GEEN WINDTURBINES IN NIJVERDAL Analyse en correctie van rapport GroenLinks Wie wind niet durft, verliest! Analyse van het rapport van GroenLinks Wie wind niet durft, verliest!, uitgevoerd door de werkgroep Geen windturbines in Nijverdal Nijverdal/Wierden, 19 juni 2016
2 Verzendlijst Burgemeester & Wethouders van de Gemeente Hellendoorn Raadsleden fractie BurgerBelang: Mevr Bakhuis-Horstink Mevr Geurts-Bakker Mevr Ten Have Mevr Ligtenberg-Grondman Dhr Runneboom Raadsleden fractie CDA: Dhr Scholten Dhr Evers Mevr Mak-Van Petersen Dhr Morsink Mevr Plaggenmars-Kamphuis Dhr Reimert Mevr Roessink Dhr Zijlstra Raadsleden fractie Christenunie: Dhr Maneschijn Dhr Minkjan Raadsleden fractie D66: Dhr Daggert Dhr Mostert Raadsleden fractie GemeenteBelangen Mevr Knobben-Tijhaar Dhr Veneman Raadsleden fractie GroenLinks: Dhr Op den Dries Raadsleden fractie HOP: Dhr Goossen Dhr Stuut Raadsleden fractie PvdA: Dhr Van den Born Dhr Paalman Raadsleden fractie VVD: Dhr Müller Dhr Brand, Gemeente Hellendoorn Gemeente Wierden: Wethouder Span en dhr Te Wierik
3 INHOUDSOPGAVE Pagina 1 Inleiding 4 1.1 Voorwoord 4 1.2 Hoofdconclusie 4 1.3 Werkwijze van de werkgroep 5 2 Correctie CO2-reductie windturbines Lochter III 5 2.1 2,5 MW turbine i.p.v. 3,6 MW turbine 5 2.2 Zog turbine 1 en 2 6 2.3 Stilstand i.v.m. slagschaduw 7 2.4 Stilstand i.v.m. klimwand en uitkijkpunt 7 2.5 3 Windturbines passen niet op Lochter III 8 2.6 Gecorrigeerde jaaropbrengst windpark Lochter III 8 3 Correctie CO2-reductie zonnepark 9 4 3000 zonnedaken in 2020 9 5 Overzicht CO2 reductie 10 6 Conclusie 10 6.1 Geen planschade 11 6.2 Gefaseerd invoeren 11 7 Advies 11
4 1. Inleiding 1.1 Voorwoord GroenLinks heeft vrijdag 17 juni het rapport Wie wind niet durft, verliest! uitgebracht. Het betreft een onderzoek naar de (on)haalbaarheid van de doelstellingen van de gemeente Hellendoorn op het gebied van duurzame energie en CO2-reductie met en zonder windturbines. De werkgroep Geen windturbines in Nijverdal heeft het betreffende rapport geanalyseerd. We hebben met name gekeken naar de juistheid en consistentie van de data en de onderzoeksresultaten van het GroenLinks-rapport. Daarnaast hebben wij als alternatief voor windpark Lochter III een voorbeeld uitgewerkt met zonne-energie als drager van duurzame energie voor de gemeente Hellendoorn. Het rapport van GroenLinks is een spel met cijfers met als doel aan te tonen dat voor de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen op het gebied van duurzame energie en CO2-reductie, Hellendoorn niet zonder windturbines zou kunnen. Wij zullen in deze rapportage aantonen dat die bewering niet juist is! 1.2 Hoofdconclusie Windpark Lochter scoort qua CO2-besparing helemaal niet goed. 6.000 ton t.o.v. 17.400 ton. Nemen we de overlast en de verwachte planschadeclaim van 18 mln mee, die het windpark veroorzaakt, dan scoort het windpark ronduit slecht. Er is wel degelijk een realistisch alternatief: zonne-energie. Een zonnepark met 123.000 panelen, zoals nu gerealiseerd gaat worden in Delfzijl, is een uitstekend alternatief voor de gemeente Hellendoorn. Het genereert dezelfde CO2 resultaten als de resultaten die GroenLinks ons heeft voorgespiegeld van het windpark. En zonder noemenswaardige overlast en planschade! Stelselmatig wordt beweerd door voorstanders van het windpark dat zonne-energie niet kan wat wind wel zou kunnen. GroenLinks doet daar vrolijk aan mee. Het is niet waar. Delfzijl en vele andere projecten bewijzen het!
5 1.3 Werkwijze van de werkgroep De werkgroep tracht zoveel als mogelijk zich te baseren op verifieerbare feiten en onderzoeken. Gezien het feit dat het rapport van GroenLinks zeer kort voor de beslissende Raadsvergadering van 21 juni is uitgebracht was het voor de werkgroep een kwestie van snel handelen. Het kan zijn dat er daardoor bepaalde onzuiverheden in de analyse zijn geslopen. Mocht dat zo zijn dan horen we dat graag. Maar het beeld is helder en de conclusie blijft staan. 2. Correctie CO2-reductie windturbines Lochter III 2.1 2,5 MW turbine i.p.v. 3,6 MW turbine GroenLinks geeft in paragraaf 6.6 van haar rapport aan dat zij bij de berekening van de CO2-reductie bij windpark Lochter is uitgegaan van het windturbine type Lagerwey L136. Dat is de zwaarste variant uit het business plan. Vanuit oogpunt van CO2-reductie is dat een slimme zet; onderdeel van het spel met cijfers. De zwaarste variant met het grootste vermogen geeft uiteraard de meeste CO2-reductie. Maar dat is niet reëel. GroenLinks geeft tevens aan dat zij uit gaat van het worstcase scenario uit het businessplan dat doorgaans ook door de banken wordt gehanteerd voor de projectfinanciering. Dat is wel reëel Dat worstcase scenario hebben wij erbij gepakt. Die is te vinden in de brief van ReggeWind aan de raadsleden van de gemeente Hellendoorn dd 23 mei 2016, bijlage 2 Financiële onderbouwing. Deze gaat niet uit van een turbine met 3,6 MW vermogen maar 2,5 MW vermogen en 2760 vollasturen. Berekening: 2,50 * 2760 vollasturen * 3 turbines = 20.700 MWh In plaats van 29.000 MWh van Groenlinks.
6 2.2 Zog turbine 1 en 2 Wanneer de ene windturbine te dicht achter de andere staat treedt er zog op. De achterste turbine krijgt dan turbulente wind te verwerken waardoor het rendement afneemt. Om zog te voorkomen moet een onderlinge afstand van 6x de rotordiameter worden aangehouden; in geval van windpark Lochter betreft dit 816 meter. Turbine 2 staat veel te kort achter turbine 3. Het zog-effect schatten wij in op 20% minder windopbrengst. Turbine 1 staat ook te kort achter turbine 3. Het zog-effect schatten wij in op 10% minder windopbrengst. De werkelijkheid kan nog veel slechter uitpakken. Berekening correctie CO2-reductie: Turbine I : 2760 * 10% * 2,5MW = -690 MWh Turbine II: 2760 * 20% *2,5MW = -1.380 MWh
7 2.3 Stilstand i.v.m. slagschaduw Slagschaduw trekt bij zonneschijn en wind de gehele dag over Lochter III en de omgeving. Volgens de site zonuren.nl bedraagt het aantal zonuren in Twente 1384 uur per jaar. Het totaal aantal uren per jaar is 8766 uur. Dat wil zeggen dat gedurende afgerond 16% van de tijd de zon schijnt. Berekening correctie CO2-reductie: 16% * 2760 * 2,5MW * 3 turbine = -3.266 MWh 2.4 Stilstand i.v.m. klimwand en uitkijkpunt Op 1 mast wordt een klimwand met uitkijk punt gerealiseerd. Bij gebruik moet de turbine stilgezet worden. Aanname is dat dit 3 dagen per week 4 uur per dag is. Berekening correctie CO2-reductie: 3 dagen * 4 uur * 52 weken * 2760/8766 * 2,5MW * 1 turbine = -491 MWh
8 Tussentotaal correctie CO2-reductie Turbine 1 Turbine 2 Turbine 3 Totaal GroenLinks 9.667 9.667 9.667 29.000 MWh Onze berekening 2,5MW turbine i.p.v. 3,6MW 6.900 6.900 6.900 20.700 Minus correcties: 0 - Zog -690-1.380-2.070 - Stilstand slagschaduw -1.089-1.089-1.089-3.268 - Stilstand klimwand/uitkijkpunt -491-491 Plus correctie ivm cumulatie 109 218 78 404 Tussentotaal onze berekening 5.230 4.648 5.397 15.275 MWh 2.5 3 Windturbines passen niet op Lochter III De turbines mogen niet in de buurt van de EHS en moeten waarschijnlijk ook aan de zuidzijde meer Lochter III op. Hiermee komen de turbines uit technisch oogpunt te dicht op elkaar te staan. Daardoor is er slechts plaats voor 2 turbines. Voor deze CO2-berekening nemen we aan dat turbine 1 komt te vervallen. Daarmee vervalt 5.230 MWh. 2.6 Gecorrigeerde jaaropbrengst Windpark Lochter III Na alle correcties blijft er aan jaaropbrengst van het windpark over: Turbine 2 + 3 = 4.648 + 5.397 = 10.045 MWh Dat komt overeen met een CO2 besparing van 6.027 ton
9 3. Correctie CO2-reductie zonnepark Groenlinks gaat in haar berekening uit van het zonnepark op Ameland. Volgens GroenLinks een terrein van 12 hectare met 23.000 zonnepanelen en 6MW piek vermogen. Hier is een foutje ingeslopen. 12 hectare is niet correct. Het gaat om een terrein zo groot als 12 voetbalvelden. Uitgaande van het gemiddelde voetbalveld is dat 9 hectare. Maar dat lijkt ook nog te groot. Vergelijken we het met andere zonneparken zoals zonnepark Delfzijl (zie onder) dan gaat het waarschijnlijk meer in de richting van 6 hectare. Als alternatief voor het windpark Lochter zet de werkgroep veel zwaarder in op zonne-energie. Groenlinks neemt in haar calculatie 23.000 zonnepanelen mee. Wij bijna het vijfvoudige: 123.000 panelen. Wij zijn daarbij uitgegaan van het recente plan van het zonnepark Delfzijl. Referentie Zonnepark Delfzijl (19 januari 2016) Groningen Seaports, Sunport Energy en WIRSOL hebben vorige week de overeenkomsten getekend voor de bouw en exploitatie van het grootste zonnepark van Nederland. Met 123.000 zonnepanelen op 30 ha. grond in de zuidwestelijke hoek van het Delfzijlse havengebied, zal het park 30 MW vermogen aan zonne-energie genereren. Met het project is een totale investering van ruim 30 miljoen euro gemoeid. Dit park met een oppervlakte van 30 hectare en 30MW piekvermogen levert bij 900 vollasturen per jaar totaal 27 miljoen kwh. Dat komt overeen met een jaarlijkse CO2 reductie van 16.200 ton 4. 3000 Zonnedaken in 2020 Naast de 123.000 zonnepanelen op 30 hectare, zetten wij ook veel meer in op zonnedaken. Geen 1000 in 2020 zoals in het voorstel van GroenLinks maar 3000 zonnedaken in 2020. Om iets goeds te doen voor de Hellendoornse bevolking is het belangrijk maximaal in te zetten op particuliere zonnepanelen op daken van huizen. De opbrengst is afgerond 20 cent per kwh ten opzichte van 7 cent/kwh voor participatie in de windmolens door de bevolking.
10 5. Overzicht CO2-reductie Samenvattend komen wij tot onderstaande CO2-reductie. Een volstrekt ander beeld dan ons door GroenLinks voorgespiegeld is. Berekening werkgroep Ter vergelijk: berekening GroenLinks Project CO2 [Ton] Project CO2 [Ton] WP Lochter 6.027 WP Lochter 17.400 Joop van Keulen Zonnedak 2.003 Joop van Keulen Zonnedak 2.003 3000 Zonnedaken in 2020 5.151 1000 Zonnedaken in 2020 1.717 30 hectare zonnepark 16.200 12 hectare zonnepark (feitelijk 6 à 9 ha) 3.240 Energie besparing gemeente 4*2016 1.008 Energie besparing gemeente 4*2016 1.008 Biomassa Ravijn 400 Biomassa Ravijn 400 Totaal [Ton] 30.789 Totaal [Ton] 25.768 Totaal in % doelstelling 79% Totaal in % doelstelling 66% Doelstelling reductie 2020 39.000 Doelstelling reductie 2020 39.000 WP Lochter Joop van Keulen Zonnedak 3000 Zonnedaken in 2020 30 hectare zonnepark Energie besparing gemeente 4*2016 Biomassa Ravijn 6. Conclusie Na correcties scoort windpark Lochter III helemaal niet goed qua CO2-besparing. Slechts 6.027 ton waar GroenLinks ons een reductie van 17.400 ton voorspiegeld. De score van het windpark is echter ronduit slecht als we de overlast voor de bevolking er in meenemen. Het zonnepark van 30 hectare levert met 16.200 ton voorkomen CO2 uitstoot de grootste bijdrage. Zonnepanelen op 3000 daken blijken verrassend goed te scoren op drie aspecten: Onverwacht hoge CO2 winst Hogere financiële winst voor de eigen bevolking (20 cent/kwh versus 7 cent/kwh) Enorme boost voor de lokale werkgelegenheid.
11 6.1 Geen Planschade De werkgroep heeft afgelopen week een rapportage verzonden omtrent planschade. Gebaseerd op het bekende onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam hebben we de planschade berekend voor het windpark Lochter III. Deze berekening komt uit op 18 mln. Bij een zonnepark is er minder sprake van overlast en speelt planschade niet of zeer beperkt. Hiermee wordt de 18 miljoen planschade die bij de windturbines optreedt, voorkomen. Om de volledige CO2-doelstelling van de gemeente Hellendoorn te kunnen realiseren met zonneenergie en zonder windpark hebben we ongeveer 56 hectare zonnepanelen nodig. Dat is 0,4% van het totale oppervlak van de gemeente Hellendoorn. Als het de uitdrukkelijke wens is om de volledige CO2 doelstelling al in 2020 gerealiseerd te hebben kan met een investering van zeg eens 3 mln deze 56 hectare landbouwgrond aangekocht worden om hiermee het grotere zonnepark te realiseren. 3 mln extra lijkt veel geld en is het natuurlijk ook, maar deze investering voorkomt een planschadeclaim van 18 mln van het windpark. Uit dat oogpunt bekeken is het een prima investering! Bijkomend voordeel is een tweede enorme boost voor de lokale werkgelegenheid welke bij windturbines totaal niet optreedt. Zonne-energie is dus een prima alternatief. Daarmee kan zonder windpark zelfs de volledige CO2 doelstelling worden gerealiseerd, als men dat wil. En dat zonder noemenswaardige overlast voor de omgeving. Een veel betere basis voor het noodzakelijke draagvlak. 6.2 Gefaseerd invoeren De ontwikkelingen met zonne-energie gaan op dit moment razendsnel. Zonne-energie kent op dit moment een rendement van 16%. Dat zal onder invloed van het akkoord van Parijs snel verbeteren richting 50%. Betekent dat een zonnepark in de toekomst mogelijk nog maar 1/3de van de afmeting nodig heeft. 7. Advies Zet in op zonne-energie! De technische ontwikkelingen rond zonne-energie gaan razendsnel. Ons advies is niet overhaast te handelen maar het aantal zonnepanelen gefaseerd en geleidelijk op te voeren. Op die wijze liften we mee met toekomstige innovaties!