Juryrapport ---------------------- VSCD Dansprijzen De Zwanen 2013 ---------------------- UITREIKING OP DE NEDERLANDSE DANSDAGEN ZONDAG 6 OKTOBER TIJDENS NTR PODIUM, LIVE VANUIT DE TIMMERFABRIEK, MAASTRICHT ---------------------- Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties
De Zwanen Colofon Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties Funenpark 1 1018 AK Amsterdam tel: 020 664 72 11 www.vscd.nl ontwerp WAT ontwerpers, Utrecht fotografie Robert Benschop, Bryndis Brynjolfsdottir, Andreas J. Etter, Hans Gerritsen Rahi Rezvani, Angela Sterling en Leo van Velzen teksten Fons Dejong i.s.m. overige juryleden eindredactie Jeltsje In der Rieden De Zwanen de dansprijzen van de Vereniging van Schouwburgen Concertgebouwdirecties (VSCD) worden jaarlijks uitgereikt in twee categorieën: Zwaan voor meest indrukwekkende dansprestatie Voor de danser/danseres werkzaam in Nederland, van wie gesteld kan worden dat deze de meest indrukwekkende prestatie van het seizoen heeft geleverd. Zwaan voor meest indrukwekkende dansproductie Voor de meest indrukwekkende dansproductie van het seizoen. Gouden Zwaan De Gouden Zwaan is een bijzondere prijs voor de danser/danseres of choreograaf/choreografe werkzaam in Nederland, van wie gesteld kan worden dat deze een indrukwekkende/belangwekkende prestatie heeft geleverd gedurende de ontwikkeling van zijn/haar loopbaan als danser/danseres of choreograaf/choreografe. De Gouden Zwaan kent geen nominaties en hoeft niet jaarlijks te worden uitgereikt. De Zwanen 2013 worden toegekend aan dansproducties en dansprestaties uitgevoerd in seizoen 2012-2013. De jury en de prijzen De VSCD dansjury benoemt in opdracht van de VSCD de genomineerden en de winnaars van de prijzen. De jury opereert volkomen onafhankelijk van de opdrachtgever in haar taak. De VSCD is de juryleden erkentelijk voor het enthousiast en deskundig uitvoeren van deze taak. De Danscommissie 2013 De VSCD dansjury en de programmaredactie van de Nederlandse Dansdagen vormen samen de Danscommissie en zijn verantwoordelijk voor de jurering van de Zwanen en de kernprogrammering van de Nederlandse Dansdagen. De Danscommissie 2013 bestaat uit juryvoorzitter Anita van Dolen (dansprogrammeur Stadsschouwburg Amsterdam/Julidans); programmavoorzitter Peggy Olislaegers (Directeur Nederlandse Dansdagen); Fons Dejong (dansprogrammeur Theater aan het Vrijthof); Hildegard Draaijer (artistiek leider Theatergroep DOX); Dave Schwab (dansprogrammeur Rotterdamse Schouwburg); Stella van Leeuwen (programmeur theater en dans Lowlands); Simon de Mowbray (dansdocent Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten); Liesbeth Wildschut (lecturer Theatre and Dance Studies, Universiteit Utrecht) en Nada Mounzer (redacteur NTR). 2
Gouden Zwaan 2013 De VSCD dansjury kent de Gouden Zwaan 2013 toe aan Bonnie Doets! Wie Bonnie Doets ooit werkelijk aanschouwde, zal die herinnering lang met zich dragen. Deze danseres straalt en laat een onuitwisbare indruk achter. Niet vandaag, niet gisteren, niet de dag daarvoor, nee altijd. En dat al twintig jaar in zeer trouwe dienst van één gezelschap. Bonnie Doets is de personificatie van talent, creativiteit, ambitie en doorzettingsvermogen. Daarmee is ze uitgegroeid tot de muze van choreograaf Ed Wubbe en de ster van Scapino Ballet Rotterdam. Bonnie Doets schotelt ons al die jaren dans voor van een uitzonderlijke kwaliteit. Haar bewegingen zijn geaard, helder en recht door zee. Ingetogen, zonder opsmuk en met een onderhuidse kracht geeft zij elke emotie in haar dans de juiste lading. Doets is tegelijk stoer, robuust, rustig en zacht. Als een leeuwin leidt zij de jacht op een volgende onvergetelijke avond. Het toneel is haar natuurlijke habitat. Dit applaus is voor Bonnie Doets. Curriculum Vitae Bonnie Doets wordt geboren in een Hilversumse muzikantenfamilie, groeit op in studio s en concertzalen en zet haar eerste kunstzinnige stapjes ook in de muziek. Maar niet veel later ontdekt ze het ballet en dan wordt duidelijk waar Bonnies werkelijke talent ligt. Al op de basisschool wordt ze gescout voor de balletacademies van Den Haag en Amsterdam. Het wordt de Nationale Balletacademie. Daar figureert ze van jongs af aan in de grote balletten als Het Zwanenmeer en Romeo & Julia van Het Nationale Ballet. Vanaf haar 16e volgde ze daar ook lessen en in haar laatste jaar, op haar 18e, danste ze in het corps de ballet. En daar maakt ze kennis met Scapino en Ed Wubbe. De overstap is snel gemaakt, ofschoon er ook een contract klaarligt bij Het Nationale Ballet. Bewust, maar wel gevoelsmatig, zoals Bonnie Doets het zelf ooit zei. En dan begint een tijd van werken in die grote inspiratiefabriek, van leren van jonge en oudere dansers, van verbazing over de projecten die we doen en de choreografen waarmee we werken. Een periode van inmiddels twintig jaar, die haar zowel een Scapinofamilie als een Scapinogezin gaf. 3
Zwaan meest indrukwekkende dansprestatie 2013 Dunja Jocic voor haar rol in Midnight Rising van Club Guy & Roni. Al jaren is Dunja Jocic een opvallende danseres binnen het gezelschap Club Guy & Roni. Ze manifesteert zich als femme fatale en als the girl next door. Blijkt een engel en een feeks. Alles tegelijkertijd of haast onmerkbaar verglijdend, is ze steeds zichzelf en steeds overtuigend. De kwaliteit van haar dans schuilt in het combineren van tegenstellingen: uitgekiende elegantie versus rauwe kracht, geëxalteerde verleiding versus ingetogen sereniteit. Al haar bewegingen zijn perfect gearticuleerd en lijken gemak en speelsheid in zich te herbergen. In Midnight Rising overstijgt Dunja Jocic zichzelf en komen deze kwaliteiten optimaal over het voetlicht. Club Guy & Roni mag zich gelukkig prijzen met een vertolker, die zo duidelijk medeverantwoordelijk is voor de artistieke inhoud en groei van het gezelschap. Dunja Jocic, een danseres om te koesteren. Francesco Curci voor zijn rol in How Long is Now van Conny Janssen Danst. In de opening van How Long is Now van Conny Janssen maakt Francesco Curci de grote, abstracte ruimte waarin hij beweegt meteen tot de zijne. Hij heerst over de scene met zijn messcherpe aanzetten, zijn snelle voetenwerk en zijn bruisende energie. Hier staat een danser die je meevoeren kan, en je meteen de voorstelling inzuigt. Technisch volledig beheerst en met een gevoelige presence. Curci is een veelzijdige danser, die in How Long is Now zowel levenslust als melancholie voelbaar maakt. Solistisch vult hij de ruimte, in partnerwerk is hij zuiver en alert. De manier waarop Francesco Curci met zijn lichaam spreekt, is van een ongekende scherpte en krachtige precisie. Curci s ruimtelijke bewustzijn en bijna instinctieve gevoel voor de positie van zijn mededansers, maken hem tot de gedroomde spelverdeler van How Long is Now. 4
Zwaan meest indrukwekkende dansprestatie 2013 Medhi Walerski voor zijn rol in Programma V van Nederlands Dans Theater I. In School of Thought van Ligthfoot Leon toont Medhi Walerski zich een gerijpte danser die met elke beweging, elk gebaar en elke blik overtuigt. Met zijn imponerende uitstraling en theatersensitiviteit verliest zijn aanwezigheid nooit betekenis en houdt hij continu de aandacht van het publiek vast. Walerski is een meestergoochelaar in tijd en ruimte. Zo draait hij ons en de tijd een loer als wij het eindpunt van een beweging eerder registreren dan de weg erheen. Met zijn ingetogen en tegelijk krachtige performance creëert Walerski, in dans en in rust, een continue lijn in de choreografie. Steeds tot in al zijn vezels aanwezig, steeds gefocust, laat hij zien dat hij de kunst van het weglaten beheerst. Hij is groter dan ooit in de verstilling die hij ons biedt en bewijst zich als gezichtsbepalende danser van het NDT. De VSCD dansjury kent de Zwaan voor de meest indrukwekkende dansprestatie 2013 toe aan Medhi Walerski! 5
Zwaan meest indrukwekkende dansproductie 2013 Overture van Het Nationale Ballet. Met Overture voegt David Dawson opnieuw een choreografische diamant toe aan het repertoire van Het Nationale Ballet. Deze buitengewoon muzikale voorstelling schittert als een architectonisch meesterwerk. De ijle banen van het decor vallen samen met sobere, lange lijnen in de lichamen om een volgend moment te contrasteren met prachtig versierde bewegingen en lyrische krullen. Tegelijk zet Dawson op de nieuwe compositie van Szymon Brószka een hallucinerende dialoog in gang tussen de heldere plaatsing van de kleurrijk gekostumeerde dansers in de ruimte en het steeds veranderende strakke, zwartwitte toneelbeeld. Het samensmelten en uiteen gaan van mensen, hun vluchtige ontmoetingen, de constante stroom van bewegingen: het werkt als de branding. Je blijft kijken en raakt onder hypnose. Je krijgt niet de tijd om na te denken over wat je ziet of het waarom. Zo slijpt David Dawson gestaag aan de facetten van een wonderbaarlijke droom. Domestica van Dansgroep Amsterdam en WArd/waRD/Krisztina de Châtel en Ann Van den Broek. Zoals Tourvedetten Bernard Hinault en Greg Lemond ooit het meesterleerlingschap achter zich lieten door hand in hand de finishlijn op Alpe d Huez te breken, zo bereiken Krisztina de Châtel en Ann Van den Broek met Domestica samen de top van de Parnassus. Domestica, gecreëerd met 11 dansers, toont een buitengewoon geslaagde versmelting van de schrifturen van deze twee generaties choreografen. Naast de verschillen tussen beide dansmakers zijn er ook overeenkomsten te ontdekken. Waar De Châtel grote bewegingen maakt en geschoeide dansers in strakke formaties door het huis voert, concentreert Van den Broek zich op de ontwikkeling van de emotie en strijd van de dan blootsvoets dansende individuen. 6
Zwaan meest indrukwekkende dansproductie 2013 Domestica schildert in donkere tonen de mens in zijn kleinste samenlevingsvorm. Het briljante ritme van de voorstelling, het klankbeeld, de kraakheldere groepschoreografie en tegelijk de gedetailleerd uitgewerkte persoonlijke esthetiek en fysieke uitputting maken de productie tot een meeslepende ervaring. 4 Seasons van Samir Calixto. Met 4 Seasons op de gelijknamige muziek van Vivaldi legt acteur/danser Samir Calixto de lat zeer hoog in zijn nog jonge carrière als choreograaf. Niet alleen roept deze Music for the Millions hooggespannen verwachtingen op bij het publiek, maar ook houdt de kenner zijn hart vast voor de tomeloze energie van deze compositie. En juist die nagenoeg eindeloze stroom gebruikt Calixto om zijn dansvocabulaire gedurende de voorstelling te beïnvloeden en te ontwikkelen. Zo maakt de onvermijdelijke uitputting zich meester van de twee dansers en verandert het bewegingsidioom van academisch technisch naar rauw en aards. Samir Calixto deinst er niet voor terug om die dans zijn eigen verhaal te laten vertellen. Namelijk van een relatie die ook alle stadia van de seizoenen doorloopt. En zo lost deze bijzonder fraaie en gedurfde vertaling van de Vier Jaargetijden ook alle verwachtingen in. 7
Midnight Rising van Club Guy & Roni. Midnight Rising, een stuk voor zeven dansers en drie musici, is misschien wel de meest intrigerende choreografie die Guy Weizman en Roni Haver tot nu toe maakten. De voorstelling snijdt serieuze thema s aan als begrip en verheffing en is een zoektocht naar de vrijheid van de geest. Maar in de kenmerkende stijl van dit gezelschap doordesemt humor en entertainment de productie op intelligente wijze. Midnight Rising is een voorstelling waarin de explosieve dynamische dans schijnbaar moeiteloos interacteert met de eclectische en enerverende muziek van componist Ehud Banai. Daarmee is Midnight Rising een gedanst concert geworden, waarin sterke filmische scènes, teksten, muziek en beweging, en ernst en humor samenkomen. Het levert een choreografie op die de dansers in staat stelt zichzelf te overstijgen. En hen uitdaagt, oproept, helpt en dwingt om zich een verlangde vrijheid te permitteren, die voelbaar wordt voor het publiek. De VSCD dansjury kent de Zwaan voor de meest indrukwekkende dansproductie 2013 toe aan Midnight Rising van Club Guy & Roni! 8