels In de plastic fabriek worden de bouwstenen aan elkaar geknoopt, net zoals kralen aan een ketting. In deze eerste vorm is het plastic alleen nog maar een verzameling van kleine korrels. Het is nog geen kant-en-klaar product waaraan je iets hebt. Deze korreltjes zijn de grondstoffen voor plastic producten zoals tasjes, flessen of speelgoed. Plastic product De korrels worden gemengd met gekleurde korrels, zodat het plastic de gewenste kleur krijgt en andere eigenschappen. Alle korrels komen bij elkaar in een machine. De korrels smelten, omdat ze verhit worden. Het gesmolten plastic komt terecht in een vorm (een matrijs). Als het plastic uit de matrijs komt, koelt het meteen af en wordt het hard. En hup: je hebt nu een plastic product! 3
Opdracht 3: PLASTIC VERPAKKINGSMATERIAAL Plastic wordt vaak gebruikt als verpakkingsmateriaal voor bijvoorbeeld eten of drinken. Hiernaast zie je een woordzoeker. Dat is een puzzel vol letters waarin woorden verstopt zitten. Zoek de negen verpakkingsmaterialen en streep ze door. Let op: de IJ bestaat uit twee hokjes. BROODZAK DEKSEL FOLIE KNIJPFLES KUIPJE PATATBAKJE PETFLES POTJE SNOEPZAK TASJE TUBE K E P L A S E T S I N J I C A B F N V A I T L L U K O U N J J O E T O E B E T E P P R S P F C H E K F K A Z D O O R B U L I A L E S K E D I E K P E T F L E S P S D E E J S A T N J P A T A T B A K J E Welke zin vormen de letters die overblijven? Wat denk jij dat we kunnen doen nadat we een plastic verpakking hebben gebruikt? 4
Recycling Het leuke van plastic verpakkingsmateriaal is dat je het opnieuw kunt gebruiken. Dat noemen we een kringloop, of met een Engels woord recycling. Zoals je weet, gooien we glas in de glasbak zodat er nieuw glas van kan worden gemaakt. Oud papier doen we in de papierbak om er nieuw papier van te maken. Hetzelfde geldt voor plastic verpakkingsafval. Hier wordt in de fabriek nieuw plastic van gemaakt, zoals voor je mobieltje of computers. Daarom kun je plastic afval beter scheiden, want dat is goed voor het milieu: Je hebt minder afval. Je bespaart grondstoffen (zoals aardolie) om helemaal opnieuw plastic te moeten maken. Opdracht 4: PLASTIC AFVAL KUN JE BETER SCHEIDEN PLASTIC POWER WEETJE Er zijn drie verschillende manieren om je plastic afval te scheiden. Elke gemeente kiest haar eigen manier: Mensen brengen hun afval naar een Plastic Heroes-bak. Wat gebeurt er met plastic afval wanneer het niet wordt gescheiden van het restafval? Wordt er dan ook opnieuw plastic van gemaakt? Waarom is dat zonde? Mensen doen hun afval in de Plastic Heroes-zak en zetten het op straat, op een afgesproken tijd. Een vuilniswagen komt het afval ophalen. Er is veel plastic verpakkingsmateriaal dat we kunnen scheiden van het andere afval. Dit zijn de hoofdregels waaraan het plastic moet voldoen: 1. Het verpakkingsmateriaal moet helemaal van plastic zijn. 2. De verpakking moet leeg zijn. 3. Plastic verpakkingen van chemische producten (zoals terpentine of verf) mogen niet bij het Plastic Heroes-afval. Mensen doen hun plastic afval in de vuilnisbak bij het andere afval. De gemeente laat het plastic later scheiden van het andere afval in een grote nascheidingsinstallatie. 5
Opdracht 5: WEL OF NIET? Geef hieronder aan wat wel en wat niet bij het plastic afval mag. Als je het niet weet, kijk dan op www.plasticheroes.nl PLASTIC POWER WEETJE Wist je dat bijna alle plastic verpakkingen in de Plastic Heroeszak of -bak mogen? 6
Opdracht 6: PLASTIC RECYCLING In het schema hieronder zie je hoe de kringloop van plastic werkt. Kijk naar de plaatjes 1 tot en met 5. Lees de zinnen ernaast. Schrijf achter iedere zin het nummer van het plaatje dat erbij hoort. Bij plaatje: In de verwerkingsfabriek wordt het plastic vermalen tot kleine korrels. Hiervan worden weer nieuwe plastic producten gemaakt. Nadat het afval is samengeperst, gaat het van het overslagstation naar de sorteerinstallatie. Mensen scheiden hun plastic afval van het restafval. De sorteerinstallatie maakt het afval schoon en verdeelt het in verschillende soorten plastic. Een grote vrachtwagen haalt het plastic afval op en brengt het naar een overslag station. Opdracht 7: NIEUWE PRODUCTEN Van het ingezamelde plastic afval worden korrels gemaakt. Hiervan wordt weer nieuw plastic verpakkingsmateriaal gemaakt. Maar de korrels kunnen ook gebruikt worden voor andere producten. Hieronder zie je vijf voorwerpen die (voor een deel) zijn gemaakt van gerecycled plastic. Herken jij de voorwerpen? PLASTIC POWER WEETJE Wist je dat de voetbalshirts van de spelers van het Nederlands elftal zijn gemaakt van gerecyclede petflessen? Van acht gerecyclede petflessen kan één shirt worden gemaakt. 7
Opdracht 8: PLASTIC POWER TEST Als het goed is, weet je nu alles wat je moet weten over plastic en plastic recycling. Heb jij Plastic Power? Check het direct en doe de test! De goede antwoorden zie je onderaan deze pagina. 1. Wat is de belangrijkste grondstof voor plastic? a. klei b. aardolie c. hout 2. Wat is een ander woord voor plastic? a. kunststof b. nepstof c. fopstof 3. Welk plastic verpakkingsmateriaal hoort NIET thuis in de Plastic Heroes-bak of -zak? a. een lege tube tandpasta b. een lege snoepzak c. een lege tube lijm 4. Wat hoort WEL thuis in de Plastic Heroes-bak of -zak? a. piepschuim b. plastic deksel van pot pindakaas c. tuinstoel 5. Waarom is het scheiden van plastic afval goed voor het milieu? a. we hoeven dan minder afval te verbranden b. we besparen grondstoffen (zoals aardolie) om helemaal opnieuw plastic te moeten maken c. de antwoorden a en b zijn beide goed 6. Moet je plastic verpakkingsmateriaal eerst schoonmaken voordat je het bij het plastic afval doet? a. nee, het is voldoende als de verpakking leeg is. restjes zijn niet erg. b. ja, je moet de verpakking goed schoonmaken met water en zeep 7. Moeten de etiketten (bijvoorbeeld als ze van papier zijn) worden verwijderd van het plastic verpakkingsafval? a. ja, je moet etiketten zorgvuldig verwijderen b. nee, de etiketten worden in de sorteerinstallatie automatisch van de plastic verpakkingen afgespoeld 8. Vind jij het goed dat plastic afval wordt gescheiden? a. nee. Ik vind het veel te veel gedoe b. het interesseert me niet c. ja, ik vind het belangrijk en doe er zelf ook aan mee Score: 0-4 goed: Het is slecht gesteld met jouw Plastic Power. Neem het boekje nog maar eens goed door en doe de test opnieuw. 5-7 goed: Jij weet al aardig wat over plastic. Je bent op de goede weg. 8 goed: Gefeliciteerd, want jij hebt superveel Plastic Power! Colofon Deze uitgave is mogelijk gemaakt door: Stichting Nedvang Postbus 8724 3009 AS Rotterdam E-mail: info@nedvang.nl www.nedvang.nl Websites: www.plasticheroes.nl www.facebook.com/plasticheroes www.twitter.com/plasticheroes Auteur: Selmar Noordegraaf Beeldmateriaal: Wave Communications Illustrator: Peter van Deursen Vormgeving: Fonts + Files Ontwikkeling en distributie: Kenmerk Educatief Edisonbaan 14-F, 3439 MN Nieuwegein Postbus 393, 3430 AJ Nieuwegein Telefoon: 030 707 30 00 E-mail: info@kenmerk.nl Website: www.kenmerk.nl Kenmerk Educatief Bestelnummer: 4030 1b; 2a; 3c; 4b; 5c; 6a; 7b; 8c. 8