DNV-verslag TULIKIVI - model TTU 2700/4 van deh. Martin Roelen uit Merksplas Datum van het DNV-bezoek : 10/1/2013 Verdeler : Energiek Aanwezig : Martin Roelen (klant), Michel Dutry (Dutry & Co), Urbain De Herdt (verdeler Energiek), Peter Marchand (Dutry-adviseur Eco-Logic). 1. Reden van het onderzoek : De klant is ontevreden over de warmteafgifte van de speksteenkachel, die onvoldoende blijkt om de woning te verwarmen zonder bijdrage van andere verwarmingstoestellen. De klant denkt ook dat de speksteenkachel niet correct functioneert. Hij stelt vast dat : 1. Er bij het openen van de poetsdoppen geen rook in de tegenstroomkanalen circuleert. 2. De rookgastemperaturen oplopen tot boven de 350 C. 3. De oppervlaktetemperatuur van de kachel te laag is : a. met een begintemperatuur van 40 C bekomt Martin na het stoken van de maximale stookhoeveelheid (22 Kg hout) een oppervlaktetemperatuur van slechts 60 C. b. met een begintemperatuur van 50 C bekomt Martin na het stoken van de maximale stookhoeveelheid (22 Kg hout) een oppervlaktetemperatuur van slechts 70 C. Ondanks het feit dat zowel Dutry als Energiek de klant al verschillende malen bezocht hebben, werd omwille van deze vaststellingen van de klant besloten tot een bijkomend onderzoek. 2. Testen van het functioneren van de rookgaskanalen Een gewone visuele inspectie via de poetsgaten toont rookgaskanalen die in gebruik zijn. Een visuele inspectie met een camera binnenin de rookgaskanalen toont geen zichtbare obstructies in deze kanalen. Vervolgens werd een klein vuur gestookt met aanmaakhout en werden de poetsgaten geopend teneinde vast te stellen of de rookgassen correct circuleren. Het resultaat was positief : de warmte van de rookgassen is duidelijk voelbaar in alle poetsgaten. Ook Martin bevestigt dit. Dat Martin eerder tot een andere vaststelling kwam kan verklaard worden doordat Martin zijn hand niet diep genoeg in de poetsgaten gestoken heeft. Bij het openen van de poetsgaten onstaat er via deze gaten een ingaande luchtstroom die de rookgassen tegen de achterwand van het kanaal drukt. Er moet dus eerder diep gevoeld worden om de rookgassen te voelen. Naarmate het vuur sterker werd bleek het in de kanalen trouwens al snel te heet te worden om de handen nog in de poetsgaten te steken... Door het vervangen van de poetsdoppen door een poetsdop met gaatje en voeler werden normale temperaturen opgemeten (zie foto). BESLUIT : DE TEGENSTROOMKANALEN FUNCTIONEREN NORMAAL. 3. Onderzoek van de rookgastemperaturen Na het aanmaken van het vuur door Martin bleken inderdaad erg hoge rookgastemperaturen meetbaar in het rookkanaal boven de kachel (zie foto). Als reden hiervoor werd vastgesteld dat Martin veel teveel hout in één keer verbrandt. Terwijl de voorgeschreven hoeveelheid 4,5 Kg hout per lading bedraagt, bleek Martin 8 Kg houtbriketten in één keer te verbranden. Gezien de hoge calorische waarde van houtbriketten betekent dit dat 1
Martin meer dan het dubbele aan warmte in de kachel ontwikkelt dan is voorgeschreven. Wanneer de aanbevolen houthoeveelheid per lading sterk wordt overschreden, onstaat er op korte tijd zoveel warmte dat de kachelsteen ze niet voldoende snel kan opnemen. Bijgevolg stijgen de rookgastemperaturen. Voor alle duidelijkheid : stoken met weinig lucht is geen optie. De warmte-ontwikkeling moet afgeremd worden door kleinere hoeveelheden hout tegelijk in de brandkamer te laden. Eens die 8 Kg hout opgebrand was werd met een normale houtlading gewerkt en daalden ook de rookgastemperaturen tot een eerder normaal, maar nog redelijk hoog niveau (zie foto). Er was op dat moment overigens nog zeer veel overblijvende gloed van de eerste brandstoflading over. Er was ook vast te stellen dat het bewegen van de voeler in het rookkanaal tot sterk afwijkende resultaten leidt. Dat wordt veroorzaakt doordat rookgassen niet uniform van temperatuur zijn en dit werd nog versterkt doordat net na de voeler het rookkanaal een bocht van 45 maakt. Het is duidelijk dat de verkeerde stookmethode ook een invloed gehad zal hebben op het bekomen van eerder lage oppervlaktetemperaturen (zie 4). Bij verhoogde rookgastemperaturen daalt het verbrandingsrendement en blijft er minder warmte achter in de kachel in verhouding tot de verbrande hoeveelheid hout. Bij een juiste stookmethode zal Martin dan ook meer warmte uit zijn kachel kunnen halen. Er dient hierbij opgemerkt dat dit specifieke model speksteenkachel een vrij grote brandkamer heeft die grote hoeveelheden hout toelaat, in tegenstelling tot bij de meeste andere modellen van Tulikivi. Dutry zal de verdelers ertoe aanzetten om bij het instoken van deze modellen extra aandacht te besteden aan het belang van de juiste hoeveelheid hout per lading. Er werd ook gekeken naar de rook die uit de schoorsteen kwam. Deze had een normale lichte kleur (zie foto). BESLUIT : BIJ EEN NORMALE HOUTHOEVEELHEID PER LADING ZIJN DE ROOKGASTEMPERATUREN NORMAAL. 4. Onderzoek van de oppervlaktetemperaturen De volledige maximale stookhoeveelheid per stookbeurt (22 Kg) werd gestookt en de oppervlaktetemperaturen op de kachel werden op verschillende tijdstippen en verschillende plaatsen op de speksteenkachel gemeten met behulp van een infraroodmeter. In het begin werden de temperaturen gemeten op de zijkant. Op het eind werden alle steenlagen gemeten, ook op de voorzijde. De achterzijde was niet bereikbaar voor metingen. Begintemperaturen om 10:07 : 40,3 C, 38,1 C, 39,9 C 2
Na +/- 1u om 11:06 : 49,1 C, 52,4 C, 58,2 C, 59,1 C Na +/- 1u20 : Om 11:25 : 65,6 C, 59,5 C, 70 C, 63,1 C 3
Na +/- 3u Om 13:04 : 91,4 C, 75,1 C, 81,0 C, 77,3 C, 88,6 C, 86,8 C, 86,9 C 4
Na +/- 3u Om 13:04 : OP DE VOORZIJDE : 106,1 C, 88,7 C, 120,3 C, 109,4 C De vaststelling van Martin dat de kachel met een begintemperatuur van 40 C na het stoken van de maximale stookhoeveelheid (22 Kg hout) een oppervlaktetemperatuur van slechts 60 C bekomt, bleek niet juist. De oppervlaktetemperaturen op de zijwanden variëerden tussen 70 C en 90 C. Een gemiddelde van ongeveer 80 C werd op de zijwanden zeker gehaald, zoals dat bij een normaal functionerende Tulikivi speksteenkachel te verwachten valt. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn : Dat na het te snel toevoegen van de eerste 8 Kg brandstof, vervolgens de juiste houthoeveelheid per lading werd gerespecteerd voor de overblijvende 14 Kg brandstof. Dit laat ook vermoeden dat indien 5
Martin voortaan met minder hout per lading de gebruiksaanwijzingen correct naleeft voor de volle 22 Kg, de kacheltemperatuur nog wat hoger zal worden dan hier al vastgesteld is. Martin meet vooral op de voorlaatste steenlaag, waar de laagste temperaturen werden vastgesteld. Dit is specifiek voor dit model, waar het dubbele tegenstroomprincipe ervoor zorgt dat de rookgassen op deze hoogte in de kachel al het meest afgekoeld zijn. Bij vele andere Tulikivi modellen met een enkelvoudig tegenstroomprincipe is dat niet het geval. Hierbij kan nog opgemerkt worden dat de door Martin hogere temperaturen gemeten op de poetsdoppen in vergelijking tot de omliggende kachelwanden het gevolg zijn van de geringere dikte van de poetsdoppen (6 cm) ten opzichte van de dikte van de buitenwand (9 cm). Dit is dus normaal en wijst niet op een defect. Ook is duidelijk gemaakt dat in tegenstelling tot wat Martin dacht gezien te hebben, de kachelwanden niet geïsoleerd zijn. Ook dient opgemerkt te worden dat oudere toestellen van hetzelfde type een andere verbrandingsssysteem hebben. Wanneer Martin daar hogere oppervlaktetemperaturen meet, dan is dat de enige reden. Deze hogere oppervlaktetemperaturen komen evenwel enkel voor in de eerste fase van de warmte-uitstraling, tijdens en kort na het stoken. Over 24 uur bekeken is de warmteafgifte bij een gelijke stookhoeveelheid niet fundamenteel verschillend. De meer evenredige warmteuitstraling bij de modellen met het nieuwe verbrandingssysteem is het gevolg van de Europese richtlijnen. Hiernavolgend nog een aantal infraroodfotos waarop de verspreiding van warmte 3 uur na het begin van de test te zien is. De dominante kleuren bevinden zich duidelijk in het spectrum tussen 75 C en 100 C : 6
5. Evaluatie van de warmteproductie en de warmtebehoefte In bovenstaande punten is duidelijk vastgesteld dat de speksteenkachel normaal functioneert, zowel inzake verbranding als inzake warmte-afgifte. Het enige punt waarover dan nog discussie bleef bestaan was de verhouding tussen warmtebehoefte en warmteproductie. Volgens Martin had Energiek belooft dat hij met dit model zijn hele woning zou kunnen verwarmen, met uitzondering van de vriesdagen. Volgens Energiek was dit enkel het geval indien de kachel in het midden van de ruimte zou geplaatst worden, zodat de achterzijde beter de warmte kan afstaan (nu straalt ze op een weinig geïsoleerde buitenmuur waar vroeger een raam inzat). Deze centrale plaatsing werd evenwel esthetisch niet geäccepteerd door Martin. Als importeur vinden we het steeds jammer indien zo'n discussies ontstaan, omdat niemand nog goed weet wat er precies gezegd is en het uiteraard ook niet te bewijzen valt. Dutry & Co zal haar verdelers extra richtlijnen verschaffen opdat de aard van verwarming schriftelijk bij de aankoop duidelijk zou kunnen worden omschreven. In ieder geval is ook uit de visie van Martin duidelijk dat Energiek de kachel niet als enige verwarming heeft aangeboden, wel als hoofdverwarming. Een hoofdverwarming vraagt soms bijverwarming, dat is logisch. Na bestudering van de grondplannen van de woning blijkt dat de direct te verwarmen ruimte (woonkamer en keuken annex veranda) ongeveer 75 m 2 groot is. Zelfs al heeft Martin ondertussen inspanningen gedaan om de ruimte beter te isoleren, valt te verwachten dat deze speksteenkachel ze niet als enige verwarming kan verwarmen. Vooral de muren zijn nog steeds niet erg goed geïsoleerd en voor een warmte-accumulerende houtkachel is dat erg belangrijk. Daarenboven geeft een dubbele glazen deur van de woonkamer uit op de traphal, waarlangs ook veel warmte verloren gaat. Martin heeft ondertussen trouwens een lucht-lucht warmtepomp geïnstalleerd die gratis gevoed wordt door fotovoltaïsche zonnepanelen en die blijkbaar alle tekorten kan opvangen. Op vraag van Martin heeft Michel Dutry ter plaatse schriftelijk bevestigd dat deze speksteenkachel een warmtevermogen heeft van 6 kw, als gemiddelde over 24 uur, indien de maximale stookhoeveelheid per stookbeurt (22 Kg) 2 maal daags gestookt wordt met inachtneming van de maximale hoeveelheid hout per lading overeenkomstig de gebruiksaanwijzingen. Martin overweegt om een warmteverliesberekening op zijn woning te laten uitvoeren, teneinde na te gaan of het warmteverlies inderdaad hoger ligt dat 6 kw. Dutry geeft aan dat indien deze berekeningen door meerdere studiebureaus worden uitgevoerd op bestaande woningen, er dikwijls zeer grote verschillen zijn in het bekomen resultaat. Dutry geeft ook aan dat indien Martin het oorspronkelijke verbruik van 2000 L stookolie volledig wil compenseren met brandhout, daar een grote hoeveelheid hout voor nodig is. Kilowats zijn kilowats... Toch willen zowel Dutry als Energiek proberen tegemoet te komen aan de wens van Martin om nog meer warmte uit de kachel te halen. Beide bedrijven houden er eenvoudigweg niet van indien klanten ontevreden zijn. De technisch eenvoudigste oplossing, die ook esthetisch aan de wensen van Martin voldoet, is het plaatsen van een extra laag speksteen. Daarmee worden de rookkanalen met ongeveer 30 cm verlengd en verhoogt ook de maximale stookhoeveelheid per stookbeurt. Dutry & Co biedt aan de stenen voor deze extra laag gratis te leveren en Energiek biedt aan de plaatsing uit te voeren tegen een minimaal tarief. Martin moet wel accepteren dat de kleur van deze extra steenlaag wat kan afwijken van de kleuren van de andere stenen. BESLUIT : IN TEGENSTELLING TOT DE BERICHTGEVING FUNCTIONEERT DEZE KACHEL NORMAAL INDIEN ZE CORRECT GEBRUIKT WORDT. DUTRY & ENERGIEK DOEN EEN GEZAMELIJKE INSPANNING OM HET VERWARMINGSVERMOGEN VAN DE KACHEL NOG TE VERHOGEN. DAT MOET DAN WEL VOLSTAAN OM ERVOOR TE ZORGEN DAT MARTIN NIET LANGER ONJUISTE INFORMATIE OVER ONZE TOESTELLEN EN OVER ONZE SERVICE VERSPREIDT. WE ZIJN AAN ONZE LEVERANCIER, AAN ONZE KLANTEN EN AAN ONSZELF VERPLICHT DAARVOOR TE ZORGEN. 7