Statenfractie provincie Groningen Embargo tot moment van uitspreken. Alleen de uitgesproken tekst geldt. BIJDRAGE VOORJAARSNOTA 2012 Algemene Politieke Beschouwingen d.d. 27 juni 2012 Mijnheer de Voorzitter, Vooruitblikken blijkt altijd weer een hele opgave, die niet zelden ingehaald wordt door de werkelijkheid van alle dag. De onrust op de financiële markten in Europa begint ook in onze regio behoorlijk voelbaar te worden. De gevolgen van de economische recessie gaan ook de provincie niet voorbij. De moeilijke keuzes die hierbij op ons afkomen, nemen wij in verantwoordelijkheid en uit overtuiging. Wij zullen dat steeds met een warm hart en met oog voor mens en samenleving doen, omdat het onze overtuiging is dat omzien naar elkaar de basis moet zijn voor ons handelen. Wij gaan voor een dienstbare overheid, die betrokken is op de leefomgeving en voor een bloeiende samenleving waarin iedereen kan meedoen! Door de vele aandacht die in deze dagen naar de financiële crisis uitgaat, mogen we het samen leven en werken, de zorg voor elkaar en de schepping niet uit het oog verliezen. In de bijdrage van de ChristenUnie aan deze Algemene Politieke Beschouwingen zullen wij hier aandacht voor vragen en een aantal voorstellen doen. Voorzitter, Gelukkig heeft de provincie het huishoudboekje goed op orde: er is op een goede wijze omgegaan met de financiën in 2011. We hebben daar onze waardering over uitgesproken bij de behandeling van de jaarrekening. En ook voor de komende tijd is er financiële ruimte in de exploitatie en de meerjarenraming. Wel hebben wij onze zorg uitgesproken over de onderbesteding. De gedeputeerde heeft hierover een duidelijke toezegging gedaan, namelijk dat er voor dit jaar tot een duidelijke besteding zal komen en dat onderbesteding niet of nauwelijks meer zal voorkomen. Wel maken wij ons zorgen over 2012 en 2013, jaren waarin een opeenstapeling dreigt van bezuinigingen die hun beslag krijgen, van Rijkswege, provincie en gemeenten. Bezuinigingen die onze inwoners direct treffen. Als Staten hebben wij ondermeer de opdracht om voorzieningen voor de ingezetenen van onze provincie op een goede en betaalbare manier te blijven handhaven, dit komt op onderdelen ernstig in het geding. Dit brengt ons naar de mogelijkheden voor dit jaar en voor de komende jaren. Wij willen als ChristenUnie een aantal voorstellen doen die, wat ons betreft, prioriteit en aandacht verdienen. 1
Openbaar vervoer Allereerst, het openbaar vervoer. U kent de ChristenUnie als een partij die zich sterk wil maken voor goede bereikbare woonkernen, met voldoende aanbod van openbaar vervoer. Voorzitter, dit vormt voor ons een groot zorgpunt. Enerzijds wijzen wij in dit verband op het positieve voorbeeld van de aanpassing van de spoorlijn Veendam. Als er nieuwe structuren worden aangeboden, dan blijkt dit een succes. En wat ons betreft mag deze spoorlijn doorgetrokken worden naar Stadskanaal. Maar we zien ook een ander beeld. Wij hebben eerder in discussie met het college duidelijk gemaakt dat, wat ons betreft, de maat vol is wat betreft bezuinigingen op het openbaar vervoer. Het kan en mag niet zo zijn dat de bereikbaarheid van het platteland nog verder wordt aangetast dan nu al het geval is. Dit betekent dat, als we nog verder moeten schrappen in dit voorzieningenniveau, het steeds minder aantrekkelijk wordt dat mensen zich zullen vestigen of willen blijven wonen op het platteland, met in het bijzonder aandacht voor de krimpgebieden. Voorzitter, het is wat dit dossier betreft niet 5 vóór 12, maar naar onze mening eerder 5 óver 12. Wij zullen en moeten financiële keuzes maken om de voorzieningen ten aanzien van het OV te borgen. Volgende week zullen we hier verder over spreken. Een ander punt is het leerlingenvervoer van en naar de scholen. Ons is duidelijk geworden dat grootverbruikregelingen, (waarbij de scholengemeenschappen de honderden abonnementen gezamenlijk afnemen en de adminstratie voor hun rekening nemen, waardoor anderhalf tot twee ton wordt bespaard en de leerlingen een korting kunnen genieten,) voor scholengemeenschappen door het OV-bureau van tafel zijn geveegd in verband met de bezuinigingen. Hierdoor worden de gebruikers (ouders/verzorgers en leerlingen) geconfronteerd met een forse tariefstijging. Voorzitter, dat is voor ons niet te accepteren. Niet het feit dat er bezuinigd moet worden an sich, maar wel dat er een regeling, die al een groot aantal jaren heel goed werkt zo maar van tafel wordt geschoven. Dat niet eens de bereidheid wordt getoond vanuit het OV-bureau om te werken aan een afbouwregeling. Dit betekent concreet dat er ouders zijn die geconfronteerd gaan worden met tariefstijgingen van 14% - 22%, dat kan voor een gezin met twee reizende kinderen met het hoogste sterabonnement neerkomen op een prijsstijging van 566,-. Nogmaals: deze beslissing en de manier waarop deze tot stand is gekomen is voor ons volstrekt onacceptabel. Wij dienen daarom hierbij een motie in waarin deze maatregel voor een grote groep ouders/verzorgers ongedaan wordt gemaakt en de mogelijkheid geeft om te kijken naar een passende oplossing voor de komende jaren. Wij raden de Staten deze motie van harte aan, ook om hiermee een signaal af te geven dat dit soort bezuinigingsmaatregelen, niet zo maar eenzijdig doorgevoerd moeten en kunnen worden. Groningen, de eerste FairTrade Provincie van Nederland? 2
Voorzitter, de ChristenUnie is ook een partij die zich bekommert om mensen in haar omgeving, dat kan dichtbij zijn, maar ook ver weg. Wat ooit begon in een klein dorpje (Garstang, UK), groeide uit tot een wereldwijde campagne in achttien landen: de promotie van het gebruik van fairtrade-producten en -diensten. Fair trade staat voor eerlijke handel. Dat betekent dat producenten in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs krijgen voor hun product. En dat de omstandigheden waarin zij werken menswaardig zijn. Dus geen kinderarbeid. Geen extreem lange werkdagen. Met aandacht voor milieuvriendelijke productieprocessen. Door een gecertificeerd fairtradeproduct te kopen wordt er bijgedragen aan de vooruitgang van mensen die het veel minder goed hebben dan wij. Wereldwijd zijn er reeds 1000 gemeenten fairtrade gecertificeerd. In Nederland was de gemeente Groningen, samen met Goes, de eerste in een reeks van nu 77 actieve gemeenten. U herkent ze vast nog wel: de oranje gekleurde bordjes op diverse plekken in de stad... [Landelijk zetten o.a. Jan Pronk en Agnes Jongerius zich in voor deze campagne.] In de afgelopen jaren heeft de provincie zich op verschillende manieren ingezet om bekendheid te geven aan dit belangrijke onderwerp, bijvoorbeeld door de beleidsnota Mondiale Bewustwording en het project Het Faire Noorden. De fractie van de ChristenUnie draagt dit een warm hart toe. Nieuw binnen de fairtradecampagne is de FairTrade Provincie. Indien we als provincie voldoen aan een aantal criteria, mogen we ons FairTrade Provincie noemen. Ons is ter ore gekomen dat zowel de provincie Friesland als Utrecht op dit moment bezig zijn om een campagne voor te bereiden. Ons voorstel is om, buiten dat het streven moet zijn om de titel te behalen, de gezonde strijd aan te gaan om als eerste provincie van Nederland de titel in de wacht te slepen. Dit in navolging van de gemeente Groningen bij de FairTrade Gemeenten. Doordat deze gemeente hier veel aandacht aan heeft besteed is er veel kennis beschikbaar en zijn er al diverse initiatieven. De ambassadeur voor Fairtrade in Groningen heeft dit in kaart gebracht en heeft aangegeven, daar waar het kan en mogelijk is, alle ondersteuning te verlenen waarom wordt gevraagd. Groningen, de eerste FairTrade Provincie van Nederland? Wat ons betreft wel! Daartoe dienen wij de volgende motie in. Traineeprogramma Voorzitter, De ChristenUnie wil zich ook sterk maken voor werkgelegenheid in onze provincie, dat iedereen een plek heeft om zich te ontwikkelen. In het bijzonder vragen we vandaag aandacht voor de kennisleegloop in onze provincie, de zogenaamde braindrain: de hogeropgeleiden aan de kennisinstellingen in Groningen vertrekken na het behalen van hun bul of diploma naar andere windstreken. Ook de provincie maakt zich hier openlijk 3
zorgen over en stimuleert werkgelegenheid voor hogeropgeleiden. Wij zijn van mening dat de provincie als organisatie als voorbeeld moet dienen en binnen haar eigen organisatie pas afgestudeerden een kans moet bieden op werkgelegenheid. De ChristenUnie ziet kansen voor onze provincie om een zogenaamd traineeprogramma te ontwikkelen, waarvoor recent afgestudeerden in aanmerking kunnen komen. Door de bezuinigingsoperatie van de provincie is in 2010 besloten een vacaturestop in te stellen. Een van de nadelen hiervan is dat je een vergrijzende organisatie krijgt. Er zijn al veel overheden (Rijk, provincies en gemeenten) die via traineeprogramma s jong talent binnen de overheidsorganisatie aan het werk krijgen. Dat is goed voor de organisatie, veel provincies noemen het in het kader van het tegengaan van de vergrijzing; het is een aantrekkelijke manier voor pas afgestudeerden aan een baan te komen, waarbij geen of beperkte werkervaring wordt gevraagd; én het is een middel om kennis en talent in de regio vast te houden. Uit een rondgang bij verschillende provincies blijkt dat de traineeprogramma s zeer gewild zijn onder pas afgestudeerden, de aantallen zijn overweldigend. Zoals bijvoorbeeld in Friesland, 500 sollicitaties voor 10 traineeplekken. Daaruit leiden wij af dat de hogeropgeleiden graag hun talent in deze regio willen inzetten. Met een provincie als Groningen, met de kennisstad van het Noorden, kunnen we niet achterblijven. Daarom dienen we de volgende motie in. Voorzitter, In het komende jaar gaat de provincie verder met het uitvoeren van het natuurakkoord, het voortzetten van de discussie over de ontwikkeling naar een duurzame landbouw, met het ontwikkelen van duurzame energie in onze provincie, waarin Nederland op dit moment zeker niet tot de voorlopers behoort, en gaan wij voort met het proces van het decentraliseren van de jeugdzorg. De fractie van de ChristenUnie hoopt dat de val van het kabinet de voortgang in deze transitie jeugdzorg niet zal vertragen, daar zijn we overigens deels zelf bij. Wij hopen dat de gemeenten in onze provincie gedurende de jaren van overdracht elkaar weten vast te houden en samen op zullen treden, zoals dat nu het geval is, waarbij ruimte wordt gelaten aan voorlopers. Dat levert in onze ogen een grote meerwaarde op. De positie van de landelijk werkende instellingen in deze decentralisatie behoeft specifieke aandacht, daarover is ook vorige week bij het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer het een en ander gezegd en beaamd door diverse fracties en de staatssecretaris. In de voortgang van de genoemde discussies en processen kunt u van de ChristenUnie een constructieve, meedenkende houding verwachten. Komend tot een afronding, Voorzitter. Wij zijn dankbaar dat wij in de Nederlandse democratie ons geluid mogen verkondigen en worden gehoord. Een rijkdom die niet vanzelfsprekend mag worden geacht als wij situaties elders in de wereld bezien. Wij zijn volksvertegenwoordigers en proberen onze rol op een goede wijze te vervullen, dit alles alleen onder de zegen van onze God. De tijd waarin wij leven vraagt om wijsheid. Deze wijsheid wensen wij u 4
allen toe in de wetenschap dat velen u en ons, als bestuurders van deze provincie, noemen in hun gebeden. Dank voor uw aandacht. Stieneke J.F. van der Graaf, vice-fractievoorzitter 27 juni 2012 5